Sonsuz Us
Her toplumun kendine kültürel ve tarihsel bir altyapısı olduğunu biliyoruz, her birinin günümüz bakış açısının da bu altyapının üzerinden filizlendiğini. Her toplum, toplumluğunu o ya da bu şekilde tecrübe ederken, diğerlerine de yaşantı farkılığını hissettiriyor.
Toplumsal hafıza da toplumların birbirinden ayrıldığı önemli noktalardan biri diye düşünüyorum. Daha önce böyle bir kavramın bu denli önemli olabileceğini göz önüne almazdım. Ben de aile, din ve yazılı kuralların etkinliğini düşünürdüm.
Şöyle bir örnek verelim. a,b ve c devletleri yaklaşık aynı dönemde kurulmuş olsunlar ve günümüze kadar örneğin 1 önemli savaş, 1 önemli başarı ve 1 çalkantılı dönem geçirmiş olsun. Üçünün de kağıt üzerinde yaşadıkları paralel olsun. Ama toplumsal hafızaları farklı etki etsin. A toplumunun çok güçlü bir hafızası, C toplumunun da çok zayıf bir hafızası olsun.
O zaman, A toplumu, başarının her yıldönümünde delicesine eğlenceler yapacak, hakkında filmler çekip kitaplar yazacaklar. Başarıda söz sahibi kişileri ön plana çıkarıp onlarla ilgili hastane, okul vb kamu binası yaparak adını yaşatacaklar değil mi? Başarıda sloganlaşmış bir cümle gençlerin t-shirtlerine taşınacak, şarkılarına konu olacak. Daha aklımıza gelmeyen bir çok unsur, başarının kutlanması için kullanılacak, öğretmenler ise çocuklara böyle bir çalkantılı dönem olmasaydı böyle de başarı olmazdı diyecekler. Çünkü çocuklar her kutlamada soracaklar, nedir bu başarının formülü diye.
Geçmişini bilmeyen geleceğini kuramaz diye bir söz vardı, okulda öğrenmiştim ben de. Doğru galiba.
Sözü getirmek istediğim yer sanıyorum, toplumsal hafıza bir toplumun sürekliliğinde en az ailenin yapısı kadar önemli bir etmen. olan ve olası olanın bilgisi verildiği / alındığı durumda daha rasyonel bir akıl yürütme doğacak, teoriler üstüste bindikten sonra sentez için yeterli veriye mahal verecek bu durum.