From: LMSTPalmCoast
Sent: 4.30.2009 10:16:19 A.M. Eastern Daylight Time
Subj: Thuong tuong Hoang Cam thua Tuong Tran Quang Khoi o Bien Hoa (30.4.75)
Kinh moi quy vi doc tai lieu song dong dinh kem, de tim hieu su that ve tran
danh trong nhung ngay cuoi cung cua Quan Luc Viet Nam Cong Hoa vi Danh Du va To
Quoc de dung cam chien dau cho den phut cuoi cung.
Sau 34 nam (1975 2009), mot tai lieu lich su do Tuong Tran Quang Khoi trung thuc
viet lai de chung minh rang Quan Luc Viet Nam Cong Hoa co thua dung cam de chien
dau cho den gio phut cuoi cung.
Quan Doan 4 CSBV do Thuong Tuong Hoang Cam chi huy Nam tien, da that bai trong
ke hoach danh chiem tinh Bien Hoa tren duong tien vao thu do Sai Gon, ma Su
doan 341 CSBV bi Luc Luong Xung Kich Quan Doan 3 do Tuong Tran Quang Khoi chi
huy danh bai the tham de giu vung Bien Hoa.
Sang 30 thang 4 nam 1975 cung chinh Tuong Tran Quang Khoi va Luc Luong cua ong
toan the keo quan ve tiep cuu thu do Sai Gon. Khi cac canh quan than trong den
Fatima (Binh Trieu), thi nhan lenh buong sung luc 10 gio 25 cua TT Duong Van
Minh lap di lap lai tren dai phat thanh Sai Gon.
Sau do, Tuong Khoi bi day di hoc tap cai tao o mien Bac suot 17 nam (1975-1992).
Sau khi duoc phong thich vao nam 1992 vi ap luc cua ngoai quoc noi chung va Hoa
Ky noi rieng.
Do la cai Dung cua vi Tuong Mat Tran vi Danh Du va To Quoc da khong dao ngu, di
tan, da cung binh si chien dau cho den gio phut chot (10 gio 25 phut ngay 30
thang 4 nam 1975).
Day cung la mot vi Tuong liem khiet dang kinh, cho den nay sau 16 nam dinh cu o
dat Hoa Ky tu nam 1993 van chua co duoc mot cai nha cua minh de o, ma phai ta
tuc quanh vung Virginia, Hoa Ky.
Trong suot qua trinh tac chien tren nhieu mat tran khac nhau, Tuong Tran Quang
Khoi chua he bi thua mot tran chien nao ca.
Ong cung la mot vi Tuong xuat than tu Binh Chung Thiet Giap dau tien va cung la
vi Tuong Thiet Giap cuoi cung cua QLVNCH.
*
Cha^n dung ngu+o+`i chie^'n si~ Thie^'t gia'p ky. binh va` Bie^.t ddo^.ng qua^n
trong hai na(m cuo^'i cu?a Cuo^.c chie^'n tranh Vie^.t Nam (1974-1975) : Tra^.n
dda'nh DDu+'c Hue^.
Chua^?n tu+o+'ng Tra^`n Quang Kho^i Tu+ le^.nh Lu+~ ddoa`n 3 Ky. Binh � Il n�y a
pas de gloire acheve�e sans la gloire des armes� Vauvenargues 1. Ti`nh hi`nh
chung o+? Vu`ng 3 Chie^'n Thua^.t Sau khi ky' ke^'t Hie^.p DDi.nh Paris, dda^`u
na(m 1973, Qua^n ddo^.i My~ o+? Mie^`n Nam Vie^.t Nam (MNVN) ba('t dda^`u ru't
qua^n ve^` nu+o+'c. Ca'c ddo+n vi. chu? lu+.c cu?a CSVN o+? Vu`ng 3 Chie^'n
Thua^.t go^`m co' 3 Su+ ddoa`n Bo^. binh: 5, 7, 9 va` ca'c ddo+n vi. dda(.c
co^ng e'm qua^n be^n kia bie^n gio+'i Vie^.t Mie^n thu+o+`ng xuye^n xa^m nha^.p
va`o la~nh tho^? nu+o+'c ta qua^'y nhie^~u hoa(.c bao va^y ta^'n co^ng ca'c
ddo^`n bie^n pho`ng cu?a chu'ng ta do.c theo bie^n gio+'i o+? ca'c ti?nh Ha^.u
Nghi~a, Ta^y Ninh, Bi`nh Long va` Phu+o+'c Long. Chu? lu+.c cu?a Qua^n ddoa`n
III go^`m co' 3 Su+ ddoa`n Bo^. Binh 5, 18, 25 va` Lu+~ ddoa`n 3 Ky. Binh
ddu+o+.c su+. ye^?m tro+. tru+.c tie^'p cu?a Tie^?u ddoa`n 46 Pha'o binh 155 ly,
Tie^?u ddoa`n 61 PB 105 ly va` Lie^n ddoa`n 30 Co^ng Binh du+o+'i quye^`n chi?
huy cu?a trung tu+o+'ng Nguye^~n Va(n Minh, mo^.t ma(.t pha?i lo da`n mo?ng
qua^n ra thay the^' Lu+.c lu+o+.ng II Da~ chie^'n Hoa Ky` dde^? ba?o ve^. la~nh
tho^? cho^'ng la.i chu? tru+o+ng �da`nh da^n la^'n dda^'t� cu?a Co^.ng Sa?n sau
khi Hie^.p DDi.nh Paris ra ddo+`i; ma(.t kha'c, trung tu+o+'ng Nguye^~n Va(n
Minh, tu+ le^.nh Qua^n DDoa`n III pha.m sai la^`m ra^'t lo+'n ve^` to^? chu+'c
va` su+? du.ng lu+.c lu+o+.ng la` gia?i ta'n Lu+.c Lu+o+.ng Xung Ki'ch Qua^n
DDoa`n III va` pha^n ta'n na't Lu+~ DDoa`n 3 Ky. Binh ra tu+`ng ma?nh nho? sau
khi to^i ro+`i Lu+~ ddoa`n ddi du ho.c o+? Hoa Ky` na(m 1972. Hai su+. kie^.n
ddo' la`m cho Qua^n ddoa`n III bi. suy ye^'u tra^`m tro.ng va` hoa`n toa`n bi.
ma^'t ddi ti'nh di ddo^.ng. Vi` the^' ma` Lo^.c Ninh bi. ddi.ch chie^'m va` ca'c
ddo^`n bie^n pho`ng o+? Ta^y Ninh la^`n lu+o+.t bi. lo.t va`o tay ddi.ch. Tha'ng
7 na(m 1973 to^i tu+` My~ tro+? ve^` nu+o+'c. Trung tu+o+'ng Pha.m Quo^'c
Thua^`n cu~ng vu+`a thay the^' trung tu+o+'ng Nguye^~n Va(n Minh dda?m nhie^.m
chu+'c vu. Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n III. O^ng nghe tie^'ng to^i dda~ tu+`ng chi?
huy chie^'n ddoa`n 318 va` Lu+~ ddoa`n 3 Ky. binh dda'nh tha('ng nhie^`u tra^.n
lo+'n tre^n chie^'n tru+o+`ng Campuchia tu+` tho+`i dda.i tu+o+'ng DDo^~ Cao
Tri' trong 2 na(m 1970 1971, ne^n va^.n ddo^.ng xin to^i ve^` tro+? la.i Qua^n
ddoa`n III vo+'i o^ng. Nga`y 7 tha'ng 11 na(m 1973, to^i nha^.n quye^`n chi? huy
Lu+~ ddoa`n 3 Ky. binh o+? Bie^n Ho`a. Vie^.c dda^`u tie^n la` to^i gom ca'c
ddo+n vi. Thie^'t gia'p bi. pha^n ta'n ve^` la.i Lu+~ ddoa`n va` tri`nh trung
tu+o+'ng Thua^`n ga^'p ru't to^? chu+'c la.i Lu+.c Lu+o+.ng Xung Ki'ch Qua^n
DDoa`n III (LLXKQDDIII) theo mo^ hi`nh to^? chu+'c cu?a dda.i tu+o+'ng DDo^~ Cao
Tri'. O^ng cho to^i toa`n quye^`n ha`nh ddo^.ng.
1. Ti`nh hi`nh qua^n su+. nga`y ca`ng na(.ng sau khi qua^n My~ ru't ddi. Trong
�Mu`a He` DDo? Lu+?a� 1972, nhie^`u chie^'n xa T 54 ddi.ch xua^'t hie^.n la^`n
dda^`u tie^n o+? mie^`n Nam tre^n chie^'n tru+o+`ng o+? An Lo^.c, ne^n to^i
tie^n ddoa'n chie^'n tru+o+`ng tu+o+ng lai chie^'n xa ddi.ch co' the^? xua^'t
hie^.n o+? Bie^n Ho`a; to^i xin Qua^n DDoa`n trang bi. cho ta^'t ca? ca'c ddo+n
vi. DDi.a Phu+o+ng Qua^n o+? Bie^n Ho`a su'ng pho'ng ho?a tie^~n M72 cho^'ng
chie^'n xa, ddu+o+.c phe'p hua^'n luye^.n ho. su+? du.ng loa.i vu~ khi' na`y va`
hua^'n luye^.n ho. pho^'i ho+.p ta'c chie^'n vo+'i Thie^'t gia'p, ddo^`ng tho+`i
ti'ch cu+.c to^? chu+'c ddi.a the^' cho^'ng chie^'n xa ddi.ch chung quanh tha`nh
pho^' Bie^n Ho`a. Ca'c ddu+o+`ng xa^m nha^.p va`o tha`nh pho^' dde^`u ddu+o+.c
thie^'t ke^' dda(.t mi`n cho^'ng chie^'n xa va` ha^`m ha`o cho^'ng chie^'n xa
ddi.ch. Chi'nh nho+` no^~ lu+.c na`y cu?a Lu+~ ddoa`n 3 Ky. binh ma` sau na`y
trong �Chie^'n Di.ch Ho^` Chi' Minh� na(m 1975 cu?a Co^.ng Sa?n Ba('c Vie^.t,
Qua^n ddoa`n 4 CS dda~ tha^'t ba.i trong ke^' hoa.ch dda'nh chie^'m ti?nh Bie^n
Ho`a va` Su+ ddoa`n 341 CS bi. qua^n ta dda'nh ba.i o+? Bie^n Ho`a trong nga`y
30 4 1975. To^i ra su+'c ca?i to^? la.i Lu+~ ddoa`n 3 KB cho phu` ho+.p vo+'i
ddi.a the^' VN. Mo^~i Chi ddo^.i Chie^'n xa co' 3 Chie^'n xa M48 thay vi` 5
chie^'c. To^i co+ ddo^.ng ho'a Pha'o Binh ba(`ng ca'ch du`ng xe xi'ch M548
bie^'n ca?i cho+? pha'o 105 ly. To^i to^? chu+'c LLXKQDDIII tha`nh mo^.t dda.i
ddo+n vi. lie^n binh Thie^'t gia'p � Bie^.t ddo^.ng qua^n � Pha'o binh � Co^ng
binh hoa`n toa`n co+ ddo^.ng go^`m 3 chie^'n ddoa`n : 315, 318 va` 322. To^i
ga('p ru't hua^'n luye^.n ta'c chie^'n lie^n binh thua^`n thu.c va` thu+o+`ng
xuye^n la`m co^ng ta'c tu+ tu+o+?ng dde^? mo.i qua^n nha^n hie^?u ro~ ddi.ch,
hie^?u ro~ nhie^.m vu. va` mu.c tie^u chie^'n dda^'u cu?a chu'ng ta, nha^'t la`
dde^? mo.i chie^'n si~ du+o+'i quye^`n co' nie^`m tin o+? su+. chi? huy cu?a
to^i. DDe^'n ha. tua^`n tha'ng ba, 1974, LLXKQDDIII dda~ tro+? tha`nh mo^.t
dda.i ddo+n vi. co+ ddo^.ng tinh nhue^. sa(~n sa`ng le^n ddu+o+`ng chie^'n
dda^'u.
2. Ti`nh hi`nh dda(.c bie^.t : Cuo^.c chie^'n dda^'u anh hu`ng cu?a Tie^?u
ddoa`n 83 Bie^.t DDo^.ng Qua^n Ca(n cu+' DDu+'c Hue^. na(`m khoa?ng 56 km
hu+o+'ng Ta^y Ba('c Saigon ga^`n bie^n gio+'i Vie^.t Mie^n thuo^.c qua^.n DDu+'c
Ho`a, ti?nh Ha^.u Nghi~a do Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ Bie^n pho`ng tra^'n giu+~
vo+'i qua^n so^' tre^n du+o+'i 420 ngu+o+`i cu`ng vo+'i gia ddi`nh vo+. con binh
si~ va`o khoa?ng 80 ngu+o+`i so^'ng trong ca(n cu+' nguye^n la` mo^.t tra.i
Lu+.c lu+o+.ng DDa(.c bie^.t cu?a My~ dde^? la.i (xem hi`nh 1) . Tie^?u ddoa`n
tru+o+?ng la` thie^'u ta' Hoa Va(n Ha.nh. Khi xa?y ra tra^.n chie^'n thi`
thie^'u ta' Ha.nh ddi nghi? phe'p va('ng ma(.t. Thie^'u ta' Nguye^~n Va(n Ba?o,
tie^?u ddoa`n pho' thay the^' chi? huy. Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ co' 4 DDa.i ddo^.i
ta'c chie^'n va` 1 DDa.i ddo^.i Chi? huy va` Co^ng-vu.:
- Trung-u'y Tha.ch-Tho^ng chi?-huy DDa.i-ddo^.i 1
- Trung-u'y Hie^`n chi?-huy DDa.i-ddo^.i 2
- Trung-u'y Tha^'t chi?-huy DDa.i-ddo^.i 3
- Trung-u'y Tuo^.i chi?-huy DDa.i-ddo^.i 4 va`
- Thie^'u-u'y Va.ng chi?-huy DDa.i-ddo^.i Chi?-huy va` Co^ng-vu..
DDu+o+.c tin ti`nh ba'o VC se~ dde^'n dda'nh ca(n cu+', Thie^'u ta' Nguye^~n
Va(n Ba?o cho 3 DDa.i ddo^.i ta'c chie^'n ra ngoa`i ca(n cu+': 1 dda.i ddo^.i
bo^' tri' ca'c tie^`n ddo^`n an ninh xa va` 2 dda.i ddo^.i ha`nh qua^n ti`m va`
die^.t ddi.ch ngoa`i xa ca(n cu+'. Co`n la.i mo^.t dda.i ddo^.i ta'c chie^'n
tru+` bi. bo^' pho`ng trong ca(n cu+'. (1) DDe^m 27 3 1974, mo^.t DDa.i ddo^.i
DDa(.c co^ng CS xa^m nha^.p ddu+o+.c va`o be^n trong ca(n cu+' DDu+'c Hue^.;
va`o lu'c 02:00 gio+` sa'ng nga`y 28 3 1974, chu'ng chie^'m ddu+o+.c mo^.t go'c
trong ca(n cu+'. Ngay tu+` nhu+~ng pha't su'ng no^? dda^`u tie^n, thie^'u ta'
Ba?o bi. thu+o+ng o+? cha^n, go.i ddu+o+.c 3 DDa.i ddo^.i ta'c chie^'n be^n
ngoa`i ga^'p ru't tro+? ve^`. Tie^?u ddoa`n ta^.p trung la.i pha?n co^ng quye^'t
lie^.t. Be^n ngoa`i ca(n cu+', Su+ ddoa`n 5 CS (Co^ng Tru+o+`ng 5) bao va^y
cha(.t; pha'o binh ddi.ch ta^.p trung ho?a lu+.c pha'o ki'ch va`o ca(n cu+'
ra^'t du+~ do^.i. Be^n trong ca(n cu+' Bie^.t ddo^.ng qua^n va` DDa(.c Co^ng CS
ca^.n chie^'n gia`nh nhau tu+`ng vi. tri' mo^.t, dda'nh nhau ba(`ng lu+o+~i le^
va` lu+.u dda.n. DDe^'n sa'ng thi` DDa.i ddo^.i DDa(.c co^ng CS bi. qua^n ta
tie^u die^.t he^'t. Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ la`m chu? ti`nh hi`nh be^n trong ca(n
cu+', to^? chu+'c la.i pho`ng thu? cha(.t che~ va` su+? du.ng pha'o binh cu?a
Tie^?u khu Ha^.u Nghi~a ba('n ye^?m tro+. ho?a lu+.c chung quanh ca(n cu+'.
Trong khi ddo', ca'c dda.i ddo^.i ta'c chie^'n BDDQ bo^' pho`ng be^n trong
cha(.n ddu+'ng ca'c ddo+.t xung phong be^n ngoa`i cu?a ca'c ddo+n vi. Bo^. binh
Su+ ddoa`n 5 CS. Hai be^n giao chie^'n a'c lie^.t nga`y dde^m kho^ng ngu+`ng
nghi?.
Tie^?u ddoa`n 36 BDDQ do thie^'u ta' Le^ Quang Giai chi? huy, ta(ng pha'i cho
Tie^?u khu Ha^.u Nghi~a, vu+o+.t so^ng Va`m Co? DDo^ng o+? DDu+'c Ho`a tie^'n
ve^` hu+o+'ng ca(n cu+' DDu+'c Hue^. bi. phu.c binh cu?a ca'c ddo+n vi. thuo^.c
Su+ ddoa`n 5 CS o+? Gio^`ng Tho^? DDi.a thuo^.c xa~ DDu+'c Hue^. ta^'n co^ng
buo^.c Tie^?u ddoa`n pha?i tho^'i lui la.i ga^`n bo+` so^ng Va`m Co?. (2) Bo^.
Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n III lie^`n ddie^`u ddo^.ng Bo^. Chi? huy Lie^n ddoa`n 33
BDDQ do trung ta' Le^ Ta^'t Bie^n phu. tra'ch sang DDu+'c Ho`a cu`ng vo+'i
Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ do thie^'u ta' Nguye^~n Chie^u Minh chi? huy. Nga`y 31 3
1974, DDa.i ddo^.i 3 thuo^.c Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ (khoa?ng 50 ngu+o+`i) do
trung u'y Anh chi? huy ddu+o+.c tru+.c tha(ng va^.n xuo^'ng ca(n cu+' DDu+'c
Hue^. ta(ng cu+o+`ng cho Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ, ddo^`ng tho+`i Tie^?u ddoa`n 64
BDDQ ( ) vu+o+.t so^ng Va`m Co? DDo^ng o+? ga^`n nha` ma'y ddu+o+`ng Hie^.p
Ho`a, nha^.p vo+'i Tie^?u ddoa`n 36 BDDQ la`m 2 ca'nh qua^n tie^'n song song
ve^` hu+o+'ng ca(n cu+' DDu+'c Hue^. o+? ca'ch ddo' chu+`ng 10 ca^y so^'
ddu+o+`ng chim bay ve^` hu+o+'ng Ta^y. Tie^'n ddu+o+.c chu+`ng 2 ca^y so^',
khoa?ng ho+n 1 Trung ddoa`n Bo^. binh thuo^.c Su+ ddoa`n 5 CS tu+` nhu+~ng vi.
tri' ha^`m ha`o dda`o sa(~n, xo^ng le^n ta^'n co^ng ma.nh, ddo^`ng tho+`i pha'o
binh ddi.ch ta^.p trung ho?a lu+.c ba('n xo^'i xa? va`o ddo^.i hi`nh cu?a hai
ca'nh qua^n na`y ga^y to^?n tha^'t na(.ng. Cuo^'i cu`ng Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ (
) va` Tie^?u ddoa`n 36 BDDQ buo^.c pha?i gom qua^n ru't lui ve^` la.i be^n na`y
bo+` so^ng Va`m Co? (xem hi`nh 1).
3. Su+-ddoa`n 25 BB ha`nh qua^n gia?i to?a. Tie^'p theo, Bo^. Tu+ le^.nh QDDIII
giao nhie^.m vu. cho Su+ ddoa`n 25 BB do dda.i ta' Nguye^~n Hu+~u Toa'n chi?
huy, to^? chu+'c ha`nh qua^n gia?i to?a ca(n cu+' DDu+'c Hue^.. DDa.i ta' Toa'n
lie^`n ddie^`u ddo^.ng ca'c ddo+n vi. thuo^.c Su+ ddoa`n ddang ha`nh qua^n trong
vu`ng la^n ca^.n bie^n gio+'i tu+` phi'a Ba('c dde^'n gia?i to?a (xem hi`nh 1).
Mo^.t ca(n cu+' ho?a lu+.c ddu+o+.c tha`nh la^.p ta.i la`ng Phu+o+'c Chi?
thuo^.c ti?nh Ta^y Ninh. Ca(n cu+' na`y na(`m ca'ch bie^n gio+'i khoa?ng 2 Km
ve^` phi'a Nam ddo^`n bie^n gio+'i An Ho`a va` ca'ch ca(n cu+' DDu+'c Hue^.
khoa?ng 13 Km ve^` phi'a Ba('c. Ngoa`i Tie^?u ddoa`n Pha'o binh 105 ly co+ hu+~u
Su+ ddoa`n pho^'i tri' trong ca(n cu+' Phu+o+'c Chi?, co`n co' Trung ddoa`n
46.SDD25 BB ddu+o+.c ta(ng cu+o+`ng Chi ddoa`n 3.10 Thie^'t ky.. Chi ddoa`n
tru+o+?ng Chi ddoa`n na`y la` dda.i u'y Tra^`n Va(n Hie^`n. Ta^'t ca? lu+.c
lu+o+.ng lie^n binh na`y ddu+o+.c dda(.t du+o+'i quye^`n ddie^`u ddo^.ng cu?a
trung ta' Cao Xua^n Nhua^.n, trung ddoa`n tru+o+?ng Trung ddoa`n 46 BB va`
ddu+o+.c gia'm sa't chi? huy bo+?i Bo^. Tu+ le^.nh Su+ ddoa`n 25 BB o+? Cu? Chi.
DDe^? ddo^'i pho' vo+'i ddoa`n qua^n gia?i to?a cu?a Su+ ddoa`n 25 BB, qua^n
ddi.ch dda~ chu? ddo^.ng to^? chu+'c ddi.a the^', bo^' tri' qua^n ki'n dda'o
cho+` dda'nh qua^n tie^'p vie^.n. Chu'ng dda(.t ca'c cho^'t cha(.n tre^n tru.c
tie^'n qua^n cu?a ta kho^ng vu+o+.t qua ddu+o+.c, ddo^`ng tho+`i pha'o binh
ta^`m xa cu?a chu'ng na(`m sa^u be^n kia bie^n gio+'i mo+? nhu+~ng tra^.n ddi.a
pha'o chi'nh xa'c, lie^n tu.c va` a'c lie^.t ga^y nhie^`u thu+o+ng vong cho
Trung ddoa`n 46 BB, la`m te^ lie^.t ca'c ca'nh qua^n kho^ng ddie^`u ddo^.ng
ddu+o+.c, ne^n ke^' hoa.ch gia?i to?a cu?a Su+ ddoa`n 25 BB tha^'t ba.i. Mo^.t
phi co+ quan sa't L19 bi. pho`ng kho^ng ddi.ch ba('n ro+i ga^`n ddo', Trung
ddoa`n cu~ng kho^ng tie^'p cu+'u no^?i phi ha`nh ddoa`n. Sau ddo' qua^n ddi.ch
pha'o ki'ch ta^.p trung ho?a lu+.c tha(?ng va`o ca(n cu+' Phu+o+'c Chi? ba(`ng
ho?a tie^~n 107 ly va` 122 ly khie^'n trung ta' Cao Xua^n Nhua^.n, trung ddoa`n
tru+o+?ng Trung ddoa`n 46.SDD25 BB bi. tu+? thu+o+ng. Trong suo^'t tho+`i gian
ga^`n mo^.t tha'ng tro+`i, qua^n ba.n kho^ng ddem la.i mo^.t ke^'t qua? kha?
quan na`o, ha`ng nga`y va^~n bi. pha'o ki'ch do^`n da^.p, tru+.c tha(ng ta?n
thu+o+ng va` tie^'p te^' bi. ba('n ro+'t ngay trong ca(n cu+', 1 khu tru.c co+
Skyraider ye^?m tro+. ha`nh qua^n va` 1 phi co+ DC3 tha? du` tie^'p te^' bi.
ho?a tie^~n SA 7 ba('n ro+'t; nhu+~ng ca'nh du` mang lu+o+ng thu+.c va` dda.n
du+o+.c cho ca(n cu+' DDu+'c Hue^. thu+o+`ng bay ra ngoa`i vo`ng ra`o va` lo.t
va`o tay qua^n ddi.ch. Nhu+ va^.y la` ca? hai no^~ lu+.c tu+` phi'a so^ng Va`m
Co? DDo^ng cu?a BDDQ qua va` tu+` phi'a Ba('c cu?a Su+ ddoa`n 25 BB xuo^'ng
dde^`u bi. tha^'t ba.i trong vie^.c tie^'p cu+'u Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ (xem
hi`nh 1). (4) Nhu+~ng �Anh hu`ng Alamo VN�. Be^n trong ca(n cu+', trong lu'c
ddo', ca'c chie^'n si~ Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ va` DDa.i ddo^.i 3 cu?a trung u'y
Anh thuo^.c Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ du+o+'i quye^`n chi? huy cu?a thie^'u ta'
Nguye^~n Va(n Ba?o chie^'n dda^'u vo^ cu`ng du~ng ma~nh, ca`ng dda'nh ca`ng
ha(ng tu+` lu'c dda^`u ca^.n chie^'n vo+'i DDa(.c co^ng ddi.ch ba(`ng lu+o+~i
le^ va` lu+.u dda.n be^n trong ca(n cu+' cho dde^'n ve^` sau na`y pha?i chie^'n
dda^'u dda^?y lui ca'c ddo+.t xung phong cu?a ddi.ch nga`y dde^m kho^ng ngu+`ng
nghi?. Cuo^'i cu`ng lu+o+ng thu+.c va` dda.n du+o+.c ba('t dda^`u ca.n, ca(n
cu+' bi. co^ la^.p kho^ng ddu+o+.c tie^'p te^', kho^ng ta?n thu+o+ng ddu+o+.c,
nhu+ng kho^ng vi` the^' ma` tinh tha^`n chie^'n dda^'u cu?a ca'c chie^'n si~
BDDQ bi. suy gia?m. Ho. the^` quye^'t tu+? chie^'n vo+'i qua^n thu`. Gia ddi`nh
vo+. con cu?a ca'c chie^'n si~ BDDQ trong ca(n cu+' cu~ng ti'ch cu+.c tham gia
chie^'n dda^'u be^n ca.nh cho^`ng cha ho.. Ho. co^? vo~, ho. giu'p ta?n
thu+o+ng, cu+'u thu+o+ng, tie^'p te^' dda.n du+o+.c va` lo co+m nu+o+'c. Co'
ngu+o+`i co`n ca^`m su'ng chie^'n dda^'u vo^ cu`ng du~ng ca?m. Ma(.c du` ty?
le^. qua^n so^' giu+~a ta va` ddi.ch qua' che^nh le^.ch, qua^n ddi.ch kho^ng sao
du+'t ddie^?m ddu+o+.c. Xa'c ddi.ch cho^`ng cha^'t ngo^?n ngang be^n trong va`
be^n ngoa`i ca(n cu+' DDu+'c Hue^.. So sa'nh su+. tu+? thu? no^?i tie^'ng cu?a
Qua^n ddo^.i My~ o+? DDo^`n binh �Alamo� na(m 1836 do trung ta' William Barret
Travis chi? huy vo+'i qua^n so^' 189 ngu+o+`i cho^'ng la.i su+. bao va^y va`
ta^'n co^ng cu?a ho+n 2,000 qua^n Me^~ vo+'i ty? le^. qua^n so^' hai be^n la`
1.11. Sau 13 nga`y dde^m tu+? chie^'n, ddo^`n binh bi. qua^n ddi.ch tra`n nga^.p
nga`y 6 3 1836. Ta^'t ca? 189 chie^'n si~ trong ddo^`n binh dde^`u tu+? tra^.n,
chi? co`n so^'ng so't 14 ngu+o+`i la` dda`n ba` va` tre? con. Khoa?ng 1,600
qua^n Me^~ bi. gie^'t. Hoa(.c so sa'nh su+. tu+? thu? no^?i tie^'ng cu?a qua^n
Le^ Du+o+ng Pha'p o+? la`ng �Camerone� nga`y 30 4 1863 vo+'i 65 chie^'n si~ do
dda.i u'y Danjou chi? huy cho^'ng la.i su+. bao va^y va` ta^'n co^ng cu?a 2,000
qua^n Me^~ vo+'i ty? le^. qua^n so^' hai be^n la` 1.34. Sau 11 gio+` tu+?
chie^'n, qua^n Le^ Du+o+ng Pha'p gie^'t ho+n 300 qua^n Me^~, vi. tri' pho`ng
thu? bi. tra`n nga^.p, 62 qua^n Le^ Du+o+ng Pha'p bi. gie^'t, chi? co`n so^'ng
so't 3 ngu+o+`i bi. tro.ng thu+o+ng. Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ pho`ng thu? trong
ca(n cu+' DDu+'c Hue^. vo+'i qua^n so^' khoa?ng 420 ngu+o+`i ddu+o+.c ta(ng
cu+o+`ng 50 ngu+o+`i cu?a DDa.i ddo^.i 3 thuo^.c Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ. To^?ng
co^.ng qua^n so^' la` 470 ngu+o+`i cho^'ng la.i su+. bao va^y va` ta^'n co^ng
cu?a ho+n 6,500 qua^n cu?a Su+ ddoa`n 5 CS vo+'i ty? le^. qua^n so^' ddo^i be^n
la` 1.13. Sau ho+n 1 tha'ng chie^'n dda^'u quye^'t lie^.t tu+` nga`y 27 3 1974
dde^'n nga`y 28 4 1974, giu+~ vu+~ng vi. tri' pho`ng thu?, gie^'t ho+n 200 qua^n
ddi.ch va` ga^y thu+o+ng ti'ch cho khoa?ng 500 te^n kha'c. To^?n tha^'t be^n
BDDQ la` 24 che^'t va` ho+n 100 ngu+o+`i bi. thu+o+ng. Ma(.c du` tho+`i dda.i
co' kha'c nhau, ma^~u so^' chung cu?a nhu+~ng anh hu`ng o+? Alamo, Camerone va`
DDu+'c Hue^. la` su+. quye^'t ta^m tu+? thu? ba(`ng mo.i gia'. Vo+'i ty? le^.
qua^n so^' ddo^i be^n che^nh le^.ch nhu+ the^', ho. va^~n hie^n ngang chie^'n
dda^'u dde^'n vie^n dda.n cuo^'i cu`ng, dde^'n ho+i tho+? cuo^'i cu`ng. Co'
the^? no'i kho^ng qua' dda'ng la` nhu+~ng chie^'n si~ Bie^.t DDo^.ng Qua^n
chie^'n dda^'u o+? Ca(n cu+' DDu+'c Hue^. ddi'ch tha^.t la` nhu+~ng �Anh hu`ng
Alamo Vie^.t Nam�.
Su+. chie^'n dda^'u kie^n cu+o+`ng va` du~ng ca?m cu?a BDDQ o+? Ca(n cu+' DDu+'c
Hue^. co`n chu+'ng minh hu`ng ho^`n cho the^' gio+'i tha^'y ra(`ng tinh tha^`n
va` kha? na(ng chie^'n dda^'u cu?a qua^n lu+.c chu'ng ta kho^ng thua ba^'t cu+'
qua^n.ddo^.i ta^n.tie^'n na`o tre^n the^'.gio+'i. Mo^.t so^' ngu+o+`i
thie^?n.ca^.n va` mo^.t so^' du+.lua^.n ba'o.chi' ky`.thi. cu?a My~ cho ra(`ng
khi Qua^n.ddo^.i My~ ru't ddi kho?i Mie^`n Nam Vie^.t.Nam thi` Qua^n.lu+.c VNCH
thie^'u tinh.tha^`n chie^'n.dda^'u ddu+a dde^'n vie^.c ma^'t Mie^`n Nam
Vie^.t.Nam. Nha^.n.ddi.nh na`y la` vo^.ly' va` hoa`n.toa`n sai su+..tha^.t.
Ma^'t Mie^`n Nam VN ro~.ra`ng la` vi` qua^n ta thie^'u phu+o+ng.tie^.n
chie^'n.dda^'u chu+' kho^ng pha?i thie^'u tinh.tha^`n chie^'n.dda^'u. 3.
Lu+~.ddoa`n 3 Ky. Binh . Lu+.c Lu+o+.ng Xung Ki'ch Qua^n DDoa`n III
Xua^'t.Tra^.n Va^'n.dde^` vo^.cu`ng kha^?n.tru+o+ng lu'c ddo' la` vie^.c
ta?n.thu+o+ng, cu+'u.thu+o+ng va` tie^'p.te^' lu+o+ng.thu+.c, nu+o+'c uo^'ng,
dda.n.du+o+.c cho ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^. trong lu'c mo.i ddu+o+`ng giao.tho^ng
lie^n.la.c va`o ca(n.cu+' dde^`u bi. Su+.ddoa`n 5 CS hoa`n.toa`n ca('t ddu+'t
nhie^`u nga`y. Ca(n.cu+' bi. co^.la^.p va` bi. bao.va^y cha(.t. Ti`nh.hi`nh be^n
trong ca(n.cu+' ra^'t ca(ng tha(?ng. (1)
Nga`y 17.4.1974, trung.tu+o+'ng Pha.m.Quo^'c.Thua^`n, tu+.le^.nh Qua^n.ddoa`n
III, cho go.i to^i. Lu'c ba^'y gio+` to^i ddang chi?.huy Lu+~.ddoa`n 3 Ky..binh
ha`nh.qua^n tha'm.sa't �Khu Tam.gia'c Sa('t� va` �Vu`ng Ho^' Bo`�, sau khi
Chie^'n.ddoa`n 315 cu?a trung.ta' Du+.Ngo.c.Thanh dda^.p tan Tie^?u.ddoa`n
Ta^y.So+n thuo^.c Trung.ddoa`n 101 DDi.a phu+o+ng Vie^.t.Co^.ng gia?i.to?a
a'p.lu+.c ddi.ch chung.quanh ddo^`n Bo` Ca.p va` ddo^`n Cha` Ra`y thuo^.c
Chi.khu Tra`ng.Ba`ng cu?a ti?nh Ta^y.Ninh. To^i le^n tru+.c.tha(ng chi?.huy bay
ve^` Bie^n.Ho`a tri`nh.die^.n trung.tu+o+'ng Tu+.le^.nh Qua^n.ddoa`n. O^ng
tie^'p to^i va` cho to^i bie^'t qua ti`nh.hi`nh ddi.ch va` ba.n va` ti`nh.tra.ng
hie^.n nay be^n trong ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^.. Sau ddo' trung.tu+o+'ng ra le^.nh
cho to^i la^'y tru+.c.tha(ng bay qua DDu+'c.Ho`a xem.xe't ti`nh.hi`nh
chie^'n.su+. be^n ddo' ro^`i ve^` tri`nh cho o^ng bie^'t y'.kie^'n. To^i lie^`n
le^n tru+.c.tha(ng bay qua DDu+'c.Ho`a. Tre^n ddu+o+`ng bay, to^i ma?i.me^ lo
nghi~ pha?i la`m gi` dde^? ddo^'i.pho' vo+'i Su+.ddoa`n 5 CS dda^y? Linh.ti'nh
cho to^i bie^'t co' the^? to^i se~ ddu+o+.c Bo^. Tu+.le^.nh Qua^n.ddoa`n
chi?.ddi.nh gia?i.quye^'t ti`nh.tra.ng nguy.ki.ch o+? Ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^..
DDa^y la` mo^.t nhie^.m.vu. ra^'t kho'.kha(n. Ca'ch dda'nh cu?a qua^n ddi.ch
tu+` tru+o+'c to+'i nay va^~n la` �Co^ng DDo^`n DDa? Vie^.n�. DDi.ch
chu?.ddo^.ng to^?.chu+'c chie^'n.tru+o+`ng nhie^`u nga`y cho+` ta dde^'n.
Pha'o.binh ta^`m.xa cu?a chu'ng bo^'.tri' an.toa`n be^n kia bie^n.gio+'i va`
sa(~n.sa`ng mo+? nhu+~ng tra^.n ddi.a.pha'o chi'nh.xa'c va` a'c.lie^.t kho' lo.t
qua ddu+o+.c. DDi.ch la.i na('m u+u.the^' ve^` qua^n.so^' va` ddi.a.the^'. Ta
co' lu+.c.lu+o+.ng Thie^'t.gia'p hu`ng.ha^.u, ta la`m chu? kho^ng.pha^.n va` co'
kho^ng.lu+.c ye^?m.tro+. ma.nh.me~. Nhu+ng ga^`n dda^y, qua^n ddi.ch ddu+o+.c
trang.bi. nhie^`u vu~.khi' hie^.n.dda.i cu?a Lie^n.So^ nhu+ ho?a.tie^~n pho`ng.
kho^ng ta^`m nhie^.t SA7 dda~ ga^y cho Kho^ng.lu+.c ta nhie^`u to^?n.tha^'t
dda'ng ke^?, va` ho?a.tie^~n cho^'ng chie^'n.xa AT3, mo^.t loa.i ho?a.tie^~n
lo+.i ha.i co' bo^..pha^.n ddie^`u.khie^?n gio^'ng ho?a.tie^~n TOW cho^'ng xe
ta(ng cu?a My~. To^i dda~ tu+`ng ga(.p ho?a.tie^~n AT3 na`y mo^.t la^`n tre^n
chie^'n.tru+o+`ng Campuchia. Ma?i.me^ suy.nghi~, tru+.c.tha(ng dda'p xuo^'ng
sa^n bay DDu+'c.Ho`a lu'c na`o kho^ng bie^'t khi mo^.t loa.t dda.n pha'o.ki'ch
cu?a ddi.ch no^? cha't.chu'a chung.quanh tru+.c.tha(ng la`m to^i gia^.t mi`nh
bu+`ng ti?nh. To^i ca^`m ba?n.ddo^` pho'ng nhanh xuo^'ng dda^'t va` ra da^'u cho
tru+.c.tha(ng bay ddi. To^i vo^.i le^n xe Jeep ddang cho+` va` cho ta`i.xe^'
cha.y nhanh dde^'n nha` ma'y ddu+o+`ng Hie^.p.Ho`a la` no+i Bo^. Chi?.huy
Lie^n.ddoa`n 33 BDDQ ddang ta.m ddo'ng. To^i leo le^n ta^`ng cao nha^'t cu?a
nha` ma'y. O+? dda^y nhi`n ra ngoa`i, ta tha^'y con so^ng Va`m Co? DDo^ng uo^'n
khu'c be^n du+o+'i. Be^n kia so^ng la` mo^.t da~y dda^'t tra?i da`i xa ta('p
dde^'n ta^.n bie^n.gio+'i Vie^.t.Mie^n. Trung.ta' Le^.Ta^'t.Bie^n,
lie^n.ddoa`n.tru+o+?ng Lie^n.ddoa`n 33 BDDQ, tie^'p to^i va` thuye^'t.tri`nh cho
to^i ro~ ti`nh.hi`nh cu?a ca'nh qua^n BDDQ o+? phi'a DDo^ng ca(n.cu+'
DDu+'c.Hue^.. Sau khi vu+o+.t so^ng Va`m Co? DDo^ng tha^'t.ba.i, Tie^?u.ddoa`n
36 BDDQ va` Tie^?u.ddoa`n 64 BDDQ ddang to^?.chu+'c la.i ha`ng ngu~, bo^?.sung
qua^n.so^' va` cho+` le^.nh mo+'i cu?a Bo^. Tu+.le^.nh Qua^n.ddoa`n (xem hi`nh
1). (2) Ke^'.hoa.ch ha`nh.qua^n cu?a Lu+~.ddoa`n 3 Ky..binh.
Ro+`i Bo^. Chi?.huy cu?a Lie^n.ddoa`n 33 BDDQ, to^i le^n tru+.c.tha(ng bay ve^`
hu+o+'ng bie^n.gio+'i. To^i cho tru+.c.tha(ng bay tha^.t cao dde^? co' ca'i
nhi`n to^?ng.qua't be^n du+o+'i va` cu~ng dde^? dde^`.pho`ng pho`ng.kho^ng cu?a
ddi.ch bo^' tri' da`y dda(.c o+? be^n du+o+'i. Bay qua kho?i so^ng Va`m Co?
DDo^ng la` dde^'n vu`ng bie^n gio+'i Vie^.t Mie^n. Be^n na`y bie^n gio+'i la`
mo^.t da~y dda^'t ba(`ng pha(?ng si`nh la^`y, chi chi't nhu+~ng kinh la.ch ga^`n
gio^'ng nhu+ vu`ng DDo^`ng Tha'p Mu+o+`i o+? Mie^`n Ta^y. Xa xa tre^n dda^'t
Mie^n la` nhu+~ng la`ng ma.c ra?i ra'c va('ng ve?. Na(`m xa ti't ve^` hu+o+'ng
Nam la` ca(n cu+' DDu+'c Hue^. le? loi, co^ ddo^.c. To^i cho tru+.c tha(ng bay
sa^u va`o dda^'t Mie^n. Thi. tra^'n ChiPu cu?a Campuchia xua^'t hie^.n o+? phi'a
tru+o+'c. Ve^` phi'a Nam mo^.t chu't, co' mo^.t khu ru+`ng chu+`ng 10 ma^~u Ta^y
ga^y su+. chu' y' cu?a to^i. To^i cho+.t nho+' la.i ca'ch ddo' 4 na(m, trong
cuo^.c ha`nh qua^n �Toa`n Tha('ng 42� cuo^'i tha'ng 4 1970, to^i co' ddi qua khu
ru+`ng na`y va` to^i co' bie^'t ra^'t ro~ ddi.a the^' phi'a Nam cu?a Thi. tra^'n
Chi Pu.
Trong cho+'p ma('t, to^i tha^'y ngay la` pha?i ha`nh ddo^.ng nhu+ the^' na`o
dde^? dda'nh ba.i Su+ ddoa`n 5 CS, cu+'u Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ o+? ca(n cu+'
DDu+'c Hue^.. Qua? tha^.t gia?n di. ddu'ng nhu+ Napole'on no'i: �La guerre est
un art simple et tout d�exe'cution� (Chie^'n tranh la` mo^.t nghe^. thua^.t
gia?n di. va` ta^'t ca? la` ca'ch thu+.c hie^.n tre^n chie^'n tru+o+`ng). Trong
dda^`u to^i hie^.n ra ca'ch thu+.c hie^.n mo^.t ke^' hoa.ch ha`nh qua^n gia?n
di. trong ddo' ha`nh ddo^.ng ta'o ba.o, nhanh cho'ng va` hoa`n toa`n ba^'t ngo+`
la` chi`a kho'a cu?a tha('ng lo+.i. Lo`ng to^i ca?m tha^'y nhe. nho?m.
Tro+? ve^` ha^.u cu+' cu?a Lu+~ ddoa`n o+? Bie^n Ho`a, to^i lie^`n tu+. tay
pha'c ho.a ra ke^' hoa.ch pha?n co^ng trong vo`ng 20 phu't. DDa(.c ddie^?m cu?a
ke^' hoa.ch na`y la` su+. gia?n di. to^'i dda va` ba^'t ngo+` hoa`n toa`n: Toa`n
bo^. LLXKQDDIII se~ cu`ng to^i vu+o+.t bie^n dde^m va` bi' ma^.t tie^'n sa^u vo^
la~nh tho^? Campuchia ve^` hu+o+'ng ChiPu. No^~ lu+.c chi'nh la` ddo^.t ki'ch
dde^m va`o ha^.u tuye^'n cu?a Su+ ddoa`n 5 CS tu+` hu+o+'ng Nam ChiPu. Pha?i
he^'t su+'c giu+~ bi' ma^.t va` ha`nh ddo^.ng tha^.t nhanh, ta^.p trung toa`n
bo^. su+'c ma.nh cu?a Thie^'t gia'p, khai tha'c to^'i dda to^'c ddo^. va` �Shock
Action� tre^n tra^.n ddi.a, kho^ng cho ddi.ch tro+? tay ki.p (xem hi`nh 2).
To^i ca^`m ke^' hoa.ch trong tay ddi le^n Bo^. Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n ga(.p
trung tu+o+'ng Pha.m Quo^'c Thua^`n. O^ng tie^'p to^i va` to^i xin ddu+o+.c
tri`nh ba`y. To^i tra?i ta^'m ba?n ddo^` 1.50,000 ra ba`n. O^ng cha(m chu'
la('ng nghe to^i no'i: �Sa'ng nay, theo le^.nh trung tu+o+'ng, to^i dda~ bay ddi
tha'm sa't ma(.t tra^.n o+? DDu+'c Ho`a � DDu+'c Hue^.. Ti`nh hi`nh ra^'t xa^'u,
chu'ng ta pha?i ha`nh ddo^.ng ngay, so+. kho^ng ki.p vi` ca(n cu+' DDu+'c Hue^.
bi. va^y ha~m tu+` 27 3 dde^'n nay ho+n 20 nga`y. Tie^'p te^' va` ta?n thu+o+ng
cho ca(n cu+' DDu+'c Hue^. bi. ddi.ch ca('t ddu+'t hoa`n toa`n. To^i xin dde^`
nghi. le^n trung tu+o+'ng: Su+? du.ng LLXKQDDIII pha?n co^ng o+? ca(n cu+'
DDu+'c Hue^.. Ke^' hoa.ch pha?n co^ng cu?a to^i co' 2 giai ddoa.n. Giai ddoa.n
1: Ha`nh qua^n lu+`a ddi.ch: Tu+` nga`y N 6 dde^'n nga`y N: Ru't LLXKQDDIII
ddang ha`nh qua^n tha'm sa't trong ti?nh Ta^y Ninh ve^` khu Comi o+? La'i Thie^u
(Thu? DDa^`u Mo^.t). To^i se~ tung tin la` LLXKQDDIII se~ di chuye^?n le^n Xua^n
Lo^.c (Long Kha'nh). Mu.c ddi'ch cu?a cuo^.c ddie^`u qua^n na`y la` la`m cho
qua^n ddi.ch tu+o+?ng la` lu+.c lu+o+.ng Thie^'t gia'p se~ ru't ddi dde^'n mo^.t
no+i kha'c.
Giai ddoa.n 2
Ha`nh qua^n pha?n co^ng: Tu+` nga`y N: Xua^'t qua^n dde^m, tro+? le^n Go` Da^`u
Ha., vu+o+.t bie^n gio+'i tie^'n sa^u va`o la~nh tho^? Campuchia ve^` hu+o+'ng
ChiPu. Sau ddo' chuye^?n sang hu+o+'ng Nam ChiPu, du+.a va`o dde^m to^'i ta^'n
co^ng toa`n lu+.c va`o ha^.u tuye^'n cu?a Su+ ddoa`n 5 CS bo^' tri' o+? phi'a
Ta^y ca(n cu+' DDu+'c Hue^. � (xem hi`nh 2). Sau khi to^i tri`nh ba`y xong,
trung tu+o+'ng co' ve? ba(n khoa(n lo la('ng. O^ng suy nghi~ mo^.t lu'c ro^`i
no'i: To^i lo ke^' hoa.ch na`y cu?a anh se~ ddu+a dde^'n nhu+~ng ha^.u qua?
nghie^m tro.ng ve^` chi'nh tri.. Vi` nhu+ the^' la` chu'ng ta xa^m pha.m va`o
la~nh tho^? cu?a mo^.t quo^'c gia co' chu? quye^`n. Chi'nh phu? Campuchia se~
co' pha?n u+'ng va` Lie^n Hie^.p Quo^'c cha('c cha('n se~ le^n tie^'ng pha?n
ddo^'i. To^i se~ ga(.p kho' kha(n. Nhu+ng thu+a trung tu+o+'ng, CSBV dda^u co'
to^n tro.ng chu? quye^`n cu?a Campuchia. Chu'ng ddang su+? du.ng la~nh tho^?
cu?a Campuchia dde^? ta^'n co^ng chu'ng ta. To^i dda'p la.i. DDu'ng va^.y,
nhu+ng dda^y la` mo^.t va^'n dde^` ra^'t te^' nhi.. Anh co' the^? la`m mo^.t
ke^' hoa.ch kha'c ddu+o+.c kho^ng? O^ng ho?i to^i. To^i lie^`n dda'p: Thu+a
trung tu+o+'ng, to^i dda~ xem xe't ky~ ti`nh hi`nh va` ddi.a the^', to^i nghi~
chi? co' ke^' hoa.ch na`y chu'ng ta mo+'i dda'nh ba.i Su+ ddoa`n 5 CS, cu+'u
Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ o+? ca(n cu+' DDu+'c Hue^..O^ng tra^`m nga^m suy nghi~
mo^.t lu'c ro^`i no'i: Tho^i ddu+o+.c, to^i se~ tri`nh ke^' hoa.ch na`y cu?a
anh le^n To^?ng tho^'ng dde^? o^ng quye^'t ddi.nh .Ne^'u ddu+o+.c cha^'p
thua^.n, anh se~ chi? huy cuo^.c ha`nh qua^n na`y. Ha~y ve^` chua^?n bi. lu+.c
lu+o+.ng. To^i nha^.n le^.nh, ddu+'ng nghie^m cha`o ro^`i lui ra. Tre^n
ddu+o+`ng ve^` Lu+~ ddoa`n, to^i nghi~ cha('c ro^`i to^?ng tho^'ng Nguye^~n Va(n
Thie^.u se~ cha^'p thua^.n vi` chu'ng ta kho^ng the^? vi` lo nga.i Lie^n Hie^.p
Quo^'c ma` hy sinh sinh ma.ng cu?a ho+n 500 chie^'n si~ BDDQ va` gia ddi`nh ho.
o+? ca(n cu+' DDu+'c Hue^.. Trong lo`ng to^i ra^'t vui mu+`ng va` bie^'t o+n
ddu+o+.c vi. tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n ti'n nhie^.m. DDa^y la` la^`n dda^`u tie^n
to^i co' trong tay su+. ta^.p trung mo^.t lu+.c lu+o+.ng Thie^'t gia'p lo+'n
nha^'t trong chie^'n tranh Vie^.t Nam va` cu~ng la` la^`n dda^`u tie^n to^i
ddu+o+.c cho toa`n quye^`n ha`nh ddo^.ng dde^? ddu+o+ng dda^`u tru+.c die^.n
vo+'i mo^.t Su+ ddoa`n CS ke^? tu+` khi Hie^.p DDi.nh Paris ra ddo+`i. To^i
vu+`a ddu+o+.c to^?ng tho^'ng Nguye^~n Va(n Thie^.u tha(ng ca^'p tu+o+'ng mo^.t
sao cu`ng vo+'i ca'c anh Nguye^~n Va(n DDie^`m Su+ ddoa`n 1 BB, Pha.m Ngo.c Sang
Kho^ng qua^n, Hoa`ng Co+ Minh Ha?i qua^n. . . DDa^y la` di.p to^i muo^'n chu+'ng
to? kha? na(ng chi? huy cu?a mi`nh va` muo^'n chu+'ng to? mo^.t dda.i ddo+n vi.
Thie^'t gia'p bie^'t su+? du.ng ta^.p trung la` mo^.t vu~ khi' lo+.i ha.i co'
the^? dda'nh ba.i ca'c dda.i ddo+n vi. CS trong the^' co^ng cu~ng nhu+ trong
the^' thu?. Nga`y 20 4 1974, to^?ng tho^'ng Nguye^~n Va(n Thie^.u cha^'p thua^.n
Ke^' hoa.ch Ha`nh qua^n cu?a to^i, ddo^`ng tho+`i ra le^.nh cho Kho^ng lu+.c
VNCH tru+.c tie^'p ye^?m tro+. ta'c chie^'n cho Lu+~ ddoa`n 3 Ky. binh 120 phi
xua^'t (Tactical Air Support) tu+` nga`y N dde^'n nga`y N+3 theo ye^u ca^`u cu?a
to^i. To^i cho.n nga`y N la` nga`y 28 4 1974. (3) Co^ng ta'c chua^?n bi. Nga`y
21 4 1974, Bo^. Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n III trie^.u ta^.p buo^?i ho.p ha`nh
qua^n o+? Bie^n Ho`a do trung tu+o+'ng Pha.m Quo^'c Thua^`n, tu+ le^.nh Qua^n
ddoa`n III chu? to.a. Co' ma(.t Bo^. tham mu+u Qua^n ddoa`n, Bo^. Chi? huy 3
Tie^'p va^.n va` 3 tu+ le^.nh Su+ ddoa`n 5, 18, 25: dda.i ta' Le^ Nguye^n Vy~,
chua^?n tu+o+'ng Le^ Minh DDa?o va` dda.i ta' Nguye^~n Hu+~u Toa'n. Sau khi Bo^.
Tham mu+u tri`nh ba`y ti`nh hi`nh chung o+? Vu`ng 3 Chie^'n thua^.t va` ti`nh
hi`nh dda(.c bie^.t o+? Ca(n cu+' DDu+'c Hue^., trung tu+o+'ng tu+ le^.nh Qua^n
ddoa`n tuye^n bo^' chi? ddi.nh to^i thay the^' tu+ le^.nh Su+ ddoa`n 25 Bo^.
binh chi? huy ma(.t tra^.n DDu+'c Ho`a � DDu+'c Hue^. va` su+? du.ng LLXKQDDIII
pha?n co^ng, gia?i va^y Ca(n cu+' DDu+'c Hue^.. To^i ddu+'ng le^n tri`nh ba`y
nga('n go.n tru+o+'c ho^.i nghi. Ke^' hoa.ch Ha`nh qua^n vu+o+.t bie^n dde^m
cu?a LLXKQDDIII o+? Go` Da^`u Ha. va` Ha`nh qua^n Pha?n co^ng cu?a LLXKQDDIII
tre^n la~nh tho^? Campuchia (Hi`nh 2).
Theo nhu ca^`u ha`nh qua^n cu?a to^i, ca'c ddo+n vi. sau dda^y ddu+o+.c trung
tu+o+'ng tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n III chi? ddi.nh ta(ng pha'i cho Lu+~ ddoa`n 3
KB dde^~ na(`m trong to^? chu+'c cu?a LLXKQDDIII: Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ ddi
vo+'i Thie^'t ddoa`n 15 KB, tha`nh pha^`n no`ng co^'t cu?a Chie^'n ddoa`n 315 do
trung ta' Du+ Ngo.c Thanh chi? huy; Tie^?u ddoa`n 36 BDDQ ddi vo+'i Thie^'t
ddoa`n 18 KB, tha`nh pha^`n no`ng co^'t cu?a Chie^'n ddoa`n 318 do trung ta'
Phan Va(n Si~ chi? huy; 1 DDa.i ddo^.i Bo^. binh thuo^.c Tie^?u ddoa`n 1.43 (Su+
ddoa`n 18 BB) ddi vo+'i Thie^'t ddoa`n 22 Chie^'n xa, tha`nh pha^`n no`ng co^'t
cu?a Chie^'n ddoa`n 322 do trung ta' Nguye^~n Va(n Lie^n chi? huy; Thie^'t
ddoa`n 10 KB (Su+ ddoa`n 25 BB) + Tie^?u ddoa`n 1.43 BB ( )(Su+ ddoa`n 18 BB) +
1 Chi ddo^.i Chie^'n xa M48 thuo^.c Thie^'t ddoa`n 22 Chie^'n xa do trung ta'
Tra^`n Va(n Nhua^.n chi? huy; Tie^?u ddoa`n 61 Pha'o binh 105 ly + 1 Pha'o
ddo^.i 155 ly thuo^.c Tie^?u ddoa`n 46 Pha'o binh do thie^'u ta' Hoa Va.n Tho.
chi? huy; Tie^?u ddoa`n 302 thuo^.c Lie^n ddoa`n 30 Co^ng binh do thie^'u ta'
La(m Ho^`ng So+n chi? huy; mo^.t Trung ddo^.i DDie^.n tu+? (Qua^n ddoa`n) do
thie^'u ta' Hie^?n, Tru+o+?ng pho`ng 2 Lu+~ ddoa`n kie^?m soa't; mo^.t Trung
ddo^.i Truye^`n tin Sie^u ta^`n so^' (Qua^n ddoa`n) do trung u'y Bu`i DDi`nh
Lo^. Tru+o+?ng pho`ng Truye^`n tin Lu+~ ddoa`n gia'm sa't; 1 DDa.i ddo^.i ye^?m
tro+. Tie^'p va^.n thuo^.c Bo^. chi? huy 3 Tie^'p va^.n do thu+o+.ng si~ Nha^'t
Phan Thanh Nha`n (Qua^n cu.) chi? huy. Ngoa`i ra trung tu+o+'ng co`n ra le^.nh
cho 3 tu+ le^.nh Su+ ddoa`n Bo^. binh cho to^i mu+o+.n 6 gia`n ho?a tie^~n
cho^'ng xe ta(ng TOW dde^? pha^n pho^'i cho mo^~i Chie^'n ddoa`n Thie^'t gia'p
vu+o+.t bie^n 2 gia`n ho?a tie^~n TOW ga('n tre^n xe Thie^'t va^.n xa M113 dde^`
pho`ng tru+o+`ng ho+.p co' chie^'n xa T 54 cu?a ddi.ch xua^'t hie^.n tre^n
chie^'n tru+o+`ng Campuchia. Tru+o+'c khi ke^'t thu'c buo^?i ho.p, trung
tu+o+'ng tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n chu'c to^i tha`nh co^ng trong nhie^.m vu. giao
pho'. To^i ddu+'ng le^n dda'p lo+`i ca'm o+n Trung tu+o+'ng. Lu'c ddo' trong
lo`ng to^i co' mo^.t su+. tin tu+o+?ng ma~nh lie^.t va`o chie^'n tha('ng cu?a
cuo^.c ha`nh qua^n na`y, ne^n tu+. nhie^n to^i buo^.t mie^.ng tho^'t ra: Thu+a
Trung tu+o+'ng, chu'ng to^i se~ dda'nh ba.i Su+ ddoa`n 5 Co^.ng Sa?n! Tre^a^n
ddu+o+`ng ve^` Lu+~ ddoa`n, to^i gia^.t mi`nh khi nghi~ la.i nhu+~ng lo+`i mi`nh
vu+`a no'i. Ta.i sao to^i da'm lie^`u li~nh kha(?ng ddi.nh tru+o+'c ho^.i nghi.
la` se~ dda'nh ba.i Su+ ddoa`n 5 Co^.ng Sa?n? Ma(.c du` to^i co' trong tay
LLXKQDDIII la` mo^.t lu+.c lu+o+.ng chie^'n dda^'u tinh nhue^. chu+a tu+`ng bi.
tha^'t tra^.n va` ma(.c du` to^i dda~ na('m cha(.t trong tay nhu+~ng ye^'u to^'
co' ti'nh ca'ch quye^'t ddi.nh tha('ng lo+.i, nhu+ng va^~n co`n 2 ye^'u to^'
kha'c ngoa`i ta^`m tay cu?a to^i co' the^? la`m to^i bi. tha^'t ba.i trong
cuo^.c ha`nh qua^n na`y. DDo' la` tho+`i tie^'t va` ke^' hoa.ch ha`nh qua^n bi.
ba.i lo^.. Tha^.t va^.y, ne^'u dde^'n nga`y N la` nga`y xua^'t qua^n tro+`i
ddo^? mu+a trong vu`ng ha`nh qua^n, ddi.a the^' tro+? ne^n la^`y lo^.i, to^i se~
kho^ng the^? ddie^`u ddo^.ng lu+.c lu+o+.ng Thie^'t gia'p nhu+ y' muo^'n
ddu+o+.c, hoa(.c ke^' hoa.ch ha`nh qua^n cu?a to^i ddu+o+.c tri`nh le^n phu?
To^?ng tho^'ng dde^? xin quye^'t ddi.nh, ne^'u bi. tie^'t lo^. ra ngoa`i, cha('c
cha('n se~ ddu+a to^i dde^'n tha?m ba.i. Cu+' nghi~ dde^'n 2 ye^'u to^' na`y la`
to^i kho^ng a(n ngu? ddu+o+.c. To^i tha^'y ho^'i tie^'c dda~ tho^'t ra nhu+~ng
lo+`i kha(?ng ddi.nh tru+o+'c la` se~ dda'nh tha('ng qua^n ddi.ch. Lo+`i kha(?ng
ddi.nh na`y cu+' a'm a?nh to^i nga`y dde^m. Cuo^'i cu`ng to^i tu+. nhu?: pha?i
giu+~ ddu'ng lo+`i hu+'a; ba(`ng mo.i ca'ch, mo.i gia', pha?i dda'nh tha('ng Su+
ddoa`n 5 Co^.ng Sa?n. Nga`y 22.4.1974, to^i ra le^.nh cho toa`n bo^. LLXKQDDIII
ddang ha`nh qua^n tha'm sa't trong Chi khu Khie^m Hanh thuo^.c ti?nh Ta^y Ninh
ru't qua^n ve^` ddo'ng o+? Khu Co`mi thuo^.c qua^.n La'i Thie^u ti?nh Bi`nh
Du+o+ng (Thu? DDa^`u Mo^.t). To^i cho phao tin la` LLXKQDDIII se~ di chuye^?n
qua Xua^n Lo^.c thuo^.c ti?nh Long Kha'nh. Mu.c ddi'ch cu?a cuo^.c ru't qua^n
na`y la` dde^? dda'nh lu+`a ddi.ch, la`m cho chu'ng tu+o+?ng la` qua^n Thie^'t
gia'p se~ ru't ddi luo^n kho^ng tro+? la.i. To^i cho trung ddo^.i ddie^.n tu+?
thu+o+`ng xuye^n nghe le'n va` theo do~i ddi.ch trao ddo^?i tin tu+'c vo+'i
nhau. Khi LLXKQDDIII vu+`a ru't ddi kho?i Go` Da^`u Ha. ve^` La'i Thie^u thi`
dda`i ti`nh ba'o cu?a ddi.ch o+? An Ho`a � Go` Da^`u le^n tie^'ng ba'o ca'o:
�Qua^n Thie^'t gia'p dda~ ru't ddi�. To^i bie^'t cha('c la` chu'ng dda~ bi.
ma('c lu+`a.
Tu+` nga`y 22.4.74 dde^'n nga`y 28.4.74, trong 6 nga`y na`y ddo'ng qua^n o+? Khu
Co`mi qua^.n La'i.Thie^u, ca'c chie^'n.ddoa`n 315, 318 va` 322 theo le^.nh to^i
ra su+'c o^n.ta^.p ho+.p.ddo^`ng ta'c.chie^'n giu+~a Thie^'t.gia'p �
Bie^.t.ddo^.ng.qua^n � Pha'o.binh tu+` ca^'p Trung.ddo^.i, DDa.i.ddo^.i,
Tie^?u.ddoa`n, Chie^'n.ddoa`n tha^.t nhua^`n.nhuye^~n. Rie^ng to^i trong 6 nga`y
ddo', to^i ti'ch.cu+.c kho^ng ngu+`ng la`m co^ng.ta'c tu+.tu+o+?ng. Karl Max
no'i: �Ne^'u tu+.tu+o+?ng ddu+o+.c dda?.tho^ng, mo.i ngu+o+`i dde^`u gia'c.ngo^.
thi` su+'c.ma.nh va^.t.cha^'t se~ ta(ng le^n ga^'p ddo^i.� Kinh.nghie^.m
chie^'n.tru+o+`ng cho to^i tha^'y tinh.tha^`n ha(ng say la`m ta(ng su+'c ma.nh
cu?a ddo+n.vi. le^n ga^'p bo^.i. DDo^.ng.vie^n ddu+o+.c su+. chie^'n.dda^'u cu?a
toa`n.qua^n la` ye^'u.to^' so^' mo^.t cu?a tha('ng.lo+.i. To^i la^`n lu+o+.t ddi
xuo^'ng ho.p vo+'i ca'c ca^'p chi?.huy Trung.ddo^.i, DDa.i.ddo^.i, Tie^?u.ddoa`n
cu?a ca'c binh.chu?ng va` vo+'i ca'c chie^'n.ddoa`n.tru+o+?ng, no'i ro~
ti`nh.hi`nh cu?a ta va` ddi.ch, no'i ro~ nhie^.m.vu. va` ca'ch dda'nh cu?a
LLXKQDDIII dde^? mo.i ngu+o+`i dde^`u tho^ng suo^'t va` tin.tu+o+?ng su+. ta^'t
tha('ng cu?a chu'ng ta. To^i thuye^'t.phu.c ho. tin o+? su+. chi?.huy cu?a to^i
va` no'i ro~ su+. quye^'t.ta^m cu?a to^i la` pha?i chie^'n.tha('ng ba(`ng mo.i
gia'. To^i ddo^.ng.vie^n ho., to^i no'i dde^'n ti`nh ddo^`ng.ddo^.i: .Chu'ng ta
kho^ng the^? bo? ro+i ddo^`ng.ddo^.i cu?a mi`nh ddang bi. ddi.ch bao va^y va`
mong cho+` chu'ng ta dde^'n cu+'u ho.. To^i nha('c dde^'n nhu+~ng
chie^'n.tha('ng ve?.vang na(m xu+a tho+`i dda.i.tu+o+'ng DDo^~.Cao.Tri': .
Chu'ng ta dda~ tu+`ng ga(.p nhie^`u tra^.n kho'.kha(n ga^y.ca^'n ho+n tra^.n
na`y, chu'ng ta dde^`u chie^'n.tha('ng, dde^`u vu+o+.t qua. Mo^~i la^`n no'i
chuye^.n vo+'i ca'c si~.quan thuo^.c ca^'p to^i dde^`u ke^'t.lua^.n: . Ky` na`y
nha^'t.ddi.nh pha?i chie^'n.tha('ng, to^i se~ cu`ng ddi vo+'i ca'c anh, ky` na`y
ne^'u tha^'t.ba.i thi` ta^'t ca? chu'ng ta ke^? ca? to^i, se~ kho^ng mo^.t ai
tro+? ve^` Vie^.t.Nam. Y' cu?a to^i, quye^'t.ta^m cu?a to^i dda~ ro~ ra`ng:
mo^.t la` chie^'n.tha('ng tro+? ve^`, hai la` che^'t tre^n dda^'t Mie^n. Kho^ng
co' con ddu+o+`ng na`o kha'c.
4. Veni, Vidi, Vici
(1) Nga`y N dda~ dde^'n. DDo' la` nga`y 28.4.1974. Chie^`u nga`y 28.4.1974,
Co^ng.binh dda~ sa(~n.sa`ng; Thie^'u.ta' La^m.Ho^`ng.So+n,
tie^?u.ddoa`n.tru+o+?ng Tie^?u.ddoa`n 302 CB, theo le^.nh to^i dda~ ki'n.dda'o
cho bo^'.tri' tu+` chie^`u to^'i nga`y ho^m tru+o+'c o+? hai be^n bo+` so^ng
Go`.Da^`u.Ha., ga^`n ca^`u, ca'c pha` cao.su dde^? ddu+a chie^'n.xa M48 qua
so^ng. Lu'c 20:00 gio+`, to^i ca?i.trang ddi'ch.tha^n dde^'n ta^.n 2 bo+` so^ng
Go`.Da^`u.Ha. kie^?m.tra Co^ng.binh la`m co^ng.ta'c chua^?n.bi. cho chie^'n.xa
vu+o+.t so^ng.
DDu'ng 22:00 gio+` dde^m, toa`n bo^. LLXKQDDIII go^`m 3 Chie^'n.ddoa`n 315, 318
va` 322 cu`ng Bo^. Chi?.huy nhe. Lu+~.ddoa`n va` Pha'o.binh Lu+~.ddoa`n ba('t
dda^`u ro+`i vu`ng ta^.p.trung o+? La'i.Thie^u (Thu?.DDa^`u.Mo^.t) di.chuye^?n
ba(`ng dde`n ma('t me`o va` im.la(.ng truye^`n.tin tru+.c.chi? Go`.Da^`u.Ha..
(2) Nga`y 29.4.1974, lu'c 00:00 gio+`, ca'c chie^'n.xa M48 ba('t dda^`u xuo^'ng
pha` qua so^ng Go`.Da^`u.Ha.. Ca'c loa.i xe xi'ch kha'c va` xe cha.y ba'nh qua
ca^`u Go`.Da^`u.Ha. theo Quo^'c.lo^. 1 tru+.c.chi? ra hu+o+'ng bie^n.gio+'i
Vie^.t.Mie^n. Tu+` 01:00 gio+` sa'ng dde^'n 03:00 gio+` sa'ng, ca'c
Chie^'n.ddoa`n, Bo^. Chi?.huy nhe. Lu+~.ddoa`n va` Pha'o.binh Lu+~.ddoa`n
la^`n.lu+o+.t vu+o+.t.bie^n sang la~nh.tho^? Campuchia va` va`o vu`ng
ta^.p.trung na(`m sa^u trong dda^'t Mie^n ve^` hu+o+'ng DDo^ng.Nam thi..tra^'n
Chipu (Xem hi`nh 2 va` 3). DDe^'n 03:15 gio+`, ta^'t ca? ca'c ddo+n.vi. dda~
bo^'.tri' xong, trong vu`ng ta^.p.trung, sa(~n.sa`ng cho+` le^.nh xua^'t.pha't.
Trung.ddo^.i ddie^.n.tu+? theo.do~i nghe ddi.ch, kho^ng tha^'y chi? da^'u gi`
chu'ng nghi.ngo+`. DDu'ng 03:30 gio+`, to^i ra le^.nh cho hai Chie^'n.ddoa`n 315
va` 318 vu+o+.t tuye^'n xua^'t.pha't, ta^'n.co^ng song.song tie^'n xuo^'ng phi'a
Nam, Chie^'n.ddoa`n 315 be^n pha?i, Chie^'n.ddoa`n 318 be^n tra'i, Bo^. Chi?.huy
cu?a to^i theo sau Chie^'n.ddoa`n 315; Chie^'n.ddoa`n 322 tru+`.bi., bo^'.tri'
phi'a Nam Quo^'c.lo^. 1 cho+` le^.nh (Xem hi`nh 3). DDu'ng 04:30 gio+`,
Pha'o.binh Lu+~.ddoa`n ba('t dda^`u khai.ho?a, ta'c.xa. ddo^`ng.loa.t
ta^.p.trung va`o ca'c mu.c.tie^u cu?a ddi.ch na(`m phi'a Ta^y ca(n.cu+'
DDu+'c.Hue^., ddo^`ng.tho+`i Thie^'t.ddoa`n 10 Ky..binh va` Tie^?u.ddoa`n 1.43
BB(.) vu+o+.t tuye^'n xua^'t.pha't mo+? ddu+o+`ng tu+` ca(n.cu+' Phu+o+'c.Chi?
xuo^'ng Ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^.. (Xem hi`nh 3). DDe^'n 05:00 gio+` sa'ng nga`y
29.4.74, ca'c ca'nh qua^n cu?a Chie^'n.ddoa`n 315 va` 318 ba'o.ca'o cha.m
ddi.ch. Qua^n ta lie^`n ddie^`u.ddo^.ng bao.va^y, chia ca('t, ta^'n.co^ng
lie^n.tu.c. Qua^n ddi.ch bi. dda'nh ba^'t.ngo+` tha'o cha.y, qua^n ta truy
dduo^?i cha(.n ba('t. Ca'c Bo^. Chi?.huy Trung.ddoa`n, Su+.ddoa`n, Bo^. Chi?.huy
Ha^.u.ca^`n va` ca'c ca(n.cu+' Pha'o.binh cu?a qua^n ddi.ch bi. qua^n ta
tra`n.nga^.p va` la^`n.lu+o+.t bi. quye't sa.ch. Nhie^`u da`n pha'o ca'c loa.i 4
o^'ng, 8 o^'ng va` 12 o^'ng, va` ha`ng nga`n ho?a.tie^~n 107 ly va` 122 ly bi.
qua^n ta ti.ch thu va` tie^u hu?y ta.i cho^~ . DDa(.c.bie^.t ho+n ca? co' ho+n
30 ho?a.tie^~n cho^'ng xe ta(ng AT.3 cu?a Lie^n.Xo^ na(`m tre^n gia`n pho'ng,
chu+a ki.p khai.ho?a bi. qua^n ta chie^'m.ddoa.t. DDe^'n 08:00 gio+` sa'ng,
Kho^ng.qua^n Chie^'n.thua^.t le^n vu`ng; dda.i.ta' Tra^`n.Va(n.Thoa`n,
tu+.le^.nh.pho' Lu+~.ddoa`n bay tru+.c.tha(ng chi?.huy, ddie^`u.khie^?n
Kho^ng.lu+.c lie^n.tu.c oanh.ki'ch va` oanh.ta.c ddi.ch tu+` sa'ng dde^'n
chie^`u to^'i. DDe^'n 19:00 gio+` nga`y 29.4.74, dda.i.qua^n cu?a Su+.ddoa`n 5
CS bi. dda'nh tan.ra~ ru't cha.y ve^` hu+o+'ng Mo^.c.Ho'a thuo^.c Vu`ng 4
Chie^'n.Thua^.t. To^i lie^`n tung ca? ba Chie^'n.ddoa`n ddo^`ng.loa.t truy
dduo^?i ddi.ch va` cho Kho^ng.qua^n Chie^'n.thua^.t ta^.p.trung truy.ki'ch
chu'ng sa^u trong la~nh.tho^? Vu`ng 4 Chie^'n.thua^.t. Ha`ng nga`n qua^n ddi.ch
bi. gie^'t va` bi. thu+o+ng va` ha`ng tra(m te^n bi. qua^n ta ba('t so^'ng.
(3) Sa'ng nga`y 30.4.74, ca'c ddo+n.vi. ddi.ch co`n ke.t la.i chung.quanh
Ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^. cho^'ng.tra? ye^'u.o+'t, la^`n.lu+o+.t bi. qua^n ta
tie^u.die^.t ga^`n he^'t. DDe^'n tru+a, mo^.t ca'nh qua^n cu?a Thie^'t.ddoa`n 10
dda~ ba('t tay ddu+o+.c vo+'i Bie^.t.ddo^.ng.qua^n trong ca(n.cu+' DDu+'c.Hue^.
va` dde^'n chie^`u toa`n bo^. Su+.ddoa`n 5 CS hoa`n.toa`n bi. qua^n ta quye't
sa.ch. Bo^. Chi?.huy cu?a to^i na(`m sa^u trong la~nh.tho^? Campuchia ve^` phi'a
DDo^ng Nam Chipu trong mo^.t la`ng nho? hoang va('ng. Tin chie^'n.tha('ng la`m
nu+'c lo`ng mo.i ngu+o+`i. Ma`n dde^m xuo^'ng, tie^'ng su'ng im ba(.t. DDe^m
ho^m ddo' tha^.t e^m.a?, tro+`i trong va('t, dda^`y sao, lo`ng to^i tra`n nga^.p
mo^.t nie^`m sung.su+o+'ng kho' ta?. Co' le~ dda^y la` mo^.t dde^m dde.p nha^'t
trong ddo+`i to^i. To^i dda~ kha(?ng.ddi.nh tru+o+'c vo+'i Qua^n.ddoa`n la`
chu'ng to^i se~ dda'nh ba.i Su+.ddoa`n 5 CS va` ba^y gio+` chu'ng to^i dda~
dda'nh ba.i chu'ng. To^i dda~ no'i tru+o+'c khi xua^'t.qua^n vo+'i thuo^.c.ca^'p
la` ne^'u tha^'t.ba.i thi` se~ kho^ng mo^.t ai ddu+o+.c tro+? ve^` Vie^.t. Nam
va` ba^y gio+` chu'ng to^i dda~ chie^'n.tha('ng co' the^? tro+? ve^`. DDo^'i
vo+'i to^i cu~ng gio^'ng nhu+ mo^.t canh ba.c ma` to^i dda~ la^'y ma.ng so^'ng
cu?a to^i ra dda'nh va` ba^y gio+` to^i dda~ tha('ng. Cho to+'i nga`y ho^m ddo'
trong ddo+`i to^i, tha^.t kho^ng co' mo^.t nie^`m ha.nh.phu'c na`o lo+'n ho+n
ddu+o+.c.
Chu+a bao gio+` trong li.ch.su+? cu?a hai cuo^.c chie^'n.tranh Vie^.t.Nam co'
mo^.t tra^.n va^.n.ddo^.ng chie^'n na`o ma` qua^n ta hoa(.c qua^n DDo^`ng.Minh
dda~ chie^'n.tha('ng mo^.t dda.i ddo+n.vi. CS nhanh.cho'ng nhu+ the^', trie^.t
dde^? nhu+ the^'. To^i cho+.t nho+' dde^'n cung.ca'ch va` nhu+~ng lo+`i cu?a
Julius Ceasar trong chie^'n.di.ch tha^`n.to^'c o+? Zela vu`ng Tie^?u.A'
ba'o.ca'o chie^'n.tha('ng ve^` La.Ma~ �Veni, Vidi, Vici :
To^i dde^'n, To^i tha^'y, To^i chie^'n tha('ng�, to^i lie^`n la^'y mo^.t ma^~u
gia^'y nho?, tu+. tay tha?o ngay bu+'c co^ng ddie^.n nga('n ba'o ca'o chie^'n
tha('ng ve^` Bo^. Tu+ le^.nh Qua^n ddoa`n III. Tra^n tro.ng ba'o ca'o: Nga`y
28 4 74: Xua^'t qua^n Nga`y 29 4 74: Pha?n co^ng Nga`y 30 4 74: Tie^u die^.t
ddi.ch Nga`y 1 5 74: Hoa`n tha`nh nhie^.m vu..
(4) Nga`y 2 5 1974, ta.i Bo^. Chi? huy Ha`nh qua^n cu?a Lu+~ ddoa`n o+? Go`
Da^`u Ha., pho'ng vie^n dda`i VOA pho?ng va^'n ho?i to^i: Co' pha?i thie^'u
tu+o+'ng dda~ ddu+a qua^n sang la~nh tho^? Campuchia kho^ng? To^i lie^`n dda'p
ngay: Kho^ng, to^i ha`nh qua^n do.c theo bie^n gio+'i trong la~nh tho^? cu?a
VN. Chi'nh CSVN mo+'i co' qua^n tre^n la~nh tho^? Campuchia. To^'i dde^'n, dda`i
VOA va` dda`i BBC loan tin chie^'n tha('ng cu?a Qua^n lu+.c ta o+? Ca(n cu+'
DDu+'c Hue^.. Rie^ng dda`i BBC no'i the^m: Tu+o+'ng Tra^`n Quang Kho^i no'i
kho^ng co' ddu+a qua^n sang la~nh tho^? Campuchia, nhu+ng theo tin tu+'c cu?a
chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c thi` Qua^n lu+.c VNCH co' truy dduo^?i qua^n CS
Ba('c Vie^.t tre^n la~nh tho^? Campuchia.
5) Nga`y 3 5 1974, to^?ng tho^'ng Nguye^~n Va(n Thie^.u ddi tru+.c tha(ng dde^'n
Go` Da^`u Ha. tham quan chie^'n tru+o+`ng. Trung tu+o+'ng Pha.m Quo^'c Thua^`n
va` to^i tie^'p ddo'n To^?ng tho^'ng. O^ng vui ve? ba('t tay chu'ng to^i ro^`i
ddi dde^'n xem chie^'n lo+.i pha^?m ti.ch thu cu?a qua^n ddi.ch: Ra^'t nhie^`u
vu~ khi' co^.ng ddo^`ng ca'c loa.i. No^?i ba^.t la` ca'c gia`n pho'ng ho?a
tie^~n 4 o^'ng, 8 o^'ng va` 12 o^'ng cu`ng ha`ng tra(m ho?a tie^~n 107 va` 122
ly. DDa(.c bie^.t ho+n ca? la` ho+n 30 ho?a tie^~n AT 3, loa.i mo+'i nha^'t cu?a
Lie^n So^ co' he^. tho^'ng ddie^`u khie^?n cho^'ng ta(ng, la^`n dda^`u tie^n bi.
qua^n ta ti.ch thu tre^n chie^'n tru+o+`ng mie^`n Nam. Ca'c tu`y vie^n qua^n
su+. Ta^y phu+o+ng mo^~i ngu+o+`i xin mo^.t qua? no'i dde^? ddem ve^` nu+o+'c
nghie^n cu+'u. Nhi`n so^' vu~ khi' kho^?ng lo^` cu?a ddi.ch bi. qua^n ta ti.ch
thu mo+'i hie^?u ddu+o+.c su+. ta`n pha' khu?ng khie^'p trong ca(n cu+' DDu+'c
Hue^. va` su+. chie^'n dda^'u anh hu`ng cu?a Tie^?u ddoa`n 83 BDDQ. Tie^'p
dde^'n, To^?ng tho^'ng ddi tha(m bo^. tham mu+u Lu+~ ddoa`n 3 Ky. binh va` ca'c
ddo+n vi. tru+o+?ng cu?a ca'c binh chu?ng trong to^? chu+'c LLXKQDDIII, o^ng
ba('t tay khen ngo+.i tu+`ng ngu+o+`i va` ga('n ca^'p ba^.c dda.i ta' cho trung
ta' Thie^'t gia'p Du+ Ngo.c Thanh, Chie^'n ddoa`n tru+o+?ng Chie^'n ddoa`n 315.
Sau ddo' To^?ng tho^'ng le^n tru+.c tha(ng chi? huy cu?a to^i cu`ng to^i bay
dde^'n DDu+'c Hue^.. Ca'c tru+.c tha(ng cu?a trung tu+o+'ng Pha.m Quo^'c Thua^`n
va` pha'i ddoa`n Phu? To^?ng tho^'ng bay theo sau.
Tre^n ddu+o+`ng bay, To^?ng tho^'ng ba('t chuye^.n vo+'i to^i:
-To^i ra^'t thi'ch ti'nh ta'o ba.o lie^`u li~nh trong ke^' hoa.ch ha`nh qua^n
cu?a anh.
- Thu+a To^?ng tho^'ng, dda^y la` su+. lie^`u li~nh co' ti'nh toa'n. To^i dda'p
la.i. Tha^'y To^?ng tho^'ng vui ve?, su+. ha^n hoan hie^.n tre^n ne't ma(.t,
to^i no'i ddu`a mo^.t ca^u tie^'ng Pha'p vo+'i To^?ng tho^'ng: La chance
sourit toujours aux audacieux. (Su+. may ma('n luo^n luo^n �cu+o+`i� vo+'i
nhu+~ng ke? lie^`u li~nh). O^ng ga^.t gu` cu+o+`i co' ve? dda('c y' la('m.
Tru+.c tha(ng dda'p xuo^'ng ca(n cu+' DDu+'c Hue^.. Ca'c chie^'n si~ Tie^?u
ddoa`n 83 BDDQ va` DDa.i ddo^.i 3 thuo^.c Tie^?u ddoa`n 64 BDDQ ha^n hoan tie^'p
ddo'n To^?ng tho^'ng. O^ng ddi bo^. mo^.t vo`ng vie^'ng tha(m, u?y la.o va` ban
thu+o+?ng. Doanh tra.i trong ca(n cu+' bi. pha'o binh ddi.ch ta`n pha' ddo^?
sa^.p ga^`n he^'t, nhu+ng su+. ha~nh die^.n giu+~ vu+~ng ddu+o+.c ddo^`n hie^.n
ra trong ddo^i ma('t cu?a mo^~i chie^'n si~ BDDQ. Mo^.t chua^?n u'y BDDQ co`n
ra^'t tre? ddi dde^'n to^i, ddu+'ng nghie^m cha`o, ro^`i thi`nh li`nh anh
bu+o+'c to+'i ga^`n to^i, hai tay na('m cha(.t la^'y tay to^i ba^.t kho'c va`
no'i: Ca'm o+n Thie^'u tu+o+'ng dda~ cu+'u ma.ng chu'ng em.
To^i ca?m ddo^.ng o^n to^`n dda'p la.i:
- Chi'nh anh pha?i ca'm o+n ca'c em mo+'i ddu'ng. Su+. chie^'n dda^'u vo^ cu`ng
du~ng ca?m cu?a ca'c em la` mo^.t ta^'m gu+o+ng sa'ng cho'i, la` nie^`m ha~nh
die^.n chung cu?a Qua^n lu+.c chu'ng ta. Chu'ng em mo+'i tha^.t su+. la` nhu+~ng
anh hu`ng cu?a Qua^n ddo^.i ma` mo.i ngu+o+`i Vie^.t Nam tu+. do pha?i mang o+n
ca'c em.
(6) Mo^.t tua^`n sau to^i nha^.n ddu+o+.c mo^.t thu+ cu?a DAO (Defense Attache'
Office) trong ddo' tu+o+'ng Homer Smith chuye^?n lo+`i khen ngo+.i cu?a dda.i
su+' Graham Martin dde^'n to^i: DDa^y la` la^`n dda^`u tie^n ke^? tu+` khi ky'
ke^'t ho`a dda`m Paris, mo^.t ke^' hoa.ch ha`nh qua^n ddu+o+.c thie^'t ke^'
tuye^.t ha?o va` ddu+o+.c thu+.c hie^.n tuye^.t ha?o(1).
Hai tua^`n sau, to^i nha^.n ddu+o+.c mo^.t thu+ cu?a dda.i ta' Raymond Battreall
nguye^n Co^' va^'n tru+o+?ng cu?a Bo^. Chi? huy Thie^'t Gia'p Binh QLVNCH.
Battreall cho ra(`ng dda^y lau. mo^.t chie^'n tha('ng ngoa.n mu.c va` xua^'t
sa('c nha^'t trong Chie^'n tranh Vie^.t Nam. Cuo^'i thu+ o^ng vie^'t ba(`ng
chu+~ Vie^.t Nam: Ky. Binh Vie^.t Nam Muo^n Na(m.
5. Ke^'t lua^.n DDu'ng mo^.t na(m sau, nga`y 30 tha'ng 4 na(m 1975, Qua^n DDoa`n
4 CSBV do Thu+o+.ng tu+o+'ng Hoa`ng Ca^`m chi? huy dda~ tha^'t ba.i trong ke^'
hoa.ch dda'nh chie^'m ti?nh Bie^n Ho`a, va` Su+ DDoa`n 341 CSBV bi. LLXKQDDIII
dda'nh ba.i o+? Bie^n Ho`a buo^.c pha?i ru't ddi sau khi chi.u nhie^`u to^?n
tha^'t to lo+'n(2). Ngay sau ddo', LLXKQDDIII ke'o qua^n ve^` tie^'p cu+'u Thu?
DDo^ Sai` Go`n thi` ddu+o+.c le^.nh buo^ng vu~ khi' dda^`u ha`ng lu'c 10:25
gio+` nga`y 30 tha'ng 4 na(m 1975.
Ai la` ngu+o+`i chi.u tra'ch nhie^.m la`m ma^'t MNVN? Ai la` thu? pha.m ddu+a
QLVNCH dde^'n cho^~ thua tra^.n?
Lu+~ DDoa`n 3 Ky. binh ke^? tu+` nga`y tha`nh la^.p 7.11.1970 dde^'n nga`y
30.4.1975 do to^i chi? huy, luo^n luo^n chie^'n tha('ng he^'t tra^.n na`y dde^'n
tra^.n kha'c cho dde^'n phu't cho't. Kho^ng mo^.t ai trong chu'ng to^i lu`i
bu+o+'c tru+o+'c qua^n thu`. Kho^ng mo^.t ai trong chu'ng to^i bo? tro^'n ra
nu+o+'c ngoa`i. Ta^'t ca? o? ta.i ha`ng va` cha^'p nha^.n ddi.nh me^.nh kho^ng
than van ke^u kho'c. Trong ta'c pha^?m Servitude et Grandeur Militaires, thi si~
Pha'p Alfred De Vigny (1810-1857) no'i danh du+. va` tra'ch nhie^.m ddo^i khi
ke^'t thu'c mo^.t ca'ch bi tha?m. Cho ne^n, ddu+'ng tru+o+'c mo^.t ddi.nh me^.nh
ta`n kho^'c, con ngu+o+`i pha?i bie^'t tha^n pha^.n cu?a mi`nh ma` cha^'p
nha^.n no' mo^.t ca'ch can dda?m.
Tha'ng Gie^ng 2009 Tra^`n Quang Kho^i
Ghi chu' :
(1) GEN Homer Smith wrote: 'On behalf of the Honorable Graham Martin, the
Ambassador of the United States and myself, I wish to express our felicitations
upon the brilliant success of your recent operation.
This was the first time since the Paris Peace Agreement, a plan of operation has
been so well planned and so well executed'
(2) Xin ddo.c:
'Danh Du+. va` To^? Quo^'c', 1995, Chua^?n tu+o+'ng Tra^`n Quang Kho^i.
'Fighting to the Finish', BG Tran Quang Khoi, p.19 25, ARMOR, March April 1996.
Ho^`i Ky' 'Cha(.ng ddu+o+`ng mu+o+`i nghi`n nga`y', Thu+o+.ng tu+o+'ng Hoa`ng
Ca^`m.
Lo+`i gio+'i thie^.u ta'c gia? Tra^`n Quang Kho^i xua^'t tha^n tu+` kho'a 6
TVBQG DDa` La.t 1952 To^'t nghiOEp:
Tru+o+`ng Ky. Binh Saumur, Pha'p 1955.
Tru+o+`ng Thie^'t Gia'p Lu.c Qua^n Hoa Ky` FORT KNOX, Kentucky 1959.
Tru+o+`ng DDa.i Ho.c Chi? Huy va` Tham Mu+u Lu.c Qua^n Hoa Ky` Fort Leavenworth,
Kansas 1973.
Ca^'p ba^.c va` chu+'c vu. sau cu`ng: Chua^?n tu+o+'ng, tu+ lOEnh Lu+~ DDoa`n 3
Koe Binh thuo^.c Qua^n DDoa`n III.QLVNCH. Sau chie^'n tranh ViOEt Nam, tu+o+'ng
Kho^i bi. ba('t va` bi. tu` ca?i ta.o 17 na(m. DDi.nh cu+ ta.i tie^?u bang
Virginia, Hoa Ky` na(m 1993. To^'t nghiOEp Tru+o+`ng DDa.i Ho.c George Mason
University, Hoa Ky` vo+'i ca^'p ba(`ng MA Va(n Chu+o+ng Pha'p 1998.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chu�:
Cha�u vu+`a ddo.c mo^.t so^� tho^ng tin ve^` o^ng cha�u, Tra^`n Quang
Kho^i. O^ng cha�u hie^?n gio+` so^�ng ta?i South Riding, va` kho^ng
co`n o+? Springfield dda~ nhie^`u na(m qua. DDo� chi? la` mo^?t tie^?u
tie^�t trong tru+o+`ng ho+.p o^ng muo^�n ca^.p nha^.t tho^ng tin tre^n
trang nha` cu?a o^ng... Cha�u xin ca�m o+n o^ng ve^` thi` gio+` cu?a
o^ng. (Tra^`n Quang Phu�, 31/08/2008)
Ddu'ng la` ho. Boo de Be.t :)))))
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hey, hey, ma`y nha('c to*'i chuye^.n xu*a la`m tao nho*' dda?o Guam
de^~ so*. luo^n nha.
Xe^'p ha`ng da`i ddi la~nh co*m me^.t nghi? ! Tao bu*.c mi`nh cha.y
vo^ PX mua thu*'c a(n luo^n.
Sau ddo' thi` ddu*o*.c ra hotel ga^`n tra.i Anderson o*?. Co' dda^`u
be^'p la`m bi'p te^'ch cho a(n 24/24.
Anh em ty. na.n trong hotel cu*' xuo^'ng nha` ha`ng ngo^`i cho*i cho
to*'i sa'ng luo^n dde^? ba`n chuye^.n chi'nh chi., chi'nh em....va`
phu.c quo^'c !
;-))))
TGIF ! :)