Belgisch-Nederlandse Expertgroep ‘Sport &
Leefstijl’: 2014-2015
Conceptversie 09 juni 2014. .
Bedoeling van deze groep
We willen met wetenschappers en coördinatoren op het gebied van ‘Sport en
Leefstijl’ in België en Nederland via
internet ideeën uitwisselen – brainstormen - discussiëren over (de
ontwikkeling van) Sport en Leefstijl bij verschillende doelgroepen en in
verschillende levensfasen of generaties. Bijvoorbeeld: 35-55-jarigen, 55-75
jarigen en 75 jaar en ouder. De leeftijdgrenzen mogen ‘rafelig’ of arbitrair
zijn. Het gaat om het verscherpen van ons persoonlijk en/of gezamenlijk
perspectief op “beleven, leren en ontwikkelen bij Sport & Leefstijl”. Het
streven is een theoretische en praktische verdieping te realiseren.
Een eerste koersbepaling
De groep is in september 2013 van start gegaan. Een kapstok voor ons, mede op
basis van beroepservaringen en ontwikkelingsonderzoeken, is de visie en missie
van OLDACTION.
Het concept c.q. de praktijktheorie van ‘Actief leven, leren en ontwikkelen’ is
zowel geschikt voor jongeren van 12 tot 20 jaar als voor 55-plussers. Het is op
het gebied van Sport & Leefstijl zowel in theorie als praktijk toegepast,
onderzocht en verder ontwikkeld. Een fysiek en mentaal actieve, gezonde en
zinvolle leefstijl kan iedereen op vele verschillende manieren nastreven. De
twee pijlers van deze leefstijl zijn: ‘zelfstandig beleven, leren en
ontwikkelen’ en ‘zelf en samen op maat en optimaal bewegen en sporten’. De
ervaring die bijvoorbeeld de nieuwe generatie senioren met maatschappelijke (en
onder andere sport)ontwikkelingen heeft, maakt, dat zij ‘anders’ wil gaan
leven, ouder worden en sporten. In
Nederland verschuift de aandacht voor werk, zorg, ontspanning en ontwikkeling
(Baars, 2007) per levensfase. Maar steeds gaat het ook om vorming van lokale
clubs, netwerken, leefgemeenschappen. De vraag is: aan welke specifieke
kenmerken moeten die clubs voldoen om voldoende aansprekend te zijn. Zie daarvoor:
www.oldaction.nl.
We zoeken naar kenmerken van leefstijlen per levensfase en richten ons daarbij
op verschillende doel- en/of leeftijdsgroepen, zoals: jeugd, volwassenen,
mannen of vrouwen en gezonde 55 tot 75-plussers. In het eerste jaar ligt het
accent in de expertgroep bij ‘50-55+ Sport en Leefstijl(ontwikkeling)’. Het thema
voor de periode september 2014 tot en met juni 2015 is: vergelijking
Sport & Leefstijl(ontwikkeling) van 35-55 met 55-75-jarigen en/of van deze
laatste generatie met die van de 75-plussers van nu.
In Nederland heeft het Sociaal
Cultureel Planbureau generatieontwikkelingen onderzocht en is de sportsituatie
onder 55-plussers beschreven: Sociaal Cultureel Planbureau (2006), Rapportage ouderen. Veranderingen in
de leefsituatie en levensloop van ouderen. SCP (2006), Investeren in vermogen. Sociaal en
cultureel rapport 2006. SCP (2010). Rapportage sport 2010. Sport: een leven lang.
SCP (2010). Wisseling van de
wacht: generaties in Nederland.
In België kunnen we kennis nemen van ’55 plussers in beweging’ (2008) te
vinden op de site http://www.vlaamse-ouderenraad.be/Publicaties/visienota/55-plussers%20in%20beweging%20okt%202008.pdf
Voor onze brainstorming c.q. discussie is het van belang de verschillen in
benadering of situatie op het gebied van sport en leefstijl in België en
Nederland te kennen.
Werkwijze en bijdragen
|
De start van ons project verliep moeizaam.
Een groep van aanvankelijk geïnteresseerden haakte in de loop van dit seizoen
om verschillende redenen af. We proberen dat aantal voor het volgende seizoen
te vergroten. Een deel van de groep levert een bijdrage in de vorm van een
artikel of opinie en een deel wilde dat alleen volgen. We verzoeken die
laatste groep vanaf september a.s. meer commentaar op bijdragen te geven. Dat
mag best alleen ‘instemmend’ zijn en je kunt ook als clubje van twee of drie
personen commentaar geven. We krijgen hierdoor meer zicht op opvattingen van
elkaar. Reacties op bijdragen is nog erg beperkt gebleven. Wellicht dat de
maandelijkse frequentie te veel van het goede was. Ons voorstel is daarom nu:
een bijdrage om de twee maanden, aangeleverd in de eerste week van een
tweemaandelijkse periode.
|
|
|
Op persoonlijke titel wisselen we ideeën uit
en geven we elkaar commentaar. In de eerste week van elke twee maanden
volgt een bijdrage van een of meer leden van de expertgroep.
Een bijdrage bestaat uit:
1 een artikel met zo mogelijk een afsluitende vraag of stelling. Met een
stelling wordt geprobeerd discussie uit te lukken
2 Een opiniestuk.
Het is plezierig wanneer in een artikel wordt verwezen naar – een beperkt
aantal - deskundigen, artikelen of boeken.
In de loop van de daarop volgende weken (2e t/m 6e week
van die tweemaandelijkse periode) is er gelegenheid voor het leveren van
commentaar. Dat kan een ‘ik ben-het-met-je-eens’ zijn of een beargumenteerde
afwijzing.
Als daartoe aanleiding is reageert de auteur van een bijdrage – in de 7e
of 8e week van een tweemaandelijkse periode - op die
commentaren.
3 We kunnen elkaar tussendoor wijzen op interessante of opvallende
gebeurtenissen, ontwikkelingen of publicaties op het gebied van ‘Sport &
Leefstijl’. Laten we dat beperken tot een of twee ‘informatiebulletin(s)’
per maand. Het geven van een samenvatting van en met verwijzing naar een
bron is voldoende.
|
Guy van Damme heeft u in mei al vier ‘bronnen’
aangeleverd. Het zijn bijvoorbeeld opvallende publicaties. Het is alleen
bedoeld als informatie. U hoeft er niet op te reageren. Maar uw mening erover
geven mag altijd. In juni – en direct na ontvangst van dit concept - verschijnt
een vijfde voorbeeld in deze serie.
|
|
|
Planning van bijdragen
Wilt u – als dat nog niet eerder is gebeurd - bij het leveren van een eerste
bijdrage ter kennismaking een korte CV bijleveren. Een bijdrage, een
opiniestuk, een informatiebulletin en commentaar op bijdragen is een goede
manier om elkaar beter te gaan begrijpen en om van elkaar te leren.
|
Per
seizoen evalueren we ons proces en resultaten. De evaluatie van Guy en mij is
in deze versie opgenomen. Tegen eind juni 2014 neem ik telefonisch of
per mail contact met u op. Ons voorstel is de activiteiten van de Expertgroep
in ieder geval minimaal twee jaar, tot en met augustus 2015, te laten duren. Er
is enige onderlinge ontwikkelingstijd nodig.
Graag verneem ik daarnaast ook of u eind oktober een gezamenlijk overleg
over de opzet en werkwijze van onze groep (ergens in Zuid Nederland en op een
zaterdag) waardeert c.q. wenselijk vindt. Uw op- en aanmerkingen
respectievelijk voorstellen neem ik mee in de eindversie van dit document. U
ontvangt deze begin juli van Guy en via google groups.
Eind augustus ontvangt u een korte samenvatting van mij van alle
bijdragen in het afgelopen seizoen en een - eveneens korte - inleiding op het nieuwe thema voor het
komend seizoen.
|
|
|
We zoeken nog wel uitbreiding van onze
expertgroep. Kent u daarvoor geschikte mensen, meld het ons. We verzoeken de
deelnemers die als ‘lezer’ zijn gestart, die rol wat te verbreden tot het geven
van commentaar. Graag verneem ik of de volgende bijdragen in de aangegeven
periodes – en in de eerste week daarvan - kunnen worden verwacht. Dit is een
nog voorlopige planning. Eventuele reacties hierop graag voor 1 augustus
2014. Mocht u in de loop van het seizoen van bijdragemoment willen
wijzigen, wilt u dat dan s.v.p. zelf regelen met een andere expert en mij vervolgens
daarover informeren. Er zijn inmiddels ook
koppels of trio’s gevormd die als ‘club’ een gezamenlijke bijdrage leveren.
Bijdrage in september: Tinie Kardol. In november: Edwin Timmers.
In januari: Robbert Plass & Ben Halle. In maart: Dinant Roode
& Hilde van Slochteren. In mei: Agnes Elling. In juli: Frouke
Engelaer.
Communicatie
Guy van Damme coördineert
namens SPORTS MEDIA de communicatie via ‘Googlegroups’ en zoekt naar potentiële
Belgische deelnemers.
Edwin Timmers
coördineert namens OLDACTION de inhoud van onze activiteiten. Zie voor CV: www.oldaction.nl bij
‘Advies en ontwikkelgroep’. Hij benadert potentiële Nederlandse deelnemers.
Om als buitenstaander de bijdragen en discussies te
bekijken: zie http://groups.google.com/group/leefstijlontwikkeling.
Deelnemers
We willen met zowel wetenschappers, opleiders als mensen uit de
praktijk/coördinatoren discussiëren en brainstormen over de ontwikkeling van
‘Sport en Leefstijl’ in België en/of Nederland. Vanaf september 2014 nemen de
volgende experts deel.
·
dr. Agnes Elling-Machartzki,
senioronderzoeker Mulierinstituut, Utrecht en medewerker Universiteit Brussel
en Tilburg. Aandachtsgebieden: sportgezondheidszorg voor
Sport & Ouderen en onderzoek onder beweegleiders van 50-plussers. Ik ben
betrokken bij het project De betekenis van sport in tijden van ziekte. Eerder heb
ik onderzoek gedaan naar belemmeringen en stimulansen voor sport en bewegen
onder ouderen.
- Drs. Frouke Engelaer, Leyden Academie. Doet promotieonderzoek
naar specifieke factoren die van invloed zijn op ‘gezond oud worden’. Zal
na november deelnemen.
- Drs. Leonie Everts
is fysiotherapeut, bewegingswetenschapper en zelfstandig adviseur. Zij
ontwikkelt projecten rondom gezondheid, duurzame inzetbaarheid en bewegen.
Zij heeft o.a. voor ZONMW thuiszorgorganisaties ondersteund bij het werven
van deelnemers voor valpreventie trainingen voor senioren. Zij vertaalt
wetenschappelijk inzichten op het gebied van bewegen naar de dagelijkse
praktijk (www.werkcompany.nl). Is medeorganisator van www.goldensports.nl voor 55-plussers in Amsterdam.
- Simone Gerono, adviseur
sport en bewegen, Huis voor de Sport, Limburg. Aandachtsgebied: sportadvisering
en organisatie Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO).
- Drs. Caroline Haasakker-van
Leeuwen, onderwijscoördinator en opleider Fontys Sporthogeschool, Afdeling
Wellness, Eindhoven. Aandachtsgebied: coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
- Ben Halle, opleider,
trainer, adviseur, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Instituut voor Sport
en Bewegingsstudies, Arnhem-Nijmegen. Aandachtsgebied: coachen van (aanstaande)
HBO- professionals en ervaring op dat gebied met (aanstaande) MBO-CIOS- professionals.
- Lysbet Heeres-Faber,
opleider MBO-CIOS, Heerenveen. Aandachtsgebied: 55-plus seniorensport en
leefstijlcoaching.
- Prof. Dr. Tinie Kardol,
Leerstoel Active Ageing, Vrije Universiteit Brussel en bestuurder
verzorgingshuis in Vught. Betrokken
bij de volgende onderzoeksprojecten: de implementatie van Moreel Beraad in
verzorgingshuizen en verpleeghuizen; de organisatie van huisartsenzorg in
verzorgingshuizen en aanleunwoningen; het bevorderen van mantelzorg en van
onderling dienstbetoon van residentiële ouderen met chronische beperkingen.
Maakt deel uit van de onderzoeksgroep van de Belgian Ageing Studies
waarbij hij zich richt op het leiden van de behoefteonderzoeken in
Nederland.
- Robbert Plass, opleider
HAN Sport Gezondheid Management, Arnhem-Nijmegen. Aandachtsgebied: sport-
en gezondheidsmanagement & coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
- Dinant Roode, MSc,
opleider Hanzehogeschool, Instituut voor Sportstudies/Lerarenopleiding
Lichamelijke Opvoeding, Groningen. Aandachtsgebied: (didactiek van het) leren
en ontwikkelen bij jong en oud & coachen van (aanstaande) HBO-
professionals.
- Hilde van Slochteren,
opleider Hanzehogeschool, Instituut voor sportstudies/Sport en Gezondheid,
Groningen. Aandachtsgebied: Sport voor ouderen & coachen van
(aanstaande) HBO- professionals.
- Dr. Edwin Timmers, projectleider
OldAction op het gebied van vooral 55-plus Sport & Leefstijl.
Aandachtsgebied: actief leven, leren en ontwikkelen. Voormalig opleider
voor vakleraren LO en onderwijsontwikkelaar/ –onderzoeker
Hanzehogeschool/ALO-Groningen.
Edwin Timmers en Guy Van Damme