Reactie op reacties naar aanleiding van de eerste stellingen over de 55+ leefstijl

[e.timmers6]

28-10-2013. Met dank aan Tinie Kardol, Robbert Plass en Agnes Elling voor hun reactie op de eerste stellingen. Ik ben nog niet toe aan een conclusie. Daarvoor heb ik op termijn ook de standpunten van anderen nodig - met name in de bijdragen - en zullen we eerst meer argumenten met elkaar moeten delen.  

 

Van Tinie Kardol ontving ik via de reguliere mail zijn bijdrage. Dat heeft de ‘groep’ als geheel dus niet kunnen lezen. Hij komt in zijn november-bijdrage terug op enkele kanttekeningen en dan zal ik op beide reageren.

 

Ik onderschrijf de opmerking van Robbert Plass dat ‘bewustwording van sportdeelname omzetten in daadwerkelijke actie’ een probleem is. De nieuwe generatie is in het algemeen veel sportgerichter dan de generatie voor haar. Velen hebben sportervaringen opgedaan. De maatsschappelijke (bv. op zelfstandigheid gerichte onderwijs) en sportontwikkeling zouden haar op de gedachte hebben kunnen brengen dat het sporten zelf(standig) met anderen vorm en inhoud is te gegeven. Dan…kun je dat samen op maat en optimaal verder ontwikkelen in een groep die –gezien de ‘samenstelling op basis van leeftijdcategorie overeenkomst – bestaat uit mannen en vrouwen etc. (zie later in mijn reactie). Het is cruciaal dat potentiële deelnemers die situatie als veilig en als een ‘samen te ontwikkelen’ zien. Iets wat ze beslist niet altijd eerder in de (vaak competitieve wedstrijd)sport hebben ervaren. Het creëren van een positiever, veel mogelijkheden biedend sportbeeld, is zeer gewenst en inderdaad een opgave.   

 

Stellingen zijn er om discussie uit te lokken. Agnes Elling zoekt de discussie door de actieve, gezonde en zinvolle leefstijlwens van de nieuwe generatie ouderen niet van toepassing te verklaren op deze hele groep. Het is waar dat de mate waarin leefstijlkenmerken te vinden zijn, bij veel groepen binnen die nieuwe generatie zal variëren. Dat is zeker het geval als mensen in meerdere culturen leven/hebben geleefd. Levend in een bepaalde samenleving, word je beïnvloed in gedrag en opvattingen door gebeurtenissen en ontwikkelingen. De nieuwe generatie wil daardoor: ‘anders’ leven, ouder worden en – bijvoorbeeld - sporten. De vraag nu is wat is ‘anders’ t.o.v. de vorige en de toekomstig generatie?

Hoe dan ook is een globale typering van de hele nieuwe generatie wenselijk. Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft in haar publicaties in 2006 en 2010 daarvan een beeld geschetst. Het is ‘gewenst’ omdat de samenleving en de burgers zelf dat zich ‘anders’ willen gedragen moeten gaan invullen en zich de mogelijkheden daarbij moeten kunnen voorstellen. Ik geeft onderstaand een schets van een door mij meer gewenste 55-plus sportclub (of –netwerk, groep of leefgemeenschap).

In de stellingen heb ik iedereen in de genoemde leeftijdsgroep van 55 tot 75 jaar op het oog en pleit voor het ervaren ‘samenwerkend beleven, leren en ontwikkelen’ in (ook) specifieke 55-plus clubs. Clubvorming is bij deze groep niet primair voor de gezelligheid, maar voor het elkaar al doende leren en ontwikkelen. Het gaat om het zelfstandig, samen, op maat, optimaal in een groep met vele verschillen (bv) sporten én ontwikkelen. Juist de 55-75 jarigen die het niet allemaal zo makkelijk zelf kunnen organiseren, die met uitzondering van de jeugd relatief weinig sportervaring heeft, kan in deze clubs een plaats vinden.

Er is een categorie die zichzelf prima redt met wat er nu is. Maar wat er is, is vaak alleen in competitieverband te beoefenen. Het meer onderling samen regelend en ontwikkelend bezig zijn, sluit aan bij de toenemende noodzaak tot meer solidariteit en van activerende en inspirerende (sport)omgevingen. Hij of zij die dagelijks wil sporten, in een groep en met weinig kosten ziet daarvoor om zich heen nog weinig mogelijkheden en voorzieningen. Sterker nog: de nieuwe generatie zal deze zelf moeten gaan creëren. Ik schets hierna een beeld van dit ‘ontwikkelingsprobleem’.

 

Als je 55-plussers aan het sporten wilt houden of krijgen, is het aan te bevelen om eerst lokaal een beeld van de mogelijkheden bij sportverenigingen, private sportclubs en commerciële sportorganisaties te krijgen. Als een 55+ club en sportvorm binnen of buiten die organisaties nog niet bestaat, is het zoeken naar potentiële kartrekkers een eerste stap. En dan….hoe is hun kijk op het sporten door deze doelgroep. Vinden zij ook dat de groep dat sporten het beste zelfstandig kan regelen en ontwikkelen, dat het sporten op maat en optimaal gebeurt en dat zo’n leeftijdsgebonden groep mag bestaan uit mannen en vrouwen, beginners en gevorderden, met goede en slechte conditie, gezonde sporters en met fysieke beperkingen (zoals chronisch zieken). En hoe goed kan de kartrekker hiermee omgaan en welke ondersteuning wil hij/zij vooraf en tijdens de uitvoering. Met name welke verdieping in didactische kennis (zie www.oldaction.nl) is (nog) nodig en hoe goed wordt met verschillen binnen de groep omgegaan. 

Het werven van deelnemers is een probleem. Om steeds een voldoende grote groep te hebben zijn tien tot twaalf deelnemers nodig. Ze zijn soms wel of niet lid van een sportorganisatie en/of hebben ervaring met andere sportvormen. Bij verenigingen van minder dan driehonderd leden is het vormen van een 55-plus groep alleen mogelijk bij samenwerking van verenigingen. Omdat de sportvorm op de mogelijkheden van de groep zal moeten worden afgestemd, is het beschrijven van de ‘wijze van deelnemen’ voor de aanstaande deelnemers van belang. Per gemeente is een site met informatie over wat en hoe van belang. En ook van alles wat er lokaal plaatsvindt.   

Sportverenigingen werken vast mee aan het zo lang mogelijk laten sporten van hun leden. Meestal zijn competitie spelende veteranenteams de enige invulling. Dat schiet dan tekort. Met het ouder worden zullen de fysieke mogelijkheden afnemen. Dat is per individu verschillend. Het elf tegen elf of zelfs zeven tegen zeven voetballen in competitieverband is dan niet meer gewenst. Speel liever vier tegen vier van, zonder keeper en met een klein doel en laat de groep zelf bepalen met welke spelregels ze een wedstrijdje wil spelen. Door minisportvormen leert de jeugd een sportvorm en kunnen ouderen heel lang op maat en optimaal blijven sporten. Dus doe aan floorball, streetbasketball, minivolleybal met variatie in het (be)spelen van de bal, ralleyspel bij trefvlaksporten (zoals tennis, badminton en tafeltennis) of doe bij gymnastiek ook aan jongleren en balanceren.
Dit is recreatief maar toch ook voldoende en gedoseerd prestatief sporten en afgestemd op de individuele mogelijkheden. 

De nieuwe generatie senioren ofwel de nu 55 tot 75 jarigen, wil in onderling overleg hun sport regelen, beleven, leren en ontwikkelen. Ze staat – na enige gewenningstijd – open voor het elkaar coachen. Een kartrekker als deskundige medesporter kan dat stimuleren. De groep leert al doende om te gaan met verschillen, het samenwerkend leren en het creëren van een elkaar ondersteunende sportsfeer. Dit alles is dezer groep niet gewend. Pas het ervaren van leidt – zeer waarschijnlijk en is de ervaring – tot groot enthousiasme. Sporten is meer dan een bezigheid, het is op ontwikkelen gericht. Vakleraren Lichamelijke Opvoeding hebben, als coördinatoren of kartrekkers, daarvoor de beste papieren Ze zijn hiervoor opgeleid en hebben in hun beroepspraktijk er veel ervaring mee opgedaan. Sporttrainers die veel ervaring bij de jeugd (vanwege leermethoden) en wedstrijdsportteams (vanwege teamvorming en leren coachen) hebben opgedaan, kunnen het zich ook in enige mate eigen maken. Al doende wordt ervaring opgedaan, wordt literatuur of een site gericht bekeken en eventueel wordt een zelfontwikkelingscursus op het internet gevolgd en vindt begeleiding plaats van een lokale coördinator/ combinatiefunctionaris/verenigingsondersteuner en van de groepsleden zelf.    

Laat zo’n specifieke 55-plus sportclub binnen (maar losjes verbonden) of (vooral) buiten verenigingsverband ontstaan. Zorg voor faciliteiten tegen een lage prijs en met de zekerheid dat er veilig en verantwoord kan worden gesport. Zo wordt elke sport een échte ‘life time’ activiteit.