"Johannes" meldde:
> Uit de Volkskrant van vandaag:
't Is weer komkommertijd bij de VK..
Weer een flinke klodder politieke correctheid.
[...]
> Twee maanden eerder werd bij eenzelfde verkiezing in de provincie
> West-Vlaanderen al het woord zurkeltrutte uitverkoren, sappig West-Vlaams
> voor 'zuurpruim'. En op de Avond van de Platte Klap raakte muijenaks
> (poedelnaakt) verkozen tot mooiste dialectwoord uit de Kempense stad Geel.
Ter plaatse zeggen ze "Kempisch"
Overigens is Geel internationaal vermaard om zijn "gezinsverpleging",
een specifieke vorm van opvang van verstandelijk gehandicapten.
Gezinsverpleging beoogt het opnemen van de patiënten in gezinnen
in en om Geel. Alwaar ze naar vermogen een handje kunnen helpen
in gezinsbedrijven enz.
Er zijn zelfs verkeersborden die "waarschuwen" voor
"gezinsverpleging".
> Dialecten zijn helemaal terug in Vlaanderen.
Wat weet De Volkskrant daar nu van?
>Steeds meer zangers en rappers - zoals Flip Kowlier of Wannes Capelle -
>grijpen terug naar hun streektaal;
Dialectzingende en -sprekende zangers en kunstenaars had je altijd al.
Wannes Van de Velde, De Strangers (Antwerps), Ivan Heylen (Oostvlaams) e.a.
De Volkskrant en/of zijn stelt zich weer eens behoorlijk aan.
> steeds meer films en tv-series - zoals De Helaasheid der Dingen of Het
> Goddelijke Monster - bevatten dialogen in smakelijk patois. Voor Rundskop
> oefende acteur Matthias Schoenaerts maandenlang op de Sint-Truidense
> klanken.
>
> 'Het Gents is alvast een taal die herleeft', zegt Geert Jacobs, geboren en
> getogen Gentenaar en een groot liefhebber van de Gentse tongval. 'Zo'n
> verkiezing van het mooiste dialectwoord, dat was vroeger iets voor op
> café. Tegen het einde van de avond kon niemand dat woord nog uitspreken.
> Maar nu is dat nationaal nieuws, het komt op het journaal.'
>
> De 47-jarige Jacobs spreekt zelf geen perfect Gents, maar hij probeert
> zijn woordenschat voortdurend uit te breiden. Hij gaat naar optredens van
> Letterfretter Mike, of van Fatih, een half-Turkse socioloog die in het
> Gents rapt. 'Dat vind ik fantastisch, dat ook nieuwe Gentenaars die
> uitdrukkingen en woorden oppikken. Zo blijft het Gents bewaard.'
>
> De dialectrevival is opmerkelijk. Jarenlang probeerden Vlaamse ouders hun
> kinderen zo accentloos mogelijk op te voeden,
Er klinkt altijd wél één van de drie grote dialectgroepen door,
Vlaanders, Brabants en Limburgs.
> en leken de tientallen Vlaamse dialecten ten dode opgeschreven. De lokale
> idiomen waren het exclusieve domein van heemkundige kringen,
> oud-strijdersclubs voor een verloren strijd.
>
> Wie had kunnen bedenken dat er nu apps zouden zijn voor smartphones,
> waarop je de Vlaamse dialecten kunt vergelijken? En dat luisteraars op
> jongerenzender Studio Brussel in een dagelijks quiz zouden raden naar de
> betekenis van weinschelle, kribbediejzeke of gatbadgerke (respectievelijk
> 'wenkbrauwen' in Limburg, 'lieveheersbeestje' in de Kempen en 'iemand met
> korte benen' in Vlaams-Brabant)?
>
> Toch is de hernieuwde interesse logisch te verklaren. 'De Vlamingen
> beginnen hun dialecten te koesteren,
Niets nieuws onder de zon. Guido Gezelle wist er alles van.
>omdat ze beseffen dat die verloren dreigen te gaan', zegt Reinhild
>Vandekerckhove, docent sociolinguïstiek en Nederlandse taalkunde aan de
>Universiteit van Antwerpen. 'Eigenlijk is die culturele revival een slecht
>teken. Het toont dat het voor de Vlaamse dialecten vijf voor twaalf is.'
>
> De teloorgang van de Vlaamse dialecten, vanaf de jaren zeventig en
> tachtig,
Het verschijnsel is al véél en véél ouder, sorry.
> valt samen met de emancipatie van Vlaanderen als Nederlandstalige
> taalgemeenschap.
Die emancipatie begon zowat meteen na 1830.
Nee, erg snel loopt het niet. Maar er werd vooruitgang geboekt.
> Na decennia van Franstalige overheersing probeerde de Vlaamse
> intelligentsia de volkse dialecten te onderdrukken,
In Antwerpen niet iig. Iedereen sprak daar tot voor kort
APA (algemeen plat Antwerps) onder elkaar. Uitzonderingen daargelaten.
>ten faveure van het Standaardnederlands, dat toen nog Algemeen Beschaafd
>Nederlands (ABN) werd genoemd.
Ja, schrap die politiek incorrecte "B" maar. En de "A" zal binnenkort
een zelfde lot beschoren zijn. Zie b.v.
http://www.loc.gov/standards/iso639-2/php/code_list.php
> 'Dialect werd plots als gemeen beschouwd',
= "gemeenzaam"
> zegt Eddy Levis, voorzitter van het dialectgenootschap Gentsche Sosseteit.
> 'Ik herinner me dat ik op schoolreis naar Normandië in de bus Gentse
> liedjes begon te zingen. De leraar vloog tegen me uit: Is 't gedaan met
> dat vuil Gents? Dat spreek je maar in je citeetje, maar niet op school.'
>
> Tussentaal
> Na twee decennia
Twee eeuwen, zullen ze bedoelen.
>van beschavingsoffensieven zijn de dialecten in Vlaanderen er slecht aan
>toe. Zelfs in West-Vlaanderen, de provincie waar de bewoners hun
>onverstaanbare taaltje het langst in ere hielden, is het tij nu aan het
>keren. Maar in plaats van Standaardnederlands zijn de Vlamingen vooral
>'tussentaal' gaan praten: een mengeling van Standaardnederlands en dialect,
>met veel Brabantse en Antwerpse invloeden, overgenomen van Vlaamse
>televisiesoaps.
>
> De Vlaamse 'tussentaal' wordt verguisd door taalpuristen,
En ook door dialectsprekers.
>die het noch mossel, noch vis vinden.
= vlees noch vis.
>Maar volgens taalwetenschapper Reinhild Vandekerckhove is er niets mis met
>die 'tussentaal', waarin de regionale accenten stevig doorklinken. 'Men
>denkt soms dat jongeren nu minder goed Standaardnederlands praten dan
>vroeger, maar dat is niet waar. In feite is tussentaal gewoon het dialect
>van deze tijd.'
Eindelijk iets zinnigs en relevants. Waarbij "tussentaal" =
"Verkavelingsvlaams", mag ik aannemen?
> Als taalwetenschapper heeft Vandekerckhove geen oordeel over het
> verdwijnen van de Vlaamse dialecten. 'Talen zijn nu eenmaal altijd in
> beweging, dat is niet goed of slecht', zegt ze. 'Maar emotioneel snap ik
> dat mensen er moeite mee hebben. Het is de taal van onze grootouders, het
> is een stukje erfgoed dat verdwijnt.'
Het hoeft helemaal niet te verdwijnen; het kan naast het AN groeien
en bloeien. denk maar aan Wales of Ierland.
Vooral in Wales beleeft de streektaal een enorme heropleveing,
ook in gebieden waar het Welsh helemaal was uitgestorven.
[...]
> Taalwetenschapper Reinhild Vandekerckhove beaamt: het is te laat.
Ga eens gezellig een avondje uit in het Brussels Volkstejoeter
en ophouden met dat gezeur.
> 'De jongeren die graag naar popmuziek in een dialect luisteren, vinden het
> leuk om af en toe met een dialectwoordje te goochelen. Verder gaat het
> niet, want de meesten spreken het dialect niet meer. Het is niet tegen te
> houden: met elke hoogbejaarde die overlijdt, gaat er een woordenboekje
> verloren.'
Oude wijn in nieuwe zakken. Sinds 1830 is er weinig veranderd
bij de intlelectuelen die taal en dialect aan de zijlijn observeren.
Ik maak dorps- en streekdialect dagelijks mee.
Aalsters, Brussels en Antwerps - noem maar op - zijn voorlopig nog niet
dood.
Nieckq