Re: "MALANGA SAPATE PAAME....24-3-2013"

[Semisi Kava]

MALANGA SAPATE PAAME (24-3-2013)

Ngaahi lesoni: Same 118:1-2, 19-29; Aisea 50:4-9a; Filipai 2:5-11; Luke 19:28-40

Ngaahi Himi: 321/624/649

Kaveinga: “Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

Potu Folola ‘Aisea 50:4 “Ko ‘Atonai Sihova kuo ne ‘omi kiate au ‘ae ‘elelo ’oe tama ako, keu ‘ilo ‘ae ngaahi lea ke tokoni’i’aki e ongosia: ‘oku ne fafangu au he pongipongi kotoa pe, ‘oku ne ue’i hoku telinga ke fanongo hange ha tama ako.”

 

Talateu

‘Oku tau faka’osi’osi ‘ae fa’ahi ta’u ‘oe Leniti pea koe sapate ‘eni hono 6. Pea ‘oku tau fangafanga huu atu ki Selusalema he ‘aho ni moe fu’u kakai lahi. Koe ‘aho lahi ‘eni ki Selusalema he ‘oku ngatuu ‘ae fu’u kolo ni ke teu ‘oe ngaahi katoanga. Pea ‘ikai ia ko ia pe ka ke nau mamata’i ‘ae tangata ko Sisu ‘a ee na’a ne fakamo’ui ‘a Lasalosi mei he mate. Pea ‘oku tau fanongoa ki he ngaahi kalanga le’o lahi “Hosana ki he hako ‘o Tevita!..Hoto ‘ofa ki he tu’i ‘oku hoko mai ‘i he huafa ‘oe ‘Eiki!(Luke). Pea ‘oku fetaliaki ‘ae Same 118 “To’o kiate au ‘ae ngaahi matani kolo ma’oni’oni: kau hu ki ai pea u fai kia ‘IAA ‘eku fakafeta’i.” Koe kakai ‘ena ‘oku nau fofola honau ngaahi pulupulu (Luke) pea fola moe ngaahi va’a paame ke fononga atu ai ‘a Sisu. ‘Oku ‘iloa ‘ae Sapate ni koe Sapate ‘oe ha’ele fakatu’i ‘a Sisu ki Selusalema. Pea koe’uhii koe fola ‘oe ngaahi va’a paame ‘oku taku ai koe sapate paame ‘eni. Kiate kitautolu na’a tau fononga fakataha mai he kamata’anga ‘oe fa’ahi ta’u ‘oe Leniti he pulelulu fakaefuefu moe ngaahi mamahi ‘a Kalaisi. ‘Oku malava ‘e he palofita ko ‘Aisea moe “Hiva ‘e fa ‘oe Sevaniti” ‘o faka’imisi lahi mai ‘ae ngaahi faingata’a na’e fehangahangai mo Kalaisi he ngaahi ‘aho faka’osi ‘ene ngaue ‘i mamani. Na’e ‘ikai ko ha ngaahi faingata’a na’e tupukoso mai ka ko hono muimui’i pe ‘ae palani ngaue fakamo’ui ‘ae ‘Otua na’e ‘osi fakatoka mai. Pea neongo ‘a hono mafatukituki ‘oe fatongia ni ka na’e malohi noa ‘ae tangata fekau koe’uhii koe mafi ‘oe tokotaha na’e ‘a’ana ‘ae fekau “Ko ‘Atonai Sihova kuo ne ‘omi kiate au ‘ae ‘elelo ’oe tama ako, keu ‘ilo ‘ae ngaahi lea ke tokoni’i’aki e ongosia: ‘oku ne fafangu au he pongipongi kotoa pe, ‘oku ne ue’i hoku telinga ke fanongo hange ha tama ako” pea ko ia hotau veesi malanga.

 

Koe vete ‘oe potu tohi

Kohai ‘ae Sevaniti falenga mamahi ni?

Ko ‘Aisea 2 ‘eni pea ‘oku fonu he fakatu’amelie ‘oe “foki ‘ae fakahee” mei Papilone. ‘Oku feinga ‘a ‘Aisea 2 ke fakamahino ki he kau Fakahee koe me’a kotoa pe na’e pe ‘oku hoko mai he hisitolia koe fokotu’utu’u kotoa pe ia ‘ae ‘Otua. Ko ia pe na’a ne ui ‘a Nepakanesa ke fai honau taki popula koe’uhii ko ‘enau ngaahi talangata’a. Ko ia ai pe na’a ne fekau ‘a Kolesi ke fakafoki kinautolu. Koe tolu ‘eni ‘oe hiva ‘ae sevaniti ‘oku ne mafai ke tali ‘ae ngaahi fehu’i lahi ‘o fekau’aki pea moe ngaahi fakamamahi na’e fai ki he sino ‘o Sisu he ngaahi ‘aho faka’osi ‘ene ngaue ‘i mamani. Ka ki mui ia ‘oku ou faka’amu ke tau tomu’a lave’i ‘ae ‘uhinga ‘oe lea “hiva ‘oe sevaniti” ‘oku talanoa mai ki ai ‘a ‘Aisea. Ko ‘Aisea vahe 40-66 (‘Aisea 2 & 3) ‘oku mahino na’e kamata hiki ia ‘i ha taimi nounou hili ‘ae “too ‘ae pule’anga Papilone” ki he nima ‘oe Tu’i Pesia ko Kolesi ‘o fakafuofua ki he ta’u 539 BCE. Koe tu’i foki ‘eni kainga ‘a Kolesi na’a ne fakafoki ‘ae kainga ‘Isileli ke nau foki ki honau fonua tupu’anga ‘a Selusalema.

Koe konga mahu’inga foki ‘ia ‘Aisea 2 koe hiki ‘oe ngaahi hiva ‘oe Sevaniti ‘oe Sevaniti, pea koe tu’unga Sevaniti ‘o Sisu Kalaisi ‘oku hulu’i lelei ‘aupito ‘e he ngaahi Hiva ko ‘eni ‘oe Sevaniti ‘a ia ‘oku 4. Koe ‘uluaki Hiva ‘oe Sevaniti koe 42:1-4; Ko hono ua ‘oe hiva ‘oe sevaniti ko 49:1-6; Ko hono tolu koe 50:4-11; pea ko hono fa ‘oe hiva ‘oe sevaniti ko 52:13-53:12. ‘Oku tala fili 'a e toko lahi ke fakapapau'i ko hai 'a e sevaniti 'oku talanoa ki ai 'a e potu tohi 'e 4 'o e tohi 'a 'Aisea 2.   Ko hono ola ko e taukave'i 'e he ni'ihi ko e toko taha, pea ki he ni'ihi 'oku 'uhinga ki ha kakai.   Fakatatau ki he taukave 'uluaki, ko e sevaniti ko ha tu'i pe palofita.   Ko hono palopalema, kapau ko ha tu'i pe palofita, ko e toko taha nai 'i he kuohili, lolotonga, pe kaha'u?  Ki he taukave hono ua, ko e Sevaniti ko 'Isileli. Kaekehe, 'oku 'ikai ha taha 'i he ongo taukave te ne 'omai ha tali fakafiemalie.   He ko e fehu'i hala kuo fai hono 'eke ke tali 'e he ngaahi potu tohi.   'Oku 'ikai tala mai pe taumu'a 'a e ngaahi potu tohi ni ke fakahaa'i ko hai 'a e sevaniti.   Ko e fehu'i ia 'oku fakafiemalie taha hono tali 'e he ngaahi potutohi, "Ko e ha 'a e 'imisi totonu 'o ha sevaniti 'a e ‘Otua?”  'Oku taki taha pe 'a e potu tohi mo hono mata'ikoloa.   'Oku 'ikai ke 'i ai ha'anau kaunga ki he ngaahi tu'u'anga kuo fokotu'u kinautolu ki ai.   Pea 'oku 'ikai ha'anau fekau'aki.   'Oku nau tu'u tau'ataina pe ke tali 'a e fehu'i felave'i mo e 'imisi totonu 'o ha sevaniti. 

Koe sevaniti mo hono fekau...

 

Koe tolu ‘eni ‘oe hiva ‘ae sevaniti ‘oku ne mafai ke ne faka’ata lahi’i ‘ae ngaahi ngaue  tali fekau’aki pea moe ngaahi fakamamahi na’e fai kia Sisu he ngaahi ‘aho faka’osi ‘ene ngaue ‘i mamani. Ka ki mui ia ‘oku ou faka’amu ke tau tomu’a lave’i ‘ae ‘uhinga ‘oe lea “hiva ‘oe sevaniti” ‘oku talanoa mai ki ai ‘a ‘Aisea. Mei he hiva 'uluaki ki hono fa, 'oku nau fakamatala ko e Sevaniti 'a e 'Otua ko ha taha 'oku ne hoko ko e fou'anga mai mo e fokotu'u'anga 'o e fakamaau totonu 'i he mamani; ko e toko taha 'oku 'ikai fiu 'i he fai lelei; ko e toko taha 'oku ne fakaongo ki he 'Otua, pea lea ma'a e 'Otua; ko e toko taha 'oku ne falala ki he 'Otua pea mo fakaa'u 'a 'ene fai fakamo'ui ki he ngatangata'anga 'o mamani. Ko e sevaniti ko e taha 'oku ne loto'aki 'a e finangalo 'a hono 'Eiki, pea 'oku 'ikai ke ne talangata'a ki ai.   Ko e talangofua kakato 'a hono 'ulungaanga tefito; ko e kataki 'i he mamahi 'a hono faiva manako.  Ko e toko taha 'oku ne fakaola 'a e finangalo 'o e 'Otua 'i he kotoa 'o 'ene mo'ui ke fakamo'ui 'a e fa'ahinga 'o e tangata, 'o hange ko e sipinga kuo ta 'e Kalaisi 'i he'ene mamahi mo pekia ke lava hotau fakamo'ui.

 

 Koe tefito’i fatongia ‘oe Sevaniti ko ‘ene tokanga taha ki he “ongosia” ki he kakai ‘oku nau fu’u fiema’u mo’oni ‘ae tokoni/ fakamaama/ fakalotolahi’i. Ki he kau tamai mate moe fa’e mate…’ae kau uitou moe kau mahaki’ia…’ae kau masiva pea moe fanau ‘oku nau mavahe mei ‘api….’ae ngaahi famili maumau koe’uhii koe mavae pe taki taha ma’ana ‘ae Tamai moe Fa’ee. Ko ia ‘ae ‘uhinga na’e foakiange ai ‘e ‘Atonai Sihova ‘ae “’elelo ‘oe tama ako” moe “telinga ‘oe tama ako” ke tokoni’i’aki pe ‘ae ongosia /weary he pongipongi kotoa pe. Koe malohinga ‘oe hiva ‘oe sevaniti hono tolu koe “fakaongo kakato” pea loto ke “ako’aki ‘ae ngaahi fakahinohino” ‘a ‘Atonai Sihova he koe founga pe ia ‘e taha ‘e ma’u ai ha lea ke ne tokoni’i’aki ‘ae ongosia. Na’e kataki mamahi pe hee ‘a Kalaisi ko ‘ene mahu’inga’ia he ongosia (angahala ‘ae tangata). Na’a ne ‘osi ‘afio’i pe ‘ae ngaahi mamahi ‘oku ene mai mei mu’a ka na’a ne loto pe ke fai pehee koe’uhii kapau koe founga ia te ne tokoni’i ai hotau ngaahi mafasia’anga. Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

 

Koe ‘elelo moe telinga ‘oe tamaako

 

Koe fakakaukau ‘oe ‘elelo ‘oe tama ako heni koe Fakahinohino, tokoni’i pea moe Fakamo’oni’i. Ko ia ‘ae ngaahi kupukupu’i lea ‘oku ne ofongi pea fanguna e tukunga mo’ui ‘oe ‘Isileli ‘o fekau’aki mo ‘enau tauhi honau va moe ‘Otua na’a ne fai honau fakatau’ataina. Koe lea ongosia (weary) heni ‘oku talanoa ia ki ha kakai ‘oku mole ‘ae ‘amanaki. Koe fehu’i mahu’inga heni ke tomu’a tali pe koe ha ‘ae makatu’unga malohi ‘oha toko taha ke ne ma’u ‘ae mafai moe ivi ke lea ‘o fakanonga ai si’i kau ongosia? Koe malohinga tefitoi ia ‘oe lea ma’ae ongosia ‘oku ‘ikai ko ha lea na’e fatufatu pea tufotufa tatau ka koe fakataulama ia mei loto tatau. ‘Io he “ko ‘Atonai Sihova kuo ne ‘omi kiate au ‘ae ‘elelo ‘oe tamaako” ‘Oku fakalea ‘e Toketa Molitoni ‘ae instructed tongue koe ‘elelo ‘oe tama ako. He koeha ‘ae ‘elelo ‘oe tama ako? Koe ‘elelo ‘oe tama ako koha ‘elelo na’e ‘osi ako’i ke angi mui ki he fakahinohino ’ene faiako. Koe ‘elelo kuo ‘osi hili ki ai ha fakahinohino. Koe ‘elelo ‘oku feinga ke angi mui ki he’ene faiako. ‘Oku talanoa heni ‘a ‘Aisea ia koe ‘elelo ‘oe tama ako “Koha toko taha kuo ne lolotonga fononga’ia mai ‘e ia ‘ae ‘ilo na’e ‘osi fakataukei ia ki ai.” Koe taukei moe fakataulama na’e fai ‘e ‘Aisea na’a ne fononga mai pe ia mo ia talu hono ui ia ki he lakanga Palofita ni.  Koe toko taha kotoa pe kuo ui ‘ehe ‘Otua kuopau ke ne ‘inasi he ongo me’a lalahi ‘e ua. Koe ‘uluaki koe fekau ke tala pea ko hono ua koe malohi ke tala’aki e fekau ko ia. Koe malohinga ia ‘o ‘Aisea he talanoa ni ko ‘ene fakatou ‘inasi he ongo mafai ko ‘eni. Koe telinga ‘oe tama ako ko hono malohinga koe fanongo tokanga. Pea ‘oku tupu ‘ene ma’u kakato e fekau ke tala mei he’ene taukei he fanongo tokanga ki he fekau ‘oku tala pea ‘oku fakalelu ai e ongosia koe kakatoange ‘ae fekau ko ia.  Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

Ko e ‘imisi ‘oe talangofoua

Kainga fakakauka loto ki he fofonga ‘o ha Lami angavaivai ‘oku ne tutui ke fononga ki Selusalema ke huhua hono ta’ata’a kae mo’ui ai ha kakai (Same 40:8; ‘Aisea 53:10). Sio loto ki hono fofonga ‘o ha monumanu loto vaivai pehee ka ‘oku ne loto lelei ke fai ha fu’u ngaue lahi pehee. Kainga sio loto atu mu’a ki he Lami ‘ae ‘Otua he ‘aho ni. Sio ange ki he’ene falala ki he tataki ‘ae ‘Otua pe ‘oku ne toe fehu’ia? Sio atu ange pe ‘oku ne toe kole ange ki he’ene Tamai ke tali si’i kae tomu’a ‘alu ‘o fe’iloaki mo hono famili. Pe ko ha’ane poaki tomui mai kae tomu’a ‘alu ‘o fai ‘ene mali…pe tanu ‘ene tangata’eiki. Sioange pe ‘oku ne talamai ‘oku kei si’i ia ke feilaulau’i ‘ene mo’ui ma’a Kalaisi? Kainga koehaa ‘etau tali ki he ngaahi fehu’i ni? Kapau ‘oku tau fa’a ongo’i mo sio pehee pea ta ‘oku ‘ikai ke hounga kiate kitautolu ‘ene pekia moe toetu’u.

Kainga ko hono malohinga na’e ‘ikai mei ha’ane mafai neongo ‘oku ‘i ai hono fu’u mafai he koe ‘Otua kakato ia he sino ‘oe tangata kakato (lau ‘a Kolose). Ka na’a ne tuku kotoa ia ki tafa’aki kae ‘ai ‘ae anga mo’oni ‘oe kakano koe’uhii ke lava ai ‘ehe kakano ke fakamo’ui mo haohaoa ‘iate ia. Koe ’uhinga nai ‘ene ‘ene tuku hono tu’a ki he kau taa pea mo hono kou’ahe ki he kau fusikava koe’uhii ko ‘Atonai Sihova ‘oku ‘iate ia? Kainga koe fakamatala nai ‘eni ‘oe founga ngaue ‘ae kau ngaue ‘ae ‘Eiki? Pea hangee koe talaloto ‘a Paula ki he kainga Filipai 4:13 “’Oku ou mafeia ‘ae me’a kotoa pe ‘iate ia ‘oku ne fakakaukaua au.” Fanongo ki he’ene talaloto kuo toe fakaongo mai ‘e he palofita ko ‘Aisea “Na’aku tuku hoku tu’a ki he kau taa, mo hoku kou’ahe ki he kau fusi kava: na’e ‘ikai te u fufu hoku mata mei he fakamaa fuape” (v 7). Kainga koe fakamatala nai ‘eni ‘oe mateaki moe loto’aki? Koe fakamatala nai ‘eni ‘oe “tulituli ke fai ‘ae finangalo ‘oe ‘Eiki?” Kainga ‘oku tau ongosia he fa’a ngaue moe fai e fekau ‘ae ‘Eiki ko ‘etau fakafalala ki hotau ngaahi mafai/ poto moe ivi. ‘Oku tau fa’a fo’i ngofua ai hono fai e ngaue ‘ae ‘Eiki koe ngaahi fakatanga ‘ae kau taa ki hotau tu’a pea moe kau fusi kava. Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

 

Koe fakaloto lahi ‘ae sevaniti

 

Ko ‘eni ‘ae manava ‘ae sevaniti falenga mamahi “’Oku ofi ‘a ia ‘oku ne fakatonuhia au; kohai ‘e fakamaau mo au? Ta tu’u leva: Kohai ia ‘oku ma hopo? Ke ne ‘unu’unu mai kiate au” (‘Aisea 50:8). Na’e faka’amu ‘ae Sevanitii ni ke ‘i ai mai ha fale hopo ke nau fakatonutonu ai moe kakai ‘oku nau fakatanga’i ‘ae fakamo’oni ‘ae sevaniti. Taumaia ‘e ‘i ai ha’a nau fa’ahinga makatu’unga fakalao pe fakalotu ke tautea’i ai ia. He na’a nau fakamaau’i ia he ngaahi ‘uhinga fakalao ka ko hono tautau he kolosi na’e fai he makatu’unga fakalotu “Koe Tu’i Siu ‘eni.” Koe tala a’usia nai ‘eni ‘ae Sevaniti koe’uhi ko ‘ene fai tala ngafoua ki he’ene Tamai ka koe talangofua ki he mate? Ki he Lami kuo heka ki he ‘Asi he ‘aho ni “Ko ‘Atonai Sihova te ne tokoni’i au; ‘a ee aa na’e ‘ikai teu tuku ke lava’i au ‘e hoku fakamaa’i: ko ia ai na’aku ngaohi hoku mata ke hangee ha maka hunu ‘ou ‘ilo ‘e ‘ikai lava hoku  fakama” (v 7)  Koe fakaloto lahi foki ‘eni ‘ae Same 118:6, 7 “’Oku kau ma’aku ‘a Sihova ‘oku ‘ikai teu ilifia: koehaa ‘e lava kiate au ‘e he tangata?  ‘Oku ‘iate au ‘a Sihova ke tokoni ko ia ‘e fakaai hoku loto ki he kakai ‘oku nau fehi’a mai”…‘Io “Ka pahi ‘ae loto ‘o faka’au ke fiu ‘i he hake mo hifo he hiki mo liliu, Manatu, manatu he maama e kaha’u, ko ‘ena ko ‘ena ‘a hotau ‘api ma’u. ‘E! ‘E! si’i ‘api ma’u! Ko langi, ko langi ‘a hotau ‘api ma’u” (himi 384:2). Ko ‘eni foki ia na’e ‘i he laumalie ‘oe ‘Apositolo ko Paula “Kohai tuu ko aa te ne ta’ofi au mei he tuli ke fai ‘ae finangalo hoku ‘Eiki? ‘A mamahi? ‘A takape? ‘A fakatanga? ‘A mate? Kainga ki he fononga ‘ae kau fakatu’amelie ‘oku ‘ikai ‘aupito ke faitu’utu’uni ‘ae tukunga ki he tulituli pea moe tutui ke fai ‘ae finangalo hotau ‘Eiki ‘io ko honau pale ia ‘o honau ui mei ‘olunga. “Ke mou kikitaki atu, ‘oua e fiu he faingata’a: Lau ‘ae tohi ‘o Manatu ki he kau fononga mu’a, Na’a nau ma’u ‘ae tala’ofa, Na’a nau ngaue pe ki ai, ‘o nau malolo ki Langi ‘i he ‘api ‘oe Tamai” (Himi 624:2). Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

 

Koe palopalema ‘oe ‘ikai fanongo lelei

 

Ki he Palofita ni koe fanongo ko ia ‘ae tefito’i vaivai’anga ‘o ‘Isileli. Koe ‘uhinga ia ‘enau hee mei he Konisituone ‘ae ‘Otua pea fai ai honau taki popula koe ‘ikai tonu ‘enau fanongo ki he Folofola ‘ae ‘Otua. Koe palopalema tatau tofu pe ia ‘e hoko mai ki ha taha/ famili/ siasi/ pule’anga ‘e vaivai mo ‘ikai lelei ‘ae fanongo. Fefe siasi ‘etau ngaahi malanga ‘oku fai ‘oku tau tokoni’i nai e ongosia pe kuo hoko ia koe mamahi’anga ‘oe si’i kakai kuo nau fie hola mai ki he malu ‘o ‘Atonai. Fakatokanga’iange koe lea ‘oku tokoni’i’aki e ongosia koe lea ‘oku aoao he koe ngaahi lea ki he tokoni “keu ‘ilo ‘ae ngaahi lea ke tokoni’i’aki e ongosia.” Fakatokanga’iange koe ‘elelo ‘oe tama ako ‘oku ne filifili lea ke tokoni’i moe hakeaki’i ka ‘oku ‘ikai koe laiki mo tamate’i ‘ae ongosia. Na’e feinga ‘a Sisu he hala ki ‘Emeasi ke ne kau fakataha mo e ongo ako ne na fononga ai. Kainga koe lea ke tokoni’i’aki ‘ae ongosia koe “kau fakataha” mo ia ‘oku ongosia. Na’a ne feinga ke nau oo fakataha kene ongo’i ‘ena ongo he me’a kuo hoko. Pea fielau ‘ae vela hona loto he na’a nau kaungaa fononga fakataha mo Sisu. Talamai ‘e Hepelu 2:7 “Kai kehe na’a ne fakamasivesiva’i ‘e ia Ia he’ene to’o ‘ae anga ‘oe tamaio’eiki mo ‘ene hoko ‘i he tatau ‘oe tangata..”‘E pehe ‘ae ongo’i nonga ‘ae ongosia he mo’oni ‘etau feohi he Lotu. Na’a kuo fu’u malohi e tala tu’utu’uni kae mole ‘ae le’o mafana ‘oe fakatauhi sipi. Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!”

 

Fakaakonaki

Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!” Tokanga ki he’etau fa’a talanoa moe fakafeohi na’a kuo hoko ia koe mamahi’anga moe mafasia’anga si’o tau kaunga Pilikimi. Ko hotau tefito’i fakamatala koe tokoni’i moe hakeaki’i. Ko ia ‘oku ‘ilo’aki kitautolu koe kakai ‘oku angi mui ki he finangalo ‘oe ‘Otua. ‘Oku makatu’unga ‘etau vaivai mo to nounou ko ia mei he ‘ikai te tau tomu’a ako ke ‘ilo’i ‘ae founga ‘ae ‘Otua ke tokoni’i’aki e ongosia ‘ia Sisu Kalaisi. Kainga ko ‘eni ia hotau pole he sapate paame ni. Kapau koe hala ‘eni na’e fou ai hotau ‘Eiki pea taa ‘oku taau foki mo kitautolu ‘a hono kau muimui ke fou atu loto to’a ai. Koe’uhii koe ivi ko ia ‘oe Lami ne ha’ele ‘i he ‘Asi he ‘aho ni ko ia pe ‘ae ivi te ne ‘omi fakahinohino mo ‘omi founga mo ‘omi ha lea ke tau fakahoko ‘aki hono finangalo ki hotau kaungaa mo’ui. Ko hotu ngutu ke tau lea’aki ma’u pe ‘ae mo’oni ki he hotau ngaahi kaungaa mo’ui he ko ia tofu pe ‘ae lea te ne tokoni’i ‘ae ongosia.

 

Fakama’opo’opo

 

Koe sevaniti ‘oku humaki hono mahu’inga ki hono fatongia!’Oua ‘e pahi! pe fiu ngofua!” Koe fakakaukau leva ‘oe hiva ‘oe sevaniti ko ‘ene fakamanatu mai kiate kitautolu ‘ae ngaahi visone mo’ui ‘a kinautolu ‘oku fonu ‘enau fakatu’amelie moe ‘amanaki lelei ‘i he ‘Otua. ‘Io, talu mei he “fakatupu” pea a’u mai ‘eni ki hono fakamo’ui kitautolu ‘e Sisu Kalaisi he meesi moe Kelesi pe ‘ae ‘Otua. Na’e kakato mo ngingila ‘ae fakakaukau ‘oe hiva ‘ae sevaniti falenga mamahi hono ‘uhinga mo hono mahu’inga ‘ia Kalaisi he na’a ne ma’u lelei ‘ae fekau mei he Tamai ke tala ki he tangata “Koe fakamo’ui ki he Fa’ahinga ‘oe tangata” pea moe malohi ke ne tala’aki e fekau ko ia ko ‘ene loto talangofua ke fononga ki Selusalema he ‘aho ni ke pekia kae mo’ui ‘a mamani. “Fakafeta’i kia Sihova he ‘oku lelei ia: He ‘oku tolonga ‘o ta’engata ‘ene ‘alo’ofa” (Same 118:1).  Kainga koeha ha’atau lea he ‘aho ni ke tau kaungaa mavava fakataha moe fu’u kakai ni pea mo ‘ene kauako foki. ‘Ikai ko ‘eni pe “Hoto ‘ofa ki he Tu’i ‘oku hoko mai ‘i he huafa ‘oe ‘Eiki! Ke ai ha melino ‘i Langi, mo ha kololia ‘i Langi Taupotu… Pea tau lea fakataha leva moe talaloto ‘a Paula ki he kainga Filipai “Koe’uhi ke ‘iloange ha tui ‘i langi mo mamani mo lolofonua pea peluki ‘i he huafa ‘o Sisu; pea ‘ilonga ha ‘elelo pea fakamo’oni “KO E ‘EIKI ‘A SISU KALAISI mo’o fakalangilangi’i ‘ae ‘Otua koe Tamai.”...’Emeni!

 

....’oku ou puke ‘ae fakamalo ni kiate kimoutolu kotoa pe ‘oku lotu mo fakalotolahi mai ki he’etau ngaue ni...’Oku ou faka’amu ke tau foaki ‘ae langilangi ‘oe ngaue ‘ae ‘Eiki ma’ae ‘Eiki pe...’Oku ou toe fakamanatu atu ai pe ‘ae lau ‘etau Folofola/ lotu lilo/ lotu fakafamili....pea fa’a fakamoleki ha’o taimi ke fakakaukau loto ai ki he ‘ofa’i koe ‘e he ‘Eiki....Ma’u ai pe ‘etau ngaahi polokalama lotu pea mo’ui’aki foki ‘ae folofola....Fakatauange ke mou ma’u ha uike mohu monu’ia.....’Oku ou ‘ofa lahi atu

Kavauhi