Lie^n Tha`nh tra? lo+`i cha^'t va^'n trong ba`i Tri.nh Co^ng So+n
hailua
DDa~ co' mo^.t so^' ddo^.c gia? go'p y' cu~ng nhu+ tha('c ma('c sau loa.t
ba`i ve^` Tri.nh Co^ng So+n, vi` the^' to^i xin chi'nh thu+'c phu'c dda'p
nhu+ sau:
Ba`i gia?i tri`nh cu?a to^i, vo+'i tu+ ca'ch la` mo^.t cu+.u tru+o+?ng ty
CSQG Thu+`a Thie^n Hue^', no'i ve^` mo^.t o^? CS na(`m vu`ng lo+'n nha^'t,
nguy hie^?m nha^'t, ga^y ta'c ha.i nha^'t cho Mie^`n Nam, trong ddo' co'
dde^` ca^.p nhie^`u ve^` Tri.nh Co^ng So+n va` nhu+~ng hoa.t ddo^.ng na(`m
vu`ng cu?a ma.ng lu+o+'i na`y, ddu+o+.c vie^'t theo lo^'i vu+`a ke^?
chuye^.n, vu+`a mang ti'nh "phu'c tri`nh cu?a ca?nh sa't", tha^.t ti`nh
kho^ng ngo+` la.i ga^y ra nhie^`u ca^u ho?i tu`m lum nhu+ the^'!.
To^i kho^ng pha?i la` ca^y vie^'t chuye^n nghie^.p, mo^.t ga~ "vu+`a co`
vu+`a li'nh" ke^? chuye^.n, nghi~ sao vie^'t va^.y, chi? muo^'n ke^? la.i
mo^.t su+. tha^.t. Cho ne^n, thie^'u so't va` kho^ng ro~ ra`ng la` chuye^.n
ta^'t nhie^n. DDa~ co' va`i ca^u ho?i hoa(.c y' kie^'n mang ti'nh mi?a mai
xa'ch me', co^' phu? nha^.n va^'n dde^`. Nhu+ng cu~ng co' ra^'t nhie^`u ca^u
ho?i ddu+'ng dda('n ra^'t dda'ng tra^n tro.ng. Qua? ti`nh khi vie^'t, to^i
dda~ kho^ng nghi~ ra ddu+o+.c ddie^`u la` to^i ddang vie^'t la.i mo^.t ca^u
chuye^.n ti`nh ba'o cho co^ng lua^.n, chu+' kho^ng pha?i la` ddang la`m
phu'c tri`nh cho mo^.t co+ quan ti`nh ba'o cu?a chi'nh phu?. Vi` ba`i vie^'t
kha' nga('n go.n cho mo^.t ca^u chuye^.n da`i do`ng, ne^n dda~ ga^y ra
nhu+~ng tha('c ma('c chi'nh dda'ng, va` cu~ng ta.o co+ ho^.i cho nhu+~ng ai
thi'ch ba('t be~ kie^'m co+'. DDie^`u chi'nh ye^'u la`, dda^y la` nhu+~ng
du+~ kie^.n tha^.t, co' lie^n quan dde^'n mo^.t giai ddoa.n li.ch su+?
dda^`y bie^'n ddo^.ng, ma` to^i la.i la` ngu+o+`i na(`m sa^u trong cuo^.c,
ngay trong ca'i no^i dda~ dde? ra no', ne^n bo^?n pha^.n cu?a to^i la` pha?i
mo+? no' ra, dde^? nhu+~ng ngu+o+`i vie^'t su+? co' the^m du+~ kie^. n va`
ru't ra ba`i ho.c cho ha^.u the^'.
DDe^? la`m va^'n dde^` ddu+o+.c hie^?u mo^.t ca'ch ddo+n gia?n va` de^~
da`ng, trong ba`i na`y, chu'ng to^i se~ co^' ga('ng dde^` ca^.p ve^` mo^.t
va`i nguye^n ta('c so+ dda(?ng trong ti`nh ba'o cu?a mo.i phi'a, CS cu~ng
nhu+ quo^'c gia da^n chu?, nha(`m hy vo.ng la` nhu+~ng ba`i vie^'t sau, to^i
se~ kho^ng bi. la^.p la.i nhu+~ng cha^'t va^'n cu~, hoa(.c gia? nhu+~ng y'
kie^'n hay ca^u ho?i mang ti'nh xa'ch me' cho+. bu'a, la`m to^'n thi` gio+`
ngu+o+`i ddo.c. Va` ddie^`u quan tro.ng nha^'t la`, nhu+~ng nguye^n ta('c
na`y co' the^? hu+~u i'ch cho nhu+~ng ai ddang va` se~ tham gia ca'c co^ng
vie^.c nha(`m da^n chu? ho'a dda^'t nu+o+'c, ru't ra nhu+~ng nguye^n ta('c
co+ ba?n trong hoa.t ddo^.ng, tra'nh bo+'t nhu+~ng so+ xa^?y vo^ va`n dda'ng
tie^'c. Be^n ca.nh ddo' la` no^.i gia'n no^.i thu`, mo^.t va^'n dde^` muo^n
thuo+? cu?a ti`nh ba'o, ma` dda~ la`m hu?y hoa.i ddi nhu+~ng ta`i na(ng cu?a
dda^'t nu+o+'c, nhu+ chuye^.n vu+`a mo+'i xa?y ra cho Lua^.t su+ tre? Le^
Co^ng DDi.nh.
DDa'ng ly' vie^.c TCS pha?i ddu+a ra a'nh sa'ng so+'m ho+n, tho+`i ddie^?m
na^`y ddu+a ra la` qua' cha^.m.
To^i ca^`n no'i ro~ "Nghe^` ti`nh ba'o la` mo^.t nghe^` kha('c nghie^.t.
Nhu+~ng ai dda~ o+? trong nghe^` na`y dde^`u pha?i cha^'p nha^.n mo^.t
cuo^.c ddo+`i nghie^.t nga~, bi. ra`ng buo^.c bo+?i lua^.t pha'p quo^'c gia
va` nhu+~ng quy lua^.t cha(.t che~ cu?a co+ quan suo^'t ca? ddo+`i, cho du`
co`n phu.c vu. hay dda~ ve^` hu+u. Ho. so^'ng thu mi`nh im la(.ng ca^m ni'n,
cho^n cha(.t nhu+~ng gi` mi`nh dda~ la`m, mi`nh dda~ bie^'t, cho dde^'n lu'c
li`a kho?i co~i ddo+`i. No'i mo^.t ca'ch ddu'ng nghi~a la` "so^'ng dde^?
da., che^'t mang theo".
Nhu+ng ho^m nay, trong ca?nh quo^'c gia suy vong, bi. CS ddo^ ho^., va^.n
nu+o+'c ddie^u linh, chi'nh phu? VNCH kho^ng co`n nu+~a, to^i co' bo^?n
pha^.n pha?i tu+o+`ng tri`nh cho li.ch su+? nhu+~ng oan khie^n cu?a dda^'t
nu+o+'c. Nha^'t la` nhu+~ng nha^n va^.t ma` tho+`i gian ti'nh cho phe'p
ddu+o+.c ba.ch ho'a. Sau khi sau nghi~ va` ca^n nha('c,to^i vie^'t cuo^'n
Bie^'n DDo^.ng Mie^`n Trung ddo^`ng tho+`i se~ co^ng khai ho'a su+. tha^.t
ve^` mo^.t so^' nha^n va^.t te^n tuo^?i. Bo+?i vi`, do so^' pha^.n run ru?i,
to^i la.i la`m Ca?nh Sa't Tru+o+?ng ta.i Hue^', ca'i no^i cu?a mo^.t he^.
tho^'ng CS na(`m vu`ng su+? du.ng chie^u ba`i to^n gia'o, sinh vie^n ho.c
sinh. To^i co' tra'ch nhie^.m pha?i ba.ch ho'a.
Tu+. co^? chi' kim ca'i gi` thuo^.c ve^` Ti`nh ba'o, tu+'c thuo^.c ve^` bi'
ma^.t, thuo^.c ve^` im la(.ng. Chu'ng to^i, so^'ng dde^? bu.ng, che^'t mang
theo kho^ng bao gio+` ho+? mo^i tie^'t lo^. mo^.t ddie^`u gi` ca?. Ta.i sao?
An ninh quo^'c gia, an ninh cho ba?n tha^n, an ninh cho ddo^`ng ddo^.i, an
ninh cho nhu+~ng ke? co^.ng ta'c vo+'i mi`nh. Ha^`u nhu+ lua^.t pha'p mo.i
quo^'c gia dde^`u quy ddi.nh nhu+ the^', co`n CS, to^i kho^ng bie^'t chu'ng
xu+? su+. va` "lua^.t" cu?a chu'ng the^' na`o. Co' ra^'t nhie^`u tru+o+`ng
ho+.p pha?i dde^'n ba hoa(.c bo^'n nu+oi na(m sau chi'nh phu? mo+'i gia?i
ma^.t mo^.t so^' ho^` so+ hoa(.c ca' nha^n. DDo' la` le~ thu+o+`ng ti`nh.
Sau 1975 VN Co^.ng Ho`a kho^ng co`n nu+~a, tuy nhie^n vi` an toa`n cho
ddo^`ng ddo^.i va` nhu+~ng ti`nh ba'o vie^n, ma^.t ba'o vie^n co`n ke.t la.i
trong vu`ng ddi.ch kie^?m so'at ne^n kho^ng the^? tie^'t lo^.. DDo' la`
dda.o ddu+'c to^'i thie^?u pha?i co' cu?a mo^.t ngu+`o+`i ra^'t bi`nh
thu+o+`ng nhu+ to^i.
Ta.i sao kho^ng da'm vie^'t khi TCS co`n so^'ng? Lie^n Tha`nh muo^'n no^?i
tie^'ng?
Ca' nha^n to^i khi vie^'t ve^` nhu+~ng gi` to^i bie^'t ve^` TCS vi` nhu+~ng
ly' do sau dda^y:
To^i kho^ng muo^'n mang tie^'ng "tie^'ng ba^'t nghi~a, hoa(.c vi` lu+o+`i,
hoa(.c vi` so+. ma` kho^ng no'i ra su+. tha^.t. Va` cu~ng kho^ng muo^'n
dde^? nhu+~ng ai dda~ thu+o+ng, ghe't, TCS o+? trong ti`nh tra.ng mu` mo+`
ve^` mo.i phu+o+ng die^.n cu?a cuo^.c ddo+`i TCS, trong khoa?ng tho+`i gian
ma` quo^'c gia, va` dda(.c bie^.t la` xu+' Hue^', tra?i qua nhie^`u kho^?
na.n, xua^'t pha't tu+` dda?ng CSVN, tu+` nhu+~ng ke? buo^n tha^`n ba'n
tha'nh, ddo^.i lo^'t tu ha`nh nhu+ Tri' Quang, DDo^n Ha^.u.
Vie^'t ve^` TCS dde^? mo.i ngu+o+`i cu`ng nhi`n tha^.t ro~ TCS la` ai?
quo^'c gia? CS, nha^n ca'ch tha^.t, con ngu+o+`i tha^.t, va` cu~ng dde^?
la`m ro~ ho+n nhu+~ng nha^.n xe't cu?a ba(`ng hu+~u ddo^'i vo+'i TCS, nha^'t
la` nha^.n xe't cu?a Tri.nh Cung, DDa(.ng va(n A^u, va` va`i ngu+o+`i ba.n
cu?a TCS nu+~a, ro^i quy' vi. tu+. cho.n cho mi`nh mo^.t tha'i ddo^..
Co' ngu+o+`i cho la` to^i muo^'n bo^i nho. TCS dde^? no^?i tie^'ng.
Co' ca^`n bo^i nho. the^m TCS nu+~a hay kho^ng? Vi` ty. hie^`m, vi` ganh
nghe't TCS? Tha`nh tha^.t ma` no'i, quan he^. ca' nha^n giu+~a to^i va` TCS,
ne^'u kho^ng dde^` ca^.p to+'i ly' tu+o+?ng va` quan ddie^?m chi'nh tri.,
to^i va` TCS kho^ng he^` co' oa'n thu` ca' nha^n. To^i cu~ng dda~ tu+`ng
giu'p TCS va` gia ddi`nh TCS ba(`ng ca'ch lo+` ddi mo^.t so^' vie^.c ma`
kho' no'i ra dde^? gia ddi`nh TCS sinh so^'ng. Ngoa`i ra, to^i co`n la` ba.n
cu?a Tri.nh Co^ng Ha`, (kho^ng pha?i la` Tri.nh Quang Ha`) chu'ng to^i la`
ba.n vo~ sinh, thu+o+`ng xuye^n ta^.p Judo chung vo+'i nhau. Ha` hie^.n o+?
Cali, chu'ng to^i va^~n co`n la` ba.n. To^i cu~ng kho^ng co' tho'i quen ganh
ghe't, ty. hie^`m ba^'t cu+' ai, nha^'t la` thuo^.c ca^'p cu?a mi`nh.
Co`n no'i ba'm va`o TCS dde^? no^?i tie^'ng.
Xin ho?i, ba'm va`o TCS dde^? no^~i ca'i "tie^'ng"gi`? To^i xua^'t tha^n la`
cha'u ddi'ch to^n ddo+`i thu+' 7 cu?a Gia Long Hoa`ng DDe^', do`ng DDo^ng
Cung Tha'i Tu+? Ca?nh, cha'u no^.i Ky` Ngoa.i Ha^`u Cu+o+`ng DDe^?. Ba`
no^.i to^i la` cha'u ngoa.i vua Thie^.u Tri., chi. cu?a DDe^. Nha^'t Ta(ng
Tho^'ng Thi'ch Ti.nh Khie^'t. Nha^n ca'ch va` lo`ng ye^u nu+o+'c cu?a tie^`n
nha^n to^i kho^ng ddu? cho to^i "nho+` va?" hay sao, ma` pha?i nho+` va`o
nha.c si~ na(`m vu`ng TCS dde^? no^?i tie^'ng? To^i no'i va^.y thi` the^'
na`o cu~ng co' ddie^`u tie^'ng ra(`ng to^i la` ga~ khoe khoang. Kho^ng sao
ca?, co`n ho+n la` bi. si? nhu.c a(n theo te^n nha.c si~ ma^'t tu+ ca'ch
Tri.nh Co^ng So+n. DDie^`u ddo' cu~ng ddo^`ng nghi~a vo+'i vie^.c si? nhu.c
truye^`n tho^'ng gia ddi`nh to^i. TCS la` thie^n ta`i cu?a ai cu~ng ma(.c
ke^., nhu+ng nha^'t ddi.nh kho^ng pha?i la` thie^n ta`i cu?a to^i. Va? la.i,
ne^'u kho^ng bie^'t thi` tho^i, co`n dda~ bie^'t ro~ TCS nhu+ the^', lie^.u
ai co' can dda?m dde^? ddu+'ng ga^`n TCS kho^ng? no'i chi dde^'n "no^?i
tie^'ng"? Ngoa`i ra, co' mo^.t kie^?u no^?i tie^'ng nu+~a, ma` to^i cu`ng
ra^'t nhie^`u ba.n ddo^`ng ngu~ dda~ no^?i tie^'ng, ddo' la` "no^?i tie^'ng
bo? cha.y" tru+o+'c ddo^`ng ddo^.i. Ca'i no^?i tie^'ng na`y dda~ qua' ddu?
dde^? suy nga^?m dde^'n cuo^'i ddo+`i ro^`i, co' ca'i no^?i tie^'ng na`o ma`
co' the^? xo'a ddu+o+.c ca'i no^?i tie^'ng na`y kho^ng? ca^`n the^m nu+~a
kho^ng?
Nhu+~ng ba('t be? sao ddo+.i dde^'n ba^y gio+` mo+'i no'i ra? Da'm no'i ra
khi TCS co`n so^'ng kho^ng? DDo+.i TCS che^'t, ro^`i muo^'n no'i sao thi`
no'i? Ro~ ra`ng la` muo^'n a(n theo, muo^'n no^?i tie^'ng qua ba`i vie^'t
co' ti'nh ca'ch nhu.c ma. mo^.t "tha^`n tuo+.ng, thie^n ta`i"!
Tha^.t ti`nh ma` no'i, cho du` la` kho^ng co' kie^'n thu+'c ti`nh ba'o,
nhu+ng nhu+~ng ddie^`u trong cuo^.c so^'ng ha`ng nga`y cu~ng ddu? cho mo.i
ngu+o+`i hie^?u mo^.t ca'ch so+ dda(?ng la`, gia? su+? to^i co^ng bo^'
ddie^`u na`y lu'c TCS co`n so^'ng, thi` ha^.u qua? gi` se~ xa?y ra cho
ddu+o+ng su+. va` nhu+~ng ngu+o+`i co' lie^n quan dda~ cung ca^'p nhu+~ng
tin tu+'c ve^` TCS cho to^i ma` va^~n co`n o+? la.i VN? Quy' vi. kho^ng tin
to^i, nhu+ng Co^ng An CSVN se~ tin, va` co+ quan ti`nh ba'o nu+o+'c ngoa`i
tin to^i. Ly' do cha^'t va^'n thi` tie^?u tie^'t no^ng ca.n, ro^`i cho la`
toa`n bo^. du+~ kie^.n to^i ddu+a ra la` kho^ng ddu'ng, thi` qua? la` chi?
muo^'n kie^'m co+' mo.n dde^? ba`i ba'c ma` tho^i. Va` cu~ng kie^?u ly'
lua^.n so+` voi nhu+ the^', thi` li.ch su+? kie^?u na`y chi? la` li.ch su+?
cu?a ngu+o+`i so^'ng? Ngu+o+`i che^'t ke^? nhu+ xu`?
Ly' do ma` to^i kho^ng the^? co^ng bo^' va^'n dde^` TCS hoa.t ddo^.ng 3
mang, khi ddu+o+ng su+. co`n so^'ng, thi` to^i dda~ no'i o+? tre^n, xin
ddu+o+.c nha('c la.i mo^.t la^`n nu+~a. Tha^.t ra, ba^'t cu+' ai la` da^n
ti`nh ba'o nhu+ to^i, dde^`u hie^?u ngay la` ta.i sao nhu+ the^', ma` kho^ng
ca^`n mo^.t lo+`i gia?i thi'ch na`o. Ti`nh ba'o co' lua^.t cu?a ti`nh ba'o.
No' ca(n cu+' tre^n lu+o+ng ta^m, dda.o ddu+'c va` tra'ch nhie^.m ddo^'i
vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i kha'c co' lie^n quan, dda~ cung ca^'p tho^ng tin cho
CSQG va^~n co`n o+? la.i VN. Ai co' the^? ba?o dda?m ra(`ng TCS ko bi. ba('t
ne^'u nhu+ to^i co^ng bo^' ra(`ng TCS dda~ tu+`ng hoa.t ddo^.ng 2 mang cho
to^i va` ti`nh ba'o ngoa.i quo^'c? ma` ha^.u qua? ke'o theo nhu+~ng ngu+o+`i
kha'c nu+~a? Kho^ng gi` co' the^? dda(.t tre^n ti'nh ma.ng va` an nguy cu?a
ho. ddu+o+.c. Ca^u chuye^.n ma` cha'nh va(n pho`ng cu+.u pho' TT My~ Dick
Cheney, Lewis "Scooter" Libby tie^'t lo^. danh ti'nh mo^.t ddie^.p vie^n
CIA, ba` Valerie Plame, ma(.c du` dda~ ddu+o+.c cho la`" "degrade" dda~ ga^y
ra^'t nhie^`u so'ng gio', ha(?n quy' vi. co`n nho+'?
Tie^.n dda^y, Lie^n Tha`nh to^i co' ddo^i lo+`i "ta^m su+. lo`ng tho`ng"
du+o+'i dda^y, dde^? tra? lo+`i cho nhu+~ng ke~ cho la` TCS qua' no^~i
tie^'ng, qua' thie^n ta`i, ne^n to^i muo^'n a(n theo...
To^i ro+`i dda^'t nu+o+'c nga`y 30.4.75, 32 tuo^?i. Vo+'i ca'i tuo^?i na`y,
bie^'t bao nhie^u thanh nie^n trong nu+o+'c, bao nhie^u qua^n nha^n co`n o+?
la.i, la(.ng le~ ddi va`o "chie^'n khu" vo+'i mo^.t tu+o+ng lai dda^`y nguy
hie^?m va` vo^ ddi.nh: kho^ng lu+o+ng tha'ng, kho^ng vu~ khi' qua^n trang
qua^n du.ng? kho^ng lu+o+ng thu+.c, ddo'i kha't! Kho^ng co`n chi'nh phu?,
kho^ng co`n to^? chu+'c, nhu+ng ho. va^~n lie^`u ma.ng vo+'i mo^.t tu+o+ng
lai vo^ ddi.nh. Vi` sao va^.y? Ho. mo+ uo+'c ddie^`u gi`? Hoa`i vo.ng
ddie^`u gi`? Ho. chie^'n dda^'u cho ai? Ke^'t qua? la` nhu+~ng ca'i che^'t
a^m tha^`m no+i ru+`ng thie^ng nu+o+'c ddo^.c, hay nhu+~ng ba?n a'n tu+?
hi`nh, nhu+~ng na(m tha'ng tu` dda`y suo^'t ca? ddo+`i ngu+o+`i! Vi` sao
nhu+~ng anh hu`ng vo^ danh na`y la`m nhu+ va^.y? Pha?i cha(ng la` vi` ho.
kho^ng the^? na`o cha^'p nha^.n ddu+o+.c mo^.t thu+.c te^' la` Mie^`n Nam
dda~ ro+i va`o tay CS? DDo' la` mo^.t nie^`m ddau, mo^.t nie^`m ua^'t nghe.n
kho^ng the^? chi.u ddu+.ng ddu+o+.c?
Chu'ng to^i, mo^~i ngu+o+`i cho.n mo^.t con ddu+o+`ng, con ddu+o+`ng to^i
ddi la` con ddu+o+`ng he`n, nhu+ng nie^`m ddau thi` gio^'ng nhu+ nhau nhu+
ddu'c. DDau kho^ng the^? chi.u ddu+.ng ddu+o+.c, ddau vo^ bo+`!
To^i sang My~, cho^n cha(.t ta^'t ca? trong lo`ng, kho'a ki'n no' la.i,
kho^ng da'm nghi~ to+'i chuye^.n 30.4. Va^~n mo+ mo+ ti?nh ti?nh. Tha^.t hay
mo^.ng dda^y? Nhu+~ng dde^m mo+ co^' qua^.n, dde^'n khi ti?nh gia^'c, tha^.t
ha~i hu`ng! To^i lao va`o mu+u sinh, va` co^' ga('ng cho xong 4 na(m dda.i
ho.c, dde^? vu+`a nhu+ la` mo^.t lie^`u thuo^'c la~ng que^n ,vu+`a la` co'
ca'i nghe^` nuo^i ba^`y tre?. Vu+`a la`m 2, 3 job, vu+`a ddi ho.c. Nho.c
nha(`n ta^'t ba^.t dde^? kho^ng co' tho+`i gian cho qua' khu+' ha`nh ha..
Chuye^.n cu~ va^~n co^' dda`o cho sa^u ma` cho^n no' ddi theo nga`y tha'ng.
Nhu+ng na(.ng ne^` qua'! kho' qua'! Qua tuo^?i lu.c tua^`n, ve^` hu+u, la
ca` be` ba.n. Ngo^`i ke^? chuye^.n cu~ vo+'i da(m ba tha(`ng ba.n li'nh,
tu.i no' ha' ho^'c mo^`m. Kho^ng ngo+` chuye^.n to^`i te^. dde^'n va^.y. Co'
tha(`ng ho?i to^i, ma`y da'm vie^'t kho^ng? Di~ nhie^n la` vie^'t, chuye^.n
tha^.t co' gi` kho^ng da'm? Chuye^.n la'o mo+'i kho^ng da'm ! Va? la.i,
nha^n chu+'ng so^'ng va^~n co`n dda^y. Tre^n 5000 nha^n vie^n Ty CSQG cu`ng
chia bu`i xe~ ngo.t vo+'i to^i, mo^.t so^' co`n ke.t la.i VN, mo^.t so^'
lu+u la.c kha('p no+i, nhu+ng i't ra cu~ng co`n khoa?ng 3000 ra?i ra'c
dda^`y the^' gio+'i.
Ly' do cuo^'n sa'ch Bie^'n DDo^.ng Mie^`n Trung ra ddo+`i la` nhu+ the^'.
Ca`ng vie^'t, to^i ca`ng tha^'y nhe. ngu+o+`i. Cuo^'n sa'ch vo+'i to^i
tha^.t su+. la` mo^.t gia?i thoa't!
* Va^'n dde^` Ma^.u Tha^n 1968
Tha'ng 5 na(m 1967, HCM chu? to.a phie^n ho.p cu?a Bo^. CT trung u+o+ng
dda?ng CSVN dde^? duye^.t xe't ti`nh hi`nh va` ke^' hoa.ch cho chie^'n di.ch
ddo^ng xua^n 1967-1968. Ke^' tie^'p, tu+` nga`y 20 dde^'n nga`y 24.10.1967,
ta.i phie^n ho.p cu?a bo^. chi'nh tri., thay ma(.t Qua^n u?y trung u+o+ng,
Tu+o+'ng Va(n Tie^'n Du~ng tri`nh ba`y du+. tha?o chie^'n di.ch
DDo^ng-Xua^n-He` 1967-1968. Bo^. CT quye^'t ddi.nh mo+? cuo^.c to^?ng CK,
to^?ng no^~i da^.y va`o ddu'ng Te^'t Ma^.u Tha^n 1968.
Nhu+ va^.y cuo^.c TCKT no^~i da^.y dda~ ddu+o+.c bo.n chu'ng quye^'t ddi.nh
va`o tha'ng 10.1967, dde^? dda'nh lu+`a va` ta.o ba^'t ngo+`, HCM tra'o
tro+? dde^` nghi. hu+u chie^'n 7 nga`y trong dip te^'t Ma^.u Tha^n, nhu+ng
chi'nh phu? VNCH chi? ddo^`ng y' 3 nga`y ma` tho^i.
Nhu+~ng hoa.t ddo^.ng cu?a VC ddu+o+.c co+ quan ti`nh ba'o CSQG Thu+`a
Thie^n Hue^' ghi nha^.n tru+o+'c cuo^.c To^?ng Co^ng Ki'ch, To^?ng no^?i
da^.y tai Thu+`a Thie^n Hue^':
1. Ti`nh ba'o Ky~ thua^.t.
Khoa?ng tu+` nga`y 10 tha'ng 12 .1967, ga^`n 20 nga`y tru+o+'c cuo^.c ta^'n
co^ng, co+ quan ti`nh ba'o da^n su+. ddo^`ng minh dda~ co' mo^.t loa.t
kho^ng a?nh chu.p ddu+o+.c ta.i nhu+~ng vu`ng nu'i phi'a ta^y tha`nh pho^'
Hue^': thu+o+.ng nguo^`n so^ng Bo^`, Khe Tra'i, ddo^.ng Chuo^'i, so^ng Hu+~u
Tra.ch, pha't gia'c mo^.t so^' lu+o+.ng ddo^ng dda?o ca'c lu+.c lu+o+.ng
qua^n su+. cu?a VC ddang ta^.p trung ta.i ca'c vu`ng tre^n. Tin tu+'c ti`nh
ba'o ky~ thua^.t cu~ng nghi nha^.n mo^.t so^' ddie^.n dda`i qua^n su+.
ddi.ch ddang hoa.t ddo^.ng lie^n tu.c ta.i vu`ng na^`y.
To^i dda~ ddu+o+.c co+ quan ti`nh ba'o da^n su+. ddo^`ng minh tho^ng ba'o
dda^`y ddu?. DDo^`ng tho+`i ho. cu~ng dda~ ye^u ca^?u to^i xu+? du.ng lu+.c
lu+o+.ng ti`nh ba'o co+ Hu+~u CSDDB dde^? pho^'i kie^?m va` xa'c nha^.n
the^m ca'c tin tu+'c tre^n.
2. Mu+o+`i toa'n ti`nh ba'o cu?a 10 qua^.n thuo^.c ti?nh Thu+`a Thie^n tu+`
phi'a ba('c la` qua^.n Phong DDie^`n, xuo^'ng ta^.n phi'a nam la` qua^.n
Phu' Lo^.c, dde^`u ba'o ca'o ve^` BCH ti?nh nhu+~ng tin tu+'c tu+o+ng tu+.
gio^'ng nhau: Da^n chu'ng trong nhu+~ng vu`ng C,D,F ( lu+o+.ng gia' ti`nh
hi`nh an ninh) dde^`u ddu+o+.c co+ so+? VC ddi.a phu+o+ng tho^ng ba'o: Mo.i
gia ddi`nh trong vu`ng dde^`u pha?i mua tru+~ lu+o+ng thu+.c, du+. tru+~
thuo^'c men, chua^?n bi. cho mo^.t cuo^.c dda'nh lo+'n sa('p xa~y ra.
3. Mo^.t so^' ca'n bo^. CS tu+` ca^'p huye^.n tro+? le^n cu~ng dda~ ddu+o+.c
le^.nh ro+`i kho?i ddi.a ba`n hoa.t ddo^.ng le^n ma^.t khu ho^.i ho.p.
Ta.i tha`nh pho^' Hue^' co' 8 chi bo^. dda?ng CS va` 80 co+ so+? dda?ng bi'
ma^.t co' nhu+~ng ho.at ddo^.ng kha'c thu+o+`ng, bo.n chu'ng tie^'p xu'c
vo+'i nhau thu+o+`ng xuye^n ho+n. Ta.i ca'c tra.m giao lie^n no^.i tha`nh
co' ra^'t nhie^`u ke? la. xua^'t hie^.n.
4. Nhie^`u co+ so+? quan tro.ng no^.i tha`nh ddu+o+.c ddie^`u le^n ma^.t khu
ho^.i ho.p do Khu U?y Tri. Thie^n to^? chu+'c. Bo.n ho. ro+`i tha`nh pho^'
le^n Ma^.t khu ho.p va`o dda^`u tha'ng 12.1967 va` tro+? ve^` la.i tha`nh
pho^' Hue^' va`o khoa?ng 20 tha'ng 12.1967.
DDu+o+ng nhie^n, trong so^' nhu+~ng co+ so+? le^n ho.p ta.i ma^.t khu co'
co+ so+? no^.i tuye^'n cu?a chu'ng to^i. Vi` va^.y, khi ho. tro+? ve^`
chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c ba'o ca'o cu?a ho. nhu+ sau:
Kho'a ho.c ta^.p na`y co' khoa?ng 300 ca'n bo^. va` 130 co+ so+? no^`ng
co^'t no^.i tha`nh. No^.i dung ho.c ta^.p la` phu+o+ng thu+'c pha't ddo^.ng
qua^`n chu'ng no^~i da^.y ta.i no^ng tho^n va` ddo^ thi.. Nhie^.m vu. cu?a
ho. la` sau khi tro+? ve^` ddi.a ba`n ho.at ddo^.ng la` tha`nh la^.p ca'c
ddo^.i co^ng ta'c la`m no`ng co^'t pha't ddo^.ng qua^`n chu'ng to^?ng no^~i
da^.y kho+?i nghi~a.
Cu~ng ca^`n no'i ro~ the^m trong so^' nhu+~ng co+ so+? no^.i tha`nh ddu+o+.c
ddie^`u le^n ma^.t khu, co' ca? Gia'o su+ Le^ va(n Ha?o, mo^.t so^' sinh
vie^n dda.i ho.c Hue^'. Bo.n chu'ng la` co+ so+? no^.i tha`nh VC.
DDie^?m chi'nh ra^'t quan tro.ng la` chu'ng to^i pha't hie^.n ha^`u he^'t
ca'c tha`nh pha^`n tha^n ca^.n tranh dda^'u cu?a Thi'ch Tri' Quang va`o na(m
1966, dda`o thoa't le^n ma^.t khu, nay trong nhu+~ng nga`y ca^.n Te^'t, dda~
ddo^.t nha^.p tro+? la.i, tru' ngu. ta.i ca'c ca(n cu+' lo~m cu?a bo.n
chu'ng trong tha`nh pho^' Hue^'. Ca(n cu+' va`o nhu+~ng su+. vie^.c vu+`a
ne^u tre^n, co^.ng the^m mo^.t so^' du+~ kie^.n kha'c, chu'ng to^i, co+ quan
ti`nh ba'o CSQG cu?a BCH.CSQG Thu+`a Thie^n-Hue^' va` co+ quan ti`nh ba'o
da^n su+. Hoa ky` sau khi nha^.n ddi.nh lu+o+.ng gia' dde^`u ddi dde^'n
mo^.t ke^'t lua^.n chung la` VC se~ ta^'n co^ng Hue^' trong nhu+~ng nga`y
Te^'t Ma^.u Tha^n 1968.
Ca^u ho?i ddu+o+.c dda(.t ra, ta.i sao tin tu+'c ti`nh ba'o cu?a ca'c co+
quan ti`nh ba'o VNCH va` ddo^`ng minh dda^`y ddu? nhu+ va^.y, ma` tha?m ho.a
va^~n xa~y ra cho Hue^'? VC ta^'n co^ng va` chie^'m giu+~ Hue^' 26 nga`y
ke^? tu+` 2 gio+` 33 phu't sa'ng, ra.ng nga`y 2 Te^'t Ma^.u Tha^n 1968, ta`n
sa't 5327 thu+o+`ng da^n vo^ to^.i va` ba('t da^~n ddi ma^'t ti'ch 1200
ngu+o+`i?.
* Co' nhu+~ng ddie^`u sau dda^y dde^? co' the^? ly' gia?i mo^.t pha^`n na`o:
- Ba?n cha^'t ngu+o+`i quo^'c gia qua' thie^.t tha` lu+o+ng thie^.n, bi. HCM
va` dda?ng CS phi?nh ga.t, hu+u chie^'n 3 nga`y. Chi'nh quye^`n Mie^`n Nam
cu~ng nhu+ ddo^`ng ba`o Mie^`n Nam dda~ kho^ng the^? tu+o+?ng tu+o+.ng no^~i
ra(`ng, CS la.i cho.n nga`y te^'t dde^? che'm gie^'t ddo^`ng ba`o, vi` du`
sao chu'ng cu~ng la` con ngu+o+`i. Ai co' the^? ngo+` nhu+~ng gio+` phu't
thie^ng lie^ng dda^`u na(m cu?a toa`n da^n to^.c, da`nh dde^? cu'ng gio^~
o^ng ba`, nho+' o+n tie^`n nha^n, ma` chu'ng la.i no+~ ddang ta^m la`m
chuye^.n sa't ha.i sinh linh vo^ to^.i. Chi'nh quye^`n Mie^`n Nam lu'c a^'y
va^~n co`n nghi~ la` bo.n CS kho^ng dde^'n ddo^. man ro+. ma^'t he^'t
lu+o+ng tri nhu+ the^'. Cho ne^n, Mie^`n Nam dda~ bo? ngo? te^'t Ma^.u
Tha^n. Lo+.i du.ng su+. lu+o+ng thie^.n cu?a Mie^`n Nam, chu'ng dda~ pha't
ddo^.ng chie^'n tranh va` ta`n sa't ddo^`ng ba`o cu`ng ma`u da tie^'ng no'i.
Chu'ng du`ng mo.i thu? ddoa.n, nha^'t la` khu?ng bo^' ba(`ng ma'u dde^?
tha('ng ho^m nay, nhu+ng muo^n va.n ddo+`i sau, mo^~i ddo^. te^'t ve^`,
li.ch su+? la.i nha('c ra(`ng, bo.n CSVN dda~ vo^ lu+o+ng tra'o tro+?,
cuo^`ng sa't ddo^`ng ba`o Ma^.u Tha^n 1968.
- Ca'c ca^'p chi? huy Qua^n su+. vo^ tra'ch nhie^.m, hoa`n toa`n kho^ng co'
ke^' hoa.ch pho`ng thu? cho Hue^'.
- Qua^n so^' va` lu+.c luo+.ng kho^ng ddu? dde^? pho`ng thu? khi bi. ddi.ch
ta^'n co^ng, vi` dda~ cho qua^n nha^n, ca?nh sa't xa~ tra.i na(m mu+oi
pha^`n tra(m nghi? Te^'t.
Va` quan tro.ng nha^'t la` tin tu+'c ti`nh ba'o tu+` lu+.c lu+o+.ng
CSDDB.BCH.CSQG Thu+`a Thie^n-Hue^', mo^.t phu'c tri`nh ra^'t dda^`y ddu?,
ddi'ch tha^n to^i ddu+a le^n cho tru+o+?ng ty, dda~ bi. e'm nhe.m. Ly' do:
tru+o+?ng ty CSQG DDoa`n co^ng La^.p la.i la` no^.i tuye^'n na(`m vu`ng,
hoa.t ddo^.ng cho Hoa`ng Kim Loan. DDCL ly' lua^.n la` loan tin ddi chi? se~
la`m kinh ddo^.ng da^n chu'ng, cha('c gi` co' tha^.t. Trong tho+`i gian la`m
pho' ty, ca' nha^n to^i tha^'y DDoa`n Co^ng La^.p co' nhu+~ng ha`nh tung va`
ca'ch xu+? su+. ra^'t dda'ng ngo+`. Sau ddo' co+ quan Ti`nh Ba'o Da^n Su+.
Hoa Ky` co' cho to^i hay la` ho. ddang theo do~i DDoa`n Co^ng La^.p,
ddu+o+ng su+. co' nhu+~ng hoa.t ddo^.ng no^.i tuye^'n. Tu+` ddo' to^i theo
do~i ha('n ra^'t sa't. Va` hi`nh nhu+ ha('n cu~ng bie^'t la` to^i ddang nghi
ngo+` ha('n. Chu'ng to^i va` co+ quan ti`nh ba'o da^n su+. Hoa Ky` ddang
pho^'i ho+.p theo do~i dde^? la^'y the^m ba(`ng co+' phu'c tri`nh le^n trung
u+o+ng, thi` la.i xa~y ra bie^'n co^' Ma^.u Tha^n. DDe^m 30 te^'t chi'nh
DDoa`n Co^ng La^.p dda~ mu+u sa't to^i ba(`ng ca'ch ra le^.nh cho to^i va`o
da^~n mo^.t ddo+n vi. CSDC dde^'n qua^.n Nam Ho`a, vi` DDCL no'i ra(`ng co'
mo^.t toa'n du ki'ch se~ dde^'n ddo'. Bu.ng dda~ nghi ngo+` DDoa`n Co^ng
La^.p, cho ne^n to^i ra^'t ca^?n tha^.n. Khi to^i va` 6 anh em nu+~a dde^'n
ddo', thi` kho^ng pha?i la` mo^.t tie^?u ddo^.i ma` la` mo^.t tie^?u ddoa`n
ddi.ch ddang di chuye^?n. Ne^'u chu'ng to^i kho^ng ni'n tho+? na(`m im, thi`
gio+` na`y to^i va` 6 anh em CSQG dda~ xu+o+ng ta`n co^'t ru.c. Khi to^i
tro+? ve^` ba'o cho o^ng ta bie^'t la` kho^ng pha?i mo^.t toa'n ma` la`
mo^.t tie^?u ddoa`n, o^ng ta kho^ng pha?n u+'ng gi`, chi? ho?i "Sao anh kho^
ng no^? su'ng?" To^i tra? lo+`i " Ne^'u ho^`i dde^m to^i no^? su'ng thi`
gio+` na`y dda^u ga(.p o^ng tru+o+?ng ty ddu+o+.c nu+~a".
Vi` ti`nh hi`nh qua' su+'c kha^?n ca^'p nghie^m tro.ng, theo nguye^n ta('c
kho^ng ddu+o+.c vu+o+.t quye^`n DDoa`n Co^ng La^.p, nhu+ng to^i dda~ vu+o+.t
ra`o ga(.p Ti?nh Tru+o+?ng Thu+`a Thie^n lu'c ddo' la` Trung Ta' Phan Va(n
Khoa, dde^? co^' thuye^'t phu.c o^ng ta ne^n co' ke^' hoa.ch cho^'ng ddo+~
to^'i thie^?u, i't nha^'t la` co`n nu+o+'c co`n ta't. Nhu+ng o^ng ta, kho^ng
chu' y' gi` dde^'n ba?n phu'c tri`nh cu?a tha(`ng trung u'y que`n, ma(.t non
choe.t, bu'ng ra su+?a mo+'i 25 tuo^?i to^i ca?, chi? u+` hu+? qua chuye^.n.
Ke^'t qua?:
Ra.ng sa'ng nga`y mu`ng hai te^'t Ma^.u Tha^n, lu'c 2 gio+` 33 phu't sa'ng
la` gio+` kho+?i dda^`u cu?a 624 gio+` ddi.a ngu.c. Na(m gio+` 30 sa'ng,
lo+` mo+` bo'ng qua^n ddo^.i nha^n da^n gia?i pho'ng trong tha`nh pho^'.
Sa'u gio+` sa'ng, quo^'c ky` VNCH kho^ng co`n tre^n ky` dda`i Phu' Va(n
La^u, thay va`o ddo' la` co+` cu?a lu+.c lu+o+.ng Lie^n minh Da^n To^.c,
Da^n chu?, Ho`a Bi`nh do o^ng Le^ va(n Ha?o la`m chu? ti.ch, Thi'ch DDo^n
Ha^.u la`m pho' chu? ti.ch. Co+` go^`m 2 ma?nh ma`u xanh nha.t, o+? giu+~a
la` ma`u ddo? sao va`ng, kho^ng pha?i la` co+` cu?a MTGPMN. Ba?y gio+`
sa'ng, VC ba('n xo^'i xa? va`o ddoa`n da^n chu'ng ho^'t= hoa?ng cha.y na.n.
Tha^y ngu+o+`i nga~ gu.c, ma'u dda`o tuo^n ro+i. Da^n chu'ng cha.y tro^'n
va`o nha` tho+` Phu? Cam, nha` tho+` Do`ng Chu'a Cu+'u The^', tru+o+`ng
trung ho.c Gia Ho^.i ,tru+o+`ng tie^?u ho.c Kie^?u Ma^~u, tru+o+`ng trung
ho.c, Thie^n Hu+.u, chu`a Die^.u DDe^', chu`a A'o Va`ng, so^' co`n la.i
tro^'n ta.i nha`. Da^n qua^.n I thi` cha.y ve^` Ca^`u Kho , Mang Ca', no+i
co' BTL su+ ddoa`n I dde^? ti`m su+. ba?o ve^.. Suo^'t 2 tua^`n tu+` mu`ng
hai te^'t, tro+`i u a'm, ma^y xa'm dda(.c phu? ca? tha`nh pho^'. Hue^' trong
co+n mu+a la.nh gia' buo^'t va` trong no^~i so+. ha~i ru'ng ddo^.ng kinh
hoa`ng. Trong khi lu+.c lu+o+.ng qua^n su+. CS ta^'n co^ng nhu+~ng vi. tri'
quan tro.ng trong tha`nh pho^', thi` bo^. pha^.n an ninh chi'nh tri. cu?a
qua^n khu Tri. thie^n va` ti?nh u?y, thi. u?y Thu+`a Thie^n Hue^' ba('t
dda^`u cuo^.c ta('m ma'u ta`n sa't da^n la`nh.
Mu`ng 3 te^'t, Le^ Chu+o+?ng, chi'nh u?y ma(.t tra^.n Hue^', ba('t dda^`u
thi ha`nh nghi. quye^'t nga`y 21.1.1968 cu?a trung u+o+ng dda?ng, chi? thi.
cho Trung Uo+ng cu.c Mie^`n Nam, khu u?y khu 5, khu u?y Tri. Thie^n, Pha.m
Hu`ng, Vo~ Chi' Co^ng, va` thie^'u tu+o+'ng Tra^`n va(n Quang, tu+ le^.nh
ma(.t tra^.n Tri. Thie^n. Nghi. quye^'t go^`m 3 ddie^?m;
1. Ke^u go.i to^?ng no^.i da^.y, tha`nh la^.p chi'nh quye^`n ca'ch ma.ng
2.Tha`nh la^.p ma(.t tra^.n Lie^n Minh Da^n To^.c, Da^n Chu?, Ho`a Bi`nh
3. Lu`ng die^.t truy que't tha`nh pha^`n a'c o^n, ta`n binh ngu.y, co^ng an
ca?nh sa't ngu.y, tha`nh pha^`n la`m tay sai cho My~, CIA.
Ha^`u he^'t dda'm na(`m vu`ng theo Thi'ch Tri' Quang bao go^`m gia'o su+,
sinh vie^n thanh nie^n tranh dda^'u dda~ thoa't le^n ma^.t khu sau bie^'n
ddo^.ng 1966, nay tro+? ve^`, dda?m nhie^.m la` tha`nh pha^`n no`ng co^'t
chi? ddie^?m va` thi ha`nh ca'c vai tro` tre^n, dda(.c bie^.t la` vai tro`
truy que't ta^.n die^.t ca'c tha`nh pha^`n My~ Ngu.y a'c o^n.
Chi'nh quye^`n ca'ch ma.ng ddu+o+.c tha`nh la^.p nhu+ sau: Le^ va(n Ha?o:
chu? ti.ch u?y ban nha^n da^n tha`nh pho^'. Le^va(n Ha?o la` tha`nh pha^`n
tranh dda^'u Pha^.t Gia'o na(m 1966 bi. ba('t, ddu+o+.c DDoa`n Co^ng La^.p
tra? tu+. do, ca'n bo^. tri' va^.n. Ca'n bo^. ddie^`u khie^?n y la` Hoa`ng
Kim Loan. Pho' chu? ti.ch UBNDCM la` DDa`o thi. Ye^'n tu+'c Tua^`n Chi,
hie^.u tru+o+?ng tru+o+`ng DDo^`ng Kha'nh, ti`nh nha^n cu?a Thi'ch DDo^n
Ha^.u, ca'n bo^. tri' va^.n, HKL ddie^`u khie^?n thi.. DDo^`ng pho' chu?
ti.ch la` thu+o+`ng vu. tha`nh u?y Hoa`ng Phu+o+ng Tha?o. Chu? ti.ch UBNDCM
qua^.n I la` Nguye^~n Hu+~u Va^'n, GS tru+o+`ng quo^'c gia a^m nha.c va`
ki.ch nghe^.. Chu? ti.ch UBNDCM qua^.n II la` Nguye^~n Thie^'t. Thie^'t
vu+o+.t tuye^'n va`o Nam 1957, la` co+ so+? na(`m vu`ng ra^'t la^u o+?
Hue^', SV lua^.t khoa, tha`nh vie^n BCH to^?ng ho^.i SV dda.i ho.c Hue^'.
Qua^.n III chu+a to^? chu+'c ki.p ne^n Ba?y Lanh, tru+o+?ng ban an ninh
tha`nh u?y dda?m tra'ch.
Lie^n Minh Da^n To^.c Da^n Chu? Ho`a Bi`nh: Va^~n Le^ va(n Ha?o la`m the^m
mo^.t chu+'c chu? ti.ch. Pho' chu? ti.ch la` Thi'ch DDo^n Ha^.u, ti`nh nha^n
cu?a Tua^`n Chi. To^?ng thu+ ky': Hoa`ng P N Tu+o+`ng. Nguye^~n DDa('c
Xua^n, phu. tra'ch thanh nie^n SVHS.
* Tra'ch nhie^.m truy que't a'c o^n My~ Ngu.y ddu+o+.c thu+.c hie^.n nhu+
sau:
Nhie^.m vu. thi ha`nh ba.o lu+.c ca'ch ma.ng ddu+o+.c thu+.c hie^.n bo+?i
ca'c "ddo^.i tu+. ve^. khu pho^'", do Nguye^~n DDa('c Xua^n chi? huy,
du+o+'i su+. ddie^`u khie^?n chi? dda.o cu?a lu+.c lu+o+.ng an ninh qua^n
khu va` ti?nh u?y. Go^`m ca'c co+ so+? na(`m vu`ng ra^'t bi' ma^.t trong
no^.i tha`nh, ca'c tha`nh pha^`n trong phong tra`o Pha^.t Gia'o dda^'u tranh
thoa't ly le^n ma^.t khu sau bie^'n ddo^.ng mie^`n trung 1966, lu+.c
lu+o+.ng HSSV gia?i pho'ng tha`nh pho^' Hue^'. Ca'c ddo^.i tu+? tha^`n na`y
ra~i dde^`u kha('p 3 qua^.n, la` lu+.c lu+o+.ng sa't ma'u va` ta`n ba.o
nha^'t, ho+n ha(?n Ho^`ng Ve^. Binh cu?a Mao Tra.ch DDo^ng. Ngoa`i Nguye^~n
DDa('c Xua^n, Chu? ti.ch qua^.n I Nguye^~n Hu+~u Va^'n, qua^.n II Nguye^~n
Thie^'t, to^?ng thu+ ky' HPNT va` HPNP, Hoa`ng va(n Gia`u, Nguye^~n thi.
DDoan Trinh la` nhu+~ng tha`nh pha^`n chu? cho^'t sa't ma'u nha^'t cu?a ca'c
ddo^.i na`y. Ca'c ddo^.i tu+? tha^`n na`y ra~i dde^`u tre^n ca'c qua^.n,
chu'ng ddi tu+`ng nha`, vu+`a dde do.a, vu+`a lu.c soa't, vu+`a ba('t
nhu+~ng ai co' trong so^? dden. Chu'ng chia la`m 3 ddo+.t. Chu'ng du.
ddi.ch. Nhu+~ng ai tu+. y' tri`nh die^.n giao no^.p vu~ khi' trong ddo+.t 1
va` 2 dde^`u ddu+o+.c chu'ng ca^'p gia^'y khoan ho^`ng cho ve^`. Tha^'y
va^.y, nhie^`u ngu+o+`i tro^'n tra'nh kho?i 2 ddo+.t kia lie^`n ra tri`nh
die^.n. DDe^'n sau ddo+.t 3, chu'ng to'm go.n ca? 3 ddo+.t, ye^u ca^`u mo.i
ngu+o+`i ddi ho.p ta^.p ta.i ca'c ddi.a ddie^?m ma` chu'ng quy ddi.nh. Tin
tu+o+?ng nhu+ ca'c la^`n tru+o+'c, ddi ro^`i la.i ve^`, mo.i ngu+o+`i ke'o
nhau ddi. Va` ho. dda~ ddi ma~i kho^ng tro+? la.i. Ta^'t ca? dda~ che^'t,
ta^'t ca? dda~ bi. bo.n na(`m vu`ng va` CS du`ng va^.t cu+'ng dda^.p dda^`u
ro^`i cho^n so^'ng, la^'p xuo^'ng ha^`m sa^u ho^' ca.n, va`i ho^' thi` o+?
trong tha`nh pho^', co`n ha^`u he^'t ca'c ho^' c ho^n co`n la.i la` o+? ca'c
qua^.n va`nh ddai.
To^?ng co^.ng co' ca? tha?y 26 ho^' cho^n ta^.p the^?. Ho^' i't nha^'t la` 3
ngu+o+`i, trung bi`nh la` 400 ngu+o+`i, ddo^ng nha^'t la` 800 ngu+o+`i. To^i
co^' ga('ng to'm ta('t dde^? tra? lo+`i quy' vi.. Muo^'n hie^?u ro~ danh
sa'ch dda^`y ddu? ho+n cu?a bo.n na(`m vu`ng, chu'ng hoa.t ddo^.ng chi
tie^'t ra sao, nhu+~ng vie^n chu+'c chi'nh quye^`n, nhu+~ng qua^n nha^n bi.
gie^'t, gie^'t nhu+ the^' na`o v.v xin xem trong cuo^'n Bie^'n DDo^.ng
Mie^`n Trung to^i ghi kha' ddu? nhu+ phu'c tri`nh cu?a ca?nh sa't.
Ke^'t qua? la` Hue^' ddie^u ta`n ddo^? na't, 5327 ddo^`ng ba`o vo^ to^i bi.
gie^'t, 1200 ngu+o+`i bi. da^~n ddi ma^'t ti'ch, kha(n tang tra('ng nga^.p
ca? Co^' DDo^. Ngoa`i lu+.c lu+o+.ng chi'nh quy CS Ba('c Vie^.t va` dda?ng
CSVN, nhu+~ng tay tru`m chu? cho^'t nha^'t cu?a vu. Ma^.u Tha^n go^`m co':
Le^ va(n Ha?o, Hoa`ng phu? ngo.c Tu+o+`ng, To^n tha^'t Tie^`m, To^n tha^'t
Du+o+ng Ky. Nguye^~n DDo'a, Nguye^~n hu+~u Va^'n. Nhu+~ng dda.i ddo^` te^?
no^~i co^.m na(`m vu`ng dda~ tru+.c tie^'p ba('n, gie^'t, dda^.p dda^`u,
cho^n so^'ng ddo^`ng ba`o go^`m co': Hoa`ng Phu? Ngo.c Phan, Hoa`ng Phu?
Ngo.c Tu+o+`ng, Nguye^~n DDa('c Xua^n, Hoa`ng va(n Gia`u, Nguye^~n
Thie^'t... Rie^ng nu+~ sinh Nguye^~n thi. DDoan trinh, con ga'i Nguye^~n
DDo'a, y thi. vo^ cu`ng ta`n ba.o sa't ma'u. Y thi. co+~i Honda, mang AK,
cha^.n ho?i mo.i ngu+o+`i. Ba^'t ky` ai tra? lo+`i la` li'nh, ca?nh sa't,
nha^n vie^n chi'nh quye^`n la` y thi. no^? su'ng ba('n che^'t ngay.
Nhu+ng tro+`i cao ddo^i khi kho^ng co' ma('t, y thi. hie^.n nay va^~n so^'ng
che^~m che^. tre^n to^.i a'c, tro+? tha`nh nu+~ thu+o+ng gia gia`u co' ta.i
Saigon...
To'm la.i, chi.u tra'ch nhie^.m kho^ng ba?o ve^. ddu+o+.c ddo^`ng ba`o trong
cuo^.c tha?m sa't Te^'t Ma^.u Tha^n la` chi'nh quye^`n VNCH ca'c ca^'p,
trong ddo' co' ca? to^i.
Co`n thu? pha.m ta`n sa't da^n chu'ng la` dda?ng CSVN, ta^'t ca? ca'c nho'm
tranh dda^'u na(`m vu`ng. Qua lo+`i khai cu?a Hoa`ng Kim Loan va` mo^.t so^'
co+ so+? VC kha'c, nhu+~ng ta`i lie^.u thu tha^.p ddu+o+.c, cu~ng nhu+ qua
ca'c phu+o+ng pha'p thu tha^.p va` kie^?m chu+'ng tho^ng tin vo+'i nhie^`u
nguo^`n kha'c nhau, ty CSQG Thu+`a Thie^n Hue^' cu~ng nhu+ nga`nh ti`nh ba'o
trung uo+ng cu?a chi'nh phu? VNCH dda~ co' qua' nhie^`u ba(`ng chu+'ng dde^?
ke^'t lua^.n nhu+ the^'. dda?ng CS va` nhu+~ng tay ddo^` te^? na`y, ca^`n
pha?i bi. ddu+a ra to`a a'n to^.i pha.m quo^'c te^'. Ha~y so sa'nh vu. ta`n
sa't My~ Lai ma` dda?ng CSVN va^~n su+? du.ng dde^? qua?ng ca'o cho "chi'nh
nghi~a CS" va` kho?a la^'p to^.i a'c cu?a chu'ng. Ti'nh to+'i tho+`i ddie^?m
na`y, dda~ co' qua' dda^`y ddu? ba(`ng chu+'ng cho tha^'y CS dda~ co^' y'
du`ng thu+o+`ng da^n vo^ to^.i dde^? khie^u khi'ch ta.o ra ca'c vu. ta`n
sa't bo+?i ba`n tay cu?a mo^.t va`i ca' nha^n qua^n nha^n Hoa Ky` nhu+
William Calley. Chie^'n lu+o+.c ga`i ddo^. na`y ddu+o+.c du`ng dde^? ta.o
ne^n su+. gia^.n du+~ cu?a the^' gio+'i va` ma^'t ddi su+. u?ng ho^. cu?a
da^n chu'ng Hoa Ky` ddo^'i vo+'i cuo^.c chie^'n ta.i VN, va` la` mo^.t ca'i
co+' ra^'t to^'t dde^? bo.n pha?n chie^'n ke^u ga`o chu+~i ru?a. CSVN dda~
kho^ng chu+`a mo.i thu? ddoa.n na`o dde^? ga`i ddo^. ddo^'i phu+o+ng, thi`
tra'ch nhie^.m vu. My~ Lai co' pha?i chi? thuo^.c ve^` phi'a Hoa Ky` ma`
tho^i? Va` ha~y nho+' ra(`ng, su'ng dda.n va` va`i ba`n tay qua^n nha^n Hoa
Ky` ga^y ne^n ca'i che^'t cu?a va`i tra(m ngu+o+`i VN, thi` co' the^? so
sa'nh ddu+o+.c kho^ng, vo+'i su'ng dda.n cu?a CS, ba(`ng chi'nh ba`n tay
cu?a CSVN, gie^'t 5327 ddo^`ng ba`o VN, 1200 ngu+o+`i ma^'t ti'ch, nhu+
va^.y co' the^? no'i, con so^' che^'t la` 6527 ngu+o+`i, trong mo^.t chie^'n
lu+o+.c va` chu? tru+o+ng cu?a dda?ng ca^`m quye^`n?
CS ddang ddo^ ho^. VN, ddang tu+. cho mi`nh la` minh qua^n. Nhu+ng, "Nhu+~ng
minh qua^n cu?a ho^m nay dde^`u tro+? tha`nh ho^n qua^n cu?a tra(m na(m sau".
Li.ch su+? se~ ddi.nh to^.i pha^n minh.
Va` tra'ch nhie^.m cu~ng thuo^.c ve^` nho'm Pha^.t Gia'o A^'n Quang nhu+
ca'c o^ng DDo^n Ha^.u, Tri' Quang, Thie^.n Sie^u, dda~ ga^y du+.ng co+ so+?
cho CS, ta.o mo.i ddie^`u kie^.n cho chu'ng tra`n va`o Hue^'. Tuy ca'c o^ng
kho^ng tu+. tay ta`n sa't ddo^`ng ba`o nhu+ bo.n CS va` dda'm Hoa`ng phu?,
Hoa`ng va(n Gia`u, Nguye^~n DDa('c Xua^n, Nguye^~n thi. DDoan Trinh,
Nguye^~n Thie^'t, nhu+ng ca'c o^ng dda~ u?ng ho^. va` ddo^`ng lo~a, giu'p
ta.o ne^n bie^'n co^' li.ch su+? the^ tha?m na`y...
Sau Ma^.u Tha^n, ti?nh tru+o+?ng Phan va(n Khoa bi. ca'ch chu+'c tra? ve^`
qua^n ddo^.i. DDoa`n Co^ng La^.p bi. ba('t. Trung U'y Tru+o+ng Co^ng A^n la`
ngu+o+`i thu. ly' ho^` so+ DDCL, hie^.n ddang o+? Orange County.
Tra? lo+`i ca^u ho?i: Sau 1975 DDoa`n Co^ng La^.p cu+.u Tru+o+?ng Ty
CSQG.Thu+`a Thie^n-Hue^' tro^'n tra'nh VC ta.i Sa`igon cho dde^'n nga`y bi.
be^.nh qua ddo+`i. Nhu+ va^.y O^ng DDo`an Co^ng La^.p la`m sao la` CS no^.i
tuye^'n?.
DDa^y la` ca^u ho?i cu?a mo^.t vi. tha^`y gia'o(?) dda~ da.y ke`m cho con
o^ng La^.p ta.i Hue^'. Sau 1975 dda~ ddu+o+.c DDoa`n Co^ng La^.p che cho+~
tro^'n tra'nh ta.i Sa`i go`n, nhu+ va^.y DDoa`n Co^ng La^.p kho' co' the^?
la` CS.
Trong li.ch su+? ti`nh ba'o, tha^.t ti`nh co' nhie^`u chuye^n kho^ng ngo+`.
Vie^.c xa~y ra va^.y ma` thu+.c cha^'t be^n trong kho^ng pha?i va^.y.
* Xin ddu+a ra mo^.t va`i vu. ddie^?n hi`nh:
- Trong tho+`i dde^. I Co^.ng ho`a, O^ng Pha.m Ngo.c Tha?o ve^` ho^`i cha'nh
dda~ cung ca^'p cho CP.VNCH no+i tru' ddo'ng cu?a trung ddoa`n Quye^'t
Tha('ng VC, Qua^n lu+.c VNCH lie^`n mo+? cuo^.c ha`nh qua^n tie^u gie^.t
ga^`n tro.n Trung ddoa`n na^`y. Sau vu. na^`y O^ng Tha?o dda~ ta.o ddu+o+.c
lo`ng tin cu?a chi'nh phu? VNCH o^ng ta dda~ duo+.c na^ng ddo+~ la^`n dde^'n
chu+'c Ti?nh Truo+?ng va` ca^'p ba^.c cuo^'i cu`ng la` Trung Ta' QLVNCH. Sau
1975 su+. vie^.c trung ddoa`n Quye^'t tha('ng mo+'i mo^.t pha^`n na`o lo^.
ra a'nh sa'ng:
Ha^`u he^'t ca'n binh cu?a trung ddoa`n na`y la` thu+o+ng phe^' binh, bo.n
VC thi' dda'm ta`n binh na`y, dde^? Pha.m Ngo.c tha?o du`ng la`m mo'n qua`
dda^`u thu', ta.o nie^`m tin vo+'i chi'nh phu? VNCH. Mo^.t co^ng hai vie^.c,
vu+`a ta^?y tru+` ga'nh na(.ng thu+o+ng phe^' binh, vu+`a ca`i ddu+o+.c
ddie^.p vie^n trong lo`ng ddi.ch. Sau 1975 Pha.m Ngo.c Tha?o ddu+o+.c phong
la` lie^.t si~. DDa^y co' the^? ddu+o+.c go.i la` "kho^? nhu.c ke^'" ma`
ti`nh ba'o tu+` nga`n xu+a dda~ a'p du.ng.
- BTL. CSQG ta.i Sa`igo`n cu~ng dda~ bi. VC dda(.t cha^'t no^?. Ba'o chi'
Saigon ho^`i ddo' dda~ che^ bai lu+.c luo+.ng CSQG la` ba^'t lu+.c. Nhung
ho. dda^u ngo+` ra(`ng dde^? ba?o ve^. Ti`nh ba'o vie^n no^.i tuye^'n cu?a
mi`nh, BTLCSQG buo^.c lo`ng cho no^? theo le^.nh cu?a VC.
- Ca' nha^n to^i sau khi tri`nh ba`y dda^`u mo^'i xa^m nha^.p va` ddu+o+.c
phe'p DDa.i Ta' Ti?nh Tru+o+?ng Ti?nh Thu+`a Thie^n cha^'p thua^.n, to^i
dda~ ve~ so+ ddo^` xa~ Thu?y An cho DDa(.c Co^ng VC ta^'n co^ng.
Vo+'i 3 vi' du. tre^n cho tha^'y vie^.c O^ng DDoa`n Co^ng La^.p ba?o ve^.
ngu+o+`i tha^`y gia'o cha.y tro^'n CS ta.i Saigo`n tha^'y va^.y, ma` kho^ng
pha?i va^.y. Sau 1975, DDoa`n Co^ng La^.p va^~n tie^'p tu.c la`m nhie^.m vu.
du. ddi.ch, DDCL dda~ giu'p tha`nh la^.p nhu+~ng to^? chu+'c kha'ng chie^'n
do cu.c ti`nh ba'o pha?n gia'n da`n du+.ng. Ra^'t nhie^`u anh em bi. ba('t
ta.i Saigon la` do o^ng la^.p chi? ddie^?m. Vu. ke^u go.i anh em tham gia
kha'ng chie^'n he.n ga(.p ta.i xa lo^. DDa`i Ha`n dde^? le^n ma^.t khu la`
do o^ng La^.p da`n du+.ng. Ta^'t ca? dda~ bi. Co^ng An ddo+.i sa(~n ngoa`i
xa lo^. va` ba('t tro.n o^?, mo^.t so^' ddi o+? tu` ve^` hie^.n nay ddang
o+? Cali sa(?n sa`ng ddo^'i cha^'t ve^` chuye^.n na`y.
Lie^n he^. vo+'i ti`nh hi`nh hie^.n ta.i, ddo' la` vie^.c ta^'t ca? hi`nh
a?nh thu tha^.p ddu+o+.c khi Ls Le^ Co^ng DDi.nh sang Tha'i Lan tie^'p xu'c
vo+'i Nguye^~n Sy~ Bi`nh va` "dda.i die^.n" dda?ng Vie^.t Ta^n dde^? ho.c
ta^.p ve^` phu+o+ng pha'p dda^'u tranh ba^'t ba.o ddo^.ng do mo^.t chuye^n
vie^n tu+` kho^'i DDo^ng A^u sang gia?ng da.y. Theo nghe^` ti`nh ba'o,
chu'ng to^i pha?i ba('t buo^.c dda(.t nghi va^'n thu? pha.m ga`i ba^?y
tru+o+'c tie^n pha?i la` nhu+~ng ngu+o+`i co' ma(.t trong ca'c cuo^.n phim
tang chu+'ng, ro^`i mo+'i dde^'n nhu+~ng nghi can kha'c. Chuye^.n chuye^n
vie^n DDo^ng A^u, nghe qua, ro~ ra`ng la` mo^.t "brand name", di~ nhie^n
ta.o ddu+o+.c nie^`m tin cho nhu+~ng ngu+o+`i ddang mong mo?i da^n chu? cho
dda^'t nu+o+'c ngay tu+'c thi`, vi` ddo' la` ca'i no^i cu?a vie^.c la^.t
ddo^? CS. CS dda~ su+? du.ng no' dde^? quye^'n ru~ nhu+~ng tra'i tim nhie^.t
huye^'t nhu+ng ho+i nhe. da. nhu+ LCDD. Chuye^.n "dda.i die^.n" Vie^.t Ta^n
thi` qua' de^~ da`ng nhanh cho'ng kie^?m chu+'ng ddu+o+.c la` Vie^.t Ta^n
gia? hay tha^.t. Va^'n dde^` Nguye^~n Sy~ Bi`nh ba(`ng xu+o+ng ba(`ng thi.t
thi` kho^ng the^? go.i la` Nguye^~n Sy~ Bi`nh gia? ddu+o+.c. Chuye^.n soa.n
tha?o Hie^'n Pha'p cu~ng la` do chi'nh y mo+'m lo+`i va` ga`i cho LCDD su+?a
chu+?a, va` co`n nhie^`u ra^'t nhie^`u chuye^.n nu+~a. Khi nhu+~ng thu+o+'c
phim co' ddu? hi`nh a?nh vie^.c ga(.p go+~, trao ddo^?i, ddu+o+.c ddu+a ra,
la`m sao LCDD co' the^? phu? nha^.n? Vie^.c da`n du+.ng Vie^.t Ta^n gia?
nha(`m hai mu.c ddi'ch: du. do^~ nhu+~ng ngu+o+`i nhe. da. co' ta^m huye^'t
trong nu+o+'c, bo+?i vi` Vie^.t Ta^n cu~ng co' te^n tuo^?i trong ca'c dda?ng
pha'i cho^'ng Co^.ng hie^.n nay. Chuye^.n thu+' hai la` dde^? trie^.t ha. uy
ti'n cu?a Vie^.t Ta^n. Rie^n g vie^.c cho.n lu+.a Nguye^~n Sy~ Bi`nh la`m
con mo^`i du. ddi.ch thi` nguye^n ta('c ba('t buo^.c ma` Cu.c Ti`nh Ba'o
Ha?i Ngoa.i cu?a CS pha?i cho.n, u+'ng vie^n pha?i la` ngu+o+`i co' tha`nh
ti'ch cho^'ng Co^.ng o+? tu` CS v.v.Ca`ng cho^'ng Co^.ng co' ba?n a'n o+?
tu` nhie^`u chu+`ng na`o, to^'t chu+`ng a^'y. DDo' la` phu+o+ng pha'p "kho^?
nhu.c ke^'" ma` ti`nh ba'o tu+. co^? chi' kim ai ai cu~ng dde^`u a'p du.ng.
Chu'ng to^i va` CS dde^`u a'p du.ng ra^'t nhie^`u. Chie^u na^`y no' ra^'t
cu~ ri'ch, nhu+ng va^~n ra^'t hie^.u nghie^.m trong qua' khu+', ba^y gio+`,
va` ma~i ma~i. Mong mo.i ngu+o+`i pha?i vo^ cu`ng ca?nh gia'c. Vie^.c da`n
du+.ng le^n ca'c dda?ng pha'i cho^'ng Co^.ng dde^? ba('t ngu+o+`i mu+u ddo^`
cho^'ng Co^.ng la` ddie^`u ddu+o+ng nhie^n cu.c ti`nh ba'o CS quo^'c no^.i
va` ha?i ngoa.i ba('t buo^.c pha?i la`m. Chu'ng to^i, nhu+~ng ngu+o+`i la`m
nghe^` ti`nh ba'o, ra^'t thua^`n thu.c trong va^'n dde^` ca`i ngu+o+`i va`
su+? du.ng kho^? nhu.c ke^', de^~ da`ng kie^?m chu+'ng va` nha^.n tha^'y
hie^.n nay co' i't nha^'t 3 dda?ng cho^'ng Co^.ng trong va` va` ngoa`i
nu+o+'c la` do Co^ng An CS co` mo^`i du+.ng ne^n. Cha Ly', Co^ng Nha^n va`
Nguye^~n va(n DDa`i dda~ ro+'t va`o ca'i ro.. Trong pha.m vi ba`i vie^'t
na`y, to^i kho^ng the^? pha^n ti'ch dda^`y ddu? ta.i sao to^i ke^'t lua^.n
nhu+ the^'. Xin he.n di.p kha'c.
- Bu+?u Chi? la` ai?.
DDo' cu~ng la` mo^.t chuye^.n tha^'y va^.y ma` kho^ng pha?i va^.y. Vi` la`
ba` con trong Hoa`ng To^.c ne^n to^i co' the^? no'i ra^'t nhie^`u ve^` Bu+?u
Chi?, va` Bu+?u Chi? cu~ng dda~ ma^'t va`o nga`y 14 tha'ng 12 na(m 2002,
ne^n xem nhu+ mo.i vie^.c la`m cu?a Bu+?u Chi? pha?i ddu+o+.c ba.ch ho'a
dde^? tra? la.i danh du+., co^ng ba(`ng va` nhu+~ng ddo'ng go'p cu?a o^ng
ddo^'i vo+'i quo^'c gia.
DDa^`u tie^n xin no'i ve^` ca' nha^n Bu+?u Chi?: Bu+?u chi? thuo^.c do`ng
Tuy Ly' Vuo+ng. Phu. tha^n cu?a Bu+?u chi? la` Cu. U+ng Thuye^n, cha'u no^.i
nga`i Tuy Ly' Vu+ong, chu' ruo^.t la` tha^`y U+ng Qua?, mo^.t ngu+o+`i ba.n
ra^'t tha^n vo+'i phu. tha^n cu?a to^i. Ca^.u ruo^.t la` Nguye^~n Du+o+ng
DDo^n, Bo^. Tru+o+?ng Quo^'c Gia Gia'o Du.c tho+`i DDe^. I Co^.ng Ho`a.
No'i ve^` ca' ti'nh va` tho'i quen cu?a Bu+?u Chi?, ca'n bo^. ddie^`u
khie^?n NPLH hie^.n ddang tru' ngu. ta.i Cali, U.S.A. dda~ cho to^i bie^'t
nhu+ sau:
Sau 1975, Bu+?u Chi? hu't thuo^'c, uo^'ng ru+o+.u na(.ng, ham me^ nu+~
sa('c, nhu+ng la.i thi'ch so^'ng co^ ddo^.c. Me^. vi` va^.y ma` sau 1975
dda~ a(n o+? vo+'i vo+. cu?a Hoa`ng Phu? Ngo.c Tu+o+`ng la` La^m thi. My~
Da.. Bu+?u Chi? ra^'t ghe't xu ni.nh.
Bu+?u Chi? ho.c ho^.i ho.a, kho^ng pha?i ho.c lua^.t. Tranh Bu+?u Chi?
dde.p, ba'n ra^'t dda('t. DDa~ tu+`ng trie^~n la~m ta.i Pha'p va`o 1989.
Vo^'n thuo^.c do`ng do~i co' truye^`n tho^'ng quo^'c gia ye^u nu+o+'c, Bu+?u
Chi? y' thu+'c ddu+o+.c tai ho.a cu?a chu? nghi~a CS, chu'ng to^i la.i la`
ho. ha`ng ra^'t tha^n nhau, ne^n chuye^.n co^.ng ta'c vi` ly' tu+o+?ng chung
la` chuye^.n tu+. nguye^.n. DDie^`u thua^.n tie^.n cu?a Bu+?u Chi? la` ba.n
tha^n TCS, DDinh Cu+o+`ng va` ra^'t nhie^`u tha`nh pha^`n tranh dda^'u va`
dda'm SV CS na(`m vu`ng, la.i ta`i gio?i, ne^n Bu+?u Chi? dda~ de^~ da`ng
tha`nh co^ng trong nhie^.m vu. cu?a mo^.t ddie^.p vie^n quo^'c gia ca`i
dda(.t trong ma.ng lu+o+'i na(`m vu`ng. TCS va` DDinh Cu+o+`ng cu~ng nhu+
nhu+~ng tha`nh pha^`n hoa.t ddo^.ng na(`m vu`ng cho dde^'n nay dde^`u nghi~
100% Bu+?u Chi? la` ddo^`ng bo.n cu?a ho.. Tha^n vo+'i TCS va` dda'm na(`m
vu`ng tranh dda^'u chi? la` dde^? thu+.c hie^.n nhie^.m vu..
Bu+?u Chi? la` ngu+o+`i quo^'c gia cha^n chi'nh, dda~ ddo'ng go'p ra^'t
nhie^`u cho ty CSQG Thu+`a Thie^n Hue^' trong vie^.c pha't hie^.n va` theo
da^'u ra^'t nhie^`u co+ so+? na(`m vu`ng, trong ddo' co' nhu+~ng hoa.t
ddo^.ng CS cu?a TCS. Chi'nh Bu+?u Chi? la` mo^.t trong nhie^`u nha^n chu+'ng
quan tro.ng dda~ khai va` xa'c nha^.n la` Hoa`ng Phu? Ngo.c Tu+o+`ng dda~
ngo^i` ghe^' o^ng to`a, chu? tri` ca'i go.i la` "to`a a'n nha^n da^n" ta.i
tru+o+`ng Gia Ho^.i. O^ng To`a Tu+o+`ng dda~ ban le^.nh xu+? tu+? 204
ddo^`ng ba`o vo^ to^i ba(`ng ca'ch dda^.p dda^`u ba(`ng va^.t cu+'ng sau
ddo' cho^n so^'ng ta.i mo^.t ha^`m ta^.p the^? cu~ng ngay ta.i tru+o+`ng Gia
Ho^.i. Sa'ng nga`y 26.2.1968 chu'ng to^i pha't hie^.n ra ho^' cho^n ta^.p
the^? na`y. Ta^'t ca? ie^`u ma` Bu+?u Chi? khai dde^`u phu` ho+.p vo+'i
ra^'t nhie^`u nha^n chu+'ng, trong ddo' co' nhie^`u ngu+o+`i la` tha^n nha^n
la` vo+. con cu?a ngu.y qua^n ngu.y quye^`n, ngu.y ca?nh sa't bi. ha('n
tuye^n bo^' co' no+. ma'u vo+'i nha^n da^n, dda~ co' ma(.t ta.i phie^n to`a
ho^m ddo', va` cu~ng hoa`n toa`n phu` ho+.p vo+'i ba'o ca'o cu?a thie^'u u'y
Tro.ng, tru+o+?ng toa'n ti`nh ba'o khu vu+.c qua^.n 2, va` lo+`i khai cu?a
trung ta' ti`nh ba'o CS Hoa`ng Kim Loan ma` chu'ng to^i ba('t sau ddo' va`o
mu`a he` 1972.
Kho^ng nhu+ TCS, kho^ng nhu+ dda'm ba.n be` VC na(`m vu`ng, tra'i tim cu?a
Bu+?u Chi? hoa`n toa`n da^ng hie^'n cho quo^'c gia va` ly' tu+o+?ng tu+. do
cha^n chi'nh. Bu+?u Chi? che^'t ddi, kho^ng the.n vo+'i to^? phu., vo+'i non
so^ng.
Ta.i sao kho^ng ba('t dda'm na(`m vu`ng va` Tri.nh co^ng So+n?
DDie^`u ma` to^i bi. cha^'t va^'n, hay ddu'ng ho+n la` bi. ke^'t a'n nhie^`u
nha^'t la`: ta.i sao TCS va` nguye^n mo^.t danh sa'ch da`i dda'm tri' thu+'c
na(`m vu`ng kho^ng bi. ba('t! To^i co' the^? kha(?ng ddi.nh mo^.t ca'ch
ddo+n gia?n nhu+ the^' na`y: "Ne^'u o^ng tha^n sinh to^i la`m CS thi` to^i
cu~ng ba('t!".
Va` cu~ng dde^? tra? lo+`i ca^u ho?i tre^n, to^i xin ddu+o+.c ho?i ngu+o+.c
la.i mo^.t ca^u: Chu'ng ta ca^`n tro^'c cho ta^.n go^'c, hay chi? ca('t ddi
lo+'p co? be^n ngoa`i? DDe^? cho dda'm na(`m vu`ng sinh so^i na^~y no+~
dde^'n co+~ na`o? lu'c na`o, va` khi na`o thi` ca^`n to'm go.n. Ne^n to'm
nhu+~ng te^n na`o? Te^n na`o thi` pha?i dde^? la.i cho no' thu hu't nhu+~ng
con ong chu'a mo+'i? DDo' mo+'i la` vie^.c ma` gio+'i ti`nh ba'o chu'ng to^i
pha?i suy tu+ ti'nh toa'n.
Ba`i vie^'t "TCS va` nhu+~ng hoa.t ddo^.ng na(`m vu`ng" chi? mo^.t ba`i
vie^'t nga('n, no'i dde^'n nhu+~ng hoa.t ddo^.ng na(`m vu`ng cu?a ddu+o+ng
su+. va` ddo^`ng bo.n ma` tho^i. Cho ne^n chu'ng to^i kho^ng tie^.n tri`nh
ba`y die^~n tie^'n su+. vie^.c, ke^'t cu.c ra sao, nhu+ trong cuo^'n sa'ch
BDDMT. Nga('n go.n la`, qua theo do~i nho'm na(`m vu`ng na`y, chu'ng to^i
dda~ to'm go.n tre^n 1500 co+ so+? no^.i tha`nh quan tro.ng va` ga^`n 60 co+
so+? kinh ta`i, trong ddo' co' nhu+~ng co+ so+? ra^'t quy mo^, ddu+a ddi
Co^n DDa?o ngay, kho^ng the^? cho o+? la.i Hue^' ma` ho`ng mong ngu.y ta.o
mo^.t vu. kie^?u Chi'n Ha^`m thu+' 2, trong bie^'n ddo^.ng 1966. DDie^`u
to^'i quan tro.ng la`, ne^'u Hue^' tha^'t thu?, tha`nh pha^`n na`y se~ ta('m
ma'u Hue^' la^`n nu+~a, chu'ng tra? thu` co`n ho+n ca? Ma^.u Tha^n. Chie^'n
di.ch tha^`n to^'c na`y co' te^n la` "Chie^'n di.ch Bi`nh Minh". Chie^'n
di.ch tha^.t su+. ba('t dda^`u va`o lu'c 6 gio+` sa'ng nga`y 6 tha'ng 5
1972, nhu+ng tru+o+'c ddo' 2 tie^'ng, dde^? ba?o dda?m tha`nh co^ng tro.n
ve.n, chu'ng to^i dda~ quye^'t ddi.nh ba('t te^n ddie^.p vie^n chu? cho^'t
nguy hie^?m nha^'t, kie^'n tru'c su+ tru+o+?ng cu?a toa`n ma.ng lu+o+'i
na(`m vu`ng ta.i Hue^' va` Mie^`n Trung: Trung ta' ddie^.p vie^n CS Hoa`ng
Kim Loan. Loan ra^'t tho^ng minh, ha`nh tung xua^'t quy? nha^.p tha^`n.
Chu'ng to^i tuye^.t ddo^'i kho^ng the^? dde^? ma^'t te^n na`y. Ha('n la`
ca'n bo^. tru+.c tie^'p ddie^`u khie^?n DDo^n Ha^.u, Tri' Quang, thie^'t
ke^' tha`nh co^ng ne^n mo^.t ma.ng lu+o+'i na(`m vu`ng tinh vi va` cha(.t
che~, du+o+'i vo? bo.c ra^'t to^n gia'o: Pha^.t tu+? tie^?u thu+o+ng cho+.
DDo^ng ba, Ho.c sinh sinh vie^n Pha^.t tu+?, chie^'n ddo a`n Pha^.t tu+?,
ca?nh sa't Pha^.t tu+?, qua^n nha^n Pha^.t tu+? v.v . Ra^'t nhie^`u la^`n
Hoa`ng Kim Loan dda~ bi' ma^.t dde^'n chu`a Linh Mu., Tu+` DDa`m, ga(.p go+~
DDo^n Ha^.u, Tri' Quang. Chu'ng to^i theo do~i ha('n va` mo^.t so^' ddo^`ng
bo.n tu+` la^u. Va` di~ nhie^n, chu'ng to^i muo^'n ba('t ha('n lu'c na`o ma`
cha? ddu+o+.c! Nhu+ng ne^'u la`m nhu+ the^' thi` chi? mo^.t vo^'n mo^.t
lo+`i. Chu'ng to^i muo^'n mo^.t vo^'n mu+o+`i lo+`i. Chu'ng to^i ca^`n ba('t
tro.n o^?, chu+' kho^ng pha?i la` va`i ba te^n te'p rie^u, ddu.ng dda^u
ba('t ddo'. Muo^'n dda.t ddu+o+.c ddie^`u na`y, chu'ng to^i theo do~i ca(.n
ke~, da`i nga`y va` mo^.t ke^' hoa.ch ca`i ngu+o+`i tinh vi ma` pha?i to^'n
ra^'t nhie^`u tho+`i gian dde^? co' the^? ta.o ddu+o+.c su+. tin tu+o+?ng
cu?a bo.n CS. DDie^`u na`y ddo`i ho?i kie^n nha^~n, co^ng su+'c, nguy
hie^?m, va` su+. hy sinh ra^'t lo+'n lao, ngay ca? ti'nh ma.ng, nhu+ng ra^'t
a^m tha^`m ddo+n ddo^.c cu?a bie^'t bao nhie^u nha^n vie^n CSDDB ca`i va`o
nhu+~ng co+ so+~ na(`m vu`ng Hue^'.
Ta.i sao chu'ng to^i cho.n tho+`i ddie^?m nga`y 6.5.1972? So+? di~ nhu+
va^.y la` vi` ti`nh hi`nh Hue^' lu'c ddo' ddang he^'t su+'c nguy nga^.p.
Chu'ng to^i dda'nh gia' la` ke^? tu+` nga`y 6.5.72 tro+? ddi, VC co' the^?
kho+?i ddo^.ng mo^.t cuo^.c to^?ng no^?i da^.y nhu+ te^'t Ma^.u Tha^n mo^.t
la^`n nu+~a, ba^'t cu+' lu'c na`o, dde^? ta.o su+'c e'p le^n Hie^.p DDi.nh
Paris. Ne^n ddie^`u to^'i ca^`n thie^'t la` pha?i ra tay to'm ngay nhu+~ng
tha`nh pha^`n nguy hie^?m na`y, tru+o+'c khi chu'ng da^'y loa.n. DDe^? kho?i
bi. lo^., chie^'n di.ch Bi`nh Minh dda~ ddu+o+.c ti'nh toa'n chi li, co^'
kho^ng bo? so't te^n na`o. To^i dda~ ky' sa(~n tre^n 2000 le^.nh ba('t.
Chie^'n di.ch ddu+o+.c thu+.c hie^.n kha^?n ca^'p va` ra'o rie^'t trong
vo`ng 12 nga`y, tre^n toa`n la~nh tho^? Thu+`a Thie^n, Hue^'. Nho'm kho^ng
quan tro.ng nhu+ dda'm Tri.nh Co^ng So+n, chu'ng to^i tie^'p tu.c dde^?
chu'ng sinh so^i na^~y no+~ cho+` ca'c "vu. mu`a" tie^'p. Xin ke^? mo^.t
va`i ca'i te^n "lo+'n" ra^'t no^~i co^.m ta.i Mie^`n Nam ma` chu'ng to^i,
ra^'t ddau lo`ng khi kha'm pha' ra trong chie^'n di.ch Bi`nh minh:
DDo' la` Trung tu+o+'ng Tra^`n va(n Trung, Thie^'u tu+o+'ng Le^ va(n
Nghie^m, du+o+.c si~ Nguye^~n Cao Tha(ng.
Hai vi. tu+o+'ng kia quy' vi. dda~ bie^'t tie^?u su+? va` chu+'c vu., xin
no'i ve^` chu? nha^n Pharmacy Tra`ng Tie^`n : thuo^.c co+ so+? cu.c ti`nh
ba'o chie^'n lu+o+.c, vo+'i 2 nha^n va^.t bi' ma^.t la` du+o+.c si~ Nguye^~n
Cao Tha(ng va` Nguye^~n Thu'c Tua^n. Na(m 1951, Nguye^~n Cao Tha(ng ddu+o+.c
co+ quan qua^n ba'o CS bo^' tri' tu+` chie^'n khu ve^` dda^`u thu' vo+'i
chi'nh quye^`n quo^'c gia. Sau ddo' y la^.p gia ddi`nh vo+'i ba` Nguye^~n
thi. Ngo.c Die^.p, con ga'i o^ng Nguye^~n va(n Nghi, tu+'c Ho^.i Nghi. O^ng
Ho^.i Nghi la` ba'c ruo^.t o^ng Nguye^~n va(n A^'m, cho^`ng ba` Ngo^ ddi`nh
thi. Hie^.p, em ga'i TT Ngo^ ddi`nh Die^.m. Con trai dda^`u o^ng Ho^.i Nghi
la` o^ng Nguye^~n va(n Le^~, la^'y ba` Ngo^ ddi`nh thi. Hoa`ng. Nho+` the^'
lu+.c be^n vo+., Nguye^~n Cao Tha(ng dda('c cu+? da^n bie^?u nhie^.m ky` 1
ddo+n vi. Qua?ng Tri.. Sau khi co' the^' lu+.c, Nguye^~n Cao Tha(ng ly di.
vo+..
Nguye^~n Cao Tha(ng tro+? tha`nh ty? phu' na(m 1963, to^?ng gia'm ddo^'c
co^ng ty du+o+.c pha^?m OVP. Ha('n ta leo dde^'n chu+'c phu. ta' To^?ng
Tho^'ng tho+`i dde^. nhi. Co^.ng Ho`a.
Tro+? la.i Tru+o+`ng ho+.p TCS, chu'ng to^i dda~ tha?o ra mo^.t phu+o+ng a'n
theo do~i tinh vi bi' ma^.t ma` bo.n na`y dde^'n che^'t cu~ng kho^ng the^?
ngo+`. TCS dde^'n gio+` na`y, o+? suo^'i va`ng, cu~ng kho^ng the^? ngo+`
nha^n vie^n ti`nh ba'o chi.u tra'ch nhie^.m theo sa't y la.i la` X, mo^.t
trong nhu+~ng ngu+o+`i ba.n tha^n ra va`o ga^`n gu?i vo+'i y. Cu~ng nhu+
va^.y, ddo' la` tru+o+`ng ho+.p Le^ Kha('c Ca^`m, ca'n bo^. ddie^`u khie^?n
TCS. Chu'ng to^i gia? lo+ nhu+ kho^ng bao gio+` dde^? y' LKC, kho^ng bao
gio+` bie^'t y la` CS, va` y dda~ tu+. do tung hoa`nh. Ca^`m cu+' tu+o+?ng
nhu+~ng tho^ng tin ma` y chuye^?n qua nhu+~ng chuye^'n bay qua^n su+. la` an
toa`n so^' mo^.t. Ai da'm ddu.ng to+'i ma'y bay ca'c o^ng tu+o+'ng, o^ng
ta'? Tha^.t ra ca'c thu+ tu+` tin tu+'c ddo' dde^`u bi. chu'ng to^i ddo.c
va` pho^'i kie^?m tru+o+'c khi dde^'n tay ngu+o+`i nha^.n. Cho ne^n, to^i,
Lie^n Tha`nh, kha(?ng ddi.nh lo+`i cu?a Le^ Kha('c Ca^`m no'i ra(`ng, ta'c
gia? cu?a "Thu+ go+?i Ngo^ Kha" la` TCS, la` su+. tha^.t 100%. Ngu+o+`i
nha^.n cuo^'i cu`ng cu?a la' thu+ na`y la` Le^ Kha('c Ca^`m. Khi ca'i "thu+
go+?i Ngo^ Kha" cu?a TCS ddu+o+.c ddu+a ra co^ng lua^.n cu?a CS ga^`n dda^y,
thi` lie^`n bi. tranh ca~i ki.ch lie^.t. Ga^.y o^ng dda^.p lu+ng o^ng. CS
no'i do^'i qua' nhie^`u, cho ne^n ky` na`y no'i tha^.t thi` thie^n ha. la.i
nghi~ ngu+o+.c la.i. Khi ddo.c qua bu't ti'ch na`y, nhu+~ng ngu+o+`i ha^m
mo^. nha.c TCS dde^`u kho^ng tin no^~i. Le~ na`o mo^.t ngu+o+`i sie^u thu+.c
nhu+ TCS ma` la.i ham muo^'n quye^`n lu+.c nhu+ va^.y? DDie^`u na`y la`
thu+.c hay hu+? Chi'nh quye^`n CS muo^'n no^~i tie^'ng, ne^n a(n co' theo
TCS? Con ngu+o+`i dda^`y ti'nh "trie^'t va` thie^`n" cu?a TCS kho^ng the^?
la` chu? nha^n cu?a la' thu+ dda^`y ham muo^'n quye^`n lu+.c tra^`n tr i
nhu+ the^'! Di~ nhie^n, nhie^`u tranh ca~i dda~ xa~y ra giu+~a nho'm ba.n
va(n nghe^. mo+'i cu~ , tre^n chi'nh ba'o chi' cu?a CS, dde^'n no^~i,"nha`
nghie^n cu+'u Nguye^~n DDa('c Xua^n" pha?i ca^'t co^ng ddi "nghie^n cu+'u"
vo+'i Le^ Kha('c Ca^`m, dde^? xa'c nha^.n xem TCS co' tha^.t la` chu? cu?a
no' kho^ng. Ca'i be^` ngoa`i ddeo ki'nh ra^'t tri' thu+'c, ddu+o+.m chu't
ba^'t ca^`n ddo+`i, lo+`i nha.c thi kho' hie^?u nhu+ trie^'t ho.c, dda~
giu'p TCS ra^'t nhie^`u trong vie^.c du+ lua^.n de^~ da`ng phu? nha^.n la'
thu+ na`y la` cu?a ddu+o+ng su+.. Hoa`ng Ta' Thi'ch, cho^`ng Tri.nh Vi~nh
Ta^m, em re^~ TCS, em ruo^.t cu?a dda.i ta' CS Hoa`ng Xua^n Tu`y , cu~ng
nha?y va`o a(n co'. O^ng em re^~ Hoa`ng Ta' Thi'ch cam ddoan la` TCS kho^ng
ma`ng danh vo.ng chi'nh tri. gi` sa^'t!
To^.i nghie^.p Le^ Kha('c Ca^`m. Ai kho^ng tin anh ta, nhu+ng to^i thi` co'
the^? la`m nha^n chu+'ng cho anh ta, vi` ddo' la` su+. tha^.t. TCS la` ta'c
gia? chi'nh hie^.u con nai va`ng cu?a ca'i "Thu+ go+?i Ngo^ Kha", ma` co+
quan CSDDB chu'ng to^i dda~ ddo.c qua.
Co+ quan CSDDB cu?a chu'ng to^i dda~ gia?o nghie^.m ne't chu+~, va` sau ddo'
co' nho+` co+ quan ti`nh ba'o ba.n pho^'i kie^?m. Ke^'t qua? dde^`u kha(?ng
ddi.nh la` cu?a chi'nh ha('n. Trong bu+'c thu+ na`y, TCS dda~ nguye^`n ru?a
ddo+`i so^'ng ta.i Mie^`n Nam tha^.m te^., va` ao u+o+'c co' nga`y ddu+o+.c
no^'i vo`ng tu+? sinh vo+'i Ha` No^.i. Anh ta cu~ng kha(?ng ddi.nh mi`nh la`
mo^.t nha^n va^.t cu?a "dda'm ddo^ng" ddu+o+.c dda'm ddo^ng tha^`n tu+o+.ng,
ne^n anh ta pha?i co' bo^?n pha^.n vo+'i dda'm ddo^ng na`y. DDa'm ddo^ng
ddo' la` ai? Mo^.t dda'm thanh nie^n ba.c nhu+o+.c, cho^'ng chie^'n tranh
tro^'n li'nh? Mo^.t dda'm thanh nie^n ho.c sinh cu?a tho+`i thu+o+.ng?
chuye^n nghe nha.c Tri.nh, ddo.c sa'ch Pha.m co^ng Thie^.n? Bo^?n pha^.n
cu?a TCS ddo^'i vo+'i dda'm ddo^ng cu?a ddu+o+ng su+. la` gi`? No^'i vo`ng
tay lo+'n cu?a che^' ddo^. cu+.c ky` ta`n ba.o va` man ro+., ddie^?n hi`nh
qua ca'c vu. Ca~i Ca'ch Ruo^.ng DDa^'t, vu. Quy`nh Lu+u, vu. Nha^n Va(n Giai
Pha^?m, cho ca'i go.i la` "dda'm ddo^ng" cu?a ha('n ta.i Mie^`n Nam? La'
thu+ na`y dduo+.c vie^'t va`o mu`a thu 1974. Xin quy' vi. ti`m ddo.c la`
thu+ na`y o+? www.damau.org dde^? hie^?u ro~ the^m ve^` TCS. Xin cho to^i
mie^~n lo+`i bi`nh ve^` nha^n ca'ch cu?a TCS qua nhu+~ng lo+`i ma` y dda~
tho'a ma. Mie^`n Nam.
Mo^.t giai thoa.i giu+~a to^i vo+'i TT Nguye^~n va(n Thie^.u, xin ke^? ra,
dde^? quy' vi. co' the^? tu+. tra? lo+`i ca^u ho?i ta.i sao chu'ng to^i
kho^ng ba('t TCS va` nho'm na(`m vu`ng Hue^'. Chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c
tin bo.n CS se~ dda(.t cha^'t no^~ o+? qua'n co+m A^m Phu?, khi To^?ng
Tho^'ng va` ca'c ye^'u nha^n dde^'n a(n o+? ddo'. To^i tri`nh DDa.i Ta'
Ti?nh Tru+o+?ng, O^ng kho^ng quye^'t ddi.nh ddu+o+.c ma` nuo^'n to^i cu`ng
ddi vo+'i o^ng va`o tri`nh to^?ng tho^'ng chuye^.n na`y, vi` khi ddo' To^?ng
Tho^'ng ddang nghi? dde^m ta.i To`a DDa.i Bie^?u, lo`ng vo^ cu`ng ba(n
khoa(n lo la('ng. Sau khi nghe to^i thuye^'t tri`nh xong, o^ng cu+o+`i ti?nh
bo+ va` no'i chi? ddu'ng hai chu+~: "Cho no^~!". To^i tro`n ma('t ngo' o^ng.
Ca'i ma` to^i cho+` ddo+.i kho^ng pha?i la` 2 chu+~ ddo', to^i cho+` ddo+.i
2 chu+~ kha'c, ddo' la` "cho ba('t". Hie^?u ve? ma(.t su+~ng so^'t va` hai
con ma('t ddang tro^' ra cu?a te^n tru+o+?ng ty tre? ngu+o+`i non da., ngo'
tha(?ng va`o to^i, o^ng ddie^`m nhie^n no'i "Kho^ng bie^'t mo+'i so+.,
bie^'t thi` co`n so+. gi`? Cho no^~!" " to^?ng tho^'ng cho le^.nh em ddo'!"
Va` chu'ng to^i dda~ cho no^~ ta.i qua'n co+m A^m Phu?. Tie^'ng no^~ long
tro+`i lo+~ dda^'t ke`m theo su+. mu+`ng ro+~ cu?a nho'm MTGPMN, bo.n na(`m
vu`ng, va` CS Ba('c Vie^.t, di~ nhie^n. Nhu+ng co' ddie^`u, phi'a chi'nh
phu? VNCH kho^ng co' ai bi. gie^'t nhu+ y' chu'ng mong muo^'n. Mo^.t tho+`i
gian sau, nho'm hoa.t ddo^.ng khu?ng bo^' na`y dda~ bi. chu'ng to^i to'm
go.n.
Rie^ng nho'm ho.at ddo^.ng chung vo+'i TCS, ga^`n 5 na(m sau, tho+`i ddie^?m
tha'ng 6 na(m 1972, chu'ng to^i dda~ ba('t khi chu'ng ddang chua^?n bi.
tie^'p mo^.t cuo^.c ta('m ma'u thu+' 2 nhu+ te^'t Ma^.u Tha^n. Chu'ng va^~n
cho.n la.i ca'i te^n quen thuo^.c sa(.c mu`i tuye^n truye^`n bi.p bo+.m va`
dda^`y ma'u la` "cuo^.c to^?ng no^~i da^.y". Va`o nga`y 6.5.1972 va` 11
nga`y tie^'p theo sau ddo', chu'ng to^i ba('t go.n 1500 so+ so+? quan tro.ng
cu?a VC ddu+a ddi co^n dda?o. Trong so^' ddo' co' ca? ca'c vie^n chu+'c
VNCH, si~ quan, qua^n nha^n VNCH nhu+ thie^'u ta Le^ Ca?nh Tha^m, tru+o+?ng
ty CSQG ti?nh Qua?ng Tri., na(m 1966., chi khu pho' chi khu Hu+o+ng Tra`
ti?nh Thu+`a Thie^n ma`u he` ddo? lu+?a 1972, co' anh ruo^.t la` thie^'u ta
qua^n ba'o CS mo'c no^'i tu+` khi y co`n la` trung si~, CS dda~ du`ng tie^`n
ba.c cha.y cho.t cho ho.c kho'a si~ quan dda(.c bie^.t ro^`i tie^'p tu.c
du`ng tie^`n dde^? lo.t va`o ca'c chu+'c vu. quan tro.ng. Y ddang cho+`
le^.nh thuye^n chuye^?n to+'i trung ta^m ha`nh qua^n cu?a BTL tie^`n
phu+o+ng qua^n ddoa`n I, dde^? la^'y tin tu+'c ha`nh qua^n cu?a Trung
Tuo+'ng Ngo^ quang Tru+o+?ng, ddang co^' dda'nh ba.i 10 nga`n qua^n CS, ta'i
chie^'m co^? tha`nh Qua?ng Tri.. Vie^.c sa('p tha`nh thi` bi. SCQG Thu+`a
Thie^n Hue^' pha't hie^.n trong chie^'n di.ch Bi`nh Minh. Y bi. ba('t. Ba'c
si~ Le^ Kha('c Quye^'n, khoa tru+o+?ng DDH y khoa Hue^', tha`nh vie^n phong
tra`o Ho`a Bi`nh. Nha` cu?a Le^ Kha('c Quye^'n la` ca(n cu+' lo~m, tu+`ng
chu+'a cha^'p Pha.m va(n Nha^n, em cu?a thu? tu+o+'ng CS Pha.m va(n DDo^`ng.
Nguye^~n khoa Pha^?m, chu? ti.ch ho^.i ddo^`ng ti?nh Thu+`a Thie^n, hoa.t
ddo^.ng trong to^? to^n gia'o va^.n, em y la` Nguye^~n khoa Die^.u Ho^`ng,
con nuo^i HCM, chu? ti.ch ho^.i phu. nu+~ VN. Pha^?m va` Ho^`ng la` ba` con
vo+'i Nguye^~n khoa DDie^`m, U?y vie^n Trung uo+ng dda?ng, dda(.c tra'ch
va(n ho'a gia'o du.c. Nghi. vie^n ho^.i ddo^`ng ti?nh Le^ Quang Nguye^n,...
Trong khuo^n kho^? mo^.t ba`i vie^'t nga('n, to^i kho^ng the^? tri`nh ba`y
chi tie^'t nhu+ trong cuo^'n BDDMT. Xin tho^ng ca?m. Rie^ng TCS , chu'ng
to^i chu+a ba('t vo^.i, ho+n nu+~a, kha? na(ng y ddang la`m vie^.c cho co+
quan ti`nh ba'o ngoa.i quo^'c ra^'t cao, chuye^.n ba('t ra^'t ra('c ro^'i,
chu+a cha('c dda~ la` hay. To^'t nha^'t la` cu+' dde^? ti`nh tra.ng nhu+
va^.y ma` khai tha'c ca? hai phi'a. The^m va`o ca^u ho?i na`y la` y' kie^'n
cho la` nha.c TCS ga^y nguy ha.i cho dda^'t nu+o+'c, la.i hoa.t ddo^.ng
na(`m vu`ng, ta.i sao chi'nh quye^`n kho^ng ba('t? to^i xin nha('c la.i ca^u
chuye^.n cu?a te^n nha` ba'o na(`m vu`ng CS Vu~ Ha.nh. Sau khi chi'nh
quye^`n ba('t te^n CS Vu~ Ha.nh, lie^`n bi. mo^.t so^' ra^'t ddo^ng ca'c
nha` va(n nha` ba'o te^n tuo^?i trong ha`ng ngu~ quo^'c gia la`m ye^u sa'ch
cho^'ng ddo^'i ki.ch lie^.t. Ho. dda~ ga^y kho^ng i't so'ng gio' cho chi'nh
quye^`n ddu+o+ng tho+`i, ke^'t a'n chi'nh quye^`n bi.t mie^.ng ba'o chi',
dda`n a'p ddo^'i la^.p. Cuo^'i cu`ng, chi'nh phu? dda`nh nhu+o+.ng bo^.,
tha? Vu~ Ha.nh. Sau 1975, Vu~ Ha.nh hie^.n nguye^n hi`nh la` te^n CS, ha('n
tha?n nhie^n gia'ng to^.i cu~ng nhu+ tham gia to^' ca'o to^.i a'c My~ Ngu.y
pha?n ddo^.ng cho chi'nh nhu+~ng "nha`" ba'o nha` va(n, ma` dda~ na(`ng
na(.c ddo`i chi'nh phu? VNCH pha?i tha? ha('n ra. Co' le~, ddo' chi'nh la`
lu'c ca'c nha` va(n bu't te^n tuo^?i na`y mo+'i tha^'m sa^u hai chu+~ cay
dda('ng. Va` to^i cu~ng tu+. ho?i, ne^'u nhu+ gio+'i hu+~u tra'ch lu'c a^'y
cho le^.nh ba('t TCS, lie^.u nho'm nha` va(n nha` ba'o "quo^'c gia thu+'
thie^.t" na`y se~ kho^ng la`m chuye^.n dda^'t ba(`ng da^.y so'ng?
To'm la.i, a^u ddo' cu~ng la` ddie^`u dda'ng cho chu'ng ta suy ga^~m ve^`
hai chu+~ "tu+. do", nha^'t la` nhu+~ng ai dda~ ky' te^n ye^u sa'ch tha?
ca'c te^n VC. Tu.c ngu+~ mi`nh co' ca^u "Bie^'t thi` thu+a tho^'t, kho^ng
bie^'t thi` du+.a co^.t ma` nghe" Ho. kho^ng bie^'t gi` he^'t, nhu+ng kho^ng
muo^'n du+.a co^.t. Ho. bu` tro+'t nhu+ vi.t nghe sa^'m, nhu+ng mie^.ng ho.
to. Ho. to mie^.ng dde^'n no^~i tu+. cho mi`nh tha`nh la^.p nho'm ca'i bang,
co' te^n ra^'t no^~i mo^.t tho+`i la` Ky' Gia? A(n Ma`y. Ho. co' co^ng
ba(`ng kho^ng, vo+'i nhu+~ng nha^n vie^n co^ng lu+.c kho^ng te^n kho^ng
tuo^?i, hy sinh ca? ma.ng so^'ng mi`nh, nga`y dde^m co^' ga('ng truy ti`m
tu+`ng te^n CS mo^.t, dde^? ba?o ve^. ne^`n Co^.ng Ho`a? dde^? ro^`i ca'c
nha` va(n, ba'o, bu't na`y ddo`i tha? ra? Ca'c nha` va(n nha` ba'o kie^?u
ddo', co' bao gio+` ho. tu+. nha^.n pha^`n na`o tra'ch nhie^.m vo+'i li.ch
su+? ?
* Su+. vu. le^.nh cu?a Tri.nh co^ng So+n
Co' tra'ch cu+' ra(`ng ta.i sao to^i ca^'p Su+. Vu. Le^.nh cho TCS tro^'n
li'nh trong khi ddo' la.i cha(?ng nha^.n ddu+o+.c gi` dda'ng ke^? tu+`
ddu+o+ng su+., cho ne^n, to^i cu~ng dda'ng che^'t theo TCS la('m la('m! To^i
hie^?u su+. bu+.c tu+'c na`y. Nghe^` cu?a to^i la` ti`nh ba'o, no'i tra('ng
ra, to^i la` mo^.t ga~ buo^n tin tu+'c. Nhu+~ng gi` to^i cho TCS la` mo^.t,
thi` to^i pha?i la^'y la.i i't nha^'t cu~ng la` sa'u ba?y. Vie^.c chu'ng
to^i no'i TCS chi? cung ca^'p cho chu'ng to^i 1.10 tin tu+'c ma` ddu+o+ng
su+. bie^'t, co' nghi~a la` chu'ng to^i dda~ bie^'t to?ng 10.10 ro^`i.
Kho^ng bie^'t he^'t thi` la`m sao chu'ng to^i xa'c ddi.nh la` 1.10 ddu+o+.c?
No'i ra dda^y, chi? la` dde^? co^ng lua^.n dda'nh gia' ta^'m lo`ng cu?a TCS
co' bie^'t quay la.i vo+'i lu+o+ng tri con ngu+o+`i hay kho^ng ma` tho^i.
Nha^'t la` sau khi chi'nh ddu+o+ng su+. dda~ bie^'t ro~ ca?nh ddo^`ng ba`o
Hue^' cu?a ha('n bi. tro'i la.i tu+`ng xa^u da`i, ba(`ng da^y ke~m, da^y
ddie^.n thoa.i, da^y thu+`ng, tu+`ng xa^u ngu+o+`i, la^`n lu+o+.t bi. dda^.p
dda^`u, ke? so^'ng ngu+o+`i che^'t, dde^`u bi. cho^n vu`i trong nhu+~ng
ha^`m ta^.p the^?. DDau cho Mie^`n Nam, la` ha('n va^~n cho.n phi'a to^.i
a'c! Du` ha('n chi? cung ca^'p cho chu'ng to^i 1.10 nhu+~ng gi` ha('n
bie^'t, thi` 1.10 ddo' cu~ng ddu? cho chu'ng to^i pha't hie^.n ra^'t nhie^`u
ca'c tay CS na(`m vu`ng lie^n he^. quanh ha('n, chu'ng to^i cu~ng "lo+`i
bo^.n" ro^`i! Co' ngu+o+`i la.i cho ra(`ng Su+. Vu. Le^.nh ma` to^i ca^'p
cho TCS chi? co' gia' tri. ta.i Hue^' ma` tho^i, trong khi ddo', dda pha^`n
la` TCS la.i o+? Saigon, the^' thi` ta.i sao TCS kho^ng bi. ba('t li'nh ta.i
Saigon? va` nhu+ the^', co' nghi~a la` toa`n bo^. chuye^.n ma` to^i no'i ra
chi? la` " la'o". Thu+a, ha~y bi`nh ti~nh, chuye^.n gi` ma` pha?i no'ng na~y
ke^'t lua^.n ho^` ddo^` nhu+ the^'? Muo^'n va.ch la' ti`m sa^u nhu+ng ma`
la.i kho^ng co' mo^.t ti' kie^'n thu+'c gi` ve^` lua^.t pha'p cu~ng nhu+
gia' tri. cu?a ca'i SVL ra^'t ngon la`nh na`y, ne^n sa^u la`m sao ma` ba('t
cho co'? Ne^'u Ca?nh Sa't hoa(.c Qua^n Ca?nh Saigon hay cu?a ba^'t cu+'
ti?nh na`o ba('t TCS cha(?ng ha.n, thi` chi? ca^`n TCS xua^'t tri`nh ca'i
SVL na`y ra, co+ quan ba.n pha?i go.i ngay cho Ty Ca?nh Sa't Thu+`a Thie^n
Hue^'. Chi? ca^`n chu'ng to^i xa'c nha^.n ddo' la` ngu+o+`i cu?a chu'ng
to^i, thi` co+ quan ba.n pha?i la^.p tu+'c tha? TCS ra vo^ ddie^`u kie^.n,
ma` kho^ng co' quye^`n tra va^'n gi` the^m ca?. DDo' la` lua^.t cu?a VNCH
va` cu~ng la` lua^.t cu?a nhie^`u nu+o+'c kha'c. O+? My~ cu~ng the^' tho^i!
Nhu+ va^.y, no' mo+'i la`m cho ga~ tro^'n li'nh TCS na`y the`m muo^'n ma`
pha?i co^.ng ta'c vo+'i chu'ng to^i chu+'!?
Rie^ng va^'n dde^` TCS co' hoa.t ddo^.ng cho ti`nh ba'o ngoa.i quo^'c hay
kho^ng, va` la` ngoa.i quo^'c na`o, to^i bie^'t ro~ 100%. Nhu+ng ddie^`u
na`y to^i kho^ng the^? vie^'t ro~. Khi chu'ng to^i dda~ mo+? ho^` so+ theo
do~i, thi` con ruo^`i bay qua chu'ng to^i cu~ng bie^'t. Cu~ng nhu+ ra^'t
nhie^`u chuye^.n ddo+`i thu+o+`ng cu?a ddu+o+ng su+. ma` no'i ra thi` qua?
tha^.t kho' tu+o+?ng tu+o+.ng no^~i. Ne^'u to^i vie^'t ro~ TCS hoa.t ddo^.ng
cho ti`nh ba'o ngoa.i quo^'c na`o, ddie^`u cha('c cha('n la` se~ a?nh
hu+o+?ng dde^'n an nguy cu?a nhu+~ng ngu+o+`i co`n o+? la.i, va` ngay ca?
chi'nh ca' nha^n to^i. Va` nhu+ to^i cu~ng dda~ no'i, vie^.c co^ng bo^'
nhu+~ng hoa.t ddo^.ng ti`nh ba'o 3 mang cu?a TCS khi ddu+o+ng su+. co`n
so^'ng thi` cha(?ng kha'c na`o ddu+a mo^.t ba?n a'n tu+? hi`nh cho ddu+o+ng
su+. va` cho nhu+~ng ngu+o+`i kha'c, dda~ a^m tha^`m theo do~i nhu+~ng hoat
ddo^.ng na(`m vu`ng cu?a TCS tru+o+'c kia, ma` nay co`n bi. ke.t la.i o+?
que^ nha`. Ai co' the^? ddoan cha('c la` co^ng an CS kho^ng ti`m ra manh
mo^'i ddu+o+.c? To^i la^.p la.i, ti`nh ba'o co' lua^.t cu?a ti`nh ba'o, ddo'
la` lu+o+ng ta^m, la` dda.o ddu+'c da`nh cho ca'c co^.ng su+. vie^n cu?a
mi`nh. To^i chi? co' the^? vie^'t dde^'n the^' la` cu`ng. DDie^`u na`y no'
cu~ng gia'n tie^'p tra? lo+`i cho ca^u ho?i 'Ta.i sao to^i la.i ddu+a te^n
na(`m vu`ng TCS ddi My~?!" Ta^'t nhie^n, chuye^.n na`y dda~ ga^y nhie^`u
pha^~n no^., va` no' co' ve~ ra^'t ma^u thua^~n, tha^.m chi' ga^y ngo+`
vu+.c ddo^'i vo+'i to^i. Ta.i sao mo^.t ke? "die^.t co^.ng" nhu+ to^i la.i
ru? mo^.t te^n na(`m vu`ng ddi My~?
Thu+a dda^u co' gi` ma` kho' hie^?u? Tru+o+'c dda^y, to^i la` "ca'n bo^."
ddie^`u khie^?n TCS. To^i cu~ng la` chi? huy tru+o+?ng trung ta^m Phu.ng
Hoa`ng Hue^'. "Ai ddo'", ho. bie^'t chu+'! Va` vi` va^.y, ho. dda~ ye^u
ca^`u to^i la`m vie^.c na`y. To^i chi? la` mo^.t ke? trung gian cho "ai
ddo'"( xin quy' vi. tu+. hie^?u)," mo+`i" TCS ddi My~ ma` tho^i, cu~ng nhu+
o^ng DDo^~ Ngo.c Ye^'n va^.y,o^ng ta cu~ng dda~ pha?i "ru?" TCS ddi My~ !
Chuye^.n ddo+n gia?n co' the^' !
To^i cu~ng xin minh ddi.nh mo^.t ddie^`u, to^i, lu'c TT Ngo^ DDi`nh Die^.m
bi. tha?m sa't, chi? mo+'i 20 tuo^?i, co`n la` sinh vie^n, chu+a he^` giu+~
mo^.t chu+'c vu. gi` trong chi'nh quye^`n DDe^. Nha^'t Co^.ng Ho`a. To^i
sinh va`o tha'ng cuo^'i cu`ng cu?a na(m 1942. Tu+` ddo' dde^'n nay, to^i
chu+a he^` tham gia ba^'t ky` mo^.t dda?ng pha'i chi'nh tri. na`o.To^i quy'
tro.ng nha^n ca'ch va` ta`i na(ng cu?a TT Ngo^ DDi`nh Die^.m, nhu+ng to^i
cu~ng u?ng ho^. tinh tha^`n cho^'ng Co^.ng va` dda'nh gia' cao kha? na(ng
cu?a TT Nguye^~n va(n Thie^.u, trong so^' nhu+~ng ngu+o+`i co' tie^`m na(ng
la~nh dda.o co`n la.i cu?a Mie^`n Nam. DDie^`u na`y nghe ra, se~ co' mo^.t
so^' ngu+o+`i cho la` nghi.ch ly', la` ba pha?i. Vi` "pro"TT Die^.m ma` sao
la.i co`n u?ng ho^. ca? Nguye^~n va(n Thie^.u? ke~ dda~ bi. ke^'t a'n la`
mo^.t trong nhu+~ng tha`nh vie^n tham gia dda?o cha'nh, nha^.n 100 nga`n
cu?a Conine, co' chu+'ng tu+` chu~ ky' ha(?n hoi!
Thu+a, quan ddie^?m cu?a to^i ra^'t ro~: to^i kho^ng bao gio+` mu` qua'ng
ye^u thu+o+ng hay dda^.p ddo^? mo^.t chi'nh quye^`n na`o ca?. To^i chi?
he^'t lo`ng ba?o ve^. The^? Che^' VNCH, ma` qua the^? che^' ddo', quye^`n
la`m ngu+o+`i ddu+o+.c lua^.t pha'p minh ddi.nh va` thu+.c thi, tho^ng qua
mo^.t chi'nh quye^`n do da^n ba^`u ho+.p pha'p. DDo' la` nguye^n ta('c ba^'t
di ba^'t di.ch cu?a to^i. To^i kho^ng the^? ddang ta^m dda^.p pha' mo^.t
the^? che^', mo^.t chi'nh phu? ddang ddie^`u ha`nh dda^'t nu+o+'c, khi ma`
chu+a co' mo^.t chi'nh phu? kha'c to^'t ho+n dde^? thay the^'. To^?ng
Tho^'ng Nguye^~n va(n Thie^.u dda~ co' tham gia dda?o cha'nh pha' ddo^?
ne^`n dde^. nha^'t co^.ng ho`a, nhu+ng sau ddo', ne^'u chu'ng ta kho^ng
cho.n o^ng thi` chu'ng ta cho.n ai? Du+o+ng va(n Minh? Tra^`n Thie^.n
Khie^m? Vu~ va(n Ma^~u, Nguye^~n cao Ky`?
... Du` sao ddi nu+~a, thi` o^ng cu~ng la` "ca'i to^'t nha^'t" co`n la.i ma`
chu'ng ta co' ddu+o+.c. Nha^'t la` o^ng dda~ ddu+o+.c da^n ba^`u, va` nha^'t
la` khi quo^'c gia vo+'i ne^`n da^n chu? co`n non tre?, la.i pha?i ddu+o+ng
dda^`u vo+'i cuo^.c chie^'n tranh ghe^ khie^'p nha^'t trong li.ch su+? loa`i
ngu+o+`i, ddo' la` cuo^.c chie^'n tranh cho^'ng la.i Che^' DDo^. CS. Ke^'t
qua? thi` ngu+o+`i VN tu+` Nam chi' Ba('c dde^`u tha^'y ro^`i ddo'! Ca'i ma`
li.ch su+? dda~ the^' va`o, sau khi mo^.t thie^?u so^' ngo^ng cuo^`ng say
su+a dda^.p ddo^? chi'nh phu? VNCH, la` ca'i the^? che^' CS!
To^i se~ kho^ng bao gio+` la` ngu+o+`i dda^.p ddo^? ba^'t cu+' chi'nh phu?
VNCH na`o do da^n ba^`u le^n, cho du` vi. To^?ng Tho^'ng ddo' to^i co' ghe't
cay ghe't dda('ng, nha^'t la` lu'c quo^'c gia ddang trong giai ddoa.n da^`u
so^i lu+?a bo?ng. To^i chi? muo^'n go'p pha^`n gi`n giu+~ va` la`m cho no'
to^'t dde.p ho+n, qua la' phie^'u, theo su+. suy nghi~, theo ca'ch cu?a
to^i. Vi` ne^'u kho^ng la`m nhu+ the^', thi` to^i dda~ ma(.c nhie^n giu'p
su+'c cho CS thanh toa'n chi'nh quye^`n non tre? VNCH, ma` la.i co`n ho+.m
hi~nh ngu xua^~n cho mi`nh la` co' co^ng vo+'i quo^'c gia da^n to^.c!
To^i kho^ng co' y' ddi.nh vie^'t su+?. To^i chi? muo^'n cung ca^'p cho li.ch
su+? nhu+~ng va^'n dde^` ma` to^i bie^'t, chuye^.n gi` to^i dda~ la`m, dda~
tha^'y. DDe^? li.ch su+? pha?i ddu'ng la` li.ch su+?: DDo' la`, li.ch su+?
pha?i la` su+. tha^.t.
DDie^`u gi` bie^'t ra^'t ro~ thi` to^i mo+'i vie^'t. Nhu+~ng gi` co`n mu`
mo+` thi` kho^ng bao gio+` to^i dde^` ca^.p dde^'n. DDo' la` ba?n cha^'t
cu?a to^i, dde^? nga`y na`o ga(.p la.i to^? tie^n to^i, o^ng to^i, cha to^i,
to^i kho^ng the.n vo+'i ca'c nga`i la` to^i dda~ kho^ng da'm no'i le^n su+.
tha^.t.
Nha^n tie^.n dda^y, vo+'i tu+ ca'ch la` tha`nh vie^n trong Hoa`ng To^.c
Nguye^~n Phu'c, to^i co' lo+`i chia xe~ vo+'i ba^'t cu+' ai mang do`ng ma'u
Nguye^~n Phu'c la`, do`ng ho., to^? tie^n chu'ng ta dda~ co' co^ng lo+'n
trong vie^.c mo+~ mang, khai hoang la^.p a^'p, giu+~ gi`n pha't trie^~n bo+`
co~i quo^'c gia. Nga`y ho^m nay, que^ hu+o+ng chu'ng ta kho^ng co`n nhu+ khi
ca'c nga`i co`n ta.i the^'. La~nh tho^? va` la~nh ha?i dda~ ma^'t, Cao
Nguye^n Trung pha^`n VN cu~ng ddang ma^'t. DDe^'n khi na`o thi` quo^'c gia
ma` ddu+'c Cao the^' to^? Hoa`ng DDe^' Gia Long dda~ dda(.t te^n la` VN
hoa`n toa`n ro+i va`o tay Ba('c Kinh? Ai la`m chuye^.n ba'n nu+o+'c na`y?
Ne^'u kho^ng pha?i la` CS Ha` No^.i? Va` ai trong hoa`ng to^.c dda~ va`
ddang tie^'p tay, co^.ng ta'c, pho` ta' cho bo.n ba'n nu+o+'c CS ta`n ba.o
na`y? Xin thu+a, quy' vi. dda~ ba'n lu+o+ng ta^m, ba'n linh ho^`n, ba'n ddi
danh du+., la`m ddau lo`ng ca'c ba^.c tie^n dde^' do`ng ho. Nguye^~n phu'c!
Phu? phu.c bo.n ba'n nu+o+'c CSVN, quy' vi. dda~ la`m nhu.c ca'c nga`i!
To^n Nu+~ Thi. Ninh la` mo^.t trong nhu+~ng ddie^?n hi`nh cho vie^.c la`m
nhu.c anh linh tie^n dde^'. DDe^` nghi. Hoa`ng To^.c khai tru+` ta^'t ca?
ca'c tha`nh vie^n dda~ i't nhie^`u ba('t tay giu'p su+'c cho bo.n CS ba'n
nu+o+'c.
* Tha^`n quye^`n va` the^' quye^`n
Ba`i vie^'t na`y, to^i rie^ng ta(.ng ta^'t ca? nhu+~ng chie^'n si~ quo^'c
gia cu?a lu+.c lu+o+.ng CSQG Thu+`a Thie^n Hue^', dda(.c bie^.t la` nhu+~ng
anh linh tu+? si~ dda~ na(`m xuo^'ng, dda~ bo? mi`nh a^m tha^`m la(.ng le~
trong ma(.t tra^.n ti`nh ba'o cu+.c ky` nguy hie^?m trong lo`ng ddi.ch,
dde^? die^.t tru+` ho.a CS. To^i cu~ng da`nh ta(.ng cho nhu+~ng ai ye^u
chuo^.ng su+. tha^.t, va` muo^'n tha(?ng tha('n nhi`n va`o su+. tha^.t. To^i
kho^ng vie^'t cho nhu+~ng ke? muo^'n va.ch la' ti`m sa^u, nhu+~ng ke? cha.y
to^.i, nhu+~ng ke? mu` qua'ng pha.m thu+o+.ng dda'nh ddo^`ng to^n gia'o
vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i "la~nh dda.o to^n gia'o", nhu+~ng ke~ co^' ti`nh
dda'nh ddo^`ng nhu+~ng ba^.c cha^n tu vo+'i nhu+~ng te^n CS ma(.c a'o tu
ha`nh.
To^i xin chia xe~ va`i suy nghi~ ve^` va^'n na.n tha^`n quye^`n lu~ng ddoa.n
the^' quye^`n ma` trong ddo' ca' nha^n to^i dda~ la` mo^.t na.n nha^n.
Cuo^'i tha'ng 12.1969, chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c tin tu+'c tu+` co+ quan
ti`nh ba'o qua^n su+. Hoa Ky` CID ta.i Phu' Ba`i cho bie^'t co' ddie^.n
dda`i ddang pha't so'ng ta.i ddi.a ddie^?m X, ma` sau ddo', chu'ng to^i xa'c
ddi.nh ddu+o+.c la` chu`a Tra` Am. Hai tha'ng sau, 4 ta^'m kho^ng a?nh chu.p
ve^` dde^m ddu+o+.c nha^.n die^.n ra^'t ro~ co' 3 te^n VC vu~ trang xua^'t
hie^.n ta.i ha^.u trai cu?a chu`a. To^i va` dda.i u'y Tru+o+ng Co^ng A^n
tru+o+?ng pho`ng CSDDB lie^`n thie^'t la^.p mo^.t tra.m bi' ma^.t theo do~i.
Chu+a dda^`y 6 tua^`n le^~ sau, chu'ng to^i pha't gia'c mo^.t so^' ddo^'i
tu+o+.ng CS ma` chu'ng to^i va^~n ddang theo do~i le^n chu`a ho^.i ho.p va`o
nhu+~ng nga`y thu+' ba?y chu? nha^.t, khi ma` co' ddo^ng thie^.n nam ti'n
nu+~ dde^'n le^~ chu`a. Va`o trung tua^`n tha'ng 5.1970 se~ co' phie^n ho.p
cu?a co+ so+? no^.i tha`nh die^~n ra ta.i dda^y. Lu'c 6gio+` 30 sa'ng nga`y
19.5 chu'ng to^i ddo^? 2 trung ddo^.i CSDC va` 20 CSDDB dde^'n va^y chu`a,
ba('t ddu+o+.c mo^.t phu. nu+~ du+o+'i 30 tuo^?i te^n la` Le^ Thi. U't, ca'n
bo^. an ninh tha`nh u?y Hue^', na(m thanh nie^n kha'c, cu`ng tha^`y Thi'ch
Nhu+ y'. Tang va^.t go^`m co' mo^.t so^' ta`i lie^.u cu?a CS go^`m mo^.t
nghi. quye^'t mo+'i nha^'t cu?a trung u+o+ng dda?ng CS. Sau ddo', qua khai
tha'c 7 ngu+o+`i na`y, chu'ng to^i bie^'t ddu+o+.c buo^?i ho.p to^'i ho^m
ddo' la` dde^? bo^' tri' co^ng ta'c cho 5 co+ so+? no^.i tha`nh, thu+.c
hie^.n mo^.t so^' mu.c tie^u pha' hoa.i khu?ng bo^', dda(.t cha^'t no^? ta.i
ca'c co+ quan quan tro.ng cu?a chi'nh quye^`n va` hai ra.p Cine' Ta^n Ta^n
va` Cha^u Tinh.
Khi chu'ng to^i ro+`i chu`a Tra` Am 9 gio+` sa'ng nga`y 19.5.1970 thi` 3
gio+` chie^`u cu`ng nga`y, Pha^.t Gia'o ba('t dda^`u bie^?u ti`nh. DDoa`n
bie^?u ti`nh ra^`m ro^. ke'o xuo^'ng to`a Ha`nh Cha'nh Ti?nh pha?n ddo^'i
chi'nh quye^`n dda`n a'p Pha^.t Gia'o, ye^u ca^`u tha? ngu+o+`i! Nghi~ ma`
cay dda('ng. Ta^'t nhie^n, chu'ng to^i kho^ng the^? tha? CS ma` trong ddo'
bao go^`m o^ng Thi'ch Nhu+ Y'. Nga`y 20.5 lu+.c lu+o+.ng pha^.t Gia'o tie^'p
tu.c bie^?u ti`nh ra^`m ro^. ho+n, pha?n ddo^'i chi'nh quye^`n dda`n a'p
Pha^.t Gia'o, ye^u ca^`u tha? ngu+o+`i. Ti`nh hi`nh ca`ng lu'c ca`ng tra^`m
tro.ng. Cu`ng nga`y, chu'ng to^i nha^.n ddu+o+.c 2 co^ng ddie^.n kha^?n,
mo^.t tu+` va(n pho`ng tu+ le^.nh CSQG thie^'u tu+o+'ng Tra^`n Thanh Phong
va` mo^.t cu?a dda.i ta' tru+o+?ng kho^'i CSDDB ye^u ca^`u gia?i thi'ch
no^.i vu. chuye^.n ba('t Thi'ch Nhu+ Y'. Ta^'t nhie^n to^i la^.p tu+'c phu'c
tri`nh no^.i vu.. Chung quy cu~ng vi` ca'i chu+~ "Thi'ch" cu?a o^ng ta ma`
ra, ne^'u o^ng ta kho^ng mang ho. "Thi'ch" nhu+ ma^'y te^n VC kia thi`
chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng, trung u+o+ng, va` anh em chu'ng to^i dda^u
pha?i kho^'n ddo^'n dde^'n va^.y. Va` chuye^.n di~ nhie^n kho^ng du+`ng ta.i
ddo'. Chu'ng to^i tie^n lie^.u chuye^.n se~ no^? lo+'n, vi` Thi'ch Nhu+ Y'
co' lie^n he^. gia ddi`nh vo+'i Tu+o+.ng To.a Thi'ch Tri' Thu?, To^?ng Thu+
Ky' vie^.n Ho'a DDa.o Saigon. Kha? na(ng mo^.t bie^'n ddo^.ng ve^` pha^.t
Gia'o la.i xa~y ra chi? la` chuye^.n tho+`i gian. Ban tham mu+u chu'ng to^i
kho^ng co`n gia?i pha'p na`o ho+n la` nhanh cho'ng la^.p ho^` so+ ddu+a ra
ho^.i ddo^`ng an ninh ti?nh hoa(.c gia?i to`a, cu`ng lu'c thu+o+ng lu+o+.ng
vo+'i phi'a Pha^.t Gia'o. To^'i 21.5, to^i ddi'ch tha^n dde^'n chu`a Linh
Quang, ga(.p thu+o+.ng to.a Ma^.t Nguye^n. La` mo^.t ngu+o+`i cao ta(ng
ddu+'c ddo^., Pha^.t tu+? hay ba^'t cu+' ai ga(.p o^ng dde^`u ne^? tro.ng,
o^ng giu+~ chu+'c cha'nh dda.i die^.n GHPGVNTN mie^`n Va.n Ha.nh sau khi
DDo^n Ha^.u thoa't ly ra ba('c. Ma(.c du` pha?i ddu+o+ng dda^`u vo+'i
nhu+~ng a'p lu+.c na(.ng ne^` tu+` nhu+~ng ti'n ddo^` qua' khi'ch va` dda'm
co+ so+? VC ddo^.i lo^'t ta(ng ni, o^ng luo^n luo^n chu? tru+o+ng ti`m ca'ch
ho`a gia?i vo+'i chi'nh quye^`n ba(`ng ta^'m lo`ng ngay tha(?ng tu+` bi.
O^ng tie^'p to^i ta.i nha` ha^.u trai. Sau khi ti`nh cho o^ng nhu+~ng ba(`ng
chu+'ng, bo^'n ta^'m kho^ng a?nh, lo+`i khai cu?a Thi'ch Nhu+ Y' va` ddo^`ng
bo.n. To^i cho Thu+o+.ng To.a bie^'t la` chu'ng to^i se~ ddu+a ra ho^.i
ddo^`ng an ninh ti?nh, hoa(.c ra to`a, co' the^? mo+? ho.p ba'o dde^? co^ng
lua^.n suy xe't.
Va` to^i cu~ng dda~ ho?i o^ng: " Ba.ch tha^`y, cu+' mo^~i la^`n lu+.c
lu+o+.ng CSQG pha' vo+~ va` ba('t giu+~ mo^.t so^' co+ so+? no^.i tha`nh,
thi` gia'o ho^.i ta.i Hue^' la.i to^? chu+'c bie^?u ti`nh, cho la` chi'nh
quye^`n dda`n a'p Pha^.t Gia'o, ba('t bo+' ta(ng ni pha^.t tu+?. Va^.y
nhu+~ng ngu+o+`i bie^?u ti`nh ddo' la` ai? Ho. o+? ba('c hay nam vi~ tuye^'n
17?" Tra^`m nga^m mo^.t lu'c, cuo^'i cu`ng, o^ng no'i vo+'i to^i:
"Con bie^'t trong gia'o ho^.i Hue^', ngu+o+`i cu?a be^n kia cu~ng nhie^`u,
kho' ma` kie^?m soa't ddu+o+.c ho.. Nhu+ng tho^i, tha^`y kho^ng muo^'n dde^`
ca^.p dde^'n chuye^.n na`y. Ca'c cuo^.c bie^?u ti`nh vu+`a ro^`i kho^ng
pha?i la` gia'o ho^.i ha`nh ddo^.ng, ma` la` do mo^.t nho'm Pha^.t gia'o
ddo^`. Khi nghe tin chu`a Tra` Am bi. lu.c soa't va` tha^`y Nhu+ Y' bi.
ba('t, ho. ha^'p ta^'p bie^?u ti`nh pha?n ddo^'i. Ho. cha(?ng ca^`n xin
le^.nh cu?a gia'o ho^.i, cha(?ng co' le^.nh cu?a Tha^`y. Mo.i chuye^.n co'
the^? tra^`m tro.ng ho+n, tho^i thi` mo^~i be^n nhu+o+`ng nhi.n nhau mo^.t
ti'. Tha^`y se~ cho ho. bie^'t ro~ no^.i vu., ye^u ca^`u ho. cha^'m du+'t
bie^?u ti`nh. Pha^`n con cu~ng ne^n tha cho tha^`y Nhu+ Y' va` ma^'y
ngu+o+`i ddo' ddi, mo.i chuye^.n ho'a gia?i ta^'t ca?". To^i kho^ng ddo^`ng
y'.
"Ba.ch tha^`y, tha^.t kho' cho con. Tha^`y Thi'ch Nhu+ Y' va` ma^'y ngu+o+`i
kia la` co+ so+? va` ca'n bo^. an ninh no^.i tha`nh VC. Ho. ddang mu+u toan
va` dda~ co' ke^' hoa.ch dda(.t cha^'t no^? pha' hoa.i, gie^'t ha.i da^n
la`nh. Ho. pha?i bi. truy to^' ra to`a" Thu+o+.ng to.a nga('t ngang lo+`i
to^i:
"Tho^i ddu+o+.c, ma^'y ngu+o+`i kia la` chuye^.n ngoa`i ddo+`i, the^' tu.c,
tha^`y kho^ng muo^'n nhu'ng tay va`o. Rie^ng tha^`y Nhu+ Y', con tha cho
o^ng ta. Con co' muo^'n tha^`y ddu+'ng ra ba?o la~nh cho tha^`y Nhu+ Y'
kho^ng?" to^i tra? lo+`i o^ng:
"Da., kho^ng da'm. Con chi? co' the^? hu+'a vo+'i tha^`y la` con se~ ddu+a
ra U?y Ban An Ninh ti?nh, vo+'i dde^` nghi. tha^.t nhe.. Nhu+ng vo+'i 6
ngu+o+`i kia thi` con va^~n la^.p thu? tu.c gia?i to`a. Va` lo+`i hu+'a
thu+' 2 la` se~ kho^ng ho.p ba'o co^ng bo^' no^.i vu., nhu+ng vo+'i ddie^`u
kie^.n se~ kho^ng co' cuo^.c bie^?u ti`nh na`o nu+~a va`o nga`y mai".
" Con ye^n ta^m ddi. Tho^i con ve^`. Xe dde^? o+? dda^u? Con ra cu+?a sau,
ca^?n tha^.n ddu+`ng dde^? ai tha^'y, ke?o thie^n ha. la.i tung tin tha^`y
co' quan he^. vo+'i o^ng Lie^n Tha`nh, vo+'i My~. Ngoa.i tru+` co' chuye^.n
kha^?n ca^'p, bi`nh thu+o+`ng con cu+' no'i tha(`ng Bi'ch le^n dda^y ga(.p
tha^`y la` ddu+o+.c ro^`i".
Nga`y 22.5 ho^` so+ Thi'ch Nhu+ Y' va` ddo^`ng bo.n ddu+o+.c chuye^?n qua
ho^.i ddo^`ng an ninh ti?nh truy to^' vo+'i dde^` nghi.: Thi'ch Nhu+ Y': 3
tha'ng. Sa'u ddo^`ng bo.n: 2 na(m ta'i xe't. Va` cuo^.c bie^?u ti`nh cha^'m
du+'t lu'c 10 gio+` sa'ng nga`y 22.5.1970.
Mo.i chuye^?n tu+o+?ng dda~ o^?n, nhu+ng kho^ng. Ba nga`y sau, 26.5, vie^n
co^' va^'n CSDDBN ga(.p to^i:
"DDa.i U'y Tha`nh, o^ng ga(.p ra('c ro^'i ro^`i". O^ng ta cho bie^'t, no^.i
trong nga`y, khoa?ng 2 hay 3 gio+` chie^`u, thie^'u tu+o+'ng Nguye^~n Thanh
Phong, tu+ le^.nh CSQG va` mo^.t pha'i ddoa`n cao ca^'p cu?a chi'nh phu?
go^`m dda.i ta' Nguye^~n Kha('c Bi`nh, gia'm ddo^'c phu? DDa(.c U?y Trung
Uo+ng ti`nh ba'o, mo^.t dda.i ta' thuo^.c cu.c an ninh qua^n ddo^.i, ne^'u
to^i nho+' kho^ng la^`m la` dda.i ta' Nhua^.n va` 4 si~ quan cao ca^'p
thuo^.c kho^'i CSDDB.BTL se~ ga(.p to^i ddie^`u tra vie^.c ba('t Thi'ch Nhu+
Y' va` lu.c soa't chu`a Tra` Am. Nhu+ the^', "chuye^.n dda~ lo+'n" to^i
la^?m ba^?m...
Tu+` phi tru+o+`ng Phu' Ba`i, ddi'ch tha^n tu+o+'ng Phong go.i cho to^i
,ye^u ca^`u to^i tri`nh die^.n o^ng ta ta.i pho`ng kha'ch danh du+. cu?a phi
tru+o+`ng. Bie^'t la` chuye^.n kho^ng la`nh, mo^.t ma^'t mo^.t co`n, to^i
co^' ga('ng thu gom ta^'t ca? ta`i lie^.u, tang chu+'ng, ke^? ca? kho^'i
cha^'t no^~ go^`m 6kg cha^'t no^~ TNT va` 8 ngo`i no^~ cha^.m, ma` Le^ thi.
U't dda~ chuye^?n tu+` ma^.t khu ve^` chu`a Tra` Am, sau ddo' ddem ca^'t
gia^'u o+? vu`ng nghi~a trang ga^`n nu'i Ngu+. Bi`nh, to^i dde^? o+? ngoa`i
xe, cu`ng hi`nh chu.p tang va^.t.
Sau ga^`n 30 phu't thuye^'t tri`nh die^~n tie^'n va` ke^'t cu.c cu?a su+.
vie^.c, to^i ke^'t thu'c ba(`ng ca^u no'i "Tri`nh Thie^'u Tu+o+'ng va` quy'
vi. trong pha'i ddoa`n, kho^'i 6kg cha^'t no^~ TNT va` 8 ngo`i no^~ cha^.m
hie^.n ddang dde^? ngoa`i xe, quy' vi. muo^'n xem to^i mang va`o?".
"Kho^ng ca^`n dda^u Lie^n Tha`nh. Thie^'u Tu+o+'ng muo^'n ho?i em mo^.t ca^u
nu+~a, Ta.i sao Pha^.t Gia'o ngu+ng bie^?u ti`nh?"
To^i thua^.t la.i cuo^.c ga(.p go+~ va` nhu+~ng tho?a thua^.n giu+~a
Thu+o+.ng To.a Ma^.t Nguye^n va` to^i cho o^ng nghe.
To^i hie^?u pha^`n tri`nh ba`y cu?a to^i dde^'n dda^y la` qua' ddu?. To^i
xin phe'p ra ngoa`i, dde^? cho pha'i ddoa`n tha?o lua^.n va` quye^'t ddi.nh
so^' pha^.n cu?a mi`nh. Va? la.i, to^i cu~ng dda~ qua' me^.t, qua' cha'n.
Ro+`i pho`ng kha'ch danh du+., to^i ddu+'ng o+? cu+?a da`nh cho ha`nh kha'ch
ra phi co+, ngu+o+'c nhi`n tro+`i xanh ma^y tra('ng, lo`ng thanh tha?n vi`
dda~ cha^'m du+'t ddu+o+.c su+. ca(ng tha(?ng ho+n tua^`n nay. Lu'c dda^`u,
ddo^'i dda^`u vo+'i chu`a Tra` Am, nay thi` pha?i ddo^'i dda^`u vo+'i
BTL.Ca?nh Sa't, Phu? DDa(.c U?y ti`nh Ba'o trung Uo+ng, Cu.c An Ninh qua^n
ddo^.i. To^i pho' ma(.c cho ddi.nh ma.ng, ra sao thi` ra, to+'i dda^u thi`
to+'i! Tu+. ho?i, kho^ng ngo+` vu. na`y ddu.ng cha.m mo^.t he^. tho^'ng ca'c
tha^`y be^n tre^n qua' lo+'n? Quye^`n lu+.c cu?a he^. tho^'ng na`y tre^n ca?
phe'p nu+o+'c? Nhu+ va^.y, lie^.u co' cho^'ng no^~i CS kho^ng?
Mo^.t lu'c sau, mo^.t thie^'u ta' dde^'n mo+`i to^i va`o ga(.p la.i Thie^u'
tu+o+'ng Nguye^~n Thanh Phong. Kho^ng khi' pho`ng kha'ch lu'c na`y co' ve~
bo+'t ca(ng. O^ng no'i:
"Lie^n Tha`nh, thie^'u tu+o+'ng va` pha'i ddoa`n pha?i tro+? la.i Saigon
ba^y gio+`. Vu. tra` Am, Thie^'u tu+o+'ng va` pha'i ddoa`n dda~ ro~".
To^i ddu+a Thie^'u tu+o+'ng va` pha'i ddoa`n ra phi co+. Tru+o+'c khi
bu+o+'c le^n phi co+, o^ng no'i vo+'i to^i :
"Hue^' kho' la('m. Em chu toa`n co^ng vie^.c nhu+ va^.y la` to^'t ro^`i.
Ga('ng le^n! Ve^` o^ng Nhu+ Y', cu~ng ne^n nhe. tay cho o^ng ta pha^`n
na`o."
Mo.i ngu+o+`i la^`n lu+o+.t ba('t tay to^i ro^`i bu+o+'c le^n ma'y bay.
DDa.i Ta' Nguye^~n Kha('c Bi`nh sie^'t cha(.t tay to^i. To^i hie^?u o^ng
muo^'n bie^?u lo^. su+. tha^'u hie^?u va` chia xe~ na`o ddo'. To^i no'i
nho?, vu+`a ddu? o^ng nghe: "Ca?m o+n DDa.i Ta'".
Phi co+ ca^'t ca'nh, dde^? la.i la`n kho'i tra('ng phi'a sau giu+~a ba^`u
tro+`i trong xanh, va` cu~ng dde^? la.i lo`ng to^i mo^.t no^~i cay dda('ng,
ma~i cho dde^'n ba^y gio+`.
Sau ddo', mo^.t co^' va^'n, hay ddu'ng ho+n la` mo^.t ngu+o+`i ba.n be^n co+
quan ti`nh ba'o Hoa Ky` cho to^i bie^'t la` tru+o+'c ddo', trung u+o+ng dda~
co' le^.nh ba('t to^i la`m con de^ te^' tha^`n, dde^? xuo^'ng nu+o+'c vo+'i
phi'a Pha^.t Gia'o. Nhu+ng be^n co+ quan ti`nh ba'o ba.n, ke? dda~ ba'o va`
giu'p cho to^i ti`m ra o^? hoa.t ddo^.ng pha' hoa.i khu?ng bo^', dda~ can
thie^.p. To^i chi? im la(.ng, to^i chi? muo^'n la` ke? ddie^'c va` ca^m.
To^i ti`m hie^?u ddu'ng sai chi cho the^m ddau lo`ng. Cu+' cho la` dde^'
quo^'c My~ dda~ cu+'u to^i va^.y. Ro^`i to^i la.i nghi~, ne^'u chu'ng to^i
kho^ng ba('t o^ng Nhu+ Y' va` ddo^`ng bo.n, bao nhie^u ma'u da^n la`nh se~
ddo^? ra du+o+'i su+'c pha' hoa.i cu?a 6 kg cha^'t no^~ TNT trong 2 ra.p
ha't Cha^u Tinh va` Ta^n Ta^n? Trong ca'c co+ quan co^ng quye^`n. Co' le~,
chi? co' o^ng Nhu+ Y' va` nhu+~ng ai bao che, hoa(.c vi` so+. ma` bao che
cho o^ng tu si~ VC na`y, mo+'i tra? lo+`i ddu+o+.c cho li.ch su+?.
Tie^'p ddo', va`o tha'ng 7.1970, chu'ng to^i pha' vo+~ to^? chu+'c an ninh
no^.i tha`nh, ba('t giu+~ te^n huye^.n u?y vie^n Ho^` Ty, tu+. So+n La^m.
Tha'ng 8 sau ddo', chu'ng to^i pha' vo+~ to^? chu+'c bie^.t ddo^.ng tha`nh,
ba('t giu+~ Le^ vie^'t Kie^?u, huye^.n u?y vie^n, to^? tru+o+?ng dda(.c
co^ng va` the^m hai to^? vie^n cu?a y ta.i tho^n Vy~ Da., qua^.n Phu' Vang.
Cuo^'i tha'ng 8.1970, chu'ng to^i ba('t giu+~ the^m Nguye^~n Tha(ng, ca'n
bo^. kinh ta`i ta.i tho^n Va^n Du+o+ng, qua^.n Hu+o+ng thu?y, trong mo^.t
ca(n ha^`m bi' ma^.t. Qua tha^?m va^'n ddie^`u tra do~i 3 te^n na`y, ty CSQG
TT.Hue^' pha't hie^.n ra^'t nhie^`u co+ so+? kinh ta`i VC trong no^.i
tha`nh, ddem la.i lo+.i tu+'c ha`ng na(m khoa?ng 30 trie^.u ddo^`ng cho VC
ta.i Hue^'. Trong ddo', co' ba co+ so+? kinh ta`i lo+'n nha^'t la` Le^ hu+~u
Tri', chu? tie^.m sa?n xua^'t ddo^` go^~, Nguye^~n Ha?i, chu? nha^n kha'ch
sa.n Hu+o+ng Bi`nh, Nguye^~n Xin, em Nguye^~n Ha?i. Co+ so+? cu?a Nguye^~n
Xin quan tro.ng nha^'t, ddem la.i lo+.i tu+'c khoa?ng 1.3 to^?ng thu nha^.p
cu?a CS ta.i Hue^'. Nguye^~n Xin la` chu? ha?ng khai tha'c go^~ ta.i vu`ng
ru+`ng nu'i Thu+`a Thie^n bao go^`m Ashau, A Lu+o+'i, Ta` Ba.t, Khe Lu., Khe
DDa' Ma`i, Khe Trai, DDo^.ng Chuo^'i, thu+o+.ng nguo^`n so^ng Bo^`, so^ng
Hu+~u Tra.ch.
DDa^y la` nhu+~ng no+i ma` lu+.c lu+o+.ng chi'nh quy CS va` co+ quan Ti?nh
U?y, Tha`nh u?y thu+o+`ng xuye^n tru' ddo'ng du+o+~ng qua^n. Na(m Ma^.u
Tha^n, CS dda~ du`ng ca'c no+i na`y dde^? ta^.p trung qua^n, thie^'t la^.p
sa ba`n thu+.c ta^.p dde^? ta^'n co^ng Hue^'. Ngoa`i nhie^.m vu. kinh ta`i,
Nguye^~n Xin co`n giu+~ nhie^.m vu. ra^'t quan tro.ng nu+~a, ddo' la` ca'n
bo^. ddu+o+`ng da^y lie^n la.c: chuye^n cho+? vu' khi' dda.n du+o+.c, ca'n
bo^. bi' ma^.t tu+` ca'c vu`ng tre^n ve^` no^.i tha`nh Hue^' va` ngu+o+.c
la.i. Ca? ba te^n na`y dde^`u co' vo? bo.c ra^'t to^'t, ddo' la` ca? 3
dde^`u la` khuo^n ho^.i tru+o+?ng pha^.t Gia'o, dde^`= u ma(.c chie^'c a'o
tu ha`nh ma`u xa'm tro dda.o ma.o tu ta.i gia. Sau khi to^i ky' le^.nh ca^u
lu+u 3 te^n na`y, thi` lie^`n la^.p tu+'c 4 gio+` tie^'p ddo', chu'ng to^i
bi. pha?n u+'ng du+~ do^.i tu+` trung ta^m quye^`n lu+.c Tu+` DDa`m. Le^.nh
mie^.ng cu?a ddai. ta' ti?nh tru+o+?ng Le^ va(n Tha^n, ye^u ca^`u chu'ng
to^i la^.p tu+'c tha? 3 te^n kinh ta`i na`y ra. DDa.i ta' Tha^n la` mo^.t
chi'nh tri. gia co+ ho^.i. O^ng he^'t su+'c la^'y lo`ng ca'c tha^`y kho^'i
A^'n Quang. Hue^' co' tre^n 100 ngo^i chu`a lo+'n nho?, nhu+ng o^ng trung
u'y cha'nh va(n pho`ng cu?a o^ng ti?nh tru+o+?ng ra^'t ta^.n ta^m chu dda'o.
O^ng co' mo^.t danh sa'ch da`i ca'c nga`y vie^n ti.ch cu?a ca'c tha^`y tru.
tri` chu`a, dde^? ha`ng na(m, "dde^'n he.n lai. le^n", ddem ddo^` cu'ng
gio^~. Vi` va^.y, DDa.i u'y Tru+o+ng Co^ng A^n, tru+o+?ng kho^'i CSDDB,
cu~ng la` mo^.t tro+. lu+.c ta`i ba cu?a to^i, dda~ tha^`m ki'n ta(.ng cho
o^ng Le^ va(n Tha^n ca'i te^n kha' my~ mie^`u, kha' chi'nh xa'c, la` Nha.c
Ba^'t Qua^`n. Chi? ca^`n ca'c tha^`y khe~ ho la` o^ng dda~ so+. xanh ma(.t.
O^ng so+. ca'c tha^`y bie^?u ti`nh co`n ho+n la` so+. VC Ta^'n co^ng Hue^'.
Chi? ca^`n quy' tha^`y ha(m bie^?u ti`nh la` o^ng tho?a ma~n mo.i ye^u sa'ch
cu?a quy' tha^`y.
Nghe tin buo^.c pha?i tha? 3 te^n kinh ta`i nguy hie^?m na`y, anh em CSQG
Thu+`a Thie^n he^'t su+'c tu+'c gia^.n. Chu'ng to^i pha?i bo? bao nhie^u
co^ng su+'c va` nhie^.t ta^m dde^? pha' vo+~ ma.ng lu+o+'i kinh ta`i tie^'p
ma'u cho CS, ma` nay o^ng ti?nh tru+o+?ng nhu nhu+o+.c na`y buo^.c chu'ng
to^i pha?i pho'ng thi'ch ma` kho^ng ddu+a ra ddu+o+.c ba(`ng co+' na`o la`
bo.n chu'ng vo^ to^.i. Hoa`n toa`n kho^ng the^? cha^'p nha^.n ddu+o+.c, to^i
quye^'t ddi.nh tru+.c tie^'p ga(.p o^ng ta pha?n ddo^'i. Sau ho+n ma^'y
tie^'ng ddo^ng ho^` tru+ng ba`y ba(`ng co+', ta tha'n ra(`ng anh em CSQG bo?
ra^'t nhie^`u co^ng su+'c, vui mu+`ng chu+a he^'t, huy chu+o+ng chu+a co',
ba^y gio+` la.i tha? chu'ng ra, se~ ga^y tha^'t nha^n ta^m trong gio+'i
Ca?nh Sa't, trong da^n chu'ng, ro^`i nhu+~ng ta'c ha.i kho' lu+o+`ng ne^'u
tha? ho^? ve^` ru+`ng v.v..to^i du`ng he^'t kha? na(ng hu`ng bie^.n va` ta^m
huye^'t ra dde^? thuye^'t phu.c o^ng Nha.c Ba^'t Qua^`n ru't la.i quye^'t
ddi.nh vo^ tra'ch nhie^.m na`y. O^ng ta dda~ dde^? to^i no'i cho ha? co+n,
khi to^i ngu+ng, gio.ng o^ng nhe. nha`ng nhu+ng cu+o+ng quye^'t:
"Chu' Tha`nh, o^ng dda.i u'y tru+o+?ng ty CS, dda.i u'y tri`nh ba`y to^i
dda~ hie^?u, nhu+ng to^i kho^ng muo^'n vi` chuye^.n na`y ma` xa?y ra mo^.t
vu. bie^'n ddo^.ng chi'nh tri. na`o trong tho+`i gian to+'i ta.i Thu+`a
Thie^n Hue^'. Se~ co' a?nh hu+o+?ng dde^'n trung u+o+ng. Sang na(m la` mu`a
ba^`u cu+? To^?ng Tho^'ng, cha('c chu' bie^'t. To^i kho^ng muo^'n ma^'t
lo`ng gia'o ho^.i Pha^.t gia'o lu'c na`y".
Sau ddo' to^i ye^u ca^`u thay vi` le^.nh mie^.ng, cho to^i ba(`ng va(n ba?n
gia^'y tra('ng mu+.c dden. O^ng ta nhi`n to^i nhu+ chu+.c a(n tu+o+i nuo^'t
so^'ng. Ve^` la.i va(n pho`ng, chu'ng to^i dda'nh gia' la` se~ cha(?ng bao
gio+` co' ca'i va(n ba?n ddo' tu+` o^ng ho. Nha.c na`y dda^u. Chu'ng to^i
quye^'t ddi.nh ke^'t thu'c ho^` so+ nhanh chuye^?n le^n ho^.i ddo^`ng an
ninh ti?nh, dde^` nghi. 2 na(m ta'i xe't. Hai nga`y sau, BCH.CSQG chu'ng
to^i nha^.n ddu+o+.c co^ng ddie^.n kha^?n tu+` trung ta' Tie^'p, chi? huy
tru+o+?ng CSQG vu`ng I, no^.i dung nhu+ sau:
"Ye^u ca^`u tra? tu+. do cho Le^ Hu+~u Tri', Nguye^~n Xin, Nguye^~n Ha?i
trong tho+`i ha.n so+'m nha^'t. Ba'o nha^.n va` thi ha`nh".
O^ng la` mo^.t ngu+o+`i mie^`n nam, ti'nh ti`nh kha' bo^.c tru+.c, no'ng
ta'nh, ngang ta`ng, tu+`ng co' qua' tri`nh da`i tham gia chi?nh ly' va`
dda?o cha'nh, o^ng cu~ng co' the^' lu+.c, Pha^.t gia'o Hue^' kho' lo`ng ma`
a'p lu+.c o^ng, nhu+ng vi` sao ne^n no^~i na`y? O^ng ta la` nie^`m hy vo.ng
cu?a to^i dde^? cho^'ng la.i li.nh mie^.ng cu?a ti?nh tru+o+?ng Nha.c Ba^'t
Qua^`n kia ma`? Cha(?ng le~ bo.n kinh ta`i thu+`a tie^`n la('m ba.c dda~
du`ng DDu+'c tha'nh Tra^`n mua o^ng? To^i la^?n tha^?n ddo.c ddi ddo.c la.i
co^ng ddie^.n tha? VC kho^ng bie^'t bao nhie^u la^`n, ro^`i quye^'t ddi.nh
go.i ddie^.n thoa.i cho o^ng. To^i he^'t lo+`i, nhu+ng o^ng va^~n giu+~
nguye^n y' ddi.nh. Ba^y gio+`, o^ng dda~ ma^'t, u+o+'c gi` to^i co' the^?
co' ho?i o^ng ta.i sao nhu+ the^'? DDe^'n ba^y gio+`, to^i va^~n chu+a co'
ca^u gia?i dda'p. Sa'ng nga`y 11.8.1970, to^i ho.p toa`n Ban Tham Mu+u ty
CSQG, tri`nh ba`y toa`n bo^. su+. vie^.c. DDa.i u'y Tru+o+ng Co^ng A^n va`
trung u'y Ho^` Lang, tru+o+?ng trung ta^m tha^?m va^'n la` 2 si~ quan
cho^'ng ddo^'i ki.ch lie^.t nha^'t. Ba`n ca~i, chu+?i bo+'i, chu+?i the^`
toa'n loa.n, dde^'n 8 gio+` to^'i' cu`ng nga`y, chu'ng to^i ddi dde^'n
quye^'t ddi.nh tri`nh toa`n bo^. su+. vie^.c cho trung ta' tru+o+?ng kho^'i
SCDDB.BTL.CSQG ta.i Saigon ba(`ng mo^.t co^ng ddie^.n, sau khi ddau ddo+'n
nga^.m ngu`i ky' li.nh tha? 3 tay VC ra.
Ca^u chuye^.n tuo+?ng dde^'n ddo' la` xong, nga`y 13.8 to^i nha^.n tin tu+`
pho`ng CSDDB la` sa'ng nga`y 14.8 se~ co' bie^?u ti`nh bo+?i mo^.t ddoa`n
the^? chi'nh tri., pha?n ddo^'i vie^.c tha? VC cu?a dda.i ta' ti`nh
tru+o+?ng. Ngu+o+`i la~nh dda.o cuo^.c bie^?u ti`nh na`y la` Gia'o su+ dda.i
ho.c khoa su+? Le^ DDi`nh Cai. Le^ DDi`nh Cai la` khoa ba?ng tri' thu+'c,
mo^.t khuo^n ma(.t chi'nh tri. tre?, ngoa`i ho.c vi. gia'o su+ dda.i ho.c,
o^ng co`n la` nghi. vie^n ho^.i ddo^`ng thi. xa~ Hue^', va` la` Thi. bo^.
tru+o+?ng cu?a mo^.t dda?ng pha'i chi'nh tri. lo+'n ta.i Hue^'. Hie^.n nay
o^ng ddi.nh cu+ ta.i Hoa Ky`. Ma(.c du` trong bu.ng ra^'t ha? he^ va`
ddo^`ng ti`nh vo+'i vie^.c la`m cu?a gia'o su+ Cai, nhu+ng la.i la` mo^.t
nha^n vie^n va` cu~ng la` mo^.t qua^n nha^n thi ha`nh lua^.t pha'p quo^'c
gia, to^i kho^ng the^? u?ng ho^. hay tie^'p tay cho ba^'t cu+' chuye^.n
bie^?u ti`nh na`o ca?. Va? la.i, ca'nh cu?a o^ng ti?nh tru+o+?ng Le^ va(n
Tha^n va` cu?a trung ta' Tie^'p chi? huy tru+o+?ng CSQG vu`ng mo^.t se~
nghi~ to^i giu+.t da^y hoa(.c chu? mu+u vu. na`y. Va` ne^'u nhu+ the^', to^i
ke.t cu+'ng giu+~a hai la`n dda.n. To^i dda`nh cho.n gia?i pha'p thu+o+ng
thuye^'t vo+'i gia'o su+ Cai ta.i nha` rie^ng cu?a dda.i u'y Tru+o+ng Co^ng
A^n. To^i va` GS Cai la` cho^? quen bie^'t, nhu+ng o^ng tha(?ng tha('n
cho^'i tu+` thu+o+ng lu+o+.ng vo+'i dda.i ta' Le^ va(n Tha^n. O^ng no'i,
vie^.c anh anh la`m, vie^.c to^i to^i la`m. To^i phu'c tri`nh dda^`y ddu?
vie^.c thu+o+ng lu+o+.ng tha^'t ba.i na`y le^n cho ca? 3 to`a quan lo+'n
tre^n dda^`u to^i, dde^? tra'nh va(ng mie^?ng, nhu+ng sau ddo' mie^?ng cu~ng
co' va(ng, nhu+ng ddo+~ ddu+o+.c. Rie^ng o^ng ti?nh tru+o+?ng Tha^n, o^ng
va^~n bo^?n cu? soa.n la.i, ddo' la`, khi na`o co' bie^'n la` o^ng ddi thanh
tra ca'c qua^.n. Sa'ng nga`y 14 .8 o^ng ddi thanh tra: "To^i ddi thanh tra
ca'c qua^.n mie^`n ba('c, chie^`u to^i ve^`, mo.i die^~n bie^'n chu' go.i
ma'y tri`nh to^i. Co' pha?i chu' ddu+'ng sau lu+ng cuo^.c bie^?u ti`nh na`y
kho^ng?"
To^i tha^.t su+. pha^~n no^. vi` ca^u no'i na`y cu?a o^ng Tha^n, to^i tra?
lo+`i ra(`ng, ma(.c da^`u to^i ra^'t ba^'t ma~n vo+'i quye^'t ddi.nh tha? 3
tay kinh ta`i CV du+.a the^' chu`a cu?a o^ng, nhu+ng to^i hie^?u lua^.t
pha'p va` kho^ng la`m chuye^.n ddo', ye^u ca^`u o^ng cu+' ddie^`u tra.
Gia'o su+ Cai to^? chu+'c bie^?u ti`nh trong o^n ho`a khoa?ng 45 phu't vo+'i
nhie^`u bie^?u ngu+~ dda~ dda?o o^ng ti?nh truo+?ng tha? kinh ta`i VC. Sau
ddo', ba'o chi' Saigon dda(ng tin na`y. Su+. vie^.c la.i tie^'p tu.c. Nga`y
16.8, mo^.t pha'i ddoa`n cu?a BTL.CSQG ta.i Saigon do dda.i ta' Nguye^~n
Ma^u ca^`m dda^`u, ra ddie^`u tra xem 3 te^n Le^ Hu+~u Tri', Nguye^~n Ha?i,
Nguye^~n Xin co' pha?i la` kinh ta`i VC hay kho^ng, ta.i sao ti?nh tru+o+?ng
cho le^.nh tha?, Lie^n Tha`nh tru+o+?ng ty CSQG co' ddu+'ng dda(`ng sau vu.
bie^?u ti`nh hay kho^ng.
To^i mo^.t la^`n nu+~a pha?i ddu+o+ng dda^`u. Sau khi mo.i vie^.c pha^n
minh, trung ta' Nguye^~n Ma^u no'i vo+'i to^i " Trung ta' dda~ gia?i thi'ch
vo+'i o^ng ti?nh tru+o+?ng ro^`i. Hue^' la` mo^.t kho^'i lu+?a ddang cha'y
nga^`m, chi? ca^`n co' mo^.t co+n gio' nhe. la` bu`ng cha'y lo+'n. Ti`nh
hi`nh no^.i chi'nh o+? dda^y tha^.t la` kho'. Co^' ga('ng le^n!" To^i la.i
nho+' ca^u no'i cu?a thie^'u tu+o+'ng Tra^`n Thanh Phong tru+o+'c dda^y, khi
to^i lu.c soa't chu`a Tra` Am, ba('t Thi'ch Nhu+ Y'. Cu~ng no'i"Co^' le^n!".
To^i ca?m tha^'y hu.t ho+i ro^`i!.
Mo.i chuye^.n cu~ng vi` ca'i vo? bo.c to^n gia'o ma` ra. Sau bie^'n ddo^.ng
mie^`n trung, chu`a Tu+` DDa`m va^~n lie^n tu.c la`m mu+a la`m gio'. Vu.
tha? 3 te^n kinh ta`i khuo^n ho^.i tru+o+?ng Pha^.t Gia'o tu+` tu+` ddi va`o
la~ng que^n trong lo`ng ngu+o+`i da^n Hue^'. Nhu+ng lu+.c luo+.ng CSQG
Thu+`a Thie^n Hue^' thi` kho^ng, chu'ng to^i va^~n theo ba'm sa't bo.n
chu'ng. Hai na(m sau, trong chie^'n di.ch Bi`nh Minh, chu'ng dda~ bi. ba('t
ddu+a ddi Co^n DDa?o ngay, La^`n na`y xe^'p lo+'n to^i la` Thie^'u Tu+o+'ng
Nguye^~n Kha('c Bi`nh dda~ ddo+~ dda^`n mo.i chuye^.n, kho^ng ai can thie^.p
cho chu'ng ddu+o+.c. Danh sa'ch chu'ng o+? ha`ng dda^`u.
The^m mo^.t chuye^.n nu+~a xa~y ra cho to^i sau chie^'n di.ch Bi`nh Minh ma`
tre^n 1500 co+ so+? no^.i tha`nh, luo^n ca? nhu+~ng co+ so+? kinh ta`i
tro.ng ye^'u dda~ bi. co+ quan chu'ng to^i ba('t giu+~. DDo' la` to^i bi.
"Pha'i ddoa`n Quo^'c ho^.i VNCH" ho?i tha(m su+'c kho?e, vi` ca'i chie^'n
di.ch na`y.
No'i la` pha'i ddoa`n, nhu+ng tha^.t ra chi? co' 4 da^n bie^?u ddo^'i la^.p
thuo^.c kho^'i A^'n Quang, trong ddo' co' Ba` Kie^`u Mo^.ng Thu. Hai trong
bo^'n ngu+o+`i ddo' la` ga` nha` cu?a Thi'ch Thie^.n Sie^u, chu`a Tu+`
DDa`m. Ho. dda('c cu+? la` do quy' tha^`y lo cho. Chuye^.n la` ho. la`
thu+o+`ng tru' nha^n ta.i Saigon nhu+ng la.i u+'ng cu+? va` dda('c cu+?
ddo+n vi. thu+`a Thie^n Hue^', the^' mo+'i la` hay! Ho. dde^'n Hue^' tre^n
danh nghi~a la` tha(m chie^'n tru+o+`ng Tri. Thie^n, nhu+ng la.i kho^ng ra
chie^'n tru+o+`ng hoa(.c va`o be^.nh vie^.n tha(m vie^'ng thu+o+ng be^.nh
binh, ma` la.i ddo`i va`o tu` tha(m VC na(`m vu`ng ma` chu'ng to^i vu+`a
mo+'i ba('t, theo le^.nh cu?a "tha^`y" Thie^.n Sie^u. Mu.c ddi'ch nha(`m
ta.o nie^`m tin cho ca'c co+ so+? VC ra(`ng, ddu+`ng lo, ddu+`ng lo khai
ba'o gi`, se~ co' o^ du` ba?o la~nh ra tho^i. Sau khi ga(.p dda.i ta' ti?nh
tru+o+?ng To^n Tha^'t Khie^n, ho. ddu+o+.c dda.i ta' chuye^?n le^.nh cho
to^i, dde^` nghi. hu+o+'ng da^~n pha'i ddoa`n vie^'ng tha(m tu` nha^n. Theo
le~ tho^ng thu+o+`ng, to^i thuye^'t tri`nh ti`nh hi`nh ddi.ch, ti`nh hi`nh
ba.n cho kha'ch v.v..Nhu+ng vi` dda~ bie^'t ro~ mu.c ddi'ch cu?a ho., to^i
kho^ng muo^'n phi' tho+`i gio+` vo+'i ho.. Sau khi an vi., ba` da^n bie^?u
va`o dde^` ngay:
"Chu'ng to^i dda~ ga(.p dda.i ta' ti?nh tru+o+?ng sa'ng nay, va` ddu+o+.c
dda.i ta' cha^'p thua^.n. Mong ra(`ng thie^'u ta' tru+o+?ng ty cho chu'ng
to^i ddu+o+.c tha(m vie^'ng mo^.t so^' ddo^`ng ba`o dda~ bi. thie^'u ta'
ba('t giu+~ trong ma^'y nga`y vu+`a qua. DDa^y la` danh sa'ch nhu+~ng
ngu+o+`i ma` chu'ng to^i muo^'n ga(.p va` muo^'n tru+.c tie^'p no'i chuye^.n
vo+'i ho." Vu+`a no'i vu+`a ddu+a cho to^i mo^.t danh sa'ch da`i nhu+~ng
te^n na(`m vu`ng.
To^i nhi`n va`o mo^.t danh sa'ch co' khoa?ng 20 ngu+o+`i, go^`m: Bu+?u Chi?,
Nguye^~n Hu+~u DDi'nh ky~ su+ canh no^ng, Hoa`ng thi. Tho. ho.c sinh,
Nguye^~n khoa Pha^?m chu? ti.ch ho^.i ddo^`ng thu+`a Thie^n, Le^ phu+o+'c
A', gia'o su+, Le^ quang Nguye^n, nghi. vie^n ho^.i ddo^`ng ti?nh v.v. To^i
cu+o+`i, lie^'c ma('t cho^~ te^n Bu+?u Chi?, to^i no'i tha^`m, "ra'ng chi.u
mo^.t tho+`i gian nghe!", ro^`i thi` to^i tra? la.i ba?n danh sa'ch cho ba`
da^n bie^?u.
"Thu+a ba` va` quy' vi. da^n bie^?u, to^i kho^ng the^? tho?a ma~n ye^u ca^`u
cu?a quy' vi. ddu+o+.c. Bo+?i le~, nhu+~ng ngu+o+`i na`y la` co+ so+? no^.i
tha`nh cu?a trung ta' CS Hoa`ng Kim Loan. Ho+n nu+~a, ho. ddang trong tho+`i
gian tha^?m va^'n, kho^ng the^? ga(.p go+~ tha(m vie^'ng ddu+o+.c. Sau khi
tha^?m va^'n quy' vi. se~ ddu+o+.c quye^`n ga(.p".
Bo^'n da^n bie^?u na`y ddo^?i sa('c ma(.t, gia^.n du+~. Mo^.t o^ng ngu+o+`i
Hue^' no'i, xin ta.m da^'u te^n:
"O^ng tru+o+?ng ty no'i chi? Chu'ng to^i la` da^n bie^?u, nhu+~ng ngu+o+`i
dda.i die^.n cho da^n, chu'ng to^i co' quye^`n tha(m vie^'ng nhu+~ng
ngu+o+`i da^n la`nh vo^ to^.i bi. o^ng ba('t bo+' bu+`a ba~i". To^i ye^u
ca^`u o^ng ta ddu+a ba(`ng chu+'ng chu'ng to^i ba('t bo+' da^n la`nh vo^
to^.i, ne^'u kho^ng o^ng ta vu kho^'ng nha^n vie^n co^ng lu+.c. O^ng ta ye^u
ca^`u cho xem ho^` so+. Chu'ng to^i tu+` cho^'i vi` o^ng ta tuy co' nhie^`u
quye^`n, nha^'t la` quye^`n ba^'t kha? xa^m pha.m. Nhu+ng o^ng ta kho^ng co'
quye^`n xem ho^` so+ ddo'. O^ng ta dde do.a ddu+a ra quo^'c ho^.i chuye^.n
to^i ba('t tre^n mo^.t nga`n "da^n la`nh vo^ to^.i" va` se~ ca('t nga^n
sa'ch cu?a bo^. TL Ca?nh Sa't. O^ng co`n chu+?i to^i la` mo^.t te^n
tru+o+?ng ty ca?nh sa't du dda?ng, kho^ng xem lua^.t pha'p ra gi`. Ti`nh
hi`nh mo^~i lu'c mo^.t ga^y ca^'n, ba` Kie^`u Mo^.ng Thu xuo^'ng nu+o+'c,
chi? xin tha(m "da^n la`nh" mo^.t ti' tho^i la` xong ngay. Nhu+ng to^i va^~n
giu+~ nguye^n quye^'t ddi.nh ban dda^`u. Ra le^.nh cho to^i kho^ng xong,
ca'c o^ng ba` con tro+`i na`y ddo`i xo^ng tha(?ng va`o trung ta^m tha^?m
va^'n. To^i no'i vo+'i gio.ng ra^'t tu+` to^'n, nhu+ng cha('c ni.ch:
"To^i nha('c la.i vo+'i o^ng da^n bie^?u, Hue^' ddang trong ti`nh tra.ng
chie^'n tranh, ke? na`o co' mu+u toan hoa(.c ha`nh ddo^.ng xa^m pha.m co+
quan co^ng quye^`n, nha^'t la` trung ta^m tha^?m va^'n, no+i ddang giam
giu+~ tu` nha^n VC, to^i se~ cho le^.nh li'nh ga'c ba('n ha. ngay, o^ng da^n
bie^?u nghe ro~ chu+a?".
Hai nga`y sau, o^ng da^n bie^?u ho.p ba'o ta.i Saigon, ba'o chi' tha^n o^ng
dda(ng ta?i nhu+~ng loa.t ba`i be^u rie^'u, bo^i nho. to^i ta`n te^., no'i
ra(`ng to^i vi pha.m lua^.t pha'p, ba('t bo+' da^n la`nh bu+`a ba~i, dde^`
nghi. ca'ch chu+'c tru+o+?ng ty Lie^n Tha`nh, truy to^' ra to`a, ddo`i ca('t
nga^n khoa?n cu?a CSQG. Chi? co' mo^.t ddie^`u duy nha^'t ma` o^ng kho^ng
to^' to^i ddu+o+.c, ddo' la` tham nhu~ng. To^i bie^'t, o^ng dda~ co^' he^'t
su+'c dde^? moi mo'c bo+'i lo^ng ti`m ve^'t, nhu+ng o^ng dda`nh bo' tay.
To^i cho+` ddo+.i ba`n giao cho vi. ta^n tru+o+?ng ty, lo`ng buo^`n nhu+ng
kho^ng he^` ho^'i tie^'c. Nhu+ng xui cho o^ng da^n bie^?u, la^`n na`y DDa.i
Ta' Nguye^~n kha('c Bi`nh dda~ na('m ro~ va^'n dde^`, ne^n to^i bi`nh ye^n
vo^ su+.. O^ng da^n bie^?u nay cu~ng dda~ gia`, va` cu~ng la` ngu+o+`i ty.
na.n CS ddang o+? Cali, to^i kho^ng no+~ nha('c te^n o^ng. Nhu+ng kho^ng
bie^'t co' bao gio+` o^ng nghi~ ra(`ng, mo^.t trong nhu+~ng nguye^n nha^n
la`m o^ng pha?i mang tha^n xu+' ngu+o+`i, la` ha^.u qua? cu?a nhu+~ng ha`nh
ddo^.ng nhu+ o^ng dda~ tu+`ng la`m?
Qua va`i ma^?u chuye^.n ma` chi'nh to^i dda~ la` na.n nha^n, to^i muo^'n
gio'ng le^n mo^.t tie^'ng chuo^ng, ke^u go.i chu'ng ta ha~y suy nghi~ ve^`
tu+o+ng lai la^u da`i cu?a da^n to^.c. Giai ddoa.n tu+` 1963 dde^'n 1966 la`
giai ddoa.n ma` tha^`n quye^`n dda~ lu~ng ddoa.n the^' quye^`n tra^`m
tro.ng. Di ha.i cu?a no' kho^ng cha^'m du+'t ha(?n ma` va^~n ke'o da`i sau
ddo'. Ca' nha^n to^i cu~ng dda~ tu+`ng la` mo^.t na.n nha^n so^'ng cu?a
va^'n na.n na`y.
Ca'i go.i la` "Pha'p na.n" dda~ la`m su.p ddo^? mo^.t the^? che^' va` ke'o
theo nhu+~ng he^. lu.y khu?ng khie^'p cu?a no'. Ba('t buo^.c chu'ng ta pha?i
tra'nh ve^'t xe ddo^? na`y. Lu'c na`o, tho+`i dda.i na`o cu~ng co' nhu+~ng
ke? ba^'t lu+o+ng ddo^.i a'o mu~ tu ha`nh dde^? mu+u ddo^` quye^`n lu+.c
tie^`n ba.c. Ca^`n co' lua^.t pha'p nghie^m minh, ma` trong ddo' mo.i
ngu+o+`i dde^`u bi`nh dda(?ng nhu+ nhau tru+o+'c pha'p lua^.t va` co^ng
lua^.n, kho^ng ke^? la` dda.i tu si~ hay pho' thu+o+`ng da^n. Ca^`n co'
mo^.t su+. suy nghi~ sa'ng suo^'t. Trong mo.i ti`nh huo^'ng, mo^~i co^ng
da^n dde^`u pha?i co' bo^?n pha^.n dda(.t quye^`n lo+.i quo^'c gia le^n
tre^n to^n gia'o, dde^? tra'nh nhu+~ng di ha.i cho da^n to^.c va` dda^'t
nu+o+'c. Mo^.t so^' lo+'n ca'c nu+o+'c trong he^. tho^'ng Ho^`i Gia'o vu`ng
trung ddo^ng la` mo^.t vi' du. ro~ ra`ng nha^'t trong vie^.c tha^`n quye^`n
ddie^`u khie^?n the^' quye^`n. Ca'c gia'o si~ dda~ lo+.i du.ng quye^`n lu+.c
va` lo`ng ti'n ngu+o+~ng mu` qua'ng cu?a ti'n ddo^` dde^? ddie^`u khie^?n
chi'nh quye^`n, nha`o na(.n ra ca'c chi'nh tri. gia, ro^`i gia^.t da^y ho.
dde^? phu.c vu. cho ca'c mu+u ddo^` rie^ng cu?a mi`nh, ga^y ro^'i loa.n xa~
ho^.i va` chi'nh tri., ba^'t cha^'p tu+o+ng lai va` su+. pha't trie^?n la^u
da`i cu?a dda^'t nu+o+'c, ma` trong ddo', da^n chu? la` mo^.t ddie^`u kie^.n
to^'i ca^`n dde^? mo^.t xu+' so+?, mo^.t da^n to^.c co' the^? ddi le^n.
Ta.i ca'c nu+o+'c phu+o+ng ta^y, tha^`n quye^`n kho^ng co`n va` kho^ng the^?
lu~ng ddoa.n the^' quye^`n ddu+o+.c nu+~a. Nhu+ng ta.i ra^'t nhie^`u quo^'c
gia kha'c, tha^`n quye^`n dden va^~n la` mo^.t uy lu+.c khu?ng khie^'p. Khi
tha^`n quye^`n lu~ng ddoa.n the^' quye^`n, chuye^.n ta^'t ye^'u la` quo^'c
gia se~ tro+? tha`nh mie^'ng mo^`i ngon cho ddo^.c ta`i hoa`nh ha`nh, nha^'t
la` ddo^.c ta`i CS. Va` quo^'c gia se~ pha' sa?n.
"Quo^'c gia hu+ng vong, tha^'t phu hu+~u tra'ch", ca^u no'i ra^'t quen cu+?a
mie^.ng, nhu+ng bao gio+` thi` mo^~i ngu+o+`i chu'ng ta thu+.c hie^.n
ddu+o+.c?