Maşın Apk
Reyna Boyenga
Mexaniki kalkulyator və ya hesablama maşını, hesabın elementar avtomatik əməliyyatlarını yerinə yetirmək n istifadə edilən mexaniki qurğudur. Əksər mexaniki kalkulyatorlar kiik stolst kompterlərə ldə oxşar idi və elektron kalkulyatorun gəlməsi ilə z yerini onlara vermişdir.
Blez Paskal 1642-ci ildə mexaniki kalkulyatoru icad etdi.Bu Paskal Kalkulyatoru və ya Pascaline adlandırıldı və 17-ci əsrdə yeganə mexaniki kalkulyator idi . Yz il sonra 1851-ci ildə istehsal etdilən Thomas hesablayıcısı yeni hesablama qurğusu oldu.Bu ofis mhitində hər gn istifadə edilən kifayət qədər gcl və kifayət qədər etibarlı birinci mexaniki kalkulyator idi.
1887-ci ildə təqdim edilən hesablayıcı maşın hər rəqəm n doqquz aarın (1-dən 9-a) birliyindən ibarət olmuş klaviaturadan istifadə edən birinci maşın idi. 1902-dən istehsal edilən Dalton hesablayıcı maşını 10 aparıcı klaviaturaya malik idi.1901-ci ildən mexaniki kalkulyatorlarda elektrik mhərrikindən istifadə olundu. Mexaniki kalkulyatorların 120 il ərzində davam etmiş istehsalatı 1970-ci illərin ortalarında dayandırıldı.
arlz Babbage mexaniki kalkulyatorları həddindən artıq dəyişdirərək iki yeni nvn layihələşdirdi . Birincisi avtomatik mexaniki kalkulyator idi, onun fərq mhərriki avtomatik hesablaya və riyazi cədvəlləri ap edə bilirdi. İkinci daha sadə modeli proqramlaşdırıla bilən mexaniki kalkulyator idi. Onun analitik mhərriki Babbage 1834-c ildə layihələşdirməyə başladığı mhərrik idi.
Riyazi hesablamalarda vaxta qənaət etmək və insan səhvlərinin aradan qaldırılması arzusu yəqin ki, hesab elminin z kimi qədim arzulardandır. Bu arzu mxtəlif hezsablama sullarının dizaynı və yaradılmasına gətirib ıxarmışdı, əvvəlcə ay daşları kimi kiik obyektlər qrupu ilə , sonra idarə lvhələri zərində sayğaclarla hesablamalar aparılmışdı.Bu alət yəqin ki Hindistanda Semidit yarışıları tərəfindən ixtira olunmuşdur ki, bu da Avropandan in və Yaponiyaya kimi byk bir ərazidə yayılmışdır.Sonralar John Napier 1617-ci ildə znn sayma ubuqlarını hazırladı.Daha sonralar bu hesablama alətinin mxtəlif nvləri ıxdı. Yalnız 1642-ci ildə Blaise Pascal bu gn də istifadə olunan ilk mexaniki hesablayıcı maşın hazırladı.1937-ci ildə İBM-ə Hovard Aiken Avtomatik hesablama maşınını təqdim etdi
Blaise Pascal 1642-ci ildə mexaniki kalkulaytoru ixtira etdi.3 il səydən və 50 təcrbədən sonra o z kalkuyatorunu ictimaiyyətə təqdim etdi.O nvbəti on il ərzində bu maşınlardan 20 ədəd hazırladı.Bu maşın bilavasitə iki ədədi toplaya və ıxa, o cmlədən təkrar blə bilirdi.Bu maşın dəfələrlə zn sbut etdi.Paskal, hesablama maşınını yz il əvvəl 19 yaşında olarkən yaratmışdı. O mexaniki iş grmək ideyasını dşnd və bu məqsədlə layihə yaratdı.
Hesablayıcı maşın n saat prinsipi 17-ci əsrin texnoloji imkanları ilə, əlavə yenilik olmadan tam səmərəli hesablayıcı maşın yaratmaq mmkn deyildi.nki daşıma akkumulyator boyunca bir neə yerə trləndə mexanizmin işi pozula bilərdi.17-ci əsr hesablayıcı saatlarından bu gnə qədər gəlib atan olmayıb, ona grə də onları tam səmərəli mexanizmlər adlandırmaq olmaz.Daha mvəffəqiyyətli hesablama maşını 18-ci əsrdə İtalyan Giovanni Poleni tərəfindən yaradılmışdı və bu iki hərəkətli hesablanma saatı idi.
1666-ci ildə Samuel Morland pulların məbləğini əlavə etmək n nəzərdə tutulmuş bir maşın icad etdi. Bu Burattini maşını ilə ox oxşar idi. Morland də Napier ubuqları əsasında maşın yaratmışdır.
18-ci əsrdə avtomatik vurmanı yerinə yetirən ilk mexaniki kalkulyator yarandı.Bu maşın 1709-cı ildə Giovanni Poleni tərəfindən layihələşdirilmiş və qurulmuşdu.O ağacdan hazırlanmışdı və o dvrdə ən uğurlu hesablama maşını hesab olunurdu.Bu əsrdə yaradılan btn maşınlar n blmə əməlini həyata keirmək n əlavə operator tələb olunurdu.