Vu. La`ng Mai : Qua' tin va`o VC ro^`i hu+`ng chi' tie^'n qua' nhanh
rangnguyen
Nguye^~n Duy Tha`nh
Sau tha'ng 4 na(m 1975, ai dda~ tu+`ng tra?i qua tra.i tu` (ca?i ta.o) dde^`u
bie^'t ra(`ng, cu+' khoa?ng 3 tha'ng thi` tra.i vie^n dde^`u pha?i vie^'t Ba?n
Kie^?m DDie^?m Ca' Nha^n, ddo^'i vo+'i tu` nha^n chi'nh tri. thi` mu.c Tu+
Tu+o+?ng Chi'nh Tri. trong ba?n vie^'t tay na`y quan tro.ng la('m. Thay vi`, ai
cu~ng muo^'n vie^'t cho hay, cho kho^n khe'o dde^? tra'nh su+. ba('t be?, ga^y
kho' kha(n xa'ch nhie^~u cu?a co^ng an, thi` co' vi. Thu+o+.ng to.a die^~n gia?i
nga('n go.n ra(`ng:
�..To^i kho^ng theo My~, to^i kho^ng theo Ngu.y, va` to^i cu~ng kho^ng theo VC.
To^i chi? theo Pha^.t�, ro^`i o^ng vie^'t hai chu+~ �cha^'m he^'t� tha^.t to,
va` khi tu+. ddo.c ba?n kie^?m ddie^?m cu?a mi`nh thi` chi'nh o^ng cu~ng ddo.c
tha^.t to hai chu+~ �cha^'m he^'t�.
Trong the^' gio+'i tu` dda`y ra^'t hie^'m khi co' ddu+o+.c nu. cu+o+`i, vi` no'
dda^u nhu+ la't Sa('n Mi` sa'ng na`o cu~ng co'! Bo+?i the^', mo^~i la^`n ngo^`i
nghe ddo.c ba?n kie^?m ddie^?m, thi` dda'm tu` co' di.p ddu+a tay bi.t mie^.ng
cu+o+`i cho dda~ .. ..ddo+`i ..khi o^ng Thu+o+.ng to.a na`y tu+. kie^?m ddie^?m
tha'i ddo^. �ca?i ta.o ca` giu+.t ca` tang� cu?a o^ng. La('m lu'c, co' ngu+o+`i
tha('c ma('c ho?i-� Sao Tha^`y kho^ng vie^'t the^m va`i ca^u cho la^'y le^.?�.
Nhu+ng o^ng Thu+o+.ng to.a hie^`n la`nh cha^'p tay la^`u ra^`u:- � Nam mo^ a
di..ddu+`ng tin chi VC�.
The^' ro^`i mo^.t sa'ng dda^`u thu, dda'm tu` tha^'y o^ng Thu+o+.ng to.a na(`m
che^'t cong queo tre^n sa`n nha`, tu+` gia~ co?i vo^ thu+o+`ng ve^` mie^`n cu+.c
la.c, ha`nh trang theo bo^. xu+o+ng kho^ khoa?ng 20 kg cu?a o^ng la` mo^.t ba^`y
Cha^'y ra^.n va` Re^.p, du` ra(`ng tru+o+'c ddo,u` vi` thu+o+ng o^ng ne^n dda'm
tu` dda~ �dde`� vi. Thu+o+.ng to.a na(`m xuo^'ng dde^? ve^. sinh giu'p o^ng,
nhu+ng o^ng cu+o+ng quye^'t bo^` ta't ra(`ng: - �Mi`nh kho^ng to^.i ti`nh chi
ma` ho. cu~ng ba('t mi`nh vo^ dda^y. Ba^y gio+` mi`nh sa('p che^'t thi` cho
Ra^.n, Re^.p a(n mo^.t tra^.n cho dda~, ba('t bo+' chu'ng la`m chi cho to^.i
ti`nh.�
Ho^m nay, nha^n tie^'t tro+`i cu~ng ga^`n va`o thu, nha('c la.i ca^u no'i cu?a
ngu+o+`i tu` ba^'t khua^'t kia nhu+ mo^.t su+. tu+o+?ng nie^.m, va` cu~ng kho^ng
ngoa`i go+?i dde^'n ddo.c gia? mo^.t ba`i pha^n ti'ch. DDo' la` :
Trong cu`ng mo^.t lu'c. Nha` ca^`m quye^`n Ha` No^.i mo+? chie^'n di.ch dda`n
a'p to^n gia'o qua hai su+. vu. Tam To`a va` Ba't Nha~. Nhu+ng co' ngu+o+`i cho
ra(`ng, pha^`n lo+'n ngu+o+`i VN, nha^'t la` gio+'i truye^`n tho^ng dda~ chu' y'
va` da`nh thie^.n ca?m nhie^`u ho+n cho vu. Tam To`a.
Vi` sao?
Mo+`i ba.n ddo.c cu`ng la.m ba`n mo^.t chu't cho co' su+. co^ng ba(`ng.
O+? ddo+`i, ngu+o+`i ta thu+o+`ng no'i: - Chuye^.n gi` cu~ng pha?i co' dda^`u
co' dduo^i. Va^.y, pha^`n dda^`u cu?a su+. vu. Ba't Nha~ la` ba('t dda^`u tu+`
La`ng Mai be^n Pha'p, dda~ go.i la` chu+~ La`ng thi` ngu+o+`i ta dde^`u nha^.n
ra ddu+o+.c su+. mo^.c ma.c, khie^m to^'n cu?a ngu+o+`i tu ha`nh, nhu+ng ta^.p
ho+.p va` ta.o du+.ng ddu+o+.c chu+~ La`ng na`y kho^ng pha?i ma^'y ai ddi tu
cu~ng la`m ddu+o+.c! Muo^'n hie^?u bie^'t va` ho.c ho?i su+. tha`nh co^ng na`y,
thi` pha?i xa' tha^n ddi va`o dda.o tra`ng mo+'i hie^?u he^'t ngo.n nguo^`n cu?a
ngu+o+`i sa'ng la^.p ra La`ng dda.o na`y, chu+' ngu+o+`i pha`m tu.c tra^`n chi?
bie^'t ra(`ng, la`:
Ma~i cho dde^'n dda^`u na(m 2004, du` ra(`ng dda?ng CSVN dda~ ho^'i thu'c ca'c
Su+ quo^'c doanh nie^.m tha^`n chu' ca^`u nguye^.n, cu`ng ke^'t ho+.p vo+'i ca'c
ddo^.c chie^u ma` dda?ng dda~ tung ra ha?i ngoa.i, tuy dda~ do^`n he^'t co^ng
lu+.c nhu+ng Vie^.t co^.ng va^~n bi. nho^'t ky~ trong chie^'c lo^`ng sa('t CPC.
Trong the^' tuye^.t vo.ng, nhu+ng ro^`i VC nhu+ ke? ddang �Buo^`n ngu? thi`
ga(.p chie^'u manh�, co' ngu+o+`i ma'ch ba?o La`ng Mai la` chie^u thu+'c ddo^.c
nha^'t dde^? pha' tra^.n. The^' la`, VC go+?i ngay vo~ sinh gio?i nha^'t qua
La`ng Mai ca^`u cu+'u. Trong Binh Pha'p To^n Tu+? co' 13 Thie^ng va` 36 Ke^',
nhu+ng VC kho^ng du`ng ke^' na`o ma` chi? du`ng ke^' �La.y�. Ai ngo+`! Ke^' na`y
ra^'t hie^.u nghie^.m.
Sau ho+n 40 na(m �vie^~n xu+' dde'o hoa`i que^�. Nga`y 12 . 1 .2005, ngu+o+`i
sa'ng la^.p La`ng Mai quye^'t ddi.nh nha^.n lo+`i mo+`i cu?a dda?ng CSVN , va`
dda~ cu`ng 100 dde^. tu+? mo^n sinh bay ve^` co^' quo^'c . DDa^y la` mo^.t
chuye^'n ddi kho^ng bi`nh thu+o+`ng nhu+ nhu+~ng Vie^.t kie^`u ve^` tha(m theo
kie^?u �Nho+' que^ cha`ng la.i ti`m ddu+o+`ng tha(m que^�, ma` chuye^'n ddi cu?a
vi. Thie^`n su+ ddu+'ng dda^`u La`ng Mai theo the^' chi'nh tri. dda~ ddu+o+.c
sa('p xe^'p . Vi` the^', gio+'i ca^`m quye^`n Ha` No^.i dda~ quye^'t ddi.nh
�dda'nh bo'ng� chuye^'n vie^'ng tha(m na`y du+o+'i hi`nh thu+'c nhu+ mo^.t vi.
quo^'c kha'ch, ba(`ng ca'ch tra?i tha?m ddo? va` ra?i hoa tho+m tre^n mo.i ne?o
ddu+o+`ng ma` vi. Thie^`n Su+ bu+o+'c qua, ngay ca? truye^`n tho^ng ca'c nu+o+'c
cu~ng ddu+o+.c Ha` No^.i pha't gia^'y mo+`i, ta^'t ca? su+. chua^?n bi. ra^'t
ddu'ng vo+'i nghi~a �Nga`i ve^` la`ng nhu+ tha^`n hoa`ng ve^` mie^'u�. Sau su+.
kie^.n vang do^.i na`y, ca'c quo^'c gia, nha^'t la` Hoa Ky` tu+`ng chi? tri'ch
chi'nh quye^`n VN ky` thi. to^n gia'o dda~ co' ca'i nhi`n nhe. nha`ng ho+n.
DDe^? ta.o lo`ng tin cho the^' gio+'i nhi`n va`o VN ve^` ma(.t nha^n quye^`n,
ban To^n Gia'o Chi'nh phu? co`n tung ra Co^ng va(n so^' 525-TGCP-PG, nha(`m cho
phe'p co+ so+? Ba't Nha~ ddu+o+.c phe'p tha`nh la^.p tu vie^.n va` ha`nh dda.o
ta.i Vie^.t Nam theo mo^n pha'i La`ng Mai. Qua su+. kie^.n na`y, kho^ng i't
thi` nhie^`u vi. Thie^`n Su+ ddu+'ng dda^`u La`ng Mai dda~ ddo'ng go'p mo^.t
pha^`n kho^ng nho? cho gio+'i ca^`m quye^`n Ha` No^.i thoa't ra ddu+o+.c khung
cu?i sa('t, ba(`ng chu+'ng nga`y 17 tha'ng 11 na(m 2006, tru+o+'c khi ddi du+.
ho^.i nghi. APEC, To^?ng Tho^'ng Bush dda~ la^'y te^n VN ra kho?i danh sa'ch
CPC.
Mo.i chuye^.n tha^.t e^m dde^`m ma't ngo't. Na`o ngo+`, vi. Thie^`n Su+ ddu+o+.c
xem nhu+ la` cao tay a^'n nha^'t cu~ng kho^ng ngo+`, VC du`ng mo^.t chie^u trong
Tam Tha^.p Lu.c Ke^', ma` Ke^' thu+' 21 la` Qua' Kie^`u Trie^`u Ba?n, tu+'c
qua ca^`u ru't va'n. O^i tho^i! Ca'i chie^u na`y thi` bao nhie^u nha` dda^`u tu+
hay Vie^.t kie^`u dda~ sa.t nghie^.p va` �cha.y la`ng� dde^? bo? cu?a la^'y
ngu+o+`i, thi` tru+o+`ng ho+.p La`ng Mai cu~ng va^.y, cu~ng ca'i kie^?u Nam mo^
a di nha` nu+o+'c co' la`m chi mo^..! Ta^'t ca? cu~ng chi? vi` su+. pha?n bo^.i
cu?a mo^.t o^ng dde^. tu+?, ma` va`o tha'ng 1 na(m 2006 chi'nh vi. Thie^`n Su+
dda~ truye^`n dda(ng dda('c pha'p dde^? tro+? tha`nh gia'o tho. La`ng Mai, nay
mo.i chuye^.n tu+` thu+o+.ng to+'i ha. dde^`u do dde^. tu+? ddu+'ng te^n, ne^n
tre^n ma(.t pha'p ly' thi` vie^.c �cu'ng du+o+`ng� cho dde^. tu+? na`y thi`
cu~ng la` chuye^.n �pha?i dda.o�.
Xa ho+n nu+~a, mo^.t ddie^?m chi'nh tri. cu?a quo^'c gia, ma` vi. Thie^`n Su+
cu+' ngo+~ nhu+ la` cha'nh su+. cu?a dda.o pha'p. DDo' la` Ba't Nha~ thuo^.c
La^m DDo^`ng co' ca'ch xa gi` dda^u vo+'i vu. Bauxite o+? DarkNo^ng! Mo^.t la~nh
ddi.a ma` dda`n anh Trung Co^.ng ddang muo^'n ddo^.c quye^`n dde^? ta.o ne^n
mo^.t Ta^y Ta.ng ngay giu+~a VN, vo+'i the^' chie^'n lu+o+.c nhu+ the^' thi` le~
na`o Trung Co^.ng muo^'n mo^.t gia'o pha'i Pha'p Lua^n Co^ng thu+' hai; hay
mo^.t DDa.t Lai DDa.t Ma so^' hai xua^'t hie^.n tre^n vu`ng cu+' ddi.a na`y. Do
ddo', vie^.c ho^'i thu'c dda`n em CSVN bo'p che^'t La`ng Mai ngay tu+` trong
tru+'ng nu+o+'c, ho+n nu+~a, su+. co' ma(.t cu?a vi. Thie^`n su+ o+? VN cha(?ng
co`n hu+~u du.ng vi` nhu+ tra'i Chanh dda~ va('t kho^ nu+o+'c. Tha^.t la^`m
la^~n va` ddo+'n ddau!
Tuy nhie^n, ca^u ho?i cu?a co^ng lua^.n dda(.t ra la`:
Trong cu`ng mo^.t lu'c co' su+. vu. Tam To`a va` Ba't Nha~, nhu+ng su+. vu. Tam
To`a ddu+o+.c da`nh nhie^`u thie^.n ca?m ho+n, nha^'t la` phi'a quo^'c te^'?
DDa^y la` mo^.t ca^u ho?i cu~ng nhu+ su+. tra? lo+`i ca^`n pha?i te^' nhi.,
nhu+ng co^ng lua^.n thu+o+`ng co' su+. ti'ch lu~y chu+'ng minh cu?a no', ngay
ca? su+. thie^.n ca?m cu~ng the^'.
Mo^.t : Xin thu+? ddu+a va^'n dde^` quo^'c te^' dde^? no'i, ma` Hoa Ky` la`
nu+o+'c hay le^n tie^'ng ve^` nha^n quye^`n, nhu+ng la.i im la(.ng. Co' le~,
ma^'y o^ng ba` Thu+o+.ng Nghi. Si~ My~ co' tri' nho+' to^'t, vi` ddu'ng va`o
nga`y 11 tha'ng 9 na(m 2001 qua^n khu?ng bo^' dda'nh sa^.p to`a tha'p ddo^i o+?
NewYork, thi` cu~ng ddu'ng la` nga`y Vi. Thie^`n Su+ ddu+'ng dda^`u La`ng Mai
co' ma(.t ta.i Hoa Ky`. Ba'o My~ vie^'t dda.i loa.i ra(`ng, le~ ra vi. su+ na`y
ne^n ddo.c kinh ca^`u nguye^.n cho 3000 na.n nha^n thie^.t ma.ng, thi` o^ng la.i
tuye^n bo^' nu+o+'c My~ ga^y oan sai nhie^`u ne^n pha?i ga(.p oa'n, ngoa`i ra
ngu+o+`i ddu+'ng dda^`u La`ng Mai co`n bo? ra 45.000 ddo^ la dde^? nho+` to+`
New York Time dda(ng nguye^n 2 trang A5 va` A22, ma` mu.c ddi'ch chi? nha(`m
tra? lo+`i mo^.t ca^u ho?i cu?a Ky' gia? Anne A Simpkinson ve^` vu. Be^'n Tre
tru+o+'c na(m 1975, vi` trong sa'ch cu?a vi. Thie^`n su+ vie^'t ra(`ng, chi? co'
ma^'y te^n du ki'ch ba('n vu vo+ nhu+ng Kho^ng lu+.c cu?a My~ dda~ ta`n pha'
ho+n Ba tra(m nga`n ca(n nha` cu?a da^n chu'ng. Trong khi ddo' ngay tre^n he^.
tho^'ng CNN cu~ng dda~ ddu+a ra su+. kie^.n na`y, vo+'i su+. bi`nh lua^.n cu?a
mo^.t so^' Ky' gia? tho+`i chie^'n co`n so^'ng cho ra(`ng, cuo^.c chie^'n cu?a
Te^'t Ma^.u Tha^n ta.i Be^'n Tre, VC dda~ huy ddo^.ng dde^'n 2000 qua^n, ca'c
chi tie^'t na`y ddu+o+.c ghi tre^n to+` New York Time so^' ra nga`y 25-9-2001.
Hai : Ne^'u vi. Thie^`n su+ ddu+'ng dda^`u La`ng Mai ke^u go.i the^' gio+'i, hay
ga^`n gu?i nha^'t la` co^.ng ddo^`ng VN ha?i ngoa.i tranh dda^'u vi` gia'o pha'i
La`ng Mai bi. dda`n a'p to^n gia'o, thi` hi`nh a?nh nga`i Thie^`n su+ ddu+o+.c
CSVN che du` che lo^.ng va^~n chu+a phai, hoa(.c ca'i the^' ngo^`i va('t cha^n
cu`ng o^ng Chu? ti.ch uo^'ng tra` va^~n chu+a nha.t, ta^m dda('c ho+.p ta'c va`
hu+~u nghi. nhu+ the^' thi` co+' gi` go.i la` dda`n a'p? Ra^'t co' the^? vi`
su+. nho+' dai na`y, pha?i cha(ng ngu+o+`i My~ dda~ kho^ng le^n tie^'ng trong
su+. vu. Ba't Nha~ ho^m nay? Tho^i, a^u cu~ng la` ba`i ho.c cho ddo+`i sau
dde^? bie^'t ra(`ng so^'ng tre^n ddo+`i pha?i co' thu?y co' chung, hay no'i theo
kie^?u con nha` Pha^.t la`: Nghie^.p chu+o+'ng.
Nhu+ng du` sao, theo do~i qua su+. vu., mo.i ngu+o+`i cu~ng nha^.n ra ddu+o+.c.
Vi` tin VC ma` Ba't Nha~ dda~ cha.y qua' nhanh, ro^`i kha^'p cha^n ddu.ng dda^`u
vo+'i Bauxite va`.. ..Bu`m.. ..Tan..
Co' the^? �tra^.n dda^'u� giu+~a vi. Thie^`n Su+ va` con Ma nha` ho. Ha'n, du`
la` Ha'n phu+o+ng Ba('c hay ngu.y Ha'n Ha` No^.i pha?i co' ho^`i ke^'t thu'c,
va` se~ ke^'t thu'c so+'m. Vi` Le^ Du~ng pha't ngo^n nha^n cu?a Bo^. ngoa.i giao
CSVN dda~ chi'nh thu+'c xa'c nha^.n �to^'i ha^.u thu+� tru.c xua^'t ta(ng ni
La`ng Mai, bo+?i ly' do kho^ng ddu+o+.c gia^'y phe'p hoa.t ddo^.ng cu?a Gia'o
Ho^.i Pha^.t Gia'o VN.
Tha^.t thu+`a tha~i thay! cho �to^'i ha^.u thu+� na`y, vi` ngu+o+`i ddu+'ng
dda^`u La`ng Mai dda~ du`ng Ke^' cuo^'i cu`ng trong Tam Tha^.p Lu.c Ke^' dde^?
Ta^?u Vi Thu+o+.ng Sa'ch tu+` la^u, to^.i nghie^.p cho ca'c tu sinh co`n la.i
pha?i be^? dda^`u u tra'n vi` dda'm co^n ddo^` ha`nh hung, xa'ch nhie^~u, nhu+ng
CSVN thu? lo+.i ddu+'ng cu+o+`i.
Trong the^' tie^'n tho^'i lu+o+~ng nan, vi` kho^ng i't mo^.t so^' ngu+o+`i dda~
ba'n he^'t ta`i sa?n dde^? ti`m su+ ho.c dda.o, nay la^m ca?nh ddem con bo?
cho+., ta^'t ca? su+. phu~ pha`ng ddo' dda~ cho co^ng lua^.n VN nhu+~ng ba`i
ho.c gia' tri. ve^` dda.o la^~n ddo+`i la`:
Du` la` mo^.t la~nh dda.o Quo^'c gia- Ho^.i ddoa`n- dda?ng pha'i- To^n gia'o
hoa.t ddo^.ng va` ha`nh xu+? du+o+'i mo^.t mu.c ddi'ch gi`, ma` kho^ng dda(.t
su+. hu+ng thi.nh tru+o+`ng to^`n cu?a to^? quo^'c le^n ha`ng to^'i thu+o+.ng,
cu`ng su+. to^`n vong cu?a da^n to^.c le^n ha`ng dda^`u, thi` a('t ha(?n pha?i
ddo'n nha^.n su+. tha^'t ba.i, ca'o chung.
Su+. vu. Ba't Nha~-La`ng Mai la` ba`i ho.c quy' gia' nha^'t, hie^.n thu+.c
nha^'t cho ca'c vi. la~nh dda.o tinh tha^`n ca'c to^n gia'o dde^? chie^m
nghie^.m ra ddu+o+.c, ta^`m quan tro.ng cu?a ca^u: Co' Quo^'c Mo+'i Co' DDa.o,
nha^'t la` hie^.n ti`nh quo^'c gia VN ddang bi. nguy co+ Ha'n ho'a. Cho ne^n,
vie^.c hie^.p tho^ng, ho+.p nha^'t ti`nh ddoa`n ke^'t ye^u nu+o+'c la` tre^n
he^'t, la` ta^'t tha('ng.
Co`n tin va`o lo+`i ke^u go.i ca?i ca'ch, ddo^?i mo+'i cu?a ca'c chi'nh sa'ch:
Song ti.ch, DDa^`u tu+, to^n gia'o..vv..vv cu?a VC, thi` ha^.u qua? se~ xa?y ra
nhu+ Ba't Nha~ - La`ng Mai.
Tru+o+'c khi ta.m bie^.t. Ki'nh chu'c ddo.c gia? an ma.nh dde^? cu`ng nhau
hu+o+'ng ve^` Tam To`a, va` cu~ng xin ddu+`ng que^n ca^u no'i cu?a vi. Thu+o+.ng
to.a dda~ da(.n do`:
Nam Mo^ A Di.
DDu+`ng Tin Chi VC.
Ba?o Tro.ng
Nguye^~n Duy Tha`nh
17.8.09