Belgisch-Nederlandse Expertgroep ‘Sport & Leefstijl’: 2014-2015
Conceptversie 09 juni 2014. .

Bedoeling van deze groep

We willen met wetenschappers en coördinatoren op het gebied van ‘Sport en Leefstijl’ in België en Nederland via internet ideeën uitwisselen – brainstormen - discussiëren over (de ontwikkeling van) Sport en Leefstijl bij verschillende doelgroepen en in verschillende levensfasen of generaties. Bijvoorbeeld: 35-55-jarigen, 55-75 jarigen en 75 jaar en ouder. De leeftijdgrenzen mogen ‘rafelig’ of arbitrair zijn. Het gaat om het verscherpen van ons persoonlijk en/of gezamenlijk perspectief op “beleven, leren en ontwikkelen bij Sport & Leefstijl”. Het streven is een theoretische en praktische verdieping te realiseren.

Een eerste koersbepaling

De groep is in september 2013 van start gegaan. Een kapstok voor ons, mede op basis van beroepservaringen en ontwikkelingsonderzoeken, is de visie en missie van OLDACTION.
Het concept c.q. de praktijktheorie van ‘Actief leven, leren en ontwikkelen’ is zowel geschikt voor jongeren van 12 tot 20 jaar als voor 55-plussers. Het is op het gebied van Sport & Leefstijl zowel in theorie als praktijk toegepast, onderzocht en verder ontwikkeld. Een fysiek en mentaal actieve, gezonde en zinvolle leefstijl kan iedereen op vele verschillende manieren nastreven. De twee pijlers van deze leefstijl zijn: ‘zelfstandig beleven, leren en ontwikkelen’ en ‘zelf en samen op maat en optimaal bewegen en sporten’. De ervaring die bijvoorbeeld de nieuwe generatie senioren met maatschappelijke (en onder andere sport)ontwikkelingen heeft, maakt, dat zij ‘anders’ wil gaan leven, ouder worden en sporten. In Nederland verschuift de aandacht voor werk, zorg, ontspanning en ontwikkeling (Baars, 2007) per levensfase. Maar steeds gaat het ook om vorming van lokale clubs, netwerken, leefgemeenschappen. De vraag is: aan welke specifieke kenmerken moeten die clubs voldoen om voldoende aansprekend te zijn. Zie daarvoor: www.oldaction.nl.

We zoeken naar kenmerken van leefstijlen per levensfase en richten ons daarbij op verschillende doel- en/of leeftijdsgroepen, zoals: jeugd, volwassenen, mannen of vrouwen en gezonde 55 tot 75-plussers. In het eerste jaar ligt het accent in de expertgroep bij ‘50-55+ Sport en Leefstijl(ontwikkeling)’. Het thema voor de periode september 2014 tot en met juni 2015 is: vergelijking Sport & Leefstijl(ontwikkeling) van 35-55 met 55-75-jarigen en/of van deze laatste generatie met die van de 75-plussers van nu.

In Nederland heeft het Sociaal Cultureel Planbureau generatieontwikkelingen onderzocht en is de sportsituatie onder 55-plussers beschreven: Sociaal Cultureel Planbureau (2006), Rapportage ouderen. Veranderingen in de leefsituatie en levensloop van ouderen. SCP (2006), Investeren in vermogen. Sociaal en cultureel rapport 2006. SCP (2010). Rapportage sport 2010. Sport: een leven lang. SCP (2010). Wisseling van de wacht: generaties in Nederland.
In België kunnen we kennis nemen van ’55 plussers in beweging’ (2008) te vinden op de site http://www.vlaamse-ouderenraad.be/Publicaties/visienota/55-plussers%20in%20beweging%20okt%202008.pdf Voor onze brainstorming c.q. discussie is het van belang de verschillen in benadering of situatie op het gebied van sport en leefstijl in België en Nederland te kennen.

Werkwijze en bijdragen

De start van ons project verliep moeizaam. Een groep van aanvankelijk geïnteresseerden haakte in de loop van dit seizoen om verschillende redenen af. We proberen dat aantal voor het volgende seizoen te vergroten. Een deel van de groep levert een bijdrage in de vorm van een artikel of opinie en een deel wilde dat alleen volgen. We verzoeken die laatste groep vanaf september a.s. meer commentaar op bijdragen te geven. Dat mag best alleen ‘instemmend’ zijn en je kunt ook als clubje van twee of drie personen commentaar geven. We krijgen hierdoor meer zicht op opvattingen van elkaar. Reacties op bijdragen is nog erg beperkt gebleven. Wellicht dat de maandelijkse frequentie te veel van het goede was. Ons voorstel is daarom nu: een bijdrage om de twee maanden, aangeleverd in de eerste week van een tweemaandelijkse periode.

Op persoonlijke titel wisselen we ideeën uit en geven we elkaar commentaar. In de eerste week van elke twee maanden volgt een bijdrage van een of meer leden van de expertgroep.

Een bijdrage bestaat uit:

een artikel met zo mogelijk een afsluitende vraag of stelling. Met een stelling wordt geprobeerd discussie uit te lukken
Een opiniestuk.
Het is plezierig wanneer in een artikel wordt verwezen naar – een beperkt aantal - deskundigen, artikelen of boeken.
In de loop van de daarop volgende weken (2^e t/m 6^e week van die tweemaandelijkse periode) is er gelegenheid voor het leveren van commentaar. Dat kan een ‘ik ben-het-met-je-eens’ zijn of een beargumenteerde afwijzing.
Als daartoe aanleiding is reageert de auteur van een bijdrage – in de 7^e of 8^e week van een tweemaandelijkse periode - op die commentaren.
We kunnen elkaar tussendoor wijzen op interessante of opvallende gebeurtenissen, ontwikkelingen of publicaties op het gebied van ‘Sport & Leefstijl’. Laten we dat beperken tot een of twee ‘informatiebulletin(s)’ per maand. Het geven van een samenvatting van en met verwijzing naar een bron is voldoende.

Guy van Damme heeft u in mei al vier ‘bronnen’ aangeleverd. Het zijn bijvoorbeeld opvallende publicaties. Het is alleen bedoeld als informatie. U hoeft er niet op te reageren. Maar uw mening erover geven mag altijd. In juni – en direct na ontvangst van dit concept - verschijnt een vijfde voorbeeld in deze serie.

Algemeen informatieve sites in Nederland zijn www.sportknowXL.nl. Op de site www.mulierinstituut.nl wordt onderzoek en ontwikkelingen op sportgebied aangegeven. Voor Sport & Leefstijl van 55 tot 75 jarigen is de site www.oldaction.nl aan te bevelen.
In België is http://www.sports-media.be een interactieve portaalsite voor fysieke activiteiten, kwalitatief in al haar vormen, voor en door experten, voor instellingen en organisaties betrokken bij sport, fysieke- en gezondheidsactiviteiten. De mensen achter Sports Media Vlaanderen zijn: http://www.sports-media.be/index.php/homepage/bestuur
Voor Sports Media international – http://www.sports-media.org bij het opstarten van een academische Journal: JTRM in Kinesiology en een partnership met SIRC - http://www.sirc.ca/ . De mensen achter Sports Media international zijn: http://www.sports-media.org/index.php/team-sports-media

Planning van bijdragen

Wilt u – als dat nog niet eerder is gebeurd - bij het leveren van een eerste bijdrage ter kennismaking een korte CV bijleveren. Een bijdrage, een opiniestuk, een informatiebulletin en commentaar op bijdragen is een goede manier om elkaar beter te gaan begrijpen en om van elkaar te leren.

Per seizoen evalueren we ons proces en resultaten. De evaluatie van Guy en mij is in deze versie opgenomen. Tegen eind juni 2014 neem ik telefonisch of per mail contact met u op. Ons voorstel is de activiteiten van de Expertgroep in ieder geval minimaal twee jaar, tot en met augustus 2015, te laten duren. Er is enige onderlinge ontwikkelingstijd nodig.
Graag verneem ik daarnaast ook of u eind oktober een gezamenlijk overleg over de opzet en werkwijze van onze groep (ergens in Zuid Nederland en op een zaterdag) waardeert c.q. wenselijk vindt. Uw op- en aanmerkingen respectievelijk voorstellen neem ik mee in de eindversie van dit document. U ontvangt deze begin juli van Guy en via google groups.
Eind augustus ontvangt u een korte samenvatting van mij van alle bijdragen in het afgelopen seizoen en een - eveneens korte - inleiding op het nieuwe thema voor het komend seizoen.

We zoeken nog wel uitbreiding van onze expertgroep. Kent u daarvoor geschikte mensen, meld het ons. We verzoeken de deelnemers die als ‘lezer’ zijn gestart, die rol wat te verbreden tot het geven van commentaar. Graag verneem ik of de volgende bijdragen in de aangegeven periodes – en in de eerste week daarvan - kunnen worden verwacht. Dit is een nog voorlopige planning. Eventuele reacties hierop graag voor 1 augustus 2014. Mocht u in de loop van het seizoen van bijdragemoment willen wijzigen, wilt u dat dan s.v.p. zelf regelen met een andere expert en mij vervolgens daarover informeren. Er zijn inmiddels ook koppels of trio’s gevormd die als ‘club’ een gezamenlijke bijdrage leveren.
Bijdrage in september: Tinie Kardol. In november: Edwin Timmers. In januari: Robbert Plass & Ben Halle. In maart: Dinant Roode & Hilde van Slochteren. In mei: Agnes Elling. In juli: Frouke Engelaer.

Communicatie

Guy van Damme coördineert namens SPORTS MEDIA de communicatie via ‘Googlegroups’ en zoekt naar potentiële Belgische deelnemers.
Edwin Timmers coördineert namens OLDACTION de inhoud van onze activiteiten. Zie voor CV: www.oldaction.nl bij ‘Advies en ontwikkelgroep’. Hij benadert potentiële Nederlandse deelnemers.
Om als buitenstaander de bijdragen en discussies te bekijken: zie http://groups.google.com/group/leefstijlontwikkeling.

Deelnemers

We willen met zowel wetenschappers, opleiders als mensen uit de praktijk/coördinatoren discussiëren en brainstormen over de ontwikkeling van ‘Sport en Leefstijl’ in België en/of Nederland. Vanaf september 2014 nemen de volgende experts deel.

dr. Agnes Elling-Machartzki, senioronderzoeker Mulierinstituut, Utrecht en medewerker Universiteit Brussel en Tilburg. Aandachtsgebieden: sportgezondheidszorg voor Sport & Ouderen en onderzoek onder beweegleiders van 50-plussers. Ik ben betrokken bij het project De betekenis van sport in tijden van ziekte. Eerder heb ik onderzoek gedaan naar belemmeringen en stimulansen voor sport en bewegen onder ouderen.
Drs. Frouke Engelaer, Leyden Academie. Doet promotieonderzoek naar specifieke factoren die van invloed zijn op ‘gezond oud worden’. Zal na november deelnemen.
Drs. Leonie Everts is fysiotherapeut, bewegingswetenschapper en zelfstandig adviseur. Zij ontwikkelt projecten rondom gezondheid, duurzame inzetbaarheid en bewegen. Zij heeft o.a. voor ZONMW thuiszorgorganisaties ondersteund bij het werven van deelnemers voor valpreventie trainingen voor senioren. Zij vertaalt wetenschappelijk inzichten op het gebied van bewegen naar de dagelijkse praktijk (www.werkcompany.nl). Is medeorganisator van www.goldensports.nl voor 55-plussers in Amsterdam.
Simone Gerono, adviseur sport en bewegen, Huis voor de Sport, Limburg. Aandachtsgebied: sportadvisering en organisatie Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO).
Drs. Caroline Haasakker-van Leeuwen, onderwijscoördinator en opleider Fontys Sporthogeschool, Afdeling Wellness, Eindhoven. Aandachtsgebied: coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
Ben Halle, opleider, trainer, adviseur, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Instituut voor Sport en Bewegingsstudies, Arnhem-Nijmegen. Aandachtsgebied: coachen van (aanstaande) HBO- professionals en ervaring op dat gebied met (aanstaande) MBO-CIOS- professionals.
Lysbet Heeres-Faber, opleider MBO-CIOS, Heerenveen. Aandachtsgebied: 55-plus seniorensport en leefstijlcoaching.
Prof. Dr. Tinie Kardol, Leerstoel Active Ageing, Vrije Universiteit Brussel en bestuurder verzorgingshuis in Vught. Betrokken bij de volgende onderzoeksprojecten: de implementatie van Moreel Beraad in verzorgingshuizen en verpleeghuizen; de organisatie van huisartsenzorg in verzorgingshuizen en aanleunwoningen; het bevorderen van mantelzorg en van onderling dienstbetoon van residentiële ouderen met chronische beperkingen. Maakt deel uit van de onderzoeksgroep van de Belgian Ageing Studies waarbij hij zich richt op het leiden van de behoefteonderzoeken in Nederland.
Robbert Plass, opleider HAN Sport Gezondheid Management, Arnhem-Nijmegen. Aandachtsgebied: sport- en gezondheidsmanagement & coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
Dinant Roode, MSc, opleider Hanzehogeschool, Instituut voor Sportstudies/Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding, Groningen. Aandachtsgebied: (didactiek van het) leren en ontwikkelen bij jong en oud & coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
Hilde van Slochteren, opleider Hanzehogeschool, Instituut voor sportstudies/Sport en Gezondheid, Groningen. Aandachtsgebied: Sport voor ouderen & coachen van (aanstaande) HBO- professionals.
Dr. Edwin Timmers, projectleider OldAction op het gebied van vooral 55-plus Sport & Leefstijl. Aandachtsgebied: actief leven, leren en ontwikkelen. Voormalig opleider voor vakleraren LO en onderwijsontwikkelaar/ –onderzoeker Hanzehogeschool/ALO-Groningen.

Edwin Timmers en Guy Van Damme

Expertgroep "Leefstijlontwikkeling"