Sẵn lòng giúp đỡ người xa lạ ngoài đường: Tâm thế bạn thế nào? - Google Groups
Mikali Nguyễn
https://groups.google.com/g/giaitrikienthuc/c/KuGESnNnCJk
https://groups.google.com/g/giaitrikienthuc/c/xpmxeBa1wCI
1. Sài Gòn lạ thiệt mà thương quá chừng...
https://www.tiktok.com/t/ZT6nvR6jg/
Muốn nghe thì click cái link trên.
Dưới đây là transcript nguyên văn lời xướng ngôn viên. Tôi không thấy nói ai là tác giả
Sài Gòn Lạ Thiệt, Mà Thương Quá Chừng...
Sài Gòn là ở chỗ là hổng có quen mà cứ thấy thân quen còn cái chuyện tử tế là chuyện thường ngày ở huyện
Xin kính chào quý vị quý vị có đồng ý là Sài Gòn lạ thiệt hông. AI sống ở Sài Gòn giơ tay điểm danh cái nè. Sài Gòn mình lạ ha quý vị ha lạ thiệt nhưng mà thương quá chừng luôn. Tại SAO lạ? Sài Gòn lạ ở chỗ là hổng có quen mà cứ thấy thân quen còn cái chuyện tử tế là chuyện thường ngày ở huyện, thiệt lạ phải hông quý vị.
Ví dụ nè đi thay cục pin cho cái đồng hồ đi ghé vô cái tiệm nhỏ trong hẻm, chị chủ chỉ đưa ra 2 lựa chọn: “Nè cưng một loại pin thường á 60 còn cái loại pin mà á gần nhãn Thụy Sĩ 150 ngàn”. Xong chị còn nói thêm “chứ thôi chị thấy em lấy cái loại 60 ngàn thôi được rồi chất lượng cũng vậy hà chỉ khác có cái mark thôi. Trời đất ơi ủa người ta bán hàng mà hổng ráng đẩy cái đắt hơn lại khuyên mình tiết kiệm lấy cục pin 60 ngàn được rồi.
Quý vị thấy có lạ hông lạ chớ rồi hồi bữa nọ đi chợ trong hẻm mua con cá chép cái anh bán cá ảnh nói 90 ngàn nhen mình kì kèo chút cái ảnh cười ảnh nói thôi em đưa 60 ngàn cũng được mai ghé trả anh thêm 30 ngàn cũng được. Trời ơi trời mình với ảnh đâu có quen biết gì đâu rồi lỡ mình hổng quay lại thì sao. Vậy mà ảnh cũng tin, thôi bữa nay đưa anh 60 ngàn mai ghé trả lại 30 ngàn cũng được.
Vậy đó sáng dậy sớm đi đi bộ cho nó khỏe người hổng mang bóp theo mà ghé thấy cái xe rau tươi gói mua đại 50ngàn đến lúc móc túi trả tiền thì mới nhớ quên mang tiền. Anh hai bán rau người miền Tây ảnh cười hiền khô, ảnh nói hổng sao đâu bữa khác gặp trả cũng được mà chị. Vậy là suốt cả tuần sau báo hại mình phải đi đi lại lại đúng cái con đường đó đúng cái giờ đó chỉ mong gặp lại ảnh để mà trả tiền rau cho ảnh để cho đặng yên lòng.
Trời! Trời! Sài Gòn gì mà dễ thương dữ vậy trời!
Còn cái chuyện anh chỉ đường nữa đó. Hỏi xong không phải chỉ tay là xong đâu nha. Người ta chỉ xong á người ta còn rảo bước đi theo một đoạn cho nó chắc để chắc coi là mình hiểu có đúng hông để mình hổng có bị lạc đường đó. Thiệt ta nói người Sài Gòn đúng rảnh mà mà rảnh có tâm ghê ha. Người ta hay bảo chớ người Sài Gòn thiếu gì tiền, nhưng mà nói thiệt hổng phải người ta dư tiền đâu quý vị ơi mà là người ta rộng lòng.
Ở cái đường Tô Hiến Thành bên quận 10 á có mấy anh chị làm ở bệnh viện gần đó gom góp tiền 5 ngàn, 5 ngàn, 5 ngàn bỏ vô cái hộp Mika trước cổng, xong rồi ghi rõ ràng nha, nếu bạn gặp khó khăn thì hãy lấy ba tờ. Ba tờ là 15 ngàn đủ cho một suất cơm nhỏ để mà ai đó đỡ đói lòng phải hông chỉ vậy thôi.
Hay như cái anh tên a Lâm Văn Cuộc đó ảnh làm bảo vệ ở quán cà phê ở trên đường Mạc Thị Bưởi. Ai dắt xe hư hay hết xăng ảnh đều phụ giúp tận tình. Ai đưa tiền ảnh đều xua tay. Ảnh nói thôi khỏi mà! Vậy đó có xe hết xăng cái ảnh lấy bình xăng xe mình ra ảnh chiết cho chút ảnh nói xe tui lúc nào cũng đầy bình á. Cho xị rưỡi 2 xị có đáng là bao.
Trời ơi ta nói nghe mà thấy ấm lòng hết sức luôn vậy đó!
Rồi thêm cái anh tên gì à Nguyễn Văn Hiếu quê Tiền Giang làm bảo vệ ở đường Hoàng Diệu nữa. Hết ca làm, ảnh ra vỉa hè ảnh dừng cái bảng có một không hai: “Quý vị có tiền cũng vá không tiền cũng vá, đừng ngại kêu là vá liền hăm 4 trên hăm 4” Ha ha thiệt là vá xe mà dễ thương muốn xỉu!
Nói Sài Gòn hổng thiếu tiền là nói thiệt mà nói thiếu tiền cũng đúng luôn nha quý vị nha! Trời ơi Sài Gòn cái thành phố này nó là đầu tàu kinh tế nhưng mà nó cũng là cái nơi trú ngụ của bao nhiêu mảnh đời cơ cực quý vị thấy hông. Nhưng mà giữa bộn bề vậy đó mà Sài Gòn vẫn giữ được cái tình cái nghĩa chính là thứ mà khiến người ta thương thương nhớ nhớ mãi không thôi. Sài Gòn hổng có chỉ là đất là phố là xe cộ bon chen phải hông. Sài Gòn là những con người tử tế ấm áp sẵn sàng giúp nhau mà hổng cần trả ơn. Ta nói cái tình ở nơi đây đó đôi khi ngốc nghếch mà lại làm cho người ta nhớ da nhớ diết nhớ dai nhớ dẳng. Vậy đó Sài Gòn nó lạ lắm à nhưng mà thương quá chừng thương luôn.
Quý vị có đồng ý hông. Một lần nữa ai ở Sài Gòn giơ tay điểm danh giùm cái đi.
Cảm ơn quý vị đã theo dõi chương trình hẹn gặp lại quý vị trong những nội dung sau.
2. Ai giàu hơn ai...1 câu chuyện về Bill Gates
Thưa các bạn câu chuyện dưới đây có khi là giả tưởng, mượn tên Bill Gate, nhưng đọc cũng hay, cũng từa tựa câu chuyện “Sài Gòn Lạ Thiệt” bên trên
AI GIÀU HƠN AI…
Người ta thường kể một câu chuyện gắn với Bill Gates. Thật hay không thì không quan trọng, bởi điều nó truyền tải mới là ý nghĩa lớn lao.
Một ngày nọ, người ta hỏi Bill Gates — khi ấy được xem là người giàu nhất thế giới:
— “Có ai giàu hơn ông không?”
Ông mỉm cười đáp:
— “Có, có một người giàu hơn tôi.”
Rồi ông kể lại một kỷ niệm:
“Thời tôi còn chưa nổi tiếng, chưa giàu có, có lần ở sân bay New York tôi muốn mua một tờ báo. Khi cầm lên rồi mới phát hiện mình không có đủ tiền lẻ. Tôi đành trả lại và nói với người bán: ‘Xin lỗi, tôi không có tiền.’
Người bán mỉm cười: ‘Vậy tôi tặng anh miễn phí.’
Trước sự chân thành ấy, tôi nhận tờ báo.
Vài tháng sau, lại tình cờ ở cùng sân bay đó, cũng trong hoàn cảnh tôi không đủ tiền mua báo. Người bán đưa tôi một tờ, bảo: ‘Cứ lấy đi. Tôi chia sẻ từ phần mình có, chẳng mất mát gì cả.’
Tôi định từ chối, nhưng ông ấy cứ năn nỉ, thế là tôi nhận.”
“Mười chín năm sau, khi tôi đã nổi tiếng toàn cầu, bỗng nhớ lại chuyện xưa. Tôi quyết tâm tìm lại người bán báo ấy. Sau hơn một tháng rưỡi tìm kiếm, cuối cùng cũng gặp được.
Tôi hỏi: ‘Ông có nhận ra tôi không?’
Ông gật đầu: ‘Có chứ, ông là Bill Gates.’
Tôi nói: ‘Ông còn nhớ đã từng tặng tôi báo hai lần không?’
Ông đáp: ‘Tôi nhớ, tôi đã cho ông hai lần.’
Tôi liền nói: ‘Giờ tôi muốn đền đáp, hãy nói mong ước lớn nhất của ông, tôi sẽ thực hiện.’
Nhưng ông ấy mỉm cười: ‘Ngài Bill Gates, ông không thể sánh được với việc tôi đã làm cho ông.’
Tôi ngạc nhiên: ‘Tại sao?’
Ông nhẹ nhàng trả lời: ‘Tôi giúp ông khi tôi chỉ là một kẻ bán báo nghèo. Còn bây giờ, ông muốn giúp tôi khi ông là người giàu nhất thế giới. Sự giúp đỡ của tôi và của ông làm sao có thể so sánh được?’”
Hôm ấy, Bill Gates hiểu ra: người bán báo kia mới thật sự giàu hơn mình.
Bởi ông không cần phải chờ đến khi giàu có mới biết cho đi.
Giàu có thật sự không nằm ở tiền bạc, mà ở sự rộng lớn của trái tim.
Điều đáng giá nhất chính là có một tấm lòng đủ bao dung để giúp đỡ người khác. ❤️
3. Những chuyện về lòng tốt ở quê Mỹ và ở quê mình.
HCD: Nếu bà con mình đọc tới đây rồi thì cho tôi xin kể vài chuyện thiệt tình ở quê Mỹ với quê Việt mình.
Hồi nhỏ tôi sống ở miệt đồng, sau này qua bển cũng ở vùng quê bên Mỹ cỡ mười năm. Nay kể vài chuyện cho bà con nghe chơi, để thấy ở đâu cũng có người tốt bụng, thiệt thà.
Chuyện người Mỹ ở “thôn quê”.
Tôi không may phải sống ở “thôn quê” Mỹ khoảng mươi năm. Bà con mình qua Mỹ phần nhiều sống ở thành phố, nên thường hay gặp dân Mỹ thành thị, còn dân Mỹ ở quê thì chắc ít có dịp gặp. Tôi kể chuyện này có thiệt để các bạn nghe cho vui.
“Hồi đó”, một chiều trời kéo mây đen kịt, gió giật ào ào, tôi chở bà xã đi làm. Cái chỗ làm đó nằm trong thị trấn nhỏ xíu, không có được một cái đèn xanh đèn đỏ (đèn giao thông).
Đang chạy tà tà trên xa lộ (Freeway) vắng tanh vì trời mưa gió (tin nói bảo sắp tới), thì gặp cái bảng chắn ngang báo cây cầu phía trước bị sập, không qua được. Tôi mới quẹo vô đường làng chạy tránh đoạn freeway sập cầu. Chạy một hồi thì lạc, không biết mình đang ở đâu, GPS thì không có, xung quanh vắng tanh, chỉ có mình tôi với chiếc xe giữa đồng không mưa gió ào ạt. Trong bụng cũng hơi ớn, nhưng ráng chạy tiếp.
Chạy một hồi thì thấy xa xa có ánh đèn le lói dọc đường. Tới gần thì thấy đó là cái quán nhỏ, trong đó có vài người đang ngồi ăn uống. Mừng quá, tôi tấp vô hỏi đường ra lại xa lộ.
Có một ông Mỹ trung niên chỉ đường rất tận tình. Thấy tôi còn ngơ ngác, ổng nói: “Anh chạy theo tôi đi.” Rồi ổng leo lên chiếc xe truck, chạy trước, tôi chạy theo sau.
Lúc đó đã 10 giờ đêm, trời tối thui, mưa gió còn ào ào, bão mà. Đường thì nước ngập lé đé, hai bên là ruộng, nếu không có xe dẫn đường chắc tôi không dám chạy e chạy xuống “ruộng”. Chạy chừng 15 phút thì thấy xa lộ hiện ra trước mặt. Ông Mỹ đó tấp xe vô lề cho tôi vượt lên, rồi quay đầu xe chạy về lại hướng cũ.
Còn nhiều chuyện nữa, sẽ kể khi có dịp. Các bạn có biết nhiều nhà ở “đồng quê” Mỹ trước sân có máy bay không?
Chuyện quê mình hồi xưa:
Hồi thập niên 1940, ở xóm tôi có nhiều nhà để cái mái vú hứng nước mưa, phía trước nhà, có cái gáo tre treo sẵn cho khách bộ hành ghé ngang múc uống, khỏi cần hỏi ai. Mà muốn hỏi cũng không có ai đâu, vì có khi cả nhà đi làm đồng hết trơn.
Nhà lá đơn sơ, cửa khép hờ, buộc sơ bằng sợi lạt, không có ổ khóa như bây giờ, vậy mà chẳng ai bị mất mát gì. Thiệt là tốt bụng, thiệt thà, lương thiện quá.
Bà con ở thành phố chắc ít biết chuyện này. Hễ có khách tới chơi, dù quen hay lạ, chủ nhà cũng bắt con gà, con vịt, hoặc tháo đập, tát đìa bắt cá, làm một bữa cơm thiệt thịnh soạn đãi khách.
Mikali Nguyễn
👉 Caritas (tiếng Latinh) = Bác ái / Tình yêu thương.
→ Không chỉ là từ thiện, mà là tình yêu đến từ Thiên Chúa, thúc đẩy người tín hữu giúp tha nhân.
👉 Diakonia (Hy Lạp) = Phục vụ.
→ Dùng cho các việc phục vụ cộng đoàn, giúp đỡ người nghèo khổ.
2. Phật giáo
👉 Từ bi (Mettā – Karuṇā) = tình thương vô điều kiện, lòng thương xót với người đau khổ.
👉 Bố thí (Dāna) = chia sẻ vật chất, thời gian, công sức, hoặc kiến thức cho người khác.
👉 Cứu khổ – ban vui = công thức kinh điển để diễn tả tinh thần giúp đỡ.
3. Hồi giáo
👉 Zakāt = “bố thí bắt buộc”, một trong 5 trụ cột của Islam, nhằm chia sẻ tài sản cho 8 nhóm người yếu thế.
👉 Ṣadaqah = “bố thí tự nguyện”, không bắt buộc nhưng được khuyến khích.
👉 Iḥsān = “làm điều tốt”, hành động thiện nguyện với ý hướng trong sáng vì Allah.
4. Do Thái giáo (Cựu Ước)
👉 Tzedakah = nghĩa đen là “công chính / công bằng”, nhưng trong đời sống tôn giáo lại có nghĩa là “bố thí, giúp người nghèo”.
→ Không phải chỉ là lòng trắc ẩn, mà là bổn phận công bình.
Tóm tắt so sánh
👉 Kitô giáo: Caritas, Diakonia → Bác ái, phục vụ.
👉 Phật giáo: Từ bi, Bố thí (Dāna) → Cứu khổ, chia sẻ.
👉 Hồi giáo: Zakāt, Ṣadaqah, Iḥsān → Bố thí, làm điều tốt.
👉 Do Thái giáo: Tzedakah → Công bình qua việc bố thí.
✝️ Kitô giáo (Cựu Ước + Tân Ước)
Kinh sách:
👉 Cựu Ước: Yêu thương, công bình với kẻ yếu thế (Lv 19,9–10; Xh 22,21–22).
👉 Tân Ước: Yêu thương tha nhân như chính mình (Mt 22,39), đồng hóa việc giúp tha nhân với giúp chính Đức Kitô (Mt 25,31–46).
Điều răn:
👉 Điều răn thứ hai trong hai điều răn lớn: “Ngươi hãy yêu tha nhân như chính mình.”
👉 Mười Điều Răn (Cựu Ước): tuy không ghi trực tiếp “giúp đỡ”, nhưng các điều như “chớ giết người”, “chớ trộm cắp” là nền tảng bảo vệ tha nhân, và tinh thần bác ái được Tân Ước kiện toàn.
🪷 Phật giáo
Kinh sách:
👉 Kinh Tập (Sutta Nipāta), Kinh Pháp Cú, Kinh Từ Bi đều khuyến khích từ bi, bố thí, cứu khổ ban vui.
👉 Các chuyện tiền thân (Jataka) cho thấy Đức Phật nhiều lần hy sinh để giúp người, cứu vật.
Giới luật:
👉 Ngũ giới: không sát sinh, không trộm cắp… tạo nền tảng cho việc tôn trọng và giúp ích người khác.
👉 Ba-la-mật (Pāramitā): “Bố thí Ba-la-mật” (Dāna Pāramitā) là hạnh đầu tiên trong 6 pháp tu, nhấn mạnh tinh thần chia sẻ.
☪️ Hồi giáo
Kinh sách (Qur’an & Hadith):
👉 Qur’an dạy: “Chớ ngược đãi người mồ côi, chớ xua đuổi người ăn xin.” (Q 93:9–10).
👉 Zakat được coi là hành động thanh lọc tài sản và tâm hồn (Q 9:60).
Điều răn / Trụ cột:
👉 5 Trụ cột của Hồi giáo, trong đó có Zakat (bố thí bắt buộc).
👉 Ngoài ra có Ṣadaqah (bố thí tự nguyện), thể hiện sự tự do nhưng vẫn là hành vi được ca ngợi.
✡️ Do Thái giáo
Kinh sách (Torah & Các sách Ngôn sứ):
👉 “Ngươi hãy yêu đồng loại như chính mình.” (Lv 19,18).
👉 Ngôn sứ Isaia kêu gọi chia cơm cho người đói, rước kẻ lang thang về nhà (Is 58,7).
Điều răn (Mitzvot):
👉 Trong 613 điều răn (Mitzvot), có nhiều điều liên quan đến tzedakah (bố thí), chăm sóc người nghèo, mồ côi, góa phụ, ngoại kiều.
👉 “Tzedakah” không chỉ là từ thiện, mà là công chính và bổn phận.
🌍 Điểm chung
👉 Cả 4 truyền thống tôn giáo lớn đều coi giúp đỡ tha nhân không phải việc “tùy thích”, mà là mệnh lệnh tôn giáo / đạo đức căn bản.
👉 Đối tượng ưu tiên: người nghèo, yếu thế, mồ côi, góa phụ, khách lạ, tù nhân, người bệnh khổ.
👉 Hình thức: có thể là bác ái tự nguyện (Phật giáo, Kitô giáo) hoặc nghĩa vụ bắt buộc (Hồi giáo, Do Thái giáo).
📊Bảng so sánh: Chủ trương giúp đỡ người khác trong Kinh sách & Điều răn
| Tôn giáo | Kinh sách dạy gì | Điều răn / Giới luật | Đối tượng được nhấn mạnh | Hình thức |
|---|---|---|---|---|
| Công giáo / Kitô giáo | Yêu tha nhân như chính mình (Mt 22,39); giúp tha nhân là giúp chính Đức Kitô (Mt 25,31–46) | 2 Điều răn lớn (yêu Chúa – yêu người); Mười Điều Răn (bảo vệ sự sống, công bằng) | Người nghèo, khát, đói, khách lạ, tù nhân, người bé mọn | Bác ái (Caritas), phục vụ (Diakonia) |
| Phật giáo | Kinh Pháp Cú, Kinh Từ Bi: thương xót, cứu khổ ban vui; Jataka kể nhiều chuyện hy sinh giúp người | Ngũ giới (không sát sinh, không trộm cắp…); Bố thí Ba-la-mật (Dāna Pāramitā) | Tất cả chúng sinh (người và muôn loài) | Từ bi (Mettā, Karuṇā), Bố thí (Dāna) |
| Hồi giáo | Qur’an: “Chớ ngược đãi mồ côi, chớ xua đuổi ăn xin” (Q 93:9–10); Zakat để thanh lọc tài sản (Q 9:60) | 5 Trụ cột Hồi giáo – có Zakat (bố thí bắt buộc); ngoài ra có Ṣadaqah (tự nguyện) | Người nghèo, mồ côi, khách lữ hành, nô lệ, người mắc nợ | Zakat (nghĩa vụ), Ṣadaqah (tự nguyện), Iḥsān (làm điều tốt) |
| Do Thái giáo | Torah: “Ngươi hãy yêu đồng loại như chính mình” (Lv 19,18); Isaia: chia cơm cho kẻ đói (Is 58,7) | 613 điều răn (Mitzvot) – nhiều điều về Tzedakah (bố thí) | Người nghèo, góa phụ, mồ côi, ngoại kiều |
👉 Kitô giáo & Phật giáo: nhấn mạnh tình yêu và lòng từ bi vô điều kiện.
👉 Hồi giáo & Do Thái giáo: nhấn mạnh bố thí như nghĩa vụ bắt buộc, gắn với công chính/công bình.
Trong kho tàng kinh sách của các tôn giáo lớn, có những câu chuyện cảm động nói về tấm lòng sẵn sàng giúp đỡ người xa lạ. Những giai thoại ấy không chỉ mang tính đạo lý, mà còn trở thành kim chỉ nam cho đời sống nhân loại qua nhiều thế kỷ.
1. Trong Thiên Chúa giáo
Trong Tin Mừng Kitô giáo (Luca 10,25–37), Chúa Giêsu kể dụ ngôn người Samari nhân hậu. Đây là câu chuyện nổi tiếng mà hầu hết người Kitô hữu đều biết.
Nguyên văn:
Một hôm, có người thông luật (được xem là người có hiểu biết về giáo luật ở XH Do Thái lúc bấy giờ) đến hỏi Chúa Giêsu:
“Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời?”
Chúa Giêsu hỏi lại:
“Trong Lề Luật viết gì?”
Ông đáp:
“Ngươi hãy yêu mến Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực và hết trí khôn; và hãy yêu tha nhân như chính mình.”
Chúa Giêsu nói:
“Ngươi trả lời đúng lắm. Cứ làm như vậy thì sẽ được sống.”
Nhưng ông kia lại hỏi tiếp:
“Vậy ai là tha nhân của tôi?”
Chúa Giêsu liền kể một câu chuyện:
Có một người kia đi từ Giêrusalem xuống Giêricô. Ông bị bọn cướp vây đánh, lột sạch quần áo, rồi bỏ mặc nằm nửa sống nửa chết bên vệ đường.
Tình cờ, có một thầy tư tế đi ngang qua, thấy vậy nhưng tránh sang bên kia đường mà đi. Cũng có một thầy Lêvi đi đến, nhìn thấy, rồi cũng bỏ đi như thế.
* Thầy tư tế và thầy Lêvi là những người được chọn để lo việc phụng tự ở Đền thờ Jerusalem: dâng lễ tế, cầu nguyện thay cho dân..., được xem là những chức sắc tôn giáo có đạo đức cao
Nhưng một người Samari đi đường ngang qua, khi thấy ông, thì động lòng thương. Ông lại gần, lấy dầu và rượu rưới lên vết thương, băng bó cẩn thận, rồi đặt người bị nạn lên lừa của mình, đưa vào quán trọ và chăm sóc.
* Người Samari:
Người Do Thái coi Samari là dân lai tạp, không tinh tuyền, lạc đạo nên xem thường và xa lánh.
Ngày hôm sau, ông đưa cho chủ quán hai quan tiền và nói: “Xin bác chăm sóc cho người này, có tốn kém thêm bao nhiêu, khi tôi trở lại sẽ hoàn lại.”
Kể xong, Chúa Giêsu hỏi: “Trong ba người ấy, ai là người thân cận của kẻ bị cướp?”
Người thông luật thưa: “Chính là kẻ đã tỏ lòng thương xót với ông ta.”
Chúa Giêsu nói: “Vậy hãy đi, và cũng hãy làm như thế.”
2. Trong Phật giáo
Trong truyền thống Phật giáo, câu chuyện về hoàng tử Vessantara được coi là biểu tượng của hạnh bố thí. Vessantara nổi tiếng với tấm lòng rộng lượng, sẵn sàng cho đi bất cứ thứ gì.
Vessantara là một hoàng tử nổi tiếng có lòng từ bi và tinh thần bố thí không giới hạn.
Ngài sẵn sàng cho đi mọi thứ: voi trắng quốc bảo, tài sản, vương quốc, thậm chí cả vợ con.
Các hành động trên muốn nói lên tinh thần bố thí không giới hạn, mở rộng từ bi đến cả những người xa lạ chưa từng quen biết.
3. Trong Hồi giáo
Trong Hồi giáo, Qur’an nhiều lần nhắc nhở tín đồ phải đối xử tốt với khách lữ hành.
Trong cảnh đói khát, Tiên tri Muhammad đã hỏi cộng đoàn ai sẵn sàng tiếp đãi khách, và một người Ansar đã tình nguyện đứng lên và thưa rằng, "Tôi, hỡi Sứ giả của Allah!". Tuy nhiên, khi vị Ansar này về nhà, ông nhận ra mình chỉ có đủ thức ăn cho hai người, trong khi gia đình ông đông con.
Sau đó, người Ansar đã khéo léo sắp xếp để vợ mình dọn dẹp và chuẩn bị thức ăn, sau đó đi lại tắt đèn và cùng nhau giả vờ ăn, để khách có thể ăn cho đến khi no. Khi khách rời đi, họ cũng đã ăn một phần thức ăn còn lại, và Tiên tri đã khen ngợi hành động của người Ansar ấy.
Đây là câu chuyện nổi tiếng về sự hào phóng và lòng hiếu khách của người Ansar, một người thuộc dân cư bản địa ở Medina, đã đón tiếp và cưu mang những người di cư (Muhajirun) từ Mecca theo lời kêu gọi của Tiên tri Muhammad. Tấm lòng ấy được Thiên Chúa chúc phúc, trở thành tấm gương sống động về lòng hiếu khách.
4. Trong Do Thái giáo:
Sách Sáng Thế kể chuyện tổ phụ Abraham. Vào buổi trưa nắng gắt, Abraham thấy ba người khách lạ đi ngang. Ông vội vàng mời họ vào nghỉ, giết bê béo, dọn bánh và sữa thiết đãi. Ông không hề biết rằng đó chính là ba sứ giả của Thiên Chúa, đến báo tin cho ông và bà Sara rằng họ sẽ sinh một người con nối dõi. Chính sự hiếu khách với những người xa lạ đã đem đến cho Abraham phúc lành lớn lao.
Dù được diễn đạt trong bối cảnh và ngôn ngữ khác nhau, cả bốn tôn giáo đều gặp nhau ở một điểm chung: giúp đỡ người xa lạ không chỉ là hành vi đạo đức, mà còn là con đường mở ra ân sủng, bình an và sự sống cho chính mình.
Mikali Nguyễn
Mikali Nguyễn
Mikali Nguyễn
👉 Tôn trọng phẩm giá của họ: giúp với sự tôn trọng, không coi thường, không thương hại. Nếu cho tiền hay đồ ăn, hãy đưa với thái độ trân trọng.
👉 Có lòng nhân ái và đồng cảm: Đặt mình vào hoàn cảnh người khác, nghĩ xem nếu mình rơi vào tình thế đó, mình mong được giúp thế nào.
👉 Có thể giúp bằng nhiều cách: tùy theo khả năng và tình huống, bằng vật chất, hướng dẫn, an ủi hay gọi hỗ trợ.
👉 Giúp trong khả năng của mình: Không nên làm quá sức đến mức ảnh hưởng đến bản thân. Một lời chỉ đường, một chai nước, hay gọi taxi hộ… đôi khi đã đủ.
👉 Không vụ lợi, không điều kiện: thi ân bất cầu báo, giúp không nhằm đổi lấy lợi ích, tiếng khen, hay lợi dụng người ta. Đây là nguyên tắc cốt lõi của đạo đức "cho đi".
👉 Khích lệ sự tự lực: Nếu có thể, hãy giúp theo cách để người ta có thể tự đứng dậy, chứ không hoàn toàn phụ thuộc.
2. Nguyên tắc tiếp cận để đảm bảo hiệu quả và an toàn
Giúp người khác là một hành động cao đẹp, thể hiện lòng nhân ái và sự tử tế trong xã hội. Tuy nhiên, đây là những người xa lạ mà ta chưa hề biết gì về họ. Lòng tốt thường được trân trọng, nhưng trong một số tình huống, lòng tốt có thể bị lợi dụng. Cũng cần cẩn thận với các tình huống lừa đảo (như giả vờ cần giúp đỡ để trục lợi). Thế nên để việc giúp đỡ vừa hiệu quả, an toàn cho cả bạn và người được giúp, chúng ta cần cân nhắc một số nguyên tắc và cách tiếp cận phù hợp nhằm “Giúp người nhưng không hại mình. Giữ sự tỉnh táo để bảo vệ bản thân và người khác".
Có 2 tình huống cần sự trợ giúp: có yêu cầu khẩn thiết từ người cần sự giúp đỡ và chứng kiến thấy cảnh cần giúp mặc dù không có ai yêu cầu.
👉 Xác định vấn đề: Người đó đang gặp vấn đề gì? Bị tai nạn, lạc đường, say xỉn, có vấn đề về sức khỏe (ngất xỉu, khó thở), hay chỉ đơn giản là cần một sự giúp đỡ nhỏ (xe hỏng, hỏi đường)? Việc đánh giá đúng tình hình sẽ giúp bạn có cách xử lý phù hợp.
Bước 2: Tiếp Cận Một Cách Cẩn Trọng và Thân Thiện (Approach with Care)
👉 Giữ khoảng cách an toàn: Tiếp cận từ phía trước, đừng đến quá gần một cách đột ngột để họ không cảm thấy bị đe dọa.
👉 Bắt đầu bằng lời nói: Sử dụng những câu hỏi nhẹ nhàng và lịch sự.
- "Chào cô/chú/anh/chị, tôi thấy có vẻ như cô/chú/anh/chị đang gặp khó khăn. Tôi có thể giúp gì được không?"
- "Anh/chị có ổn không ạ?"
👉 Lắng nghe cẩn thận: Hãy để họ giải thích tình hình. Đừng ngắt lời hay vội vàng đưa ra kết luận. Do sợ bị lừa đảo, nhiều người có phản xạ là từ chối và rồi đi ngay. Đây là 1 hành động không có tâm.
Đối với trường hợp y tế khẩn cấp (tai nạn, ngất xỉu):
👉 Gọi cấp cứu ngay lập tức: Gọi số điện thoại khẩn cấp (115 ở Việt Nam) và cung cấp thông tin rõ ràng về địa điểm và tình trạng của nạn nhân.
👉 Không tự ý di chuyển nạn nhân: Trừ khi họ đang ở trong một vị trí nguy hiểm (giữa đường, gần đám cháy). Việc di chuyển không đúng cách có thể làm chấn thương cột sống trở nên trầm trọng hơn.
👉 Sơ cứu cơ bản nếu bạn có kiến thức: Chỉ thực hiện sơ cứu nếu bạn đã được đào tạo. Nếu không, hãy cố gắng giữ cho nạn nhân tỉnh táo, nói chuyện với họ và chờ nhân viên y tế đến.
Đối với người bị lạc đường, xe hỏng:
Đối với người khó khăn, người vô gia cư:
👉 Tôn trọng: Đối xử với họ bằng sự tôn trọng, không phán xét.
👉 Hỏi họ cần gì: Đôi khi họ chỉ cần một chai nước, một ổ bánh mì hoặc một ít tiền lẻ. Hãy hỏi trực tiếp: "Bác có cần một chai nước hay đồ ăn gì không ạ?".
👉 Cân nhắc về việc cho tiền: Việc cho tiền mặt có thể hữu ích nhưng đôi khi cũng tiềm ẩn rủi ro. Tùy vào cảm nhận và hoàn cảnh, bạn có thể quyết định cho một khoản tiền nhỏ hoặc mua giúp họ đồ ăn, thức uống.
Đối với các tình huống nghi ngờ lừa đảo:
Hãy tin vào trực giác của bạn. Nếu câu chuyện của họ có vẻ không hợp lý, mâu thuẫn, hãy lịch sự từ chối.
Bạn có thể nói: "Tôi rất tiếc, tôi không thể giúp được lúc này." và rời đi. An toàn của bản thân luôn là ưu tiên hàng đầu.
Bước 4: Tìm Kiếm Sự Trợ Giúp Từ Người Khác (Seek Help from Others)
Bạn không nhất thiết phải giải quyết mọi thứ một mình.
👉 Kêu gọi sự chú ý: Nếu tình hình nghiêm trọng, hãy kêu gọi những người xung quanh cùng giúp đỡ.
👉 Liên hệ cơ quan chức năng: Gọi cảnh sát (113), dân phòng hoặc chính quyền địa phương nếu cần thiết, đặc biệt trong các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự.