yeni diyanet yasasında vaizler
altur
KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1- 22/6/1965 tarihli ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı
Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 17 nci maddesi başlığı ile
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Vaizler:
MADDE 17- Vaizler, cami ve mescitler ile diğer mekanlarda her türlü
vasıtadan yararlanarak toplumu dinî konularda bilgilendirmek, din
görevlileri ile cami ve mescitleri denetlemek ve görev alanı ile
ilgili verilecek diğer irşat, denetim ve rehberlik işlerini yapmakla
görevlidir. Vaizlik mesleği; adaylık döneminden sonra vaiz, uzman vaiz
ve başvaiz kariyer basamaklarına ayrılır.
Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim, hizmet, bilimsel,
sosyal, kültürel faaliyetler ve sicil puanları ile sınav sonuçları
esas alınır. Kariyer basamaklarında yükseleceklerin gireceği sınav,
sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi, hizmet içi eğitim
veya lisansüstü eğitim nitelikleri, her bir değerlendirme ölçütüne
ilişkin hususlar ve puan değerleri, yükselmeye ilişkin usul ve esaslar
ile diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.
Toplam serbest vaiz kadro sayısı içinde, başvaiz oranı % 10, uzman
vaiz oranı % 20'dir. Bakanlar Kurulu bu oranları bir katına
kadar artırmaya yetkilidir.
Vaiz, uzman vaiz ve başvaizlerin çalışma usul ve esasları yönetmelikle
düzenlenir."
MADDE 2- 633 sayılı Kanunun 18 inci maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"İmam-hatip ve müezzin-kayyımlar:
MADDE 18- İmam-hatip ve müezzin-kayyımlar, cami ve mescitlerde din
hizmetlerini yürütmek ve dinî konularda toplumu bilgilendirmekle
görevlidir. İmam-hatiplik mesleği; adaylık döneminden sonra imam-
hatip, uzman imam-hatip ve başimam-hatip olmak üzere kariyer
basamaklarına ayrılır. Adaylık dönemini başarıyla tamamlayanlar
mesleğe imam-hatip olarak atanır.
İmam-hatiplik kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim,
hizmet, bilimsel, sosyal, kültürel faaliyetler ve sicil puanları ile
sınav sonuçları esas alınır. İmam-hatiplik kariyer basamaklarında
yükseleceklerin gireceği sınav, sınava katılacaklarda aranacak en az
çalışma süresi, hizmet içi eğitim veya lisansüstü eğitim nitelikleri,
her bir değerlendirme ölçütüne ilişkin hususlar ve puan değerleri,
yükselmeye ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar yönetmelikle
düzenlenir.
Toplam serbest imam-hatip kadro sayısı içinde, başimam-hatip oranı
%10, uzman imam-hatip oranı %20'dir. Bakanlar Kurulu bu oranları bir
katına kadar artırmaya yetkilidir.
İmam-hatip, uzman imam-hatip ve başimam-hatipler ile müezzin-
kayyımların çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir."
MADDE 3- 633 sayılı Kanuna 18 inci maddeden sonra gelmek üzere
aşağıdaki madde eklenmiştir.
"Yurt dışı teşkilatı:
MADDE 18/A- Başkanlık, 189 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının
Yurtdışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun
olarak yurt dışı teşkilatı kurmaya yetkilidir.
Yurt dışı sürekli görev süresi üç yıldır, bu süre hizmetin
gerektirdiği hallerde
Başbakan veya ilgili bakanın onayı ile bir yıla kadar uzatılabilir. Bu
hüküm müteakip yurt dışı atamalarında da uygulanır. Aynı unvanlı yurt
dışı sürekli göreve en fazla iki kez atanılabilir.
Başkanlık yurt dışı teşkilatı kadrolarına sürekli görevle atanabilmek
için; en az dört
yıllık dini yüksek öğrenim veren fakülte veya yüksek okul mezunu
olmak, Başkanlıkta
vaizlik, uzmanlık, müdürlük ve üstü görevlerde veya ilahiyat
fakültelerinde öğretim üyesi
olarak en az üç yıl çalışmış olmak, öncelikle görevlendirileceği
ülkenin resmi dilinden veya İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinin
birinden Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından
en az (C) düzeyinde veya Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil
Sınavından veya buna denkliği kabul edilen diğer dil sınavlarından bu
düzeyde puan almış olmak zorunludur. Türk dili ve lehçelerinin kabul
gördüğü ülkelerdeki sürekli göreve atanmalarda bu şart aranmaz.
Başkanlık teşkilatında Başkan Yardımcısı, Din İşleri Yüksek Kurulu
Üyesi, Birim Başkanı ve İl Müftüsü olanlar ile ilahiyat fakültelerinde
profesör olanlar bu görevlerde toplam üç yıl çalışmış olmak şartıyla
meslekî ehliyet sınavına tabi tutulmazlar. Diyanet İşleri Başkan
Yardımcıları ile Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı dışındakilerin
temsil yeteneği yapılacak mülakatla belirlenir.
Bakanlıklar Arası Ortak Kültür Komisyonu tarafından yurt dışında ilk
defa görevlendirilecek din görevlileri için Kamu Personeli Yabancı Dil
Bilgisi Seviye Tespit Sınavından istenecek puan Başkanlıkça
belirlenir. Ancak, ikinci görevlendirmede Kamu Personeli Yabancı Dil
Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli, üçüncü görevlendirmede
ise en az yetmiş puan alma şartı aranır. Bu kişilerin meslekî ehliyet
sınavları Başkanlıkça yapılır. Bu personel yurt dışında en çok üç kez
görevlendirilebilir ve yurt dışı görev süresi dört yıla kadar
uzatılabilir.
Yurt dışı teşkilatına atanacak personelin seçim esaslarına dair diğer
hususlar yönetmelikle belirlenir."
MADDE 4- 633 sayılı Kanunun 21 inci maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
"Hac ve umre hizmetlerinin yürütülmesi:
MADDE 21- Hac ve umre ibadetlerinin Devletin onuruna yaraşır ve
usulüne uygun bir şekilde sağlık ve güvenlik şartları içinde ifası
amacıyla Başkanlıkça hac ve umre seferleri düzenlenir. Her türlü
denetim ve gözetim yetkisi Başkanlıkta olmak üzere (A) grubu seyahat
acentelerine hac kontenjanı verilebilir. Başkanlıkça düzenlenen hac ve
umre seferlerinde 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları
Birliği Kanununun 4 üncü maddesinde sözü edilen işletme belgesi
aranmaz.
Başkanlık, gerektiğinde hac ve umre hizmetlerinin alım-satım, ulaşım,
muhasebe ve mali işlemlerinin yürütülmesinde Türkiye Diyanet Vakfı ve/
veya Dinî ve Sosyal Hizmet Vakfı ile işbirliği yapar. Başkanlığın
denetiminde ilgili vakıfça açılan Hac ve Umre Hesabından hac ve umre
hizmetleri, Başkanlığın yurt içi ve yurt dışındaki faaliyetleri ile
dinî nitelikli diğer hizmet ve faaliyetler için gereken harcamalar
yapılır. İlgili vakfa yürüttüğü hizmetler karşılığında Başkanlıkça
belli bir meblağ ödenir.
Hac ve umre ibadetlerinin ifası amacıyla yapılan faaliyetler iktisadi
işletme oluşturmaz. Bu faaliyetler nedeniyle yapılan işlemler her
türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu paralar kamu kaynağı ve kamu
geliri olarak değerlendirilmez.
Hac ve umre hesabının oluşturulması, bu hesapta yer alan tutarların
harcanması, hac ve umre hizmetlerinin yürütülmesi, Bakanlıklararası
Hac ve Umre Kurulu ile Hac ve Umre Komisyonunun kuruluş, görev ve
yetkilerine dair esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenir. Bunun dışında
kalan hususlar yönetmelikle düzenlenir."
MADDE 5- 633 sayılı Kanunun 35 inci maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Camilerin ibadete açılması ve yönetimi :
MADDE 35- Üzerlerinde inşa edildikleri taşınmazların mülkiyetine
bakılmaksızın tüm cami ve mescitler, Başkanlığın izni ile ibadete
açılır ve Başkanlıkça yönetilir. Cami ve mescitler, bunlara ait
minare, avlu, bahçe ile müştemilatında bulunan Kur'an kursu, yurt,
pansiyon, lojman, din görevlilerinin ikameti için ayrılmış mekânlar,
toplantı salonu, büro, abdest alma mahalli, tuvalet gibi yerlerin her
türlü kullanım, denetim ve yönetimi Başkanlığa aittir.
Mülkiyeti Hazineye ve diğer kamu idarelerine ait taşınmazlar ile
kamuya ait alanlar üzerinde gerçek kişiler, dernek ve vakıflar
tarafından kendi imkânlarıyla veya yardım ve bağışlarla yapılan cami
ve mescitler ile müştemilatının yönetimine bu kişiler veya
yöneticilerince hiçbir şekilde müdahalede bulunulamaz; kira, ecr-i
misil veya başka adlar altında herhangi bir ücret talep edilemez.
Mülkiyeti Hazineye ve diğer kamu idarelerine ait taşınmazlar ile
kamuya ait alanlar üzerinde inşa edilmiş cami, mescit ve
müştemilatında bulunan ve ticari amaçla kullanılması mümkün olan
bölümlerin idaresine ilişkin esas ve usuller ile buradan elde edilecek
gelirlerin paylaşımı, taşınmaz maliki kamu idareleri ile Maliye
Bakanlığı ve Başkanlıkça müştereken belirlenir.
Mülkiyeti gerçek kişilere veya dernek ve vakıflara ait taşınmazlar
üzerinde, bu kişilerin, kendi imkânlarıyla veya yardım ve bağışlarla
inşa ettikleri cami ve mescitler ile müştemilatında bu kişilerin
ikamet ve faaliyetleri Başkanlığın iznine tâbidir. Camiye gelir
sağlamak üzere iş yeri olarak inşa edilen yerler Başkanlığın
ihtiyacının olmaması ve uygun görmesi halinde maliki olan dernek,
vakıf veya gerçek kişiler tarafından bu amaçla kiraya verilebilir.
Cami müştemilatında ikamet ve faaliyeti Başkanlıkça uygun görülmeyen
vakıf ve dernekler ile gerçek kişiler Başkanlığın talebi üzerine mülki
idare amirince tahliye ettirilir. Bu maddenin yürürlüğe girmesinden
önce gerçek kişiler, vakıf veya derneklerce yapılıp ibadete açılan
cami ve mescitlerin yönetimi üç ay içinde Başkanlığa devredilir. Bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak cami ve mescitler
de ibadete açılmadan önce din hizmetlerinde kullanılmak üzere
müştemilatıyla birlikte Başkanlığa tahsis edilir.
Bu madde hükümlerine aykırı davranan vakıf ve dernek yöneticileri ile
gerçek kişiler altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası
ile cezalandırılır.
Cami ve mescitlerin yapımı, ibadete açılması, yönetimi, tasnifi,
teberrükat eşyasının korunması, çevre düzenlemesi, vakıf, dernek,
gerçek ve tüzel kişilerle ilişkilerinin yürütülmesi ve sair hususlar
yönetmelikle belirlenir."
MADDE 6- 633 sayılı Kanunun 38 inci maddesi başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Kadro ihdası:
MADDE 38- Ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek 190
sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki
(I) sayılı cetveldeki Diyanet İşleri Başkanlığı bölümünden çıkarılmış
ve ekli (2) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek aynı
bölüme eklenmiştir."
MADDE 7- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Zam ve Tazminatlar"
başlıklı 152 nci maddesinin "II- Tazminatlar" kısmının "C- Din
Hizmetleri Tazminatı" bölümünün (a) bendine "ayrıca başvaiz unvanı
kazanmış olanlar için %40'ına, uzman vaiz unvanı kazanmış olanlar için
%20'sine," hükmü ile (b) bendine aşağıdaki (4) numaralı alt bent
eklenmiştir.
"4. Ayrıca, başimam-hatip unvanı kazanmış olanlar için %30'una, uzman
imam-hatip unvanı kazanmış olanlar için %15'ine,"
MADDE 8- 633 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasında
yer alan "döner sermaye işletme müdürü" ibaresinden sonra gelmek üzere
"baştabip, daire tabibi, diş tabibi, mühendis, mimar, astronom,"
ibareleri eklenmiştir.
MADDE 9- 633 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 12- Bu Kanunun yayımı tarihinde dört yıllık dinî yüksek
öğrenim mezunu olup murakıp kadrosunda bulunanlar üç yıl içinde en
fazla iki defa vaizlik sınavına katılma hakkına sahiptir. Sınavda
başarılı olanlar vaiz kadrosuna atanırlar. İki sınavda da başarılı
olamayanlar ile dört yıllık dinî yüksek öğrenim mezunu olmayan
murakıplar kadrolarında bırakılırlar. Boşalan murakıp kadrolarına
atama yapılmaz."
MADDE 10- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 11- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
(1) SAYILI LİSTE
KURUMU : DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
TEŞKİLATI : TAŞRA
İPTAL EDİLEN KADROLARIN
KADRO SERBEST TUTULU
SINIFI UNVANI DERECESİ KADRO ADEDİ KADRO ADEDİ TOPLAM
GİH Kur'an Kursu Müdürü 1 57 - 57
GİH Kur'an Kursu Müdürü 2 4 - 4
GİH Kur'an Kursu Müdürü 3 20 - 20
GİH Daktiloğraf 5 70 - 70
GİH Daktiloğraf 6 1 - 1
GİH Mutemet 5 78 - 78
GİH Mutemet 6 8 - 8
GİH Mutemet 7 3 - 3
DH Murakıp 1 20 - 20
DH Murakıp 2 5 - 5
DH Murakıp 4 5 - 5
DH Murakıp 5 25 - 25
DH Murakıp 6 10 - 10
DH Murakıp 7 20 - 20
DH Murakıp 8 10 - 10
DH Murakıp 9 5 - 5
YH Bekçi 5 34 - 34
YH Bekçi 6 9 - 9
YH Bekçi 7 10 - 10
YH Bekçi 8 6 - 6
YH Bekçi 9 3 - 3
YH Bekçi 10 3 - 3
YH Bekçi 11 1 - 1
TOPLAM 407 - 407
(1) SAYILI LİSTE
KURUMU : DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
TEŞKİLATI : DÖNER SERMAYE
İPTAL EDİLEN KADROLARIN
KADRO SERBEST TUTULU
SINIFI UNVANI DERECESİ KADRO ADEDİ KADRO ADEDİ TOPLAM
GİH Daktiloğraf 5 1 - 1
TOPLAM 1 - 1
(2) SAYILI LİSTE
KURUMU : DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
TEŞKİLATI : TAŞRA
İHDAS EDİLEN KADROLARIN
KADRO SERBEST TUTULU
SINIFI UNVANI DERECESİ KADRO ADEDİ KADRO ADEDİ TOPLAM
GİH Şube Müdürü 1 40 - 40
GİH Şube Müdürü 2 40 - 40
GİH Şube Müdürü 3 40 - 40
GİH Eğitim Merkezi Müdürü 1 4 - 4
GİH Şef 5 25 - 25
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 3 15 - 15
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 4 20 - 20
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 5 20 - 20
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 6 50 - 50
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 10 25 - 25
GİH Veri Hazırlama ve Kont.İşl. 11 20 - 20
GİH Koruma ve Güvenlik Gör. 7 50 - 50
GİH Koruma ve Güvenlik Gör. 8 50 - 50
GİH Koruma ve Güvenlik Gör. 9 50 - 50
GİH Şoför 9 50 - 50
GİH Şoför 10 50 - 50
GİH Şoför 12 50 - 50
DH Vaiz 1 50 - 50
DH Vaiz 2 50 - 50
DH Vaiz 3 100 - 100
DH Vaiz 4 100 - 100
DH Vaiz 5 100 - 100
DH Vaiz 6 100 - 100
TH Teknisyen 6 5 - 5
TH Teknisyen 8 5 - 5
YH Hizmetli 7 50 - 50
YH Hizmetli 8 50 - 50
YH Kaloriferci 10 10 - 10
YH Kaloriferci 11 10 - 10
YH Kaloriferci 12 10 - 10
TOPLAM 1239 - 1239
GENEL GEREKÇE
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanunda değişiklikler yapan 1982 sayılı Kanun, Anayasa Mahkemesinin
18/12/1979 tarihli ve E:1979/25, K:1979/46 sayılı kararıyla iptal
edilmiştir. Bugüne kadar yeni bir kanuni düzenleme de yapılamadığından
iptal ile oluşan kanun boşluğu doldurulamamıştır.
Tasarı ile, Başkanlığın görevlerini daha etkili ve verimli bir şekilde
yürütebilmesi amacıyla vaizlik ve imam-hatiplik mesleklerinin adaylık
dönemlerinden sonra sırasıyla vaiz, uzman vaiz, ve başvaiz; imam-
hatip, uzman imam-hatip ve başimam-hatip olmak üzere kariyer
basamaklarına ayrılarak kariyer yapısının oluşturulması
düzenlenmektedir.
Ayrıca, Başkanlığın yurt dışı teşkilatı kurması ve hac ve umre
hizmetlerinin yürütülmesine dair kanuni düzenleme yapılmak suretiyle
mevcut kanun boşluğu giderilmektedir. Diğer taraftan camilerin ibadete
açılması ve yönetimi konusundaki ihtilafların giderilmesi ile cami
hizmetlerinin daha düzenli yürütülebilmesini teminen yeni düzenlemeler
yapılması gerekli görülmüştür.
Açıklanan sebeplerle ve uygulamada karşılaşılan problemlerin
giderilmesi amacıyla bu Kanun Tasarısı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Toplumu dini konularda bilgilendirmek görevini ifa eden
vaizler, adaylık döneminden sonra sırasıyla, vaiz, uzman vaiz ve
başvaiz olmak üzere kariyer basamaklarına ayrılmakta, aynı zamanda
vaizlere din görevlileri ile cami ve mescitleri denetlemek görevi
verilmektedir.
MADDE 2- Cami ve mescitlerde din hizmetlerini yürütmek ve dinî
konularda toplumu bilgilendirmekle görevli imam-hatipler adaylık
döneminden sonra sırasıyla, imam-hatip, uzman-imam hatip ve başimam-
hatip olmak üzere kariyer basamaklarına ayrılmaktadır.
MADDE 3- Diyanet İşleri Başkanlığı Yurt Dışı Teşkilatına Atanacak
Personelin Seçim Esaslarına Dair Yönetmeliğin bazı hükümlerinin
yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle Danıştay 5. Dairesinde
açılan 2005/940 esas sayılı davada anılan Dairece verilen 1/5/2006
tarihli yürütmenin durdurulması kararında, Diyanet İşleri Başkanlığı
teşkilat kanununda yurt dışı teşkilatı kurma yetkisi bulunmadığı
vurgulanmıştır. Yapılan düzenleme ile mevcut kanun boşluğu doldurulmuş
ve yurt dışı teşkilatı ile ilgili ihtiyaç duyulan gerekli düzenlemeler
yapılmıştır.
MADDE 4- Başkanlıkça yürütülen hac ve umre ibadetleri ile ilgili
kanuni düzenleme yapılarak kanun boşluğu doldurulmuştur. Yapılan
düzenleme ile mevcut Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca yürütülmekte olan
hac ve umre hizmetlerinin aynı esas ve usuller çerçevesinde
yürütülmesi benimsenmiştir.
MADDE 5- Camilerin ibadete açılması ve yönetimi konusundaki
ihtilafların giderilmesi ile cami hizmetlerinin daha düzenli
yürütülebilmesini teminen maddenin yeniden düzenlenmesi gerekli
görülmüştür.
MADDE 6- 633 sayılı Kanunun 17 ve 18 inci maddelerinde vaizlik ve
imam-hatiplik kadrolarında yapılan kariyer düzenlemelerine paralel
olarak, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelde
yer alan Başkanlık taşra teşkilatı kadrolarında iptal ve ihdas
işlemleri düzenlenmiştir.
MADDE 7- Bu Kanunla getirilen başvaiz, uzman vaiz, başimam-hatip,
uzman imam-hatip kariyer sistemi düzenlemesine paralel olarak 657
sayılı Devlet Memurları Kanununda gerekli değişiklikler yapılmıştır.
MADDE 8- Başkanlık merkez teşkilatında çalışan ve maddede sözü edilen
personel, emsal kurumlarda olduğu gibi sözleşmeli personel statüsüne
alınmış ve bu konudaki mağduriyetlerinin giderilmesi sağlanmıştır.
MADDE 9- Başkanlıkta oluşturulan kariyer vaizlik yapılanmasına paralel
olarak halen murakıp kadrolarında çalışmakta olan personele açılacak
sınavlara girme ve vaiz olarak atanma hakkı tanınmaktadır.
MADDE 10- Yürürlük maddesidir.
MADDE 11- Yürütme maddesidir.