pers: Johan Cruijff heeft Friese voorouders
Rob Kuijsten©
3 april 2007
Woensdag is er in het Olympisch Stadion Amsterdam een feestelijke
gebeurtenis: de presenatie van Wie is Johan Cruijff? van Jan Luitzen
en Mik Schots. Sportgeschiedenis mocht van de auteurs wat hoofdstukken
(of delen daarvan) uit het boek plaatsen. Er zitten een paar leuke
primeurtjes bij. Wist u bijvoorbeeld dat:
- Uit de Amsterdamse bloedlijn van Johan Cruijffs voorouders van de
Cruijff- en Draaijer-kant (tot 1790) blijkt dat Cruijff zowel via zijn
vaders als via zijn moeders kant Fries bloed door de aderen heeft
vloeien?
(...)
Fragment uit hoofdstuk 2: Thuiskomen bij Danny – Johan Cruijff de
familieman
Hendrik Johannes Cruijff werd in 1947 geboren als tweede zoon van
Hermanus Cornelis Cruijff en Petronella Bernarda Draaijer (zie de
bijlage Stamboom 1). Via de afdeling genealogie (stamboomonderzoek)
van het gemeentearchief Amsterdam zijn de twee naamgevende
familietakken, Cruijff en Draaijer, tot in de tweede helft van de 18e
eeuw terug te volgen.
De Amsterdamse oervader van de naam Cruijff was de Amersfoortse
grutter Rijk Cruijff (zoon van Hendrik Cruijff en Alida Dokter) die in
1820 als 20-jarige naar Amsterdam trok (zie de bijlage Stamboom 2).
Daar trouwde Rijk een paar jaar later met de in Amsterdam geboren
Anckie Alberts; haar ouders waren de aardappelverkoper Liekle Alberts
(uit Drachten) en Antje Pieterse (uit Harlingen) die beiden omstreeks
1790 Friesland voor Amsterdam verruilden.
Dan de Draaijer-tak (zie de bijlage Stamboom 3). De Amsterdamse
oervader van de naam Draaijer was Hendrik Draaijer, stratenmaker uit
Leeuwarden, zoon van de Friezen Andries Draaijer en Hendrikje
Berkhoven. Hendrik ging in 1844 zijn geluk beproeven in Amsterdam en
trouwde daar met Grietje van Oort, dienstbode uit Breukelen,
woonachtig in Amsterdam sinds 1850.
De Amsterdamse bloedlijn van Johan Cruijffs voorouders van de Cruijff-
en Draaijer-kant gaat dus terug tot 1790. Terugrekenend tot deze vier
voorouders komt van vaderskant één oertak uit Amersfoort en één uit
Leeuwarden, en van moederskant één oertak uit Breukelen en één uit
Drachten/Harlingen. Johan Cruijff heeft dus zowel via zijn vaders als
via zijn moeders kant Fries bloed door de aderen vloeien. Toepasselijk
dat Rolf Grootenboer vertelt dat Johan als straatvoetballend jochie
‘Abe’ werd genoemd.
Om ook de familielijn Coster precies te kunnen plaatsen – een neef van
Cruijff van de Coster-kant, Pascal Pop, maakt deel uit van het
Cruijff-management, diens broer, Roger Pop, is vrijwilliger bij de
Cruyff Foundation – is die in een iets korter teruggaande stamboom
uitgezet (zie de bijlage Stamboom 4).
Fragment uit hoofdstuk 6: Omgang als gabbers – Johan Cruijff de vriend
Uit het stamboomonderzoek in het Gemeentearchief Amsterdam is gebleken
dat er geen druppel joods bloed door Cruijffs aderen vloeit. Uiteraard
is daarbij vooral de lijn van zijn moeder terug gevolgd (zie de
bijlage Stamboom 3). Die loopt via Cornelia Abels uit Huisseling
(Brabant) terug tot de ± 1775 in Niftrik bij Wijchen (Gelderland)
geboren Cornelia van der Laar. Laten we wel wezen: dat klinkt
oer-Hollands. Die volledige niet-joodse afstamming is wel enigszins
merkwaardig, want Cruijffs jeugdvriend Rolf Grootenboer omschrijft
vader Manus Cruijff als ‘een fantastische man, die best van joodse
afkomst geweest had kunnen zijn. Ik vond hem tenminste een joodse
uitstraling hebben.’ Net als Johans broer Henny, die sprekend op Manus
lijkt. Over hem zei Salo Muller, de joodse fysiotherapeut van Ajax
tussen 1959 en 1972: ‘Als je die ziet, dan denk je dat ie joods is!
Hij heeft dan niet op de joodse school gezeten, maar hij heeft altijd
joodse vrienden gehad.’
De vraag is dan natuurlijk: wie is een jood en wie niet? Volgens de
rabbinale wetten is een jood iemand wiens moeder joods was. Volgens
Simon Kuper in zijn boek Ajax, de joden, Nederland heeft joods zijn
‘te maken met zeden, gewoonten, een blik op het leven, die bewust en
vooral onbewust door ouders worden overgedragen. Joods zijn is een
erfenis, en dat geldt zeker in Nederland.’ Veel joden geloven dat
Cruijff joods is. Wat dus bewezen onzin is, maar wel iets wat hij zelf
in leven houdt. Als de wat onwaarschijnlijke anekdote tenminste klopt
dat hij in Israël een keer is gesignaleerd met een keppeltje waarop
zijn nummer 14 was geborduurd. Interessanter is Kupers vaststelling
dat Johan Cruijff in Israël als een ere-Israëli wordt gezien. ‘Als
Cruijff een partij zou oprichten, zou hij zeker twee of drie zetels in
de Knesset krijgen.’ Bovendien is er de mythe dat joden aan de
grondslag van elke grote culturele beweging hebben gestaan. Na Mozes,
Jezus, Freud en Einstein moet de uitvinder van het totaalvoetbal dus
ook een jood zijn geweest. Zo geredeneerd is het niet zo vreemd dat
hij in Israël in de armen is gesloten.
Behalve deze hem ten onrechte toegedichte joodse afkomst had Cruijff
wel degelijk echte joodse familie, want een zuster van zijn moeder,
Riek Draaijer (zie bijlage, stamboom 3), was getrouwd met Barend Tak,
ooit jeugdleider bij Ajax, en een andere zuster, Leen Draaijer, met
Jonas de Metz, diamantair in Amsterdam. En Annie, de halfzus van
Danny, is getrouwd geweest met de joodse Johnny Pop (zie bijlage,
stamboom 3). Met hun zoon Pascal, die samen met Johans dochter Chantal
het Cruijff Management vormt, heeft Johan een goede band.
Voor de stambomen moet men het boek kopen. Het is verder opmerkelijk
dat Johan Derksen hier ook schrijft over het feit dat Johan Cruijff
Fries bloed door de aderen heeft stromen. Derksen geeft Wie is Johan
Cruijff? wel positieve credits, maar uit de rest van zijn column
blijkt niet erg duidelijk dat hij de tweede helft van z'n column over
het Fries bloed en de joodse component letterlijk uit het boek heeft
overgenomen.
(...)
meer...
http://sportgeschiedenis.web-log.nl/sportgeschiedenis/2007/04/feyenoord_wilde.html