Detalisht serbisht

[Sam Albaniensson]

 

Në shumë sajte haset keqshkrimi "detaj" në vend të "detal" që, me sa mundem të paramendoj, është një kontaminim tjetër i shqipes nga serbishtja, nëpërmjet keqpërkthimeve të panevojshme në gazetat e dikurshme në Kosovë. Dhe vetëm duke i u falënderuar internetit, ky gabim drejtshkrimor është përhapur edhe ndër ata shqipshkrues interneti që janë nga pjesët tjera të Shqipërisë.

Ky keqshkrim nuk është vetëm një keqpërshtatje e fjalës përkatëse nga serbokroatishjta, ku është huazuar me shqiptim nga frëngjishtja, po është edhe krejtësisht i panevojshëm, sepse fjala figuron në shqipe që më parë, si *detal*, me domethënien themelore "pjesë e një tërësie ose mekanizmi" ose "hollësirë". Vetë përpjekja e rihuazimit të fjalës nga serbishtja, që si duket e ka pararendur zhvillimin e këtij keqshkrimi i cili fillimisht hasej vetëm në "Rilindje" dhe në gazetat tjera jugosllave në gjuhën shqipe, flet për një mungesë njohurishë ose për një varfëri gjuhësore te përdoruesit e saj të hershëm; por kjo mungesë diturishë mbase ishte një dukuri normale dikur ndër "akademikët" e pjellur nga regjimi pushtues jugosllav në Kosovë.

Keqshkrimi haset ndonjëherë i kryqëzuar me drejtshkrim, ku "detal" përdoret për njejës, ndërsa "detaje" për shumës; po ja që kjo analogji nga "fill-fije", është vetëm një produkt i imagjinatës së formësuar nga padituria! Është pra /detal/, /detali/, /detale/, /detalet/; dhe ndajfolja gjegjëse duhet të jetë /detalisht/, ashtu  si mbiemri duhet të jetë /i/, /e/ /detaluar/; dhe kurrgjë tjetër.

S

----------------------------------------
 "Ati ynë që je në qiell... Shpëtona nga grackat e gramatikës, nga shtrembërimet e gjuhës dhe nga lajthimet e shtypit. Ashtu qoftë!"
--- Faik Konica