کتاب جامعه شناسی خودمانی از حسن نراقی که با نثری ساده و مفید و لحنی خودمانی و صادقانه نوشته شده از جمله کتابهایی است که در ایران با اقبال زیادی روبرو شده تا جایی که تا سال 1390 به سی امین چاپ خود رسیده است.
حسن نراقی در این کتاب به ویژگی های رفتاری مردم ایران از جمله خودبیگانگی با تاریخ، ظاهر سازی، ریاکاری، قانون گریزی، احساساتی بودن، شعار زدگی، همه چیز دانی و... پرداخته است و آنها را از جمله علائم بیمارگونه جامعه ایران دانسته که برای درمان آنها، مردم ابتدا باید این دردها را شناخته و بدان اعتراف کنند. شاید بتوان جمله کلیدی این کتاب را با این اصطلاح بیان کرد: "از ماست که برماست"
تاکنون نقدها و توجهات زیادی به این کتاب شده است از جمله در بیستم آذرماه 1390 انجمن جامعهشناسی ایران با حضور دکتر حمیدرضا جلاییپور و دکتر بهزاد دوران، نشستی را به بررسی این کتاب اختصاص داد. در این جلسه هر دو سخنران تاکید داشتند که استفاده از نام جامعهشناسی در عنوان این کتاب که به هیچ یک از انگارههای جامعهشناختی پایبند نیست استفادهای غیراخلاقی از این نام است. لذا نویسنده بهتر بود از واژههای دیگری برای نامگذاری کتاب بهره می برد.
حمید رضا جلایی پور عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مستند نبودن کتاب را ضعف دیگر آن دانسته و خاطر نشان کرد: نویسنده در این کتاب بی آن که سندی معتبر ارائه کند صرفاً برخی ویژگیها را به ایرانیان و جامعه ایرانی نسبت میدهد و بدون تکیه به اسناد و منابع و روشهای پذیرفته شده در پژوهش ادعا میکند که ما دروغگوترین ملت دنیا هستیم یا معتقد است فرهنگ اعتراض در ما وجود ندارد. این در حالی است که تاریخ 100 سال گذشته ایران دلالت بر بروز دست کم 20 جنبش دارد و از این حیث جامعه ایران جامعهای به شدت جنبشی و معترض بوده است.
بهزاد دوران نیز در این نشست اضافه کرد عنوان فرعی کتاب، «چرا درماندهایم»، در خواننده این انتظار را به وجود میآورد که ریشههای درماندگی جامعه ایرانی را برشمرد اما نویسنده در این کتاب به این مسئله نپرداخته است.
شهروندیار مخاطبین خود را به خواندن آخرین نسخه این کتاب که هم اینک در بسیاری از کتابفروشی های ایران در دسترس است دعوت می کند.
منابع:
سایت نواندیشان
انجمن جامعه شناسی ایران
کتاب ضمیمه ایمیل است