Groups keyboard shortcuts have been updated
Dismiss
See shortcuts

Manlibro pri katalogado

22 views
Skip to first unread message

biblioteko esperanto

unread,
Oct 7, 2024, 9:50:33 AM10/7/24
to bibli...@googlegroups.com
Karaj gekolegoj,
 
Kiel promesite, jen la manlibro pri katalogado, kiun mi verkis surbaze de RDA, ricevinte prian peton en la listo. Temas pri la unua versio, kiu tre verŝajne bezonos ankoraŭan poluradon. Ĝi estas publikigita en Bitoteko, de kie vi povas deŝuti ĝin.
 
La manlibro fokusiĝas en la katalogado de monografioj, sed en ĝi estas ankaŭ instrukcioj pri la kreado de aŭtoritataj rikordoj kaj rikordoj pri la ekzemplero en Koha, utilaj por ĉiuspecaj materialoj. Ĝin komplementas plia aparta gvidilo: Formato MARC 21, provizore nur pri tiuj kampoj bezonataj por monografioj.
 
Se la manlibro montriĝas utila, eblus verki poste instrukciarojn por la katalogado de seriaĵoj kaj aliaj nelibraj materialoj. Tio tamen, ne okazos tuj. Dum la nuna jaro mi laboris preskaŭ nur pri la manlibro kaj flankenlasis aliajn gravajn projektojn, kiuj ankaŭ bezonas sufiĉe da atento. Verŝajne, ne pli frue ol venontan junion mi povus repreni ĉi projekton.
 
Cetere, mi kreis kolekton en Bitokeko, Bibliotekistejo, por anstataŭi sekcion iame lokita en la retejo de Biblioteko Juan Régulo, jam malaperinta. Tie kolektiĝu la kreitaj labordokumentoj bezonataj de bibliotekaj prizorgantoj, laŭ sugesto de Rubeno.
 
Jen do, la ligiloj:
 
Malibro pri katalogado: https://hdl.handle.net/11013/7338
 
 
 
Mi aparte dankas la revizian helpon de Marc Vanden Bempt kaj Rubén Fernández.
 
Amike,
 

Enrico Gaetano Borrello

unread,
Oct 8, 2024, 4:47:51 AM10/8/24
to Bibliotekoj
Dankegon, tre estimata Ana Manero!

Enrico Gaetano Borrello
(volontulo je la Nacia Esperanto Biblioteko - Massa. Italio)

St John Karp

unread,
Oct 13, 2024, 12:43:26 PM10/13/24
to Bibliotekoj
Kara Ana,

Multe dankon por tiu ĉi eksterordinara laborado. Mi imagis, ke vi verkos mallongan gvidilon, sed vi preskaŭ tradukis la tutan MARC-an kaj RDA-an specifojn. Via laboro estas granda paŝo antaŭa por esperantaj bibliotekoj kaj arĥivoj.

Mi ricevas perversan ĝojon de teknikaj specifoj, tial mi antaŭĝojas la pli-detalan tralegadon de viaj manlibroj. Por la esperantistoj, kiuj eble ne zorgas tiel profunde pri teknika katalogado, mi ankoraŭ esperas, ke ni trovos metodojn por simplikigi la katalogadon de iliaj kolektoj. Marc Vanden Bempt kreis kalkultabelon, kiun ni povas uzi por transformi librajn metadatumojn en MARC-an formon. Marc, ĉu vi havas la plej freŝan version de via kalkultabelo? Mi povas ekprogrami skripton per Python por transformi la metadatumojn. Kompreneble la kalkultabelo ne devas subteni ĉiun eron de la katalogada specifo ĉar, laŭ mi, la nivelo de katalogado ne devas esti tro detala por niaj celoj. Se profesiaj katalogistoj volas krei pli detalajn metadatumojn, ni rajtas, sed plejparte la komuna katalogo bezonus nur la ĉefajn detalojn.

Denove, dankon por la Herkula laboro!

Via,
Sinĵeno

Philippe Cousson

unread,
Oct 13, 2024, 1:53:31 PM10/13/24
to bibli...@googlegroups.com

Saluton

Mi havas francan demandon (ĉu nur francan) : Kio pri Unimarc ?
Kio ankaŭ pri Z39-50 ?

Tre kore

----
Philippe Cousson
Χαρις שלום
--
Je hebt dit bericht ontvangen omdat je bent geabonneerd op de groep 'Bibliotekoj' van Google Groepen.
Als je je wilt afmelden bij deze groep en geen e-mails van de groep meer wilt ontvangen, stuur je een e-mail naar bibliotekoj...@googlegroups.com.
Ga naar https://groups.google.com/d/msgid/bibliotekoj/ba43a21b-ef50-4d5f-a734-0c3901bd6e86n%40googlegroups.com om deze discussie op internet te bekijken.

Rubeno

unread,
Oct 13, 2024, 4:14:45 PM10/13/24
to bibli...@googlegroups.com

Karaj Ana, Sinĵeno, kaj ĉiuj,

La novaj manlibroj estas epokfaraj atingoj. Per unu frapo, Ana solvis preskaŭ ĉiujn "bibliotekistajn demandojn" kiujn ŝi mem listigis en la labordokumento prezentita en la Kleriga Lundo de la 99a UK, antaŭ pli ol jardeko; la sola nesolvita kataloga demando estas klasifikado.

Kio restas do? Sinĵeno sugestas, ke necesas metodo por simpligi katalogadon, sed fakte la proponita normo mem inkluzivas 'kernajn', t.e. devigajn elementojn. Tiuj elementoj sufiĉas por baza katalogado, dum la cetero estas laŭvola.

Pli ĝuste, kio vere necesas estas esperantlingvaj kursoj por lerni katalogadon. La nomitaj "manlibroj" fakte ne estas tiaj, sed leĝaj kodoj malfacile legeblaj. Teorie sufiĉas legi leĝon por kompreni kaj apliki ĝin, sed fakte tio ne sufiĉas por fariĝi advokato. La tekstoj estas tute profesiaj kaj ekster la kompreno de tiuj ne jam edukitaj en katalogado; ili garantias koheran, sisteman katalogadon, sed ne taŭgas por lerni ĝin de nulo. Se vi ne scias kio estas "alirpunkto" aŭ "aŭtoritato", ekzemple, vi apenaŭ komprenos ion ajn. Tiu baro ne estis listigita en la labordokumento, sed laŭ mia opinio estas multe pli grava ol ĉiuj informadikaj demandoj.

La pasintan Aŭguston mi komencis instrui bazan katalogadon por amatoroj en Kultura Centro Esperantista, kaj estas planoj starigi tutjaran retan kurson en la kadro de starigota Esplora Instituto de Esperantologio. Se la planoj realiĝos mi informos en ĉi tiu listo.

La demandojn de Sinĵeno pri kalkultabeloj kaj Python mi ne bone komprenas. Jam ekzistas programo, MarcEdit, regule uzata de bibliotekistoj por transformi kalkultabelojn en MARC kaj inverse, kial do reinventi la radon?

Rubeno

El 13/10/24 a les 18:43, St John Karp ha escrit:

St John Karp

unread,
Oct 14, 2024, 10:57:26 AM10/14/24
to Bibliotekoj
Kara Rubeno,

> La demandojn de Sinĵeno pri kalkultabeloj kaj Python mi ne bone komprenas. Jam ekzistas programo, MarcEdit, regule uzata de bibliotekistoj por transformi kalkultabelojn en MARC kaj inverse, kial do reinventi la radon?

Mi certe ne intencas reinventi la radon! MarcEdit ja povas transformi kalkultabelojn, sed tiu ne estas la sola ilo en la ilaro. MarcEdit estas malfacile uzata kaj de tempo al tempo perdas datumojn. Oni facile re-lanĉus Python skripton, skripto estas disdonebla, kaj oni povas programi pli komplikan kondicionalan logikon por transformi rikordojn. Ambaŭ estas utilaj iloj, depende de ĉirkonstancoj.

Rubeno

unread,
Oct 14, 2024, 1:30:07 PM10/14/24
to bibli...@googlegroups.com

Kara Philippe,

Kion vi volas scii pri Unimarc kaj Z39.50?

La nova normo kaj la priskribo de MARC21 estas en malsamaj dokumentoj, kaj laŭ mia scio MARC21 kaj UNIMARC simple etikedas la samajn aferojn per malsamaj numeroj, ĉu ne? Vi mem povus verki esperantan manlibron laŭ la modelo de la MARC21-gvidilo farante malmultajn ŝanĝojn; mi certas ke Ana plezure aldonos ĝin al la Bibliotekistejo en Bitoteko. Aŭ eble sufiĉos simpla tabelo de ekvivalentoj.

Z39.50 ankoraŭ restas la preferata maniero interŝanĝi rikordojn tra la reto, tio ne ŝanĝiĝis, same kiel la apero de Esperanto ne kadukigis la poŝton aŭ la telegrafon. Tamen la celo de la nova normo estas ke esperantaj katalogoj komencu interŝanĝi rikordojn inter si mem pli ol nur unudirekte kopii ilin el neesperantaj katalogoj. Se la plej gravaj retkatalogoj de la movado katalogos per la sama normo, tiu enmovada interŝanĝo estos pli praktika ol senĉese poluri rikordojn importitajn el neesperantaj katalogoj kaj faritajn laŭ malsamaj normoj.

Via,

Rubeno

El 13/10/24 a les 19:53, Philippe Cousson ha escrit:

biblioteko esperanto

unread,
Oct 15, 2024, 2:56:15 PM10/15/24
to bibli...@googlegroups.com, Philippe Cousson
Kara Philippe,
 
Unimarc estas alia grava formato por kodigo de bibliografia informo kaj stokado kaj interŝanĝo de datenoj. Ĝi estas la formato uzata en Francio kaj multaj aliaj landoj. 
 
 
Koha donas la ŝancon elekti inter du formatoj: Unimarc kaj Marc 21. Simple, oni devas agordi la sistemon laŭ la elektita formato. La afero estas sufiĉe simpla. En unuopaj katalogoj estus neniu problemo uzi Koha kun Unimarc. En komuna katalogo, oni devus interkonsenti pri tio, kiu formato estu uzata de ĉiuj partoprenantaj bibliotekoj, ĉar en la sama datenbanko ĉiuj rikordoj devas esti kodigitaj laŭ la sama metadatena strukturo. Ebla solvo por tio estus krei anstataŭe "virtualan komunan katalogon", kie ĉiu biblioteko povas esti memstara por decidi pri uzataj regularo, formato, ktp. (Nu, mi alvenas ĉiam al la sama konkludo...)
 
Mi proponas Marc 21 ĉar estas tiu, kiun mi bone konas pro longtempa uzado dum mia laborvivo. Cetere, ĝi estas tre vaste uzata. Tamen, ja, ne estas la sola ebleco. Mi bedaŭras, ke pri ĝi mi ne povas multe helpi.
 
Ekzistas tamen instrukciojn por konverti rikordojn katalogitajn per Unimarc al Marc 21: https://www.loc.gov/marc/unimarctomarc21.html
 
Pri via dua demando, eblus ja enmeti en la sekva versio de la manlibro ĉapitron pri Z39.50. Mi ne faris, ĉar tio rilatas pli al permaŝina interŝanĝo de datenoj. Fakte, tio havas du flankojn:
  1. Agordo de la sistemo (Koha, ekzemple) por ĉerpi rikordojn el aliaj katalogoj kaj publikigo de la teknikaj specifaĵoj propraj de nia katalogo por ke aliaj ĉerpu rikordoj el ĝi.
  2. Pritraktado de la ĉerpitaj rikordoj por laŭigi ilin al nia propra katalogo. 
La unua punkto estas informadika tasko kaj sufiĉas fari ĝin unufojon. La dua, ja falas ene de la kataloga laboro. 
 
Trovu aldone dokumenton, kiun mi pretigis siatempe pri Z39.50. Mi kompletigos ĝin en venonta versio de la manlibro.
 
Ah, mi forgesis mencii, ke se vi ĉerpas el katalogo BJRP, prikonsideru, ke ĝi estas katalogita ne laŭ RDA sed laŭ alia regularo. Mi havas la intencon, iom post iom, rekatalogi laŭ RDA, sed tio, kompreneble, prenos sian tempon...
20180206_Z39.50_kio ĝi estas, kiel uzi ĝin.docx

Rubeno

unread,
Oct 16, 2024, 2:20:14 PM10/16/24
to bibli...@googlegroups.com

Dankon pro la detalaj klarigoj, Ana.

Mi aldonas nur unu komenton kaj du demandojn:

El 15/10/24 a les 20:56, biblioteko esperanto ha escrit:
 
En komuna katalogo, oni devus interkonsenti pri tio, kiu formato estu uzata de ĉiuj partoprenantaj bibliotekoj, ĉar en la sama datenbanko ĉiuj rikordoj devas esti kodigitaj laŭ la sama metadatena strukturo. Ebla solvo por tio estus krei anstataŭe "virtualan komunan katalogon", kie ĉiu biblioteko povas esti memstara por decidi pri uzataj regularo, formato, ktp. (Nu, mi alvenas ĉiam al la sama konkludo...)

Laŭ mia memoro vi jam serĉis komputikiston kiu programu tian virtualan katalogon, sed la baroj montriĝis pli grandaj ol antaŭviditaj. Plie, vi serĉis financadon tra ESF kaj E@I sen rezulto, ĉu ne?

De mia humila vidpunkto, almenaŭ en la nuna momento kaj minimume dum plia jardeko, pagi al programisto por tia tasko estus tiel katastrofa investo, kiel la tuta AKSO-afero de UEA. Ne havos sencon, dum en la tuta mondo estos nur kvar aŭ kvin movadaj retaj katalogoj kapablaj provizi sufiĉe kvalitajn datenojn al tia serĉilo, krome kun sufiĉe malgrandaj kolektoj, ĉar la Viena Esperanto-Muzeo ne disponas Z39.50-servilon. Guglo estus bankrotinta, se ĝi estus lanĉita en mondo kie ekzistis nur manpleneto da retejoj... Kaj plie, se niaj modeloj estas neesperantaj kaj tiaj serĉiloj jam ekzistas, kial reinventi la radon kaj pagi por plia, nuresperanta serĉilo, anstataŭ plialtigi la kvaliton de niaj katalogoj por ke ili partoprenu en tiaj ekstermovadaj retoj, kiel Bitoteko en Europeana?

Resume, ni ne uzu la ĥimeron de nuresperanta virtuala serĉilo por plu prokrasti la plibonigon de niaj katalogoj.

 
Ah, mi forgesis mencii, ke se vi ĉerpas el katalogo BJRP, prikonsideru, ke ĝi estas katalogita ne laŭ RDA sed laŭ alia regularo. Mi havas la intencon, iom post iom, rekatalogi laŭ RDA, sed tio, kompreneble, prenos sian tempon... 

Tiu rimarko tre pikas mian scivolemon. Mi scias ke plimultaj naciaj bibliotekoj jam transiris al RDA, sed iliaj kolektoj estas gigantaj kaj ili ne planas retrokatalogi ilin tutaj, ĉu? Havante rikordojn faritajn laŭ malsamaj normoj, kiel ili evitas la malglataĵojn? Aŭ ĉu ili entute rezignacias?

Ankaŭ, mi vidas el via manlibreto pri Z39.50, ke Koha povas uzi tiel nomatajn XSLT-dosierojn por aŭtomate transformi la rikordojn importatajn el specifaj serviloj. Ĉu vi havas sperton pri tio?

Amike,

Rubeno

biblioteko esperanto

unread,
Oct 19, 2024, 2:12:31 PM10/19/24
to bibli...@googlegroups.com
Saluton, Rubeno
 
 
El 16/10/2024 20:20 CEST 'Rubeno' via Bibliotekoj <bibli...@googlegroups.com> escribió:
 
 

Dankon pro la detalaj klarigoj, Ana.

Mi aldonas nur unu komenton kaj du demandojn:

El 15/10/24 a les 20:56, biblioteko esperanto ha escrit:
 
En komuna katalogo, oni devus interkonsenti pri tio, kiu formato estu uzata de ĉiuj partoprenantaj bibliotekoj, ĉar en la sama datenbanko ĉiuj rikordoj devas esti kodigitaj laŭ la sama metadatena strukturo. Ebla solvo por tio estus krei anstataŭe "virtualan komunan katalogon", kie ĉiu biblioteko povas esti memstara por decidi pri uzataj regularo, formato, ktp. (Nu, mi alvenas ĉiam al la sama konkludo...)

Laŭ mia memoro vi jam serĉis komputikiston kiu programu tian virtualan katalogon, sed la baroj montriĝis pli grandaj ol antaŭviditaj. Plie, vi serĉis financadon tra ESF kaj E@I sen rezulto, ĉu ne?

Fakte, mi ne scias ĉu la baroj estas pli grandaj ol antaŭviditaj. Mi nur scias, ke mi ne trovis kompetentulon preta labori senpage. 
 
Ĉiel ajn, mi ne trovas, ke la ambaŭ projektoj estas reciproke ekskludaj. Sed verŝajne, vi pravas, ke nun ne estas la plej oportuna momento por disvolvi projekton pri virtuala katalogo.

Tiu rimarko tre pikas mian scivolemon. Mi scias ke plimultaj naciaj bibliotekoj jam transiris al RDA, sed iliaj kolektoj estas gigantaj kaj ili ne planas retrokatalogi ilin tutaj, ĉu? Havante rikordojn faritajn laŭ malsamaj normoj, kiel ili evitas la malglataĵojn? Aŭ ĉu ili entute rezignacias?

Ne. Kutime tiuj grandaj bibliotekoj starigas, ni diru, "momenton nulo" de kiam ili komencas apliki novan regularon aŭ konkretan gvidlinion. Ili ne retrokatalogas la tuton, tio estus neelteneble multekosta. Oni retrokatalogas nur laŭbezone.
 
En la kazo de BJRP, probable mi komencos ekuzi la RDA-instrukciaron komence de la nova jaro. Kaj mi trovas, ke povas esti utile por aliaj bibliotekoj, ke almenaŭ la ekzemploj de la manlibro aperu tie katalogitaj laŭ RDA. Sed tre verŝajne, ne ĉion mi rekatalogos kaj ne tuj tio estos farita.

Ankaŭ, mi vidas el via manlibreto pri Z39.50, ke Koha povas uzi tiel nomatajn XSLT-dosierojn por aŭtomate transformi la rikordojn importatajn el specifaj serviloj. Ĉu vi havas sperton pri tio?

Mi ne multe scias pri la XSLT-dosieroj. La interna funkciado de la programo el informadika vidpunkto falas ekster miaj konoj. Sed mi kredas, ke tiuj dosieroj utilas nur por difini, kiel montriĝas la datenoj en la OPAC. 
 
Amike,
 
Ana
Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages