హెడ్మాస్టర్ కొడుకు ,300సినిమాలనటుడు ,షోలే ఫేం ,అయినా నటనకుఅవార్డ్ పొందని అత్యధిక హిట్ చిత్రాల ‘’హి మాన్’’హీరో ,’’ప్రపంచ అందగాడు’’ నిర్మాత ,నటుడు,లైఫ్ టైం అచీవ్ మెంట్ అవార్డీ సలాంమహారాష్ట్ర అవార్డు,పొందిన పార్లమెంట్సభ్యుడు, అందరూ అప్యాయంగా పిలిచే ‘’పాజీ ‘’-పద్మభూషణ్ ధర్మేంద్ర
gabbita prasad
హెడ్ మాస్టర్ కొడుకు ,300సినిమాలనటుడు ,షోలే ఫేం ,అయినా నటనకుఅవార్డ్ పొందని అత్యధిక హిట్ చిత్రాల ‘’హి మాన్’’హీరో ,’’ప్రపంచ అందగాడు’’ నిర్మాత ,నటుడు,లైఫ్ టైం అచీవ్ మెంట్ అవార్డీ సలాం మహారాష్ట్ర అవార్డు,పొందిన పార్లమెంట్ సభ్యుడు, అందరూ అప్యాయంగా పిలిచే ‘’పాజీ ‘’-పద్మభూషణ్ ధర్మేంద్ర
ధర్మేంద్ర (8 డిసెంబర్ 1935 – 24 నవంబర్ 2025) హిందీ సినీ నటుడు, నిర్మాత రాజకీయ నాయకుడు,. ఆయన భారతీయ సినిమా చరిత్రలో గొప్ప, అత్యంత వాణిజ్యపరంగా విజయవంతమైన మరియు ఉత్తమంగా కనిపించే సినీ నటులలో ఒకరిగా విస్తృతంగా పరిగణించబడుతున్నారు. 65 సంవత్సరాల కెరీర్లో, ఆయన 300 కి పైగా చిత్రాలలో పనిచేశారు, హిందీ సినిమాలలో అత్యధిక హిట్ చిత్రాలలో నటించిన రికార్డును కలిగి ఉన్నారు
పంజాబ్లోని నస్రాలిలో జన్మించిన ధర్మేంద్ర 1960లో దిల్ భీ తేరా హమ్ భీ తేరేతో అరంగేట్రం చేశారు. ఆయన మొదట 1960ల మధ్యలో ఆయీ మిలన్ కి బేలా, ఫూల్ ఔర్ పత్తర్ మరియు ఆయే దిన్ బహార్ కే వంటి చిత్రాలకు ప్రజాదరణ పొందారు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో గొప్ప స్టార్డమ్ను సాధించారు, హిందీ చిత్రాలలో తన అనేక ఆన్-స్క్రీన్ పాత్రలకు భారతదేశపు "హీ-మ్యాన్"గా పిలువబడ్డారు.అతను 1960ల చివరి నుండి 1980ల వరకు ఆంఖేన్, షికార్, అయా సావన్ ఝూమ్ కే, జీవన్ మృత్యు, మేరా గావ్ మేరా దేశ్, సీతా ఔర్ గీతా, జుగ్ను, యాదోన్ కీ బారాత్, దోస్త్, షోలే, ప్రతిగ్య, ధార్యామి, చరస్ వంటి అనేక విజయవంతమైన హిందీ చిత్రాలలో స్థిరంగా నటించాడు. హుకుమత్, ఆగ్ హి ఆగ్, ఎలాన్-ఇ-జంగ్ మరియు తహల్కా.బాందిని, హకీకత్, అనుపమ, మమత, దేవర్, సత్యకం, నయా జమానా, సమాధి, బ్లాక్ మెయిల్, రేషమ్ కి డోరి, చుప్కే చుప్కే, దిల్లగి, ది బర్నింగ్ ట్రైన్, గజబ్ మరియు హత్యార్ వంటి అతని ప్రశంసలు పొందిన కొన్ని ప్రదర్శనలు ఉన్నాయి.
1990ల చివరలో ప్రారంభించి, లైఫ్ ఇన్ ఎ... మెట్రో, అప్నే, జానీ గద్దర్, యమ్లా పగ్లా దీవానా, రాకీ ఔర్ రాణి కీ ప్రేమ్ కహానీ మరియు తేరీ బాటన్ మే ఐసా ఉల్జా జియా వంటి అనేక విజయవంతమైన మరియు ప్రశంసలు పొందిన చిత్రాలలో ఆయన క్యారెక్టర్ పాత్రలలో కనిపించారు..1997లో, బాలీవుడ్కు ఆయన చేసిన సేవలకు గాను ఆయన ఫిల్మ్ఫేర్ లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డును అందుకున్నారు. ఆయన భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) నుండి రాజస్థాన్లోని బికనీర్ నియోజకవర్గానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ భారతదేశంలోని 15వ లోక్సభ సభ్యుడు. డియోల్ కుటుంబ పితామహుడైన ధర్మేంద్ర వ్యక్తిగత జీవితం, ముఖ్యంగా ప్రకాష్ కౌర్ మరియు నటి హేమా మాలినితో ఆయన వివాహాలు చాలా దృష్టిని ఆకర్షించాయి. కళలకు ఆయన చేసిన సేవలకు గాను, భారత ప్రభుత్వం 2012లో పద్మభూషణ్ తో సత్కరించింది.
ప్రారంభ జీవితం మరియు విద్య
ధర్మేంద్ర బ్రిటిష్ ఇండియాలోని పంజాబ్లోని లూధియానా జిల్లాలోని నస్రాలి అనే గ్రామంలో డిసెంబర్ 8, 1935న జన్మించాడు. ఆయన కేవల్ కృష్ణన్ , సత్వంత్ కౌర్దంపతుల కుమారుడు . పంజాబీ హిందూ జాట్ కుటుంబంలో జన్మించాడు.ఆయన పూర్వీకుల గ్రామం లూధియానాలోని పఖోవల్ తెహసిల్ రాయ్కోట్ సమీపంలోని డాంగోన్. ఆయన పుట్టినప్పుడు పూర్తి పేరు ధర్మేంద్ర కేవల్ కృష్ణన్ డియోల్ .ఆయన తన ప్రారంభ జీవితాన్ని సహ్నేవాల్ గ్రామంలో గడిపాడు . లూధియానాలోని లాల్టన్ కలాన్లోని ప్రభుత్వ సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్లో చదువుకున్నాడు, అక్కడ ఆయన తండ్రి గ్రామ పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయుడు. ఆయన 1952లో ఫాగ్వారాలో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేశాడు.
కెరీర్
ఆయన తన తొలి జీవితాన్ని సహనేవాల్ గ్రామంలో గడిపి, లూధియానాలోని లాల్టన్ కలాన్లోని ప్రభుత్వ సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్లో చదువుకున్నారు, అక్కడ ఆయన తండ్రి గ్రామ పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయుడిగా ఉన్నారు. ఆయన 1952లో ఫాగ్వారాలో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేశారు.
1960–1969: తొలి కెరీర్ మరియు ప్రాముఖ్యతకు ఎదుగుదల
ధర్మేంద్ర మొదట్లో చిత్ర పరిశ్రమలోకి స్పష్టమైన మార్గం లేకుండా ముంబైకి ప్రయాణించి, ఉద్యోగం దొరకకపోవడంతో పంజాబ్లోని స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చి, డ్రిల్లింగ్ కంపెనీలో ఉద్యోగంలో చేరారు. తరువాత ఫిల్మ్ఫేర్ మ్యాగజైన్ టాలెంట్ హంట్ కోసం ఒక ప్రకటన చూసిన తర్వాత ఆయన మళ్లీ నటనకు దరఖాస్తు చేసుకున్నారు, దాని కోసం ఆయన ముంబైకి తిరిగి వచ్చి రెండవ స్థానంలో నిలిచారు (విజేత సురేష్ పూరి, తరువాత ప్రజల దృష్టి నుండి అదృశ్యమయ్యారు). ఈ తొలి గుర్తింపు ఉన్నప్పటికీ, ఆయన వృత్తిపరమైన ఇబ్బందులను ఎదుర్కొంటూనే ఉన్నారు . తోటి ఆశావహ నటుడు మనోజ్ కుమార్ ఒప్పించే వరకు ముంబైని మళ్ళీ వదిలి వెళ్లాలని భావించినట్లు తెలుస్తోంది. తరువాత ఆయన 1960లో అర్జున్ హింగోరానీ రొమాంటిక్ డ్రామా దిల్ భీ తేరా హమ్ భీ తేరేతో తన సినీరంగ ప్రవేశం చేశారు. ఆ సినిమా పెద్దగా గుర్తింపు పొందలేదు, ఫలితంగా బాక్సాఫీస్ వద్ద అంతగా రాణించలేదు. 1961లో రమేష్ సైగల్ తీసిన షోలా ఔర్ షబ్నం సినిమాతో ఆయన తొలి వాణిజ్య విజయాన్ని సాధించారు. ఆ తర్వాత మోహన్ కుమార్ తీసిన అన్పధ్ (1962) మరియు బిమల్ రాయ్ తీసిన బందిని (1963) వంటి హిట్లు సాధించారు. ఈ సినిమా హిందీలో ఉత్తమ చిత్రంగా జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డును గెలుచుకుంది.
1964లో మోహన్ కుమార్ దర్శకత్వం వహించిన ఆయీ మిలన్ కి బేలా సినిమాలో రాజేంద్ర కుమార్, సైరా బానులతో కలిసి నటించడం ద్వారా ఆయన కెరీర్లో కొత్త మలుపు తిరిగింది. ఇది సూపర్ హిట్ అయింది. ప్రతినాయకుడిగా నటించినప్పటికీ, ధర్మేంద్ర ప్రేక్షకులచే గుర్తించబడ్డాడు . ఉత్తమ సహాయ నటుడిగా ఫిలింఫేర్ అవార్డుకు నామినేషన్ పొందాడు. అదే సంవత్సరం, చేతన్ ఆనంద్ తీసిన యుద్ధ నాటకం హకీకత్ లో ఆయన ప్రధాన పాత్ర పోషించారు. 1962లో జరిగిన చైనా-భారత యుద్ధం ఆధారంగా నిర్మించిన ఈ చిత్రం విమర్శనాత్మకంగా వాణిజ్యపరంగా పెద్ద విజయాన్ని సాధించింది, చివరికి దానిలోని ఒక పాట "కర్ చలే హమ్ ఫిదా"తో సూపర్ హిట్ అయింది, ఇది మొహమ్మద్ రఫీ సోలోగా ప్రజలలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. 1965లో, రామ్ మహేశ్వరి రొమాంటిక్ డ్రామా కాజల్లో ఆయన మరో పెద్ద విజయాన్ని సాధించారు. ఈ చిత్రంలో మీనా కుమారి, రాజ్ కుమార్ మరియు పద్మిని కూడా ప్రధాన పాత్రలలో నటించారు.
1966లో, ధర్మేంద్ర ఓ. పి. రాల్హాన్ ఫూల్ ఔర్ పత్తర్ కోసం కుమారితో తిరిగి కలిశారు. ఈ చిత్రం 1966లో బాక్సాఫీస్ చార్టులో అగ్రస్థానంలో నిలిచింది, ఇది ఒక పెద్ద బ్లాక్బస్టర్గా నిలిచింది మరియు అతన్ని అమ్మకానికి అర్హమైన స్టార్గా చేసింది. ఈ చిత్రానికి ఆయన ఫిలింఫేర్ ఉత్తమ నటుడి విభాగంలో తన మొదటి నామినేషన్ను అందుకున్నారు. ఫూల్ ఔర్ పత్తర్ విజయం తర్వాత అదే సంవత్సరం మమతా, దేవర్, అనుపమ ఆయే దిన్ బహార్ కే చిత్రాలు హిట్ అయ్యాయి. అనుపమలో అతని నటనకు గుర్తింపుగా 14వ జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డులలో అతనికి ఒక స్మారక చిహ్నాన్ని కూడా అందించారు. మరుసటి సంవత్సరం, అతను నూతన్, మజ్లి దీదీతో కలిసి నటించిన దుల్హన్ ఏక్ రాత్ కీ, కుమారితో కలిసి నటించిన చందన్ కా పల్నా వంటి వాణిజ్యపరంగా విజయవంతం కాని, విమర్శకుల ప్రశంసలు పొందిన చిత్రాలలో నటించాడు. 1968లో ధర్మేంద్ర ఆత్మ రామ్ మిస్టరీ థ్రిల్లర్ షికార్, రామానంద్ సాగర్ స్పై థ్రిల్లర్ అంఖేన్లతో పెద్ద హిట్ సాధించాడు. రెండు చిత్రాలు సానుకూల ప్రేక్షకుల స్పందనను పొందాయి . బాక్సాఫీస్ వద్ద బ్లాక్బస్టర్లుగా నిరూపించబడ్డాయి, రెండోది ఆ సంవత్సరం అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన చిత్రంగా నిలిచింది. 1968లో ఆయన నటించిన ఇతర వాణిజ్యపరంగా విజయవంతమైన చిత్రాలు - టి. ప్రకాష్ రావు నాటక చిత్రం ఇజ్జత్ (ఇందులో ఆయన ద్విపాత్రాభినయం చేశారు) మరియు అమర్ కుమార్ శృంగార నాటక చిత్రం మేరే హమ్దం మేరే దోస్త్. మరుసటి సంవత్సరం, ఆరాధన , దో రాస్తే చిత్రాలలో వరుస బ్లాక్బస్టర్లతో దేశాన్ని గడగడలాడించిన సూపర్స్టార్ రాజేష్ ఖన్నా ఆవిర్భవించారు. ఆయన ఎదుగుదలతో, అనేక మంది తారల కెరీర్ క్షీణతను ఎదుర్కొంది. ఈ దశలో, ఖన్నా ప్రజాదరణకు ప్రభావితం కాని నటులు ధర్మేంద్ర, దేవ్ ఆనంద్ మాత్రమే. 1969లో, ఆయన 'అయా సావన్ ఝూమ్ కే' చిత్రంలో సూపర్హిట్ను సాధించారు, ఆ తర్వాత మరో మూడు విజయవంతమైన చిత్రాలు - యాకీన్, ప్యార్ హి ప్యార్ మరియు ఆద్మీ ఔర్ ఇన్సాన్. హృషికేష్ ముఖర్జీ తీసిన సాంఘిక నాటక చిత్రం సత్యకంలో ధర్మేంద్ర ఒక నీతిమంతుడి పాత్ర పోషించినందుకు కూడా అపారమైన ప్రశంసలు అందుకున్నాడు, ఈ సినిమా అభిమానులు మరియు విమర్శకులచే అతని కెరీర్-బెస్ట్ పెర్ఫార్మెన్స్గా విస్తృతంగా పరిగణించబడుతుంది. హిందీలో ఉత్తమ ఫీచర్ ఫిల్మ్గా జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డును గెలుచుకుంది.
1970–1977: సూపర్స్టార్డమ్
1970లో, ధర్మేంద్ర నాలుగు ప్రధాన విజయాలను సాధించాడు . హేమ మాలినితో విజయవంతమైన జంటగా ఏర్పడ్డాడు. అతని మొదటి విడుదల సత్యేన్ బోస్ క్రైమ్ డ్రామా జీవన్ మృత్యు. అలెగ్జాండర్ డుమాస్ నవల ది కౌంట్ ఆఫ్ మోంటే క్రిస్టో అనుసరణ, .ఇది ప్రధాన విమర్శనాత్మక మరియు వాణిజ్యపరంగా విజయవంతమైంది, చివరికి బ్లాక్బస్టర్గా 1970లో అత్యధిక వసూళ్లలో ఒకటిగా నిలిచింది. అతని తదుపరి రెండు చిత్రాలు, భప్పీ సోనీ తుమ్ హసీన్ మై జవాన్ ,అసిత్ సేన్ షరాఫత్, రెండూ మాలినితో కలిసి బాక్సాఫీస్ వద్ద సూపర్హిట్లుగా నిరూపించబడ్డాయి. దీని తర్వాత సాధనతో పాటు ఇష్క్ పర్ జోర్ నహిన్లో పరాజయం పాలయ్యాయి . బబితాతో కలిసి కబ్? క్యున్? ఔర్ కహాన్?లో విజయం సాధించాయి. ఆ సంవత్సరం అతని చివరి విడుదల రాజ్ కపూర్ గొప్ప చిత్రం మేరా నామ్ జోకర్ (ఇందులో అతను సహాయక పాత్ర పోషించాడు). విడుదలైన సమయంలో ఈ చిత్రం డిజాస్టర్ అయినప్పటికీ, తరువాతి సంవత్సరాల్లో ఇది కల్ట్ స్టేటస్ను పొందింది, అనేక మంది విమర్శకులు దీనిని అన్ని కాలాలలోనూ అత్యుత్తమ భారతీయ చిత్రాలలో ఒకటిగా ప్రశంసించారు. 1971లో, ధర్మేంద్ర రాజ్ ఖోస్లా యాక్షన్ డ్రామా మేరా గావ్ మేరా దేశ్లో నటించారు. ఈ చిత్రం ఆల్ టైమ్ బ్లాక్బస్టర్గా నిలిచింది మరియు అతని యాక్షన్ హీరో ఇమేజ్ను స్థాపించింది. ఈ చిత్రం యొక్క పెద్ద విజయం పరిశ్రమను రొమాంటిక్ నుండి యాక్షన్ చిత్రాలకు మార్చింది. మేరా గావ్ మేరా దేశ్లో తన నటనకు ధర్మేంద్ర ఉత్తమ నటుడి విభాగంలో తన రెండవ నామినేషన్ను అందుకున్నాడు. తరువాతి సంవత్సరంలో సీతా ఔర్ గీతలో మరో భారీ బ్లాక్బస్టర్, రాజా జానిలో సూపర్హిట్ మరియు సమాధి అనే విజయవంతమైన చిత్రంతో అతని విజయం కొనసాగింది. 1971లో మేరా గావ్ మేరా దేశ్ సృష్టించిన మాస్ హిస్టీరియా, ఆ తర్వాత 1972లో సీతా ఔర్ గీత, రాజా జాని మరియు సమాధి వంటి వరుస హిట్లు ధర్మేంద్రను అతని సమకాలీనులలో నంబర్-టు-బ్యాక్ స్థానానికి తీసుకెళ్లాయి, తద్వారా అతన్ని "సూపర్ స్టార్"గా మార్చాయి.
1973 ధర్మేంద్ర కెరీర్లో అత్యుత్తమ సంవత్సరం, అనేక విజయాలతో. అతని మొదటి విడుదల, ఎ. భీమ్సింగ్ యాక్షన్ క్రైమ్ చిత్రం లోఫర్, "ఆజ్ మౌసమ్ బడా బే-ఇమాన్", "మై తేరే ఇష్క్ మే", "కోయ్ షెహ్రీ బాబు" వంటి పాటలతో సూపర్ హిట్గా నిలిచింది మరియు దాని సౌండ్ట్రాక్ను 1970లలో అత్యధికంగా అమ్ముడైన హిందీ చలనచిత్ర ఆల్బమ్లలో ఒకటిగా నిలిపింది. దీని తర్వాత మిస్టరీ థ్రిల్లర్ జీల్ కే ఉస్ పార్ మరియు యాక్షన్ డ్రామా జుగ్ను వచ్చాయి. జీల్ కే ఉస్ పార్ సినిమా హిట్ అయినప్పటికీ, రెండో సినిమా భారతదేశంలోనే కాకుండా సోవియట్ యూనియన్లో కూడా బ్లాక్బస్టర్గా నిలిచింది, చివరికి 1973లో బాక్సాఫీస్ వద్ద రెండవ స్థానంలో నిలిచింది. దాని భారీ విజయం కారణంగా, జుగ్ను సినిమాను తమిళం మరియు తెలుగులో గురు (1980)గా రీమేక్ చేశారు. అతని తదుపరి రెండు విడుదలలు - రవికాంత్ నాగైచ్ స్పై థ్రిల్లర్ కీమత్ మరియు అదుర్తి సుబ్బారావు యొక్క తేలికపాటి డ్రామా చిత్రం జ్వార్ భట. రెండు చిత్రాలు విమర్శకుల ప్రశంసలు పొందాయి .ఓ మాదిరి విజయవంతమయ్యాయి. సంవత్సరం చివరి నాటికి, ధర్మేంద్ర యాదోన్ కీ బారాత్, బ్లాక్మెయిల్ , కహానీ కిస్మత్ కీలలో నటించారు. నాసిర్ హుస్సేన్ దర్శకత్వం వహించి సలీం-జావేద్ రాసిన యాదోన్ కీ బారాత్ భారతీయ సినిమా ‘’మొదటి మసాలా’’ చిత్రంగా విస్తృతంగా గుర్తించబడింది . నటుడికి మరో బ్లాక్బస్టర్గా 1970లలో రెండవ బెస్ట్ సెల్లింగ్ బాలీవుడ్ ఆల్బమ్గా నిరూపించబడింది. మరోవైపు, విజయ్ ఆనంద్ నటించిన రొమాంటిక్ థ్రిల్లర్ బ్లాక్మెయిల్ విమర్శనాత్మకంగా , వాణిజ్యపరంగా విజయవంతం కాలేదు, కానీ తరువాత ఆదరణ మెరుగుపడింది, దీనిని ఆనంద్ అత్యంత తక్కువ అంచనా వేయబడిన రచనలలో ఒకటిగా పలువురు అభివర్ణించారు. ధర్మేంద్ర మరియు రాఖీలపై చిత్రీకరించబడిన "పాల్ పాల్ దిల్ కే పాస్" పాట చార్ట్బస్టర్గా నిలిచింది మరియు ఆధునిక సంస్కృతిలో ప్రజాదరణ పొందింది. ఆ సంవత్సరం అతని చివరి విడుదల, అర్జున్ హింగోరానీ యొక్క యాక్షన్ చిత్రం కహానీ కిస్మత్ కీ తన కలల పరుగును కొనసాగించింది. బాక్సాఫీస్ వద్ద సూపర్హిట్గా నిలిచింది. మరుసటి సంవత్సరం, దులాల్ గుహా సామాజిక నాటకం దోస్త్తో శత్రుఘ్న సిన్హా , హేమ మాలిని కలిసి నటించడంతో ధర్మేంద్ర తన ఖాతాలో మరో బ్లాక్బస్టర్ను జోడించాడు. దోస్త్ చిత్రం భారీ బాక్సాఫీస్ విజయం తర్వాత పత్తర్ ఔర్ పాయల్ , రేషమ్ కి డోరి చిత్రాలు మధ్యస్థ విజయాలను సాధించాయి. తరువాతి చిత్రంలో అతని నటనకు, ధర్మేంద్ర ఉత్తమ నటుడిగా ఫిలింఫేర్ అవార్డులో అతని నాల్గవ చివరి నామినేషన్ను అందుకున్నాడు.
1975 ఎమర్జెన్సీ ప్రజలను ఆగ్రహానికి గురిచేసింది, ఇది అవినీతి సంస్థకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేసే ప్రధాన పాత్ర పోషించిన చిత్రాలు విజయవంతమయ్యాయి. శృంగార , సామాజిక చిత్రాల నుండి యాక్షన్-ఆధారిత మల్టీస్టారర్లకు మారడం బాక్సాఫీస్ను మార్చివేసింది. ఆ సంవత్సరం మరో సూపర్స్టార్ అమితాబ్ బచ్చన్ ఎదుగుదలను చూసింది, కానీ ధర్మేంద్ర రాక్-స్టేడీగా ఉండి భారీ విజయాలను అందించడం కొనసాగించాడు.
1975లో, ధర్మేంద్ర బచ్చన్తో కలిసి రెండు చిత్రాలలో నటించాడు. మొదటిది ముఖర్జీ యొక్క తేలికపాటి కామెడీ చుప్కే చుప్కే. దీనికి విమర్శకుల నుండి సానుకూల స్పందన వచ్చింది . బాక్సాఫీస్ వద్ద విజయవంతమైంది. రెండవది రమేష్ సిప్పీ యాక్షన్ చిత్రం షోలే. ఇది ఆగస్టు 15, 1975న భారత స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం సందర్భంగా బొంబాయిలో విడుదలైంది. పేలవమైన సమీక్షలు మరియు ప్రభావవంతమైన విజువల్ మార్కెటింగ్ సాధనాలు లేకపోవడం వల్ల, దాని మొదటి రెండు వారాల్లో దీనికి ఆర్థిక రాబడి తక్కువగా ఉంది. అయితే, మూడవ వారం నుండి, సానుకూల నోటి మాట కారణంగా వీక్షకుల సంఖ్య పెరిగింది. ప్రారంభ నెమ్మదిగా ఉన్న కాలంలో, దర్శకుడు మరియు రచయిత ప్రతికూలతలు
తిరుముగం నిర్మించిన కుటుంబ నాటక చిత్రం మా విమర్శకులచే ఓడించబడింది, అయినప్పటికీ విజయవంతమైంది. 1977 సంవత్సరంలో మన్మోహన్ దేశాయ్ యాక్షన్ డ్రామా ధరమ్ వీర్ ఆల్ టైమ్ బ్లాక్ బస్టర్గా నిలిచింది, దేశాయ్ మసాలా చిత్రం చాచా భటిజాలో సూపర్హిట్ అయింది, ఆ తర్వాత అర్జున్ హింగోరానీ మిస్టరీ థ్రిల్లర్ ఖేల్ ఖిలారి కా ప్రమోద్ చక్రవర్తి యాక్షన్ కామెడీ డ్రీమ్ గర్ల్లో మరో రెండు విజయవంతమైన చిత్రాలు వచ్చాయి. యునైటెడ్ కింగ్డమ్లో, ‘’ధరమ్ వీర్’’ 5 నగరాల్లో 23 ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది. రఫీ పాటల విజయంతో, ఈ చిత్రం UKలో రికార్డు స్థాయిలో £50,000 ప్రారంభ వసూళ్లను సాధించింది, ఇది ₹438,140 (US$50,001.71)కి సమానం. అదనంగా, ఈ చిత్రం సోవియట్ యూనియన్లో 32 మిలియన్ టిక్కెట్లు అమ్ముడయ్యాయి.
1978–1997: నిరంతర విజయాలు మరియు అప్పుడప్పుడు పరాజయాలు
1977 తర్వాత, ధర్మేంద్ర చిత్రాల నాణ్యత తగ్గింది మరియు భారీ వసూళ్ల సంఖ్య కూడా తగ్గింది, కానీ అతని ప్రారంభ ఆకర్షణ చెక్కుచెదరకుండా ఉంది, దీని కారణంగా విజయాల ప్రవాహం 1990ల వరకు కొనసాగింది. 1978లో, అతను నాలుగు ప్రధాన విడుదలలను కలిగి ఉన్నాడు, వాటిలో షాలిమార్, ఆజాద్, దిల్లగి మరియు ఫండేబాజ్ ఉన్నాయి. వీటిలో, షాలిమార్ మరియు ఫండేబాజ్ విమర్శనాత్మకంగా , వాణిజ్యపరంగా పరాజయం పాలయ్యాయి, అయితే మాలిని కలిసి నటించిన ఆజాద్ , దిల్లగి రెండూ విజయవంతమయ్యాయి, ముఖ్యంగా మొదటిది సూపర్ హిట్ మరియు ఆ సంవత్సరంలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన నాల్గవ చిత్రం. మరుసటి సంవత్సరం, అతను మోహన్ సెహగల్ కర్తవ్య మరియు దులాల్ గుహా యొక్క దిల్ కా హీరాతో మరో సూపర్ హిట్ను తన ఖాతాలో వేసుకున్నాడు.
1980ల దశకంలో రవి చోప్రా తీసిన భారీ బడ్జెట్ యాక్షన్ థ్రిల్లర్ 'ది బర్నింగ్ ట్రైన్' తో ధర్మేంద్ర తన కెరీర్ ను ప్రారంభించాడు. జీతేంద్ర, వినోద్ ఖన్నా, హేమ మాలిని పర్వీన్ బాబి కలిసి నటించిన ఈ చిత్రం అంచనాలను అందుకోలేకపోయింది. సగటు వసూళ్లుగా నిలిచింది, అయితే తరువాతి సంవత్సరాల్లో కల్ట్ స్టేటస్ను పొందింది. అతని తదుపరి రెండు చిత్రాలు - అలీబాబా ఔర్ 40 చోర్ , రామ్ బలరామ్. మొదటిది ఓ మోస్తరు విజయం సాధించినప్పటికీ, అతను బచ్చన్తో తిరిగి కలిసిన రెండో చిత్రం బాక్సాఫీస్ వద్ద విజయవంతమైంది. 1981లో, అతను కాటిలోన్ కే కాటిల్లో సూపర్హిట్ను సాధించాడు, కానీ ఆస్ పాస్ , క్రోధి వంటి ఇతర విడుదలలు పెద్దగా రాణించలేకపోయాయి, బ్రిజ్ సదానా తీసిన భారీ బడ్జెట్ యాక్షన్ చిత్రం ప్రొఫెసర్ ప్యారేలాల్ సగటు వసూళ్లు రాబట్టలేకపోయాయి. 1982లో పరిస్థితి మారిపోయింది, అతని ఐదు చిత్రాలు వాణిజ్యపరంగా విజయవంతమయ్యాయి, అవి - రాజ్పుత్, బద్లే కి ఆగ్, గజబ్, భాగవత్ ,సామ్రాట్.
విజయవంతమైంది, ఆ తర్వాత మరో విజయం ఖయామత్ను అందించాడు, కానీ ఆ సంవత్సరం అతని అత్యంత అంచనాలకు తగ్గట్టుగా ఉన్న కమల్ అమ్రోహి జీవిత చరిత్ర చిత్రం రజియా సుల్తాన్ బాక్సాఫీస్ వద్ద పరాజయం పాలైంది.మరుసటి సంవత్సరం, అతనికి ఏడు విడుదలలు వచ్చాయి, వాటిలో బాజీ, జాగీర్, జీనే నహీ దూంగా మరియు ధర్మ్ ఔర్ ఖనూన్ మంచి వ్యాపారాన్ని సాధించాయి, కానీ మిగిలినవి విమర్శనాత్మకంగా మరియు వాణిజ్యపరంగా పరాజయం పాలయ్యాయి. 1985లో, ధర్మేంద్ర జె. పి. దత్తా యాక్షన్ డ్రామా చిత్రం ఘులామిలో నటించారు, ఇందులో మిథున్ చక్రవర్తి, నసీరుద్దీన్ షా, రీనా రాయ్ మరియు స్మితా పాటిల్ కూడా ప్రధాన పాత్రలు పోషించారు. విమర్శకుల నుండి సానుకూల సమీక్షలను అందుకున్న ఈ చిత్రం సూపర్ హిట్ గా నిలిచింది . ఆ సంవత్సరంలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన ఐదు చిత్రాలలో ఒకటిగా నిలిచింది. లతా మంగేష్కర్ , షబ్బీర్ కుమార్ పాడిన "జీహలే ముస్కిన్ మకున్ బా-రంజిష్" అనే పాట చార్ట్ బస్టర్ గా నిలిచింది . సంవత్సరాంతపు వార్షిక జాబితాలో ‘’బినాకా గీత్మాల’’ జాబితాలో చోటు సంపాదించింది. మరుసటి సంవత్సరం, కుమార్ గౌరవ్ , రతి అగ్నిహోత్రి కలిసి నటించిన అంబ్రిష్ సంగల్ యొక్క బెగానా (1986) తో అతను మరొక వాణిజ్య విజయాన్ని సాధించాడు.
ధర్మేంద్ర 1987లో ఎనిమిది విజయవంతమైన చిత్రాలను అందించడం ద్వారా తిరిగి బిగ్ లీగ్లోకి వచ్చాడు. అతని మొదటి రెండు విడుదలలు - రాజ్కుమార్ కోహ్లీ , రాజ్ ఎన్. సిప్పీ నటించిన యాక్షన్ చిత్రాలు ఇన్సానియత్ కే దుష్మాన్ మరియు లోహా, రెండూ బాక్సాఫీస్ హిట్లుగా నిరూపించబడ్డాయి. ఆ తర్వాత అతను దాదాగిరి, హుకుమత్ , ఆగ్ హి ఆగ్ చిత్రాలలో కనిపించాడు. దాదాగిరి సగటు వసూళ్లు సాధించినప్పటికీ, చివరి రెండు సినిమాలు సూపర్ హిట్ అయ్యాయి, హుకుమత్ ఆ సంవత్సరంలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన చిత్రంగా నిలిచింది. దీని తర్వాత టి. రామారావు విజయవంతమైన చిత్రం వతన్ కే రఖ్వాలే మరియు రజనీకాంత్ తో ఇన్సాఫ్ కౌన్ కరేగా మరియు జీతేంద్ర తో కలిసి నటించిన ఇన్సాఫ్ కీ పుకార్ అనే రెండు విజయవంతమైన చిత్రాలు వచ్చాయి. ఈ దశాబ్దంలో ఆయన నటించిన ఇతర భారీ హిట్లలో ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి (1988) మరియు ఎలాన్-ఎ-జంగ్ (1989) ఉన్నాయి.
1990ల ప్రారంభంతో, ధర్మేంద్ర స్టార్ పవర్ క్షీణించడం ప్రారంభమైంది. 1990 నుండి 1992 వరకు, అతని విజయవంతమైన చిత్రాలలో నాకబంది (1990), వీరు దాదా (1990), హమ్సే నా తక్రానా (1990), కోహ్రామ్ (1991) తహల్కా (1992) ఉన్నాయి, ఇవి ప్రధాన నటుడిగా అతని చివరి హిట్గా కూడా నిరూపించబడ్డాయి. 1993లో, అతను జె. పి. దత్తా మిక్సెడ్ యాక్షన్ చిత్రం క్షత్రియలో సునీల్ దత్, వినోద్ ఖన్నా, రాఖీ గుల్జార్, సంజయ్ దత్, సన్నీ డియోల్, మీనాక్షి శేషాద్రి, రవీనా టాండన్ మరియు దివ్య భారతిలతో కలిసి నటించాడు. క్షత్రియ రికార్డు స్థాయిలో ఓపెనింగ్ సాధించింది, కానీ 1993 బాంబే బాంబు దాడులలో దత్ ప్రమేయం కారణంగా థియేటర్ల నుండి తీసివేయబడిన తర్వాత కలెక్షన్లు పడిపోయాయి . అది పరాజయం పాలైంది. 1990ల మధ్యలో, అతను పోలీస్వాలా గుండా (1995) , మాఫియా (1996) సినిమాలు సగటు వసూళ్లను సాధించాయి, కానీ మైదాన్-ఎ-జంగ్ (1995) , రిటర్న్ ఆఫ్ జువెల్ థీఫ్ (1996) వంటి పెద్ద చిత్రాలతో సహా అతని ఇతర విడుదలలు బాక్సాఫీస్ వద్ద పరాజయం పాలయ్యాయి.
2016లో ది హిందూలో వచ్చిన ఒక ఫీచర్లో, తక్కువ బడ్జెట్ యాక్షన్ సినిమా వైపు ధర్మేంద్ర 1980ల చివరలో మారడం ఒకప్పుడు భారతదేశ శ్రామిక-తరగతి వినోద రంగంలో ఆధిపత్యం చెలాయించిన రెజ్లర్-నటుడు దారా సింగ్ కెరీర్ మార్గాన్ని ప్రతిధ్వనిస్తుందని చిత్ర విమర్శకుడు విజయ్ లోకపల్లి పేర్కొన్నారు. ప్రధాన స్రవంతి హిందీ సినిమా "ఖాన్ త్రయం" మరియు అక్షయ్ కుమార్ వంటి యువ తారల ఆధిపత్యంలోకి మారడంతో, ధర్మేంద్ర ఉద్దేశపూర్వకంగా కార్మికులు, చిన్న పట్టణ ప్రేక్షకులు , సాంప్రదాయ యాక్షన్ హీరోల దీర్ఘకాల అభిమానులతో కూడిన వేరే ప్రేక్షకులను లక్ష్యంగా చేసుకుని, భారతదేశంలోని బి- మరియు సి-సర్క్యూట్లలో సింగిల్ థియేటర్లలో ఎక్కువగా ప్రదర్శించబడే త్వరగా నిర్మించిన, తక్కువ-ధర యాక్షన్ చిత్రాలలో కనిపించారని ఆయన గమనించారు. ప్రారంభంలో ప్రెస్ అతని అభిమానులు కొందరు "బి-గ్రేడ్" చిత్రనిర్మాణంలో క్షీణతగా తోసిపుచ్చినప్పటికీ, ధర్మేంద్ర వ్యూహం వాస్తవానికి ఆచరణాత్మకమైనదని ఆయన వాదించారు: ఈ సినిమాలు ఆర్థికంగా లాభదాయకంగా ఉన్నాయి, ఒక నెలలోనే చిత్రీకరించబడ్డాయి . మల్టీప్లెక్స్ యుగం శృంగార ధోరణుల కంటే పాత-శైలి హీరోయిజానికి విలువనిచ్చే నమ్మకమైన ప్రేక్షకులతో అతని సంబంధాన్ని కొనసాగించాయి. అయితే, తక్కువ బడ్జెట్ లేదా "బి-గ్రేడ్" ప్రొడక్షన్స్లో నటించాలనే అతని నిర్ణయం కారణంగా ఒక ప్రముఖ వ్యక్తిగా అతని ఇమేజ్ దెబ్బతింది, దీనికి రుజువుగా అతని బ్లాక్బస్టర్లు సూపర్-హిట్లు , హిట్లు ఉన్నప్పటికీ, అతను రికార్డు స్థాయిలో ఫ్లాప్ చిత్రాలను కలిగి ఉన్నాడు, 1960 మరియు 2013 మధ్య విడుదలైన దాదాపు 180 టైటిల్లు అంచనా వేయబడ్డాయి, వాటిలో ఎక్కువ భాగం అతని "బి-గ్రేడ్" దశలోనే వచ్చాయి.
1997లో, ధర్మేంద్ర ఫిల్మ్ఫేర్ లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డును అందుకున్నాడు. దిలీప్ కుమార్ అతని భార్య సైరా బాను నుండి అవార్డును స్వీకరించినప్పుడు, అతను భావోద్వేగానికి గురయ్యాడు . చాలా విజయవంతమైన చిత్రాలలో , దాదాపు వంద ప్రసిద్ధ చిత్రాలలో పనిచేసినప్పటికీ తాను ఎప్పుడూ ఉత్తమ నటుడిగా ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డును గెలుచుకోలేదని వ్యాఖ్యానించాడు. ఈ సందర్భంగా దిలీప్ కుమార్ మాట్లాడుతూ, "నేను సర్వశక్తిమంతుడైన దేవుడిని కలిసే అవకాశం వచ్చినప్పుడల్లా, నేను అతని ముందు నా ఒకేఒక్క ఫిర్యాదుపెడతాను - మీరు నన్ను ధర్మేంద్రలా అందంగా ఎందుకు చేయలేదు?".ఆని .
1998–2025: క్యారెక్టర్ పాత్రలకు మార్పు
1990ల చివరి నుండి, ధర్మేంద్ర క్యారెక్టర్ పాత్రలలో కనిపించాడు. అలాంటి పాత్రలో అతని మొదటి చిత్రం సోహైల్ ఖాన్ రొమాంటిక్ కామెడీ ప్యార్ కియా తో డర్నా క్యా (1998), సల్మాన్ ఖాన్, కాజోల్ , అర్బాజ్ ఖాన్ కలిసి నటించారు. ఈ చిత్రం విమర్శకుల నుండి సానుకూల సమీక్షలను అందుకుంది . బాక్సాఫీస్ వద్ద సూపర్ హిట్ అయింది.
కొత్త దశాబ్దంలో అతని మొదటి రెండు ప్రధాన విడుదలలు కైసే కహూన్ కే... ప్యార్ హై (2003) మరియు కిస్ కిస్ కి కిస్మత్ (2004), రెండూ బాక్సాఫీస్ వద్ద విఫలమయ్యాయి. దీని తరువాత, ధర్మేంద్ర కొంతకాలం విరామం తీసుకుని 2007లో మూడు చిత్రాలతో తిరిగి వచ్చాడు. అవి - అనురాగ్ బసు డ్రామా చిత్రం లైఫ్ ఇన్ ఎ... మెట్రో, అనిల్ శర్మ స్పోర్ట్స్ డ్రామా అప్నే మరియు శ్రీరామ్ రాఘవన్ నియో-నోయిర్ థ్రిల్లర్ జానీ గద్దర్. లైఫ్ ఇన్ ఎ... మెట్రో , అప్నే రెండూ విమర్శనాత్మకంగా , వాణిజ్యపరంగా విజయవంతమయ్యాయి. మరోవైపు, జానీ గద్దర్ బాక్సాఫీస్ వద్ద విఫలమైనప్పటికీ, విమర్శకుల నుండి ప్రశంసలు అందుకున్నాడు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో కల్ట్ హోదాను పొందాడు. అదే సంవత్సరం, ఫరా ఖాన్ బ్లాక్ బస్టర్ పునర్జన్మ డ్రామా ఓం శాంతి ఓం లోని "దీవాంగి దీవాంగి" పాటలో అతను అతిథి పాత్రలో కనిపించాడు. 2011లో, ధర్మేంద్ర యమ్లా పగ్లా దీవానా, టెల్ మీ ఓ ఖుదా చిత్రాలలో నటించాడు. రెండోది వాణిజ్యపరంగా డిజాస్టర్ అయినప్పటికీ, యమ్లా పగ్లా దీవానా చాలా బాగా ఆడింది . బాక్సాఫీస్ వద్ద విజయవంతమైంది. ఆ తర్వాత అతను యమ్లా పగ్లా దీవానా, యమ్లా పగ్లా దీవానా 2 (2013) , యమ్లా పగ్లా దీవానా ఫిర్ సే (2018) చిత్రాల సీక్వెల్స్లో కనిపించాడు, కానీ మొదటి చిత్రానికి భిన్నంగా, రెండు సీక్వెల్లకు ప్రేక్షకుల స్పందన తక్కువగా వచ్చింది.
2023లో, అతను కరణ్ జోహార్ సమిష్టి కుటుంబ నాటకం రాకీ ఔర్ రాణి కీ ప్రేమ్ కహానీలో నటించాడు. ఈ చిత్రం సమీక్షకుల నుండి సానుకూల స్పందనను పొందింది, కానీ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ₹3.5 బిలియన్ (US$41 మిలియన్లు) వసూలు చేసింది మరియు విజయవంతమైంది . ఆ సంవత్సరంలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన పదవ భారతీయ చిత్రంగా నిరూపించబడింది.71వ జాతీయ అవార్డులలో, ఇది ఆరోగ్యకరమైన వినోదాన్ని అందించే ఉత్తమ ప్రజాదరణ పొందిన చిత్రంగా జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డును గెలుచుకుంది. మరుసటి సంవత్సరం, ధర్మేంద్ర షాహిద్ కపూర్ , కృతి సనన్లతో కలిసి రొమాంటిక్ కామెడీ తేరీ బాటన్ మే ఐసా ఉల్జా జియాలో నటించారు. ఈ చిత్రం విమర్శకుల నుండి మిశ్రమ నుండి ప్రతికూల సమీక్షలను అందుకుంది, కానీ వాణిజ్యపరంగా విజయం సాధించడానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ₹1.3 బిలియన్ (US$15 మిలియన్లు) జీవితకాల వ్యాపారాన్ని చేసింది.
అరుణ్ ఖేతర్పాల్ జీవితం ఆధారంగా నిర్మించిన యుద్ధ నాటకం ఇక్కిస్ (2025) ధర్మేంద్ర అద్భుతమైన కెరీర్లో చివరి చిత్రం, అయితే ఆ చిత్రం విడుదలకు ముందే అతను మరణించాడు.
హేమ తో కలిసి నటన
ధర్మేంద్ర అత్యంత విజయవంతమైన జంట హేమా మాలినితో, తరువాత ఆమెను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఈ జంట తుమ్ హసీన్ మై జవాన్, షరాఫత్, నయా జమానా, సీతా ఔర్ గీతా, రాజా జాని, జుగ్ను, దోస్త్, పత్తర్ ఔర్ పాయల్, షోలే, చరస్, మా, చాచా భటిజా మరియు ఆజాద్ వంటి అనేక చిత్రాలలో కలిసి నటించారు.
అతను వివిధ దర్శకులతో కలిసి పనిచేశాడు, ప్రతి ఒక్కరూ విభిన్నమైన చిత్రనిర్మాణ శైలిని కలిగి ఉన్నారు.[153] 1960 నుండి 1991 వరకు దర్శకుడు అర్జున్ హింగోరాణితో అతని సుదీర్ఘ సహకారం ఉంది. దిల్ భీ తేరా హమ్ భీ తేరే నటుడిగా ధర్మేంద్ర యొక్క తొలి చిత్రం ధర్మేంద్ర ప్రధాన హీరోగా అర్జున్ మొదటి దర్శకత్వం వహించిన చిత్రం. కబ్లో కలిసి పనిచేశారా? క్యూన్? ఔర్ కహాన్?, కహానీ కిస్మత్ కి, ఖేల్ ఖిలారీ కా, కటిలోన్ కే కాటిల్ మరియు కౌన్ కరే కుర్బానీ ఇక్కడ అర్జున్ హింగోరానీ నిర్మాత మరియు దర్శకుడు, , సుల్తానత్ మరియు కరిష్మా కుద్రత్ కా, అర్జున్ హింగోరానీ నిర్మించారు. అతను దర్శకుడు ప్రమోద్ చక్రవర్తితో కలిసి నయా జమానా, జుగ్ను, డ్రీమ్ గర్ల్ మరియు ఆజాద్ చిత్రాల్లో పనిచేశాడు. అనిల్ శర్మ హుకుమత్, ఎలాన్-ఎ-జంగ్, ఫరిష్టే, తహల్కా మరియు అప్నే వంటి అనేక చిత్రాలలో అతనితో కలిసి పనిచేశారు.
ఇతర భాషా చిత్రాలు
తన సినీ జీవితం ప్రారంభంలో జగన్నాథ్ ఛటర్జీ దర్శకత్వం వహించిన బెంగాలీ చిత్రం పారి (1966)లో నటించారు. ఈ చిత్రంలో దిలీప్ కుమార్ , కేష్టో ముఖర్జీ కూడా కీలక పాత్రలు పోషించారు.
ఆయన తన మాతృభాష పంజాబీలో కంకన్ దే ఓహ్లే (1970), దో షేర్ (1974), దుఖ్ భంజన్ తేరా నామ్ (1974), తేరి మేరి ఇక్ జింద్రి (1975), పుట్ జట్టన్ దే (1982) , కుర్బాని జట్ డి (1990) చిత్రాలలో నటించారు. కొంతకాలం తర్వాత 2014లో డబుల్ డి ట్రబుల్ చిత్రంతో పంజాబీ సినిమాకు తిరిగి వచ్చారు.
రాజకీయ జీవితం
ధర్మేంద్ర 2004 నుండి 2009 వరకు రాజస్థాన్లోని బికనీర్కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ భారతీయ జనతా పార్టీ నుండి భారత పార్లమెంటు (లోక్సభ) సభ్యుడిగా పనిచేశారు. 2004లో తన ఎన్నికల ప్రచారంలో, "ప్రజాస్వామ్యానికి అవసరమైన ప్రాథమిక మర్యాదలు" నేర్పడానికి తనను శాశ్వతంగా నియంతగా ఎన్నుకోవాలని ఆయన అభ్యంతరకరమైన వ్యాఖ్య చేశారు, దీని కోసం ఆయన తీవ్రంగా విమర్శించారు. సభ సమావేశాలు జరుగుతున్నప్పుడు ఆయన అరుదుగా పార్లమెంటుకు హాజరయ్యారు, సినిమాల షూటింగ్ లేదా తన ఫామ్హౌస్లో పనిచేయడానికి సమయం గడపడానికి ఇష్టపడ్డారు, దీనికి కూడా ఆయన విస్తృతంగా విమర్శలు ఎదుర్కొన్నారు.
టెలివిజన్
2011లో, ప్రముఖ రియాలిటీ షో ఇండియాస్ గాట్ టాలెంట్ మూడవ సిరీస్కు ధర్మేంద్ర సాజిద్ ఖాన్ స్థానంలో పురుష న్యాయమూర్తిగా నియమితులయ్యారు. జూలై 29, 2011న, ఈ కార్యక్రమం కలర్స్ టీవీలో ధర్మేంద్ర కొత్త న్యాయమూర్తిగా ప్రసారం చేయబడింది , మునుపటి రెండు సీజన్ల ప్రారంభ రేటింగ్లను అధిగమించింది.
2023లో, అతను ZEE5లో అందుబాటులో ఉన్న తాజ్: డివైడెడ్ బై బ్లడ్ అనే చారిత్రక సిరీస్లో సలీం చిస్తీగా తన మొదటి టెలివిజన్ నటనా పాత్రలో కనిపించాడు.
చిత్రనిర్మాత
1983లో, ధర్మేంద్ర విజయ్తా ఫిల్మ్స్ అనే నిర్మాణ సంస్థను స్థాపించాడు, దానికి అతను తన పెద్ద కుమార్తె పేరు పెట్టాడు. 1983లో విడుదలైన తన తొలి వెంచర్ బేతాబ్లో, విజయ్తా ఫిల్మ్స్ ధర్మేంద్ర పెద్ద కుమారుడు సన్నీ డియోల్ను ప్రధాన నటుడిగా ప్రారంభించింది. ఈ చిత్రం ఆ సంవత్సరంలో అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన రెండవ చిత్రం. 1990లో ఆయన సన్నీ నటించిన ఘాయల్ అనే యాక్షన్ చిత్రాన్ని నిర్మించారు. ఈ చిత్రం ఉత్తమ చిత్రంగా ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డుతో సహా ఏడు ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డులను గెలుచుకుంది. ఇది ఆరోగ్యకరమైన వినోదాన్ని అందించే ఉత్తమ ప్రజాదరణ పొందిన చిత్రంగా జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డును గెలుచుకుంది. 1995లో ధర్మేంద్ర తన కుమారుడు బాబీ డియోల్ , ట్వింకిల్ ఖన్నాను పరిచయం చేయడానికి అప్పటి వరకు నిర్మించిన అత్యంత ఖరీదైన భారతీయ చిత్రం బర్సాత్ను నిర్మించారు. ఇది సూపర్హిట్గా నిలిచింది. కొత్తవారితో అలాంటి చిత్రం నిర్మించిన మొదటి మరియు ఏకైక సినిమాగా మిగిలిపోయింది.
లెగసీ
ధర్మేంద్ర భారతీయ సినిమాలో అత్యంత ప్రభావవంతమైన వ్యక్తులలో ఒకరిగా విస్తృతంగా పరిగణించబడ్డాడు. ఆయన తన కెరీర్ ప్రారంభంలో ప్రపంచంలోని అత్యంత అందమైన వ్యక్తులలో ఒకరిగా పరిగణించబడ్డాడు . బాలీవుడ్ "అతడు-మనిషి"గా విస్తృతంగా ప్రసిద్ధి చెందాడు.తన కెరీర్ ప్రారంభంలో సెక్స్ సింబల్గా పరిగణించబడే ధర్మేంద్ర తన ప్రేమకు , మహిళా అభిమానులను ఆకర్షించడానికి ప్రసిద్ధి చెందాడు, BBC ప్రకారం ఇది "పది లక్షల్లో" ఉందని చెప్పబడింది.
ఒకే సంవత్సరంలో రెండుసార్లు ఏడు విజయవంతమైన చిత్రాలను అందించిన ఏకైక నటుడు ధర్మేంద్ర. 1973లో, అతని విజయవంతమైన చిత్రాలలో జుగ్ను, యాదోం కి బారాత్, లోఫర్, కహానీ కిస్మత్ కి, ఝీల్ కే ఉస్ పార్, కీమత్ మరియు జ్వార్ భాటా ఉన్నాయి, అయితే 1987లో, అతని లాభదాయకమైన వెంచర్లు హుకుమత్, ఆగ్ హి ఆగ్, లోహా, ఇన్సానియత్ కే దుష్మాన్, వతన్ కే రఖ్వాలే, ఇన్సాఫ్ కీ పుకార్ మరియు ఇన్సాఫ్ కౌన్ కరేగా ఉన్నాయి.
అతని మరణం తరువాత, ది న్యూయార్క్ టైమ్స్ ధర్మేంద్రను భారతదేశంలోని "అత్యంత బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి"లలో ఒకరిగా పేర్కొంది. వెరైటీ అతన్ని "భారతీయ సినిమా యొక్క అత్యంత ప్రియమైన శాశ్వతమైన తారలు"గా గుర్తుచేసుకుంది.
విమర్శకుల ప్రశంసలు
ధర్మేంద్ర నటనలో అత్యంత ముఖ్యమైనవి హృషికేష్ ముఖర్జీతో సత్యకం,, షోలే, ఇండియాటైమ్స్ "ఎప్పటికప్పుడు చూడవలసిన టాప్ 25 బాలీవుడ్ చిత్రాలలో" ఒకటిగా జాబితా చేయబడింది. 2005లో, 50వ వార్షిక ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డుల న్యాయనిర్ణేతలు షోలేకి 50 సంవత్సరాలలో ఫిల్మ్ఫేర్ ఉత్తమ చిత్రంగా ప్రత్యేక అవార్డును ప్రదానం చేశారు.
2019లో, Rediff.com అతనిని "టాప్ 10 బాలీవుడ్ నటులు ఆఫ్ ఆల్ టైమ్" జాబితాలో 10వ స్థానంలో నిలిపింది.
2022లో, అతను అవుట్లుక్ ఇండియా "75 మంది ఉత్తమ బాలీవుడ్ నటులు" జాబితాలో స్థానం పొందాడు.
వివాదాస్పదంగా, అతను పౌర అవార్డులు ,"కన్సో లేషన్ బహుమతి" (ఫిలింఫేర్ జీవిత సాఫల్య పురస్కారం) అందుకున్నప్పటికీ, ధర్మేంద్ర తన నటనకు ఎప్పుడూ అవార్డును గెలుచుకోలేదు. ఆయన మరణం తరువాత ఒక నివాళిగా వ్యాసకర్త ముకుల్ కేశవన్, ధర్మేంద్ర నటనా ప్రతిభ చాలా కాలంగా తక్కువగా గుర్తించబడిందని, ఎందుకంటే ఆయన కెరీర్ ప్రారంభ దశలో, 1960లలో, ఆయన తరచుగా హీరోయిన్-కేంద్రీకృత చిత్రాలలో కనిపించారని, తద్వారా ఆయన స్క్రీన్ ప్రభావం ప్రధాన నటి ప్రభావంతో తగ్గిందని వాదించారు. 1970లలో ఆయన అత్యుత్తమ పాత్రలు చాలా వరకు బహుళ నటుల చిత్రాలలో కనిపించాయి. అక్కడ ఆయన హాస్య ,నాటకీయ రచనలు ఇతర ప్రముఖ నటులతో కలిసి ఉండాల్సి వచ్చింది. ఇది ఆయన వ్యక్తిగత సహకారాలకు గుర్తింపును మరింత తగ్గించింది.
పరిశ్రమ ప్రశంసలు
. 1970లు మరియు 1980లలో అత్యంత విజయవంతమైన నటులలో ఒకరైన ధర్మేంద్ర, 1968 నుండి 1984 మరియు 1987 వరకు బాక్స్ ఆఫీస్ ఇండియా "టాప్ యాక్టర్స్" జాబితాలో పద్దెనిమిది సార్లు కనిపించాడు. అతను నాలుగు సార్లు (1972–1975) జాబితాలో అగ్రస్థానంలో నిలిచాడు.
ఒక ఇంటర్వ్యూలో, సల్మాన్ ఖాన్ తన తండ్రి తర్వాత తాను నిరంతరం అనుసరించే ఏకైక వ్యక్తి ధర్మేంద్ర అని చెప్పాడు; ధర్మేంద్ర సొంత కొడుకుల కంటే తాను ధర్మేంద్రను ఎక్కువగా ఆరాధిస్తానని చెప్పాడు. అతను ధర్మేంద్ర శాశ్వత ఆకర్షణను కూడా ప్రశంసించాడు, అతని ముఖంలో అమాయకత్వం , దుర్బలత్వం బలమైన శరీరాకృతితో కలిపి ఉండటం వల్ల అతన్ని "అత్యంత అందంగా కనిపించే వ్యక్తి" అని పిలిచాడు, ఈ వ్యాఖ్య ధర్మేంద్రను ప్రేమగా "మాకో మ్యాన్" అని ముద్ర వేయడానికి దారితీసింది. 2007లో జరిగిన కాఫీ విత్ కరణ్ ఎపిసోడ్లో, జయ బచ్చన్ ధర్మేంద్రతో తనకు పూర్తిగా ప్రేమ కలిగిందని, అతన్ని "గ్రీకు దేవుడు"గా అభివర్ణించానని మరియు అతని భార్య హేమ మాలిని ముందు తన అభిమానాన్ని పంచుకున్నానని వెల్లడించింది. వారి మొదటి సమావేశంలో ఆమె ఎంతగా ఆశ్చర్యపోయారో గుర్తుచేసుకుంది, ఆమె "సోఫా వెనుక దాక్కుంది". "ఇండస్ట్రీలో అతని కంటే అందమైన వ్యక్తి ఎవరూ లేరు" అని జయ ఇప్పటికే తనకు చెప్పిందని అమితాబ్ బచ్చన్ వెల్లడించారు.
ధర్మేంద్రను తనకు ఇష్టమైన సహనటుడిగా జీనత్ అమన్ అభివర్ణించారు, c
ధర్మేంద్రకు లోనావాలాలో ఒక ఫామ్హౌస్ ఉంది, అక్కడ ఆయన తన చివరి సంవత్సరాల్లో నివసించారు. ఆయన కుటుంబం ముంబైలోని జుహులో నివసిస్తుంది. 2023లో, బాలీవుడ్ తన కుటుంబాన్ని నిర్లక్ష్యం చేసిందని, భారతీయ సినిమాకు డియోల్ కుటుంబం చేసిన కృషిని ఎప్పుడూ అభినందించలేదని ధర్మేంద్ర విలపించారు.
2001లో, తీవ్రమైన వెన్ను నొప్పితో ఆసుపత్రిలో ఎక్కువ కాలం ఉండాల్సిన పరిస్థితి వచ్చిన తర్వాత, ధర్మేంద్ర ఒంటరితనాన్ని తట్టుకోవడానికి కవిత్వం రాయడం ప్రారంభించాడు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో ఆయన ఆకస్మిక పద్యాలను కంపోజ్ చేయడంలో ప్రసిద్ధి చెందారు, తరచుగా వాటిని జీవితంపై ప్రతిబింబాలను , మానవ అనుభవం యొక్క లోతైన కోణాలను వ్యక్తీకరించడానికి ఉపయోగించారు.ఆయన ముఖ్యంగా మీర్జా గాలిబ్ను ఇష్టపడ్డారు.
ఆరోగ్య సమస్యలు , మరణం
2010లో, ధర్మేంద్ర "ఆరోగ్య భయం" అని పిలిచిన తర్వాత మద్యం సేవించడం మానేశాడు. గతంలో ఆయన మద్య వ్యసనానికి ప్రసిద్ధి చెందారు, "బాలీవుడ్లో అతిపెద్ద మద్యపాన ప్రియుడు" అని కూడా పిలుస్తారు, ఎందుకంటే ఆయన రోజుకు 12 సీసాలు తాగుతారు.
2015 మరియు 2020 మధ్య, అతనికి వెన్నునొప్పి, కండరాల ఒత్తిడి , బలహీనత వంటి అనేక ఆరోగ్య సమస్యలు ఉన్నాయి, అప్పుడప్పుడు ఆసుపత్రిలో చేరాల్సి వచ్చింది. 2025లో, ధర్మేంద్ర ఎడమ కంటి కార్నియా దెబ్బతిన్న తర్వాత కార్నియల్ మార్పిడి శస్త్రచికిత్స చేయించుకున్నారు.]
శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది కారణంగా ఆయనను 31 అక్టోబర్ 2025న ముంబైలోని బ్రీచ్ కాండీ ఆసుపత్రిలో కూడా చేర్చారు. ఆయనను పరిశీలన కోసం ఐసియులో చేర్చారు. ఆయన ముఖ్యమైన పారామితులన్నీ స్థిరీకరించబడిన తర్వాత కొన్ని గంటల్లోనే డిశ్చార్జ్ చేశారు.
10 నవంబర్ 2025న, ధర్మేంద్ర శ్వాసకోశ సమస్యలతో బాధపడుతున్నట్లు ఫిర్యాదు చేసిన తర్వాత మళ్ళీ బ్రీచ్ కాండీ ఆసుపత్రిలో చేరారు. ఆయన రెండవ భార్య హేమ మాలిని ఆయన నిరంతర వైద్య పర్యవేక్షణలో ఉన్నారని సోషల్ మీడియాలో పంచుకున్నారు. నివేదికల ప్రకారం, ఆయన పరిస్థితి విషమంగా మారడంతో ఆయనను వెంటిలేటర్ మద్దతుపై ఉంచారు. దేశవ్యాప్తంగా అనేక మంది నటులు, రాజకీయ నాయకులు మరియు అభిమానులు తమ ఆందోళనను వ్యక్తం చేశారు మరియు ఆయన త్వరగా కోలుకోవాలని ప్రార్థించారు.
2025 నవంబర్ 11న, ధర్మేంద్ర మరణించాడని సోషల్ మీడియాలో మరియు అనేక వార్తా ఛానెళ్లలో పుకార్లు వ్యాపించడం ప్రారంభించాయి. ఈ నివేదికలు వేగంగా వ్యాపించాయి, అనేక మీడియా సంస్థలు ధృవీకరించని వార్తలను ప్రసారం చేశాయి. భారత రక్షణ మంత్రి రాజ్నాథ్ సింగ్ మరియు కవి , గేయ రచయిత జావేద్ అక్తర్ కూడా ఒక పోస్ట్లో ఆయన మరణానికి సంతాపం వ్యక్తం చేసిన తర్వాత ఆయన మరణ పుకార్లు ఇంటర్నెట్లో నిండిపోయాయి. తరువాత, హేమ మాలిని , కుమార్తె ఈషా డియోల్ తమ సోషల్ మీడియా ఖాతాల ద్వారా ఈ పుకార్లను తోసిపుచ్చారు, ధర్మేంద్ర బతికే ఉన్నారని మరియు స్థిరంగా ఉన్నారని ధృవీకరించారు. అటువంటి తప్పుడు సమాచారం వ్యాప్తి చెందడాన్ని వారు ఖండించారు, ఇది పూర్తిగా ఆమోదయోగ్యం కానిది మరియు బాధ్యతారహితమైనది అని పేర్కొన్నారు.
ధర్మేంద్ర 24 నవంబర్ 2025న ముంబైలోని తన నివాసంలో, 89 సంవత్సరాల వయసులో వృద్ధాప్య సంబంధిత అనారోగ్యం కారణంగా మరణించారు.ఆయన అంత్యక్రియలు ముంబైలోని విలే పార్లే ప్రాంతంలోని పవన్ హన్స్ శ్మశానవాటికలో కుటుంబ సభ్యులు మరియు అనేక మంది చలనచిత్ర పరిశ్రమ సహచరులు హాజరయ్యారు.
ప్రశంసలు మరియు సత్కారాలు
పౌర పురస్కారం
2012లో అప్పటి భారత రాష్ట్రపతి ప్రతిభా పాటిల్ ధర్మేంద్రకు పద్మభూషణ్ అవార్డును ప్రదానం చేశారు
• 2012 – భారత ప్రభుత్వం నుండి భారతదేశపు మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మభూషణ్
జాతీయ చలనచిత్ర పురస్కారాలు
ప్రధాన వ్యాసం: జాతీయ చలనచిత్ర పురస్కారాలు
• 1990 – ఆరోగ్యకరమైన వినోదాన్ని అందించే ఉత్తమ ప్రజాదరణ పొందిన చిత్రం – ఘాయల్
ఫిల్మ్ఫేర్ పురస్కారాలు
ప్రధాన వ్యాసం: ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డులు
సంవత్సరం వర్గం చలనచిత్ర ఫలితం
1965 ఉత్తమ సహాయ నటుడు
ఆయీ మిలన్ కి బేలా
నామినేట్ చేయబడింది
1967 ఉత్తమ నటుడు
ఫూల్ ఔర్ పత్తర్
నామినేట్ చేయబడింది
1972 మేరా గావ్ మేరా దేశ్
నామినేట్ చేయబడింది
1974 యాదోన్ కి బారాత్
నామినేట్ చేయబడింది
1975 రేషమ్ కి డోరి
నామినేట్ చేయబడింది
1991 ఉత్తమ సినిమా
ఘాయల్
గెలిచింది
1997 లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు
— గెలుచుకుంద
ఇతర అవార్డులు మరియు గుర్తింపులు
• డెబ్బైల మధ్యలో, ధర్మేంద్ర ప్రపంచంలోని అత్యంత అందమైన వ్యక్తులలో ఒకరిగా ఓటు వేయబడ్డాడు.
• 1999లో, వార్షిక కళాకర్ అవార్డులలో లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్.
• భారత వినోద పరిశ్రమకు ఆయన చేసిన అద్భుతమైన కృషికి గుర్తింపుగా ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఛాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ (FICCI) ద్వారా "లివింగ్ లెజెండ్ అవార్డు" గ్రహీత.
• 2003లో ఆయన సాన్సుయ్ వ్యూయర్స్ ఛాయిస్ మూవీ అవార్డులలో లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డును అందుకున్నారు.
• 2004లో, ఆయన భారతీయ సినిమాకు ఉత్తమ సహకారం అందించినందుకు సత్కరించబడ్డారు.
• 2005లో, ఆయన జీ సినీ లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డును అందుకున్నారు.
• 2007లో, పూణే ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ (PIFF)లో అతనికి లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది
• 2007లో, అతనికి IIFA లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది.
• 2007లో, అతనికి భారత జాతికి చేసిన మానవతా సేవలకు అవార్డు లభించింది.
• 2007లో, అతనికి DBR ఎంటర్టైన్మెంట్ ద్వారా లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది.
• 2007లో, పంజాబీ వార్తాపత్రిక క్వామి ఏక్తా భారతీయ సినిమాకు ఆయన చేసిన కృషికి ఆయనను సత్కరించింది.
• 2008లో, మాక్స్ స్టార్డస్ట్ అవార్డులలో ఆయన "యాక్టర్ పార్ ఎక్సలెన్స్"గా ఎంపికయ్యారు.
• 2008లో, ఆయనకు 10వ ముంబై అకాడమీ ఆఫ్ ది మూవింగ్ ఇమేజ్ (MAMI) ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్లో లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది.
• 2009లో, నాసిక్ ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ (NIFF)లో ఆయనకు లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది.
• 2011లో, అప్సర ఫిల్మ్ & టెలివిజన్ ప్రొడ్యూసర్స్ గిల్డ్ అవార్డులో ఆయనకు లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు లభించింది.
• 2011లో, ఆయనకు సినిమా పరిశ్రమలో 50 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకున్నందుకు "సలాం మహారాష్ట్ర అవార్డు" లభించింది.
• 2011లో, ఆయనకు ఇండియన్ టెలివిజన్ అకాడమీ అవార్డులలో "ది ఐటిఎ స్క్రోల్ ఆఫ్ ఆనర్" లభించింది.
• 2017లో, ఆయనకు ముంబైలో అంతర్జాతీయ మానవ హక్కుల మండలి నిర్వహించిన డాక్టర్ బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ నోబెల్ అవార్డు లభించింది.
2017లో ధర్మేంద్రకు బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ నోబెల్ అవార్డు లభించింది
• 2020లో, ఆయనకు యునైటెడ్ స్టేట్స్లోని న్యూజెర్సీ రాష్ట్రం "లైఫ్టైమ్ అచీవ్మెంట్ అవార్డు" ఇచ్చింది.
ధర్మేంద్ర కు సుమారు అయిదు వందలకోట్ల ధనం ఉందని ,పూనా దగ్గర బొమ్బాయికిసమీపం లో ‘’లోనావాలా ‘’లో వంద ఎకరాల భూమి ఉందని తెలుస్తోంది స్వంత వ్యవసాయం చేస్తాడని అంటారు .
స్వవిషయం .మా తమ్ముడు కృష్ణమోహన్ పూనా లో పని చేసినప్పుడు ఒక సారి మా కుటుంబం అంతా వెళ్ళాం .అప్పుడు నేను రెండురోజులకోసారిసరదాగా లోకల్ ట్రెయిన్ లో పూనా నుంచి ‘’లోనా వాలా’’ వెళ్లి, మళ్లీ అదే ట్రెయిన్ లో తిరిగి వస్తూ ఉండే వాడిని .చక్కని ప్రకృతిఅక్కడ కను విందు చేసేది .
మీ-గబ్బిట దుర్గాప్రసాద్ -27-11-25-ఉయ్యూరు .
గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్
http://sarasabharati.wordpress.com
http://sarasabharativuyyuru.wordpress.com
http://suvarchalaanjaneyaswami.wordpress.com
Rtd. head Master Sivalayam Street
Vuyyuru 521165 Krishan District
Andhra Pradesh
India
Cell : 9989066375
8520805566
Land Line : 08676-232797
