Long nhãn - Vị thuốc quý trong Đông y có tác dụng bổ huyết, an thần, trị mất ngủ hiệu quả
Triều Đông Y
Long nhãn hay còn gọi là nhãn nhục, là phần cùi phơi hoặc sấy khô của quả nhãn. Theo Đông y, long nhãn có vị ngọt, tính bình, vào 2 kinh tâm và tỳ. Nó được xem là vị thuốc quý có nhiều tác dụng.
Vậy, tác dụng của long nhãn là gì?
- Bổ huyết, ích tâm, kiện tỳ, ích trí
- Chữa chứng mất ngủ do tư lự, lo lắng, tâm trạng bứt rứt, hồi hộp
- Giúp cải thiện trí nhớ khi bị huyết hư
- Bổ khí, hỗ trợ tiêu hóa
Theo thống kê, mất ngủ là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng tới khoảng 30% dân số. Nguyên nhân gây mất ngủ rất đa dạng, trong đó stress, lo lắng là một trong những nguyên nhân hàng đầu.
Các nghiên cứu cho thấy long nhãn có chứa nhiều hoạt chất quý như polysaccharide, flavonoid, saponin, acid amin... giúp cải thiện giấc ngủ, giảm stress một cách tự nhiên. Cụ thể:
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y học Trung Quốc, uống cao long nhãn trong 2 tuần giúp rút ngắn 39% thời gian chờ để đi vào giấc ngủ và tăng 44% chất lượng giấc ngủ ở nhóm bệnh nhân mất ngủ.
Một nghiên cứu khác cho thấy long nhãn có tác dụng ức chế hoạt động của trục HPA (trục dưới đồi - tuyến yên - thượng thận), từ đó giúp ổn định tâm trạng, giảm lo âu, hồi hộp.
Ngoài ra, long nhãn còn giúp tăng cường tuần hoàn máu não, cải thiện trí nhớ. Một thử nghiệm lâm sàng trên 75 người cao tuổi cho thấy uống cao long nhãn mỗi ngày giúp cải thiện đáng kể các chỉ số về trí nhớ và nhận thức.
Bộ phận dùng và tác dụng của nó như thế nào?
Bên cạnh tác dụng hỗ trợ điều trị mất ngủ, các bộ phận khác của cây nhãn cũng có nhiều công dụng như:
Bộ phận: Công dụngHạt nhãn: Cầm máu, giảm đau, nhanh lành vết thương, hạn chế sẹo
Vỏ quả nhãn: Chữa bỏng
Lá nhãn: Trị tiêu chảy, kiết lỵ
Tuy nhiên, cần lưu ý không nên lạm dụng long nhãn. Những người đầy bụng, kém ăn, rối loạn tiêu hóa không nên dùng. Liều dùng thông thường là 9-10g dưới dạng thuốc sắc hoặc cao lỏng mỗi ngày.
Như vậy, long nhãn quả thực là một vị thuốc quý, có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là mất ngủ. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều lượng, đúng chỉ định để phát huy hiệu quả và đảm bảo an toàn. Nếu có những triệu chứng bất thường, nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc để được tư vấn cụ thể.
Câu hỏi thường gặp
1. Long nhãn có những thành phần dinh dưỡng nào nổi bật?
Long nhãn chứa nhiều polysaccharide (khoảng 18-25%), flavonoid (0.5-1.2%), saponin (0.1-0.5%), cùng các acid amin, vitamin và khoáng chất như sắt, kẽm, canxi, magiê... Trong đó, polysaccharide và flavonoid được cho là có tác dụng chính trong việc cải thiện giấc ngủ và giảm stress.
2. Liều dùng long nhãn thông thường là bao nhiêu?
Liều thông thường là 9-10g long nhãn khô mỗi ngày, dưới dạng thuốc sắc hoặc cao lỏng. Không nên dùng quá 15g/ngày vì có thể gây nóng trong người, khó tiêu.
3. Những đối tượng nào không nên dùng long nhãn?
Những người bị đầy bụng, chướng bụng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa không nên dùng long nhãn vì có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Phụ nữ có thai và cho con bú cũng cần thận trọng khi sử dụng.
4. Dùng long nhãn trong bao lâu thì có tác dụng cải thiện giấc ngủ?
Theo các nghiên cứu lâm sàng, uống cao long nhãn đều đặn trong 2-4 tuần có thể giúp rút ngắn thời gian chờ để đi vào giấc ngủ, tăng chất lượng và thời lượng giấc ngủ ở người mất ngủ mạn tính. Tuy nhiên, tác dụng cụ thể còn phụ thuộc vào cơ địa và mức độ mất ngủ của từng người.
5. Ngoài long nhãn, còn vị thuốc nào khác cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị mất ngủ?
Một số vị thuốc khác trong y học cổ truyền cũng được sử dụng để cải thiện giấc ngủ như toan táo nhân, bạch thược, viễn chí, ngũ vị tử, lạc tiên... Tuy nhiên, mỗi vị có đặc điểm và chỉ định riêng, cần được bào chế và kết hợp phù hợp dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc.
6. Có thể kết hợp long nhãn với các loại thực phẩm nào để tăng cường tác dụng?
Long nhãn có thể kết hợp với một số thực phẩm bổ dưỡng như gạo nếp, hạt sen, táo đỏ, lạc... để nấu cháo hoặc chè. Các món ăn này vừa dễ tiêu hóa, vừa giúp tăng cường dưỡng chất cho cơ thể, thích hợp cho người suy nhược cơ thể, thiếu máu.
7. Tại sao long nhãn lại có tên gọi như vậy?
Long nhãn có hình dạng giống như con mắt của rồng nên được gọi là "long nhãn", trong đó "long" nghĩa là rồng, "nhãn" nghĩa là mắt. Ngoài ra, nó còn có tên gọi khác là "nhãn nhục", với "nhục" nghĩa là thịt, ý chỉ phần cùi của quả nhãn.
8. Quy trình chế biến long nhãn như thế nào?
Quy trình chế biến long nhãn gồm các bước: Rửa sạch quả nhãn tươi, nhúng vào nước sôi 1-2 phút. Phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ 50-60 độ C trong 36-42 giờ cho đến khi vỏ khô, lắc nghe tiếng lóc cóc. Bóc bỏ vỏ và hạt, lấy phần cùi đem sấy tiếp đến khi khô hoàn toàn. Tỷ lệ thu được khoảng 10-12% so với khối lượng quả tươi ban đầu.
9. Nên bảo quản long nhãn như thế nào?
Long nhãn khô cần được bảo quản trong lọ thủy tinh hoặc túi giấy kín, để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Như vậy có thể giữ được chất lượng trong vòng 1-2 năm. Không nên để long nhãn trong tủ lạnh vì dễ bị ẩm mốc.
10. Có thể dùng lá nhãn tươi thay cho long nhãn được không?
Lá nhãn tươi cũng có một số tác dụng nhất định như chữa tiêu chảy, kiết lỵ. Tuy nhiên, nó không thể thay thế hoàn toàn cho long nhãn vì thành phần hoạt chất và công dụng có sự khác biệt. Hơn nữa, lá nhãn tươi khó bảo quản và khó chuẩn hóa liều lượng hơn so với long nhãn khô.
11. Trẻ em có thể dùng long nhãn không?
Trẻ em trên 10 tuổi có thể dùng long nhãn với liều lượng thấp hơn so với người lớn, khoảng 3-5g/ngày. Trẻ dưới 10 tuổi và trẻ sơ sinh không nên dùng vì hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ bị rối loạn. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa trước khi cho con dùng long nhãn hoặc bất kỳ vị thuốc nào.
12. Người bị dị ứng có thể dùng long nhãn không?
Những người bị dị ứng với các loại hạt họ đậu như đậu phộng, hạnh nhân... cần thận trọng khi dùng long nhãn vì có thể xảy ra phản ứng chéo. Nếu xuất hiện các triệu chứng dị ứng như ngứa, phát ban, khó thở, phù mạch... cần ngưng dùng và đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí kịp thời.
Xem thêm:
Bài Tập Cho Người Bị Thiểu Năng Tuần Hoàn Não
6 Câu Hỏi Về Xuất Tinh Ở Nam Giới Theo Đông Y
Trứng gà - Thực phẩm lành mạnh và 4 bài thuốc quý cho sức khỏe