Bijdrage van Tinie Kardol: "Sport en leefstijl van de 55 plusser" - Graag voor 24 november jullie reacties op dit artikel.

[Guy Van Damme]

Sport en leefstijl van de 55 plusser

Bijdrage van Tinie Kardol

In één van de landelijke dagbladen stond recentelijk een artikel met de kop ‘op stap met de wandeldokter’. Het gaat over relatief  jonge mensen van tussen de 45 en 59 jaar, die met uiteenlopende gezondheidsproblemen te kampen hebben gekregen, en die als remedie twee keer per week een half uurtje gaan wandelen onder begeleiding van hun huisarts.  Inactiviteit is volgens de huisarts de grootste risicofactor voor vroegtijdig overlijden.

Het artikel staat niet op zichzelf. In Zorgspecial van 23 oktober, een bijlage van het Brabants Dagblad,  stelt professor Scherder dat bewegen een geweldig effect heeft op het brein. Je wordt er volgens hem slimmer van en het probleemoplossend vermogen wordt er door verbeterd. Professor Frans Verheijen, neuroloog – psychiater, verbonden aan de Universiteit Maastricht, voegt daar nog aan toe dat het optreden van dementie er door wordt vertraagd. Bij dit illustere rijtje van wetenschappers die het belang van bewegen benadrukken, kan ook professor Ivan Bautmans , hoogleraar geriatrische revalidatie aan de Vrije Universiteit Brussel, worden geschaard.  Hij geeft aan dat de ontwikkeling van spierkracht niet ophoudt met het ouder worden maar door oefening een continu proces kan zijn.

De komende jaren zullen we worden overspoeld met al dan niet wetenschappelijke berichten over het belang van sport en een juiste leefstijl voor de gezondheid. We leven in een tijdperk dat het aantal ouderen en zeker ook het aantal 80-plussers in onze samenleving flink is toegenomen en de komende decennia nog sterk groeit. De kosten voor de chronische zorg worden beteugeld en de verantwoordelijkheid voor de zelfredzaamheid en voor het omgaan met beperkingen wordt steeds meer bij het individu gelegd. Aandacht voor bewegen en voor een gezonde leefstijl kan daarbij als preventieve gezondheidszorg worden aangemerkt.

Stelling 1: Bewegen zou een verplichte activiteit voor mensen moeten zijn. De overheid moet de mogelijkheden daartoe verruimen, de ziektekostenverzekeraar zou deelname aan begeleid bewegen moeten faciliteren en het bedrijfsleven en andere werkgevers zouden beweegprogramma’s en/of beweegmogelijkheden moeten aanbieden.      

Om een beeld te krijgen hoe senioren, i.c. mensen van  60 jaar en ouder, in de samenleving staan, hebben we vanuit de groep van de Vrije Universiteit Brussel, die zich bezig houdt met  zogenoemde Belgian Ageing Studies, de afgelopen jaren behoefteonderzoeken gedaan in Nederlandse gemeenten onder ruim 4000 senioren. We hebben onder meer gekeken naar hun maatschappelijke participatie, hun deelname aan clubs en verenigingen, hun zelfredzaamheid en hun invulling van de dag. Een van de bevindingen is dat wandelen en fietsen voor senioren tot op hoge leeftijd favoriete bezigheden zijn. Het lidmaatschap van sportverenigingen wordt wel vaak opgegeven zo rond het 70^e jaar, maar daar komen andere sportieve, recreatieve  activiteiten voor in de plaats. Deze resultaten sluiten voor een belangrijk deel aan bij hetgeen Edwin Timmers in zijn artikel van oktober stelde. Toch zien we binnen de groep van senioren dat met name laagopgeleiden veel minder deel uitmaken van de samenleving en ondervertegenwoordigd zijn ten opzichte van leeftijdgenoten voor wat betreft het beoefenen van sportieve activiteiten. Ook zien we veel 80 plussers van het beweegtoneel verdwijnen, hetzij door het optreden van mobiliteitsbeperkingen,  hetzij door sociale omstandigheden , waaronder met name het overlijden van de partner. Het is om eerder genoemde redenen van belang aandacht te hebben voor deze groepen en programma’s te ontwikkelen die hen aan het bewegen krijgen.

Het NOC/NSF heeft voor 2013 een sport impuls gegeven. Subsidies zijn verstrekt aan een veelheid van initiatieven die tot doel hebben mensen aan het bewegen te krijgen of verschillende generaties elkaar te laten ontmoeten bij beweegprogramma’s. Bewegen en contact maken opdoen zijn belangrijke doelstellingen van de sport impuls.      

Bij voornoemde behoefteonderzoeken in Nederlandse gemeenten, waarbij wij door middel van een vragenlijst de mening vragen van een representatieve groep senioren, constateren wij dat senioren kritisch zijn over de inrichting van de publieke ruimte en de gevolgen daarvan voor de mobiliteit. Zo worden soms goede  fietspaden gemist, oversteekplaatsen zijn niet altijd veilig en rustbanken, als mogelijkheid tot onderbreking van een wandeling en tot ontmoeting, worden gemist  Opvallend is ook dat ondanks de sterke vergrijzing ‘het straatbeeld’ van gemeenten niet of nauwelijks is aangepast. Waar we in kinderrijke buurten speeltoestellen geplaatst zien, zien we zelden dat in seniorenrijke  buurten een beweegtuin is geplaatst. Op die plaatsen waar een beweegtuin is gerealiseerd, zien we dat de beweegtuin bij uitstek geschikt is als plaats waar bewegen en ontmoeten hand in hand gaan. 

Zoals als reactie op het artikel van Edwin Timmers al naar voren kwam, is het, zeker als het om het gebruik van beweegtuinen gaat, van belang dat er structurele begeleiding plaatsvindt, dat er kartrekkers zijn. In een woonzorgcentrum in Vught, waarvoor ik werkzaam ben, is een bijzondere bewegingstuin aangelegd. Zo is een balanspad gemaakt, waar ook mensen in een rolstoel overheen kunnen en waar spieren worden getraind, die anders niet geactiveerd worden; er zijn toestellen die de ontwikkeling of instandhouding van spierkracht bevordert en er is een spellentafel waar ‘spelenderwijs’ de fijne motoriek kan worden geoefend, maar waar het gezamenlijk spelen voorop staat. Maar het succes van het gebruik van de beweegtuin, wordt bepaald door een fysiotherapeute, die een groep senioren, overwegend 80 plussers, wekelijks begeleidt bij het gebruik van de beweegtuin en instructies geeft voor het individueel en gezamenlijk gebruik van de toestellen.

Stelling 2: Iedere gemeente in Nederland zou één of meer beweegtuinen moeten aanleggen en begeleiding bij het bewegen moeten faciliteren.                 

Graag voor 24 november jullie reacties op dit artikel.

Tinie Kardol

 

Prof. dr. M. Kardol

Leerstoel Active Ageing

Vrije Universiteit Brussel

    

               

 

[Ben Halle]

Op vrijdag 15 november 2013 11:23:44 UTC+1 schreef Guy Van Damme: