Tomme Aung
မိမိေရးေသာ Metaphysic စာအုပ္ ထဲမွ စာမူတစ္ခ်ိဳ႕
Halo သို႕မဟုတ္ Nimbus or Aureola or gloriola ေခၚ ေရာင္ျခည္ေတာ္စက္ဝိုင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ရုပ္ခႏၶာ ေလ့လာမွဳ သို႕မဟုတ္ ဇီဝကမၼေဗဒ Physiology အရ ေျပာမယ္ဆိုလ်င္ Halo လို႕ေခၚတဲ႕ ေရာင္ျခည္ေတာ္စက္ဝိုင္းကို ေရွးယခင္လူမ်ား က သူေတာ္ေကာင္းျဖစ္တဲ႕ လူပုဂၢိဳလ္ပုံ ပန္းခ်ီဆြဲရာမွာ (Nimbus ကို )ဦးေခါင္းတစ္ဝိုက္ထည့္ေရးဆြဲ ေဖၚျပတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါကို ေရွးေခတ္ ဂရိ နဲ႕ ေရာမ လူမ်ိဳးမ်ားက သူေတာ္စင္္အတြက္သာမက သူရဲေကာင္း အာဇာနည္တို႕ ပုံေတြကို ေရးဆြဲရာမွာပါ Halo ကို အသုံးျပဳခဲ႕တယ္။ ဗုဒၶ ပုံေတာ္ ကို ပန္းခ်ီဆြဲတဲ႕အခါ သုံးခဲ႕သလို တစ္ျခား ဘာသာမ်ားမွလည္း ၄င္း halo ေခၚ Nimbus ကို ေခတ္အဆက္ဆက္ေဖၚျပ အသုံးျပဳခဲ႕ပါတယ္။ ဂရိ လို halos က တစ္ခါတစ္ရံ လူ႕ခႏၶာ ေပၚမွာ အဝိုင္းအဝန္းအျဖစ္ေရးဆြဲျပတတ္သလို။ ဗုဒၶဘာသာ ဗုဒၶဝင္ပန္းခ်ီကားအတြက္ ဗုဒၶ နဲ႕ ရဟႏၲာ တို႔ ဦးေခါင္း အထက္ ဝန္းက်င္မွာ ထည့္ဆြဲ ေဖၚျပတာေတြ႕ရပါတယ္ ။
ဒါကို ပါ႒ိလို မႏၵဴလာ Mandorla လို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ အဝန္းဝိုင္းေရာင္စဥ္ကို ေရႊေရာင္ အဝါေရာင္ အျဖဴေရာင္ နဲ႕ အနီေရာင္ေတြနဲ႕ ေရးဆြဲခဲ႕ၾကတယ္။ ပုဂံမွာ ရွိတဲ႕ ေလာက ထိဋ္ေခါင္ အပါယ္ရတနာ နဲ႕ သမၺဴလ ဘုရားေတြမွာ ရွိတဲ႕ နံရံ ေဆးေရး ပန္းခ်ီ ေတြမွာ ေတြ႕နိုင္ပါတယ္။ ခရစ္စယာန္ ဘာသာမွာ သခင္ေယရွဳ ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ညစာစားပြဲ ပုံ မွာ လည္း Halo ကို ေတြ႕ရွိရသလို ဟိႏၵဴ ဘုရားေက်ာင္းေတြက နံရံ ေဆးေရးေတြမွာ ေတြ႕ရျပန္တယ္။ ဒီေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဘာသာမ်ိဳးစုံရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြထဲက သူေတာ္စင္နဲ႕ သူရဲေကာင္းပံု ေတြကို သာမာန္လူ ေတြနဲ႕ ခြဲျခားသိနိုင္ေအာင္ သေကၤတနည္း NIMBUS OR HALO နဲ႕ ခြဲျခား ေဖၚျပခဲ႕ပုံေပါက္တယ္။ ခ်ြင္းခ်က္ ဂ်ဴးဘရားေက်ာင္းေတာ့မပါပါဘူး။ Jewsis ဘာသာကေတာ့ ဘုရားေက်ာင္း နံရံေတြမွာ ဘာပန္းခ်ီကားမွ ေရးဆြဲ ခ်ိတ္ထားတာ လက္မခံပါ။
ရာဇ ကုမာရ မင္းသားကုသိုလ္ျပဳတဲ႕ ဂူေျပာက္ၾကီး မွာေတာ့ Nimbus အျပင္ အထက္နတ္နဲ႕ ေအာက္နတ္ေပၚလြင္ေအာင္ နတ္သားအမည္းနဲ႕ နတ္သားအဝါ ကို ေရးဆြဲ ခြဲျခားျပတာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ Mon Civilization ျမင့္ မျမင့္ သိနိုင္ပါတယ္။
အာရွ အနုပညာဖန္တီးမွဳမွာ Aureola ကို ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္သူေတြ
ေတာ္ေတာ္သုံးတာေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဗုဒၶမ်က္ႏွာေတာ္ေဖာ္ျပရာမွာ
အသုံးျပဳခဲ႕ေၾကာင္း ၁ ရာစုႏွစ္ ျဗိတိသ်ွ မွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Halo ရဲ႕
အေရာင္ကို လူပုဂၢိဳလ္ အရ အေရာင္ခြဲျခားတင္ျပတာေတြ႕ရတယ္။ လိေမၼာ္ေရာင္ကို သံဃာအတြက္
သုံးတယ္။ ဗုဒၶအတြက္ အစိမ္းေရာင္သုံးျပီး အျခားသာမာန္လူေတြအတြက္ ဒိျပင္ အေရာင္ေတြ
သုံးခဲ႕ေၾကာင္း တိဗက္ Buddhism မွာ အထင္အရွားေတြ႕ရတယ္။
အဂၤလိပ္ စာေရးဆရာ ေအးလင္ မင္းလင္ဂ္တန္က ေထရဝါဒ Buddhism မွာႏွစ္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ
ၾကာသည့္တိုင္ေအာင္ Halo ကို ထည့္မေရးဆြဲတာေတြ႕ရေၾကာင္း။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာဆုိ
ပုဂံေခတ္မွတိုင္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္အထိ ကြင္းဆက္ေပ်ာက္ေနေၾကာင္းရွင္းျပပါတယ္။
(Referance The history of igonography by Harvard University)။ ေနာက္ပိုင္း
ျမန္မာသမိုင္း နံရံေဆးေရးေတြမွာမွ Halo အယူအဆ
ျပန္ေတြ႕ရေၾကာင္းသုံးသပ္ေရးထားတာေတြ႕ရတယ္။
ဒါကို စာေရးသူက လက္ခံပါတယ္။ ၁၆ ရာစု လက္ရာ ဖိုးဝင္းေတာင္ သမိုင္းမွာ
ျပင္သစ္သုေတသီေတြ စာတမ္းျပဳစုထားတာနဲ႕ တစ္ထပ္ထဲမို႔ပါ။ အဲဒီနံရံေဆးမွာ nimbus ကို
ထည့္ထားေပမယ့္ အဝိုင္းအဝန္းခပ္ေသးေသး ခပ္မွိန္မွိန္သာ ေရးဆြဲထားတာေတြ႕ရတယ္။ ဒီ႕
ေနာက္ပိုင္းေခတ္ နံရံေဆးေရးမွာ halo ကို အဓိကထား ေဖာ္ျပတာနည္းေၾကာင္း ရတနာပုံေခတ္
နံရံပန္းခ်ီမ်ားကို ၾကည္လ်င္ သိနိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ မဟာျမတ္မုနိ ေတာင္ဖက္မုဒ္ အဝင္
မွာရွိတဲ႕ နံရံ ေဆးေရးကို ၾကည့္ျပီး နိဳင္းယွဥ္နိုင္ပါတယ္။
Halos ကို အစၥလမ္မွာလည္း ေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပါရွန္းလူမိ်ဳးေတြ ရဲ႕
အေသးစိပ္ပန္းခ်ီလက္ရာ Moghul နဲ႕ Ottoman art ပုံေတြမွာ ေတြ႕ရတယ္။ သူတို႕အေနနဲ႕
ေရာင္ျခည္စက္ဝိုင္းအေနနဲ႕ ေဖၚျပခ်င္တာထက္ မီးစက္ဝိုင္းအျဖစ္
ေဖာ္ညႊန္းတင္စားခ်င္တာျဖစ္ေၾၾကာင္း။ ဖေရာဖတ္ Muhammad နဲ႕ တစ္ျခားအေရးပါတဲ႕သူေတြအတြက္
ပုံတူေရးဆြဲရာမွာ ေဖာ္ျပခဲ႕ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ သာဓဓကအရ MUGHAL အင္ပါယာမ်ား RAIPUT
AND SIKH အဓိပတိမ်ား အတြက္ ဥေရာပကနည္းလမ္းအခ်ိဳ႕ကို ၁၇ ရာစုမွာ အတုယူ
ေရးဆြဲခဲတယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္။
အေစာပိုင္း ခရစ္စယာန္ဘာသာအရ ၄ရာစုေလာက္မွာ ICONIC
ပုံရိပ္မ်ားေရးဆြဲရင္း HALO အယူအဆ ပုံေဖာ္ခဲ႕ၾကတယ္။ အထင္ကရပုံထဲက Lamb of God ဟာ
ထင္ရွားပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း Cruciform halo ဆိုတာ ထပ္ပြားေပၚေပါက္လာတယ္။ အဓိက
ကေတာ့ Jesus နဲ႕ တစ္ျခား သူေတာ္စင္ေတြရဲ႕ ပုံေရးဆြဲဖို႕ သာမာန္လူေတြနဲ႕ မတူဘူး
ထူးျခားတဲ႕ သူေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေဖာ္ျပခ်င္တဲ႕ အေနနဲ႕ ေပၚေပါက္လာတဲ႕ အရာပါ။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္။ ဘယ္ဘာသာရဲ႕ စံနဲ႕ တိုင္းတိုင္း ထူးျခားတဲ႕ ျမတ္တဲ႕
ပုဂၢိဳလ္ေတြကို အႏုပညာနဲ႕ ေဖာ္ျပခ်င္တာကို Halo နဲ႕ ထင္ဟပ္ျပၾကတာပဲလို႕
ေျပာရမလိုပါ။
ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၁၄ ရာစု ေနာက္ပိုင္း ပန္းခ်ီေရးဆြဲသူေတြက Halo အယူအဆကို လက္မခံခ်င္ေတာ့လို႕
Nimbus or halo ရဲ႕ Influence ေလ်ာ့ပါးလာခဲ႕ျပန္ေရာ။ ၁၅ ရာစု မွာ Jan Van Eyck နဲ႕
Robert Campin ဆိုတဲ႕ အီတလီပန္းခ်ီဆရာအျပင္ Giovanni Bellini တို႕က Jesus ရဲ႕
ပုံတူကို ဦးေခါင္းေပၚHalo မပါပဲ ဆြဲျပျပီးေနာက္ပိုင္း ဥေရာပ တစ္ခြင္ မွာ Halo
အယူအဆ နဲပါးသြားရပါတယ္
္။
ဘယ္လို အေေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ေနပါေစ အေစာပိုင္း ခရစ္စယာန္ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားကေတာ့ Halo
အယူကိုလက္ခံၾကတယ္။ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ေရာင္စဥ္္စက္ဝိုင္း HALO ဆိုတာ လူေတြ
ဖန္တီးယူလို႕ရတဲ႕အရာ မဟုတ္ဘူး။ ဘုရားသခင္ကိုယ္စားခိုင္လံုေသာ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ပကတိ
အရာလို႕ စဲြ ကိုင္ယုံမွတ္စဲပါ။
အေရွ႕ Orthodox Church ရဲ႕ အယူအဆ အရ ဒီသေကၤတ ဟာ window into the haven
ေကာင္းကင္ဘံုရဲ႕ ဝင္ေပါက္ တံခါးပါလို႕ဆိုတယ္။ Halo က ဝိဥာဥ္ ရဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳ
တင့္တယ္ျခင္းေရာင္စင္ေတြလို႕ ေျပာၾကတယ္။
ဆိုေတာ့ ဘယ္ဘာသာဝင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ Halo သို႕မဟုတ္ Nimbus ေခၚ ေရာင္စင္တန္း ျဖစ္ေပၚတည္ရွိမွဳကို ေခတ္အဆက္ဆက္ လက္ခံယံုၾကည္လက္ခံခဲ႕ပါေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
Feferance:
National Potrail Gallary London, 2010, ISBN 1984
ေသြးသစ္
၂၀၁၄
