Fwd: [Turkish Forum - eturkiyeyiz.biz] Emperyalistlere bel bağlamış bir Kürtçünün Kürtlerin toplumsal evrimi üstüne 1933’te yaptığı bir çözümleme tezi
Süleyman Çelik
Gönderen: Mehmet Boz <bom...@gmail.com>
Date: 12 Ara 2025 Cum, 22:16
Subject: [Turkish Forum - eturkiyeyiz.biz] Emperyalistlere bel bağlamış bir Kürtçünün Kürtlerin toplumsal evrimi üstüne 1933’te yaptığı bir çözümleme tezi
To: “E-Türkiyeyiz.Biz” <eturkiy...@googlegroups.com>
Mikro Kürtçü Mesud Fânî Bilgili (*),önce Fransız mandasını savunur.
150’likler Listesi ile Türkiye’den kovulan bir Kürt olarak 1933 yılında yazmış olduğu “ Kürt milleti ve toplumsal evrimi” doktora tezini tarihsel bir yüzleşme olarak taktim etmiş.
Aslında bu tez sürgünde yazılmış Kürtçülüğün sorgulanmasıdır.
Bu tezi Adana’da yaşamakta olan babasına da gönderir.
Ve der ki:
-Baba, ayrılıkla geçen şu 10 yılın fırtınasını biliyorum. Birçoğumuzun derisini kırıştırdı. İliğimizi kuruttu fakat onun bende yaptığı etki büsbütün başka.
-Genç yaşta yakalandığım bu yaman inkılâp poyrazında bahar mevsimi tomurcukları açmaya yarayan sabah rüzgârlarının yumuşaklığını buldum ve kudretin bu gür ve feyizli nefesi içinde yeniden hayata doğdum.
•Mustafa Kemal’i, Lozan’ı, Türk-Kürt ve Kürt-Ermeni ilişkisini, emperyalizmin kıskacındaki Kürtçülüğü analiz ettiği bu tezde;
• Mustafa Kemal hakkında düşüncesi:
-Bu metanetli insan, düşmanları parçaladıktan sonra tarihin hasta adamına can verdi.
-Baştan aşağı enerji ve yenilikle dolu bir Türkiye, bir memleket yarattı.
•Sevr ve Lozan antlaşmalarını karşılaştırır:
-Sevr Antlaşması Türkiye’yi bütün millî malvarlığından mahrum ederek ölüm ve idama mahkûm ediyordu.
-Diğeri ki Lozan, ona bütün uygar devletler gibi eşit bir mevki vererek geniş yetkinliğiyle yeni bir Türkiye doğuşunu selamlıyordu.
•Kürtlerle ilgili analizi:
-Kürtler etnik açıdan yeterli derecede incelenmemişlerdir.
-Bununla birlikte bu halkın çoğunluğu hiç itiraz kabul etmeyecek surette Türk ırkına mensupturlar.
-Bu iki halkın âdet ve seciyeleri, karakterleri hayret verici bir birlik arz etmektedir.
• Kürtlerin durumuyla ilgili Mesud Fânî şu yargıya varır:
-Türkiye’nin parçalanması Kürtlerin de taksimi sonucunu doğurmuştu. Halihazırda çeşitli devletlerin egemenliği altında yaşıyorlar, çoğu Türkiye’dedir.
-Ve Türklerle beraber bir Cumhuriyet teşkil ediyorlar ki bu Cumhuriyet de bu iki millet arasında hiçbir fark gözetmez.
- Onun için diyebiliriz ki bir Kürt belki bir gün bu memlekette bir Reis-i Cumhur da olabilir.
- İran’da, Suriye’de ve daha bazı yerlerde yaşayan Kürtlerin ise geleceği tamamen meçhuldür
• Kürt ayaklanmaları ve Ermenilerle işbirliği hakkındaki tespitleri:
-Son Kürt harekâtı harici ellerin etkisiyle beraber hükümetin esaslı ıslahat faaliyetlerine karşı Kürt kavminin geçici hareketinden başka bir şey değildir. (1927-1930 arasındaki Ağrı ayaklanmalarını kastediyor)
-Bunu Kürtlerin Türklerden ayrılması şeklinde değerlendirmemelidir.
-Ateş sönmüştür. Yabancı entrikaları bu Kürt hareketinden yararlanmak ve Hoybun adı altında Kürt-Ermeni teşkilatı yaparak buna milli bir maske takmak istediler...
• Kürtlerin gelecekleriyle ilgili inancı :
-Türklerin istikbâline bağlıdır. Türkler ayakta ve berhayat kaldıkça Kürtler şimdiye kadar yaşadıkları gibi bundan böyle de Türklerin kanatları altında sükûnetle yaşayabilirler.
-Türkiye’den ayrılmak Kürtleri köle yapar.
-Kürtler hakkında İngilizlerin samimiyetine inanmıyorum. Le Temps gazetesinin dediği gibi “ o iki asırdan beri Şark’ta fırtına ekip felaket toplamaktadır….”
•Bağımsız Kürdistan’a inancı var mıdır Mesud Fânî’nin?
-Bağımsız bir Kürdistan yaratmak fikrine gelince bu, diplomatların bir hayal ürününden, alelade bir siyaset oyunundan ibarettir ki buna inanmak için çok saf olmak lazım gelir. -Türkiye’den başka bağımsızlığını kurtarabilmiş bir memleket var mı?
-Tuna ile Okyanus adaları ortasındaki Kürt dindaşlarının feci vaziyetini görüyoruz. Bu hâlde bağımsız Kürdistan kurma olasılığına nasıl inanılır?
•Şair de yazan Mesud Fânî Bilgili. “Hikâyemiz” şiirinin sonunda şöyle der:
“Kusurlarım / Hatalarım / Üzgün bir kalp / Suçlu bir zihin / Parçalanmış bir hayat / Hatalarım yüzünden / En büyük hatalarım…”
•Son noktada:
-Kürtlere “uyanık olun” çağrısı yapar.
-Neye, kime karşı uyanık olacaktır Kürtler?
-Kürtleri Türklerden ayırmaya kalkanlara karşı.
(* ) Mesud Fânî Bilgili : Süleymaniye’den Adana’ya gelerek Kadirli’de yerleşen Fânîzâde ailesinin beş oğlundan biridir. Aile tanınmıştır, zengindir. Hukuk eğitimi alır.
O günlerde sancak olan Cebelibereket (Osmaniye)’nin Mutasarrıfıdır.
“Can Bey” takma adıyla ağabeyi Ali İlmî’nin çıkardığı Ferdâ gazetesinde makaleler yazar.
Kuva-yı Milliye’yi “bela”, Kemalistleri “ akılsız”, İttihatçı “süprüntüleri” olarak tanımlayan, Mustafa Kemal’in milliyetçilik anlayışını “milli kantariye, milli attariye, milli bakiye, milli bilmem ne” diye küçümseyen gazetedir bu.
Fransız uçakları ile köylere, cephelere hatta cephe gerisine dağıtılan, yaydığı zehir Adana ile sınırlı kalmayan gazete.
Bu gazetede Fransız mandasını savunur. Türkler ona göre “medeni Fransa” boyunduruğunda uygar bir yaşam sürecektir.
Mustafa Kemal Paşa’nın, Heyeti Temsiliye ( Temsilciler Kurulu)’nin daha 1919’da Anadolu içlerine sokulmasını yasakladığı gazetedir bu (Nutuk: 422).
Tıpkı iki ağabeyi; Ali İlmî ve Zeynelabidin gibi Yüzellilik listeye girenlerdendir. Türkiye Cumhuriyeti Yönetimi’nce “hain” olarak görmüş ve 1927 yılında vatandaşlıktan da çıkarılmıştır.
Kürt Milleti ve Toplumsal Evrimi başlıklı doktora tezini 1933 yılında Paris’te bastırır.
( DERLEMEDİR)
Not: Bu yazı Şaduman Halıcı’nın Mesud Fânî Bilgili Kürt Milleti Ve Toplumsal Evrimi yazısından derlenmiştir.
Genel UYARI!
Öbekte çıkan yazıların sorumluluğu YAZININ SAHİBİNE aittir. Öbek kurucusu, moderatorler ve diğer üyeler sorumlu tutulamazlar. Bu ifadeler her iletinin altında yer almaktadır, bu nedenle üyeler bu koşulların varlığından haberdar olmadıklarını iddia edemezler. Gönderilen emailler kamuya açıktır, google üzerinde, veya web sitemizde kısmen veya tamamen yayınlanabilirler.
https://www.turkishnews.com
https://twitter.com/turkishforum
https://www.facebook.com/turkishforum4
https://www.youtube.com/channel/UC1xITM5DSfqNAzOHxbfgr8A
---
Bu iletiyi Google Grupları'ndaki "Türkiyeyiz Biz" grubuna abone olduğunuz için aldınız.
Bu grubun aboneliğinden çıkmak ve bu gruptan artık e-posta almamak için eTurkiyeyizBi...@googlegroups.com adresine e-posta gönderin.
Bu tartışmayı görüntülemek için https://groups.google.com/d/msgid/eTurkiyeyizBiz/CAENQ%2B3YxmV9aL4tL%2BcyToGYHpzO6CkhxwUSTqeDEDkPOUj3N6g%40mail.gmail.com adresini ziyaret edin.