EKSCIU 23

[Nsabiyumva Eric]

EKSCIU No: 23 LA 15-a/ NOVEMBRO,2008 BURUNDIO/BUĴUMBURA KUNLABORE KUN ANEB IMFORMILO  POR  BURUNDIO TEL:+257 79 930 558 """"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""”””””””””””””””””””””””””””””””””” KIAL  IGHI  LIBERPENSULO? Karaj  Estimataj  gesinjoroj, en  chi  artikolo  mi  traktis   chefajn  demandojn  pri  grandaj  religioj  interalie : Kristianismo, Islamo, Judaismo, Hinduismo, Budaismo,  char  konkrete, la  religioj  estas  la  centra  punkto  de  la  kulturo  por  chiuj  popoloj  tra  la  tuta  mondo. Poste, vi  kun  mi  klonkludos  chu  necesas  alighi  en  diversaj  religioj  au  ne.  Intertempe, vi  bonvolus  permesi  al  mi  enkonduki  viajn  atentojn  je  la  suba  analizo el  mia  freshdata enketo, kiun mi  jhus  faris  pri  afrikaj  religiecoj kaj  filozofioj  tradiciaj. La  nuntempaj  religioj  estas  nefindindegaj,  kaj  vere   ili  konfuzigas  homojn.  Same kiel  la  kredo  je   rapidagaj  intervenoj  de  la  Majstro  Chiosupera  ankau   estas  tre  ege  dubinda, chu  vere  Dio  intervenas  kiam  problemoj  okazas  al  ni ? chu  Dio    reale punos  nepiulojn  kiel  priskribas  la  Biblio, la korano, kaj  sanktaj konataj  libroj  el  diversaj  religioj, chi-lastaj  ankau  elvokas  plurajn  demandojn  kaj  konfuzigas  homojn. Chiu  popolo  havas  sian  pensmanieron  kaj  kompreneble  devas  havi  sian  propran  religion  char  ni  scias,  ke  religioj  estas  la  rezulto  de   chefaj  demandoj, al  kiuj  homoj  ne  sukcesis  trovi  la  kontentigan  respondon. Pro  tio,  chiu  popolo  ne  komprenas  la  mondon  je  la  sama  grado, tiam  ech  religioj  devas  esti  malsamaj  inkluzive  la  preghmaniero  de  chiu  popolo  devus  esti  aparta  sed  bedaurinde  la  fakto   ne  estas  tiamaniere. En  la  mondo,  oni  nun  agnoskas  chefe kvin  grandajn  religiojn,  kiuj  aparte  havas  la  propran  sanktan  libron, la  kredindan  profeton  kaj   plurajn  adeptojn  dum  longtempe. Sekve, la  emo   inter  tiuj  religioj  estas    sinkntraui.  Precipe  la  preblemo  estighas  kiam  temas  pri  defini  tiun  vorton  « religio »  chiu  emas  ghin  klarigi  lau   siaj  kredoj  Kiel  ilustrita  en  la supre menciita  enketo. Verdire,  nuntempaj  religianoj  estas   terorantoj,  ili  asertas  ke  chiuj  malsamideanoj  sendube  finos  iliajn  vivojn   en  la  ardejo, kaj  chiu  bone  klarigas  sian  vidpunkton.  Kiu  estas  gxusta? Kiu  estas  vera ? kiu  reale  havas  la  bonan  doktrinon ? Certe,  al  tiuj  demandoj  chiu  estas libera  diri  ion  pri  chi-temo,  kiu  nun  estas  je  la  dispono  de  chiu  persono  despli-ke  neniu  ne  havas  religion.  Lau  la  ghusta  defino  de  ghi. Persone, mi  provis  pripensi  post  la  enketo  kaj  finfine  malkovris,  ke  chiuj  nuntempaj religioj  ne  havas  la  fundon   char  en  kelkaj  societoj interalie  afrikaj,  chiuj  novaj religioj  venis  en  la  malbonaj  vojoj  kun  malbonaj  strategioj,  plie  ili  ne  adaptighis  al  lokaj  kulturoj  sed, ili  perforte  adaptis  la  lokajn  kulturojn  je  ties  strangaj dogmoj.  En  afriko,  mi  tre  ege  bedauras  pro  lokaj  pastroj,  afrikanoj denaske, kiuj  jam    farighis  aliaj  personoj, certe  ili  jam  perdis  la  afrikan identecon.  chi-lasta  kategorio  komprenas  kaj  interpretas  la  Biblion  lauvorte  ghuste  lau  literoj.  Lau  mia  konstato post  la  enketo, la Biblio  estas  la  libro  kiu  translokas  konsilojn  lau  la  mito kaj la kutimo  de  iu  popolo,  do  ni  devis  inspirighi  al   ghi  kaj  adapti  la  inspirojn  al  niaj  kutimoj  por  estis  je  bonaj  rilatoj  kun  la  Majstro, kaj  aliaj  naturanoj  socia  vidpunkto.  Konkrete ni  devas  obei al  Chiopova, kiun  ni  preghas  sen vidi  aŭ  aŭdi  la  vochon. Mi  konfesas  al  vi,  ke  neniam  Dio  benos  la  homojn  kiuj  ne  agnoskas  sian  personecon  kiel  ofte  strange agas  afrikanoj.  Mi  ne  komprenas  kial  afrikaj  pastroj  kredas  entute  je  la  biblio  kaj  klarigas  ghin  kiel  la  sankta  libro  kiu   devas  vishi  la  tradiciajn  praktojn  de  afrikaj  popoloj, chu  antau  ghi,  niaj  prapatroj  ne  preghis ? Chu  ili  ne  trovis  solvojn  je  la  problemoj,  kiuj  agresis  ilin ?  Aŭ  konkrete  kio  estas  sankta  kaj  kio  ne  estas  sankta ?  La  Biblio  estas  sankta  raporte  al  kio  aŭ kiu? Mi certas,  ke  vere  kia  ajn  estis  la  preghmaniero  niaj  antauuloj  estis  je  perfekta  rilato  kun  Dio,  la  Majstro  de  mastroj. La  grava  problemo  aperis  kiam  fremduloj   komencis  komprenigi  al  ni ,  ke  ni  ne  konas  preghi  kaj  tion  ili  faris  perforte, nenigante  niajn  sanktejojn  kaj niajn  sanktajn  simbolojn.  Ili  diris, ke  niaj  religioj  estas  tradiciaj, por senvalorigi  nin  kaj  nian  kredon. Bedaurinde, la  fakto   jam  enregistrighis  en  la  kapoj  de  afrikaj  nuntempaj piuloj, tiel  kiam  iu  preghas  en  la  maniero  de  niaj  prapatroj, aliaj  ne  komprenas  lin  char  preskau  chiuj  religianoj  jam  estis  tranchitaj  je   iliaj  radikoj. Ĉu  vere  Dio  aŭdas  la  personojn, kiuj ne  respektas la kulturon  de  iliaj  antauuloj ?  Certe  ne, tute ne  mi  al vi  konfesas. Krome  Kristianismo  kaj  Islamo  kiuj  estas  konataj  kiel  grandaj  religioj  en  Afriko,  ekzistas  ankau  aliaj  tre   grandaj  religioj,  kiuj  aperis  jen  antau  jen  post  tiuj  menciitaj  religioj despl., ke ili  ne  estas  multnombre  en la homaro-lula  kontinento interalie ni menciu : Judismon Ghi  estas  la  plej  malnova  religio,  kiu  ekzistis  longe  antau  la  Kristianismo  kaj  la  Islamo,  kaj  chi-lastaj  inspirighis  al  ghi.  Tiu  religio  ne  agnoskas  Jesuon  kiel  la  savinto,  ties  adeptoj  plu  atendas  la  alian   mesion (savonton).  Sekve, ili  ne  ech  agnoskas  mahometon  kiel  la  mesio,  ili  daure  preghas  lau  la  normoj  de   siaj  kutimoj,  tiel  testamentite  de  ABRAHAMO,  kaj  chio  glate  iras.  En  tiu    religio  la  sankta  libro  ne  estas  la  Biblio  entute,  nur  la  malnovan  testamenton  ili  agnoskas  char   en  ghi  estas  skribitaj  iliaj  tradiciaj  praktikoj  kaj  tabuoj. La  Hinduismon La  malnova  religio  kiu  ghis  nun  bazighas  sur  la  kulturo  kaj  la  historio  de Hindujo. Tiu   ismo  ech  uzas  nek  la  Biblion  nek  la  koranon  kiel  sanktaj  libroj  char  jam  je  1500 jaroj  antau  Jesuo Kristo  ekzestis   ties  sanktaj  tekstoj   interalie la « vedas »  elpensitaj  de  iuj  legendaj  personoj   nome « ARYENS ». Tiu  religio  estas  tre  ege  speciala  char   oni  ne  precize  konas  ghian  fondinton, ghi  ne  havas  la  precizajn  ekleziojn, ghi  ne  havas  la  pastraron,  ghi  ech  ne  havas  la  konatan   doktrinon. En  tiu  religio   Dio  estas  konata  lau  la  konsideroj  de  diversaj  personoj,  mi  signifas  ke  chiu komprenas  kaj  preghas  Dion  je  sia  maniero.  Kelkaj  dioj  estas  bonaj  por  iuj  personoj  kaj  malbonaj  por  aliaj,  chiu  persono  estas  libera  elekti  kiajn  tekstojn  el  la  VEDAS  estos  sanktaj  por  li. La  Budaismon La  nomo  de  tiu  religio  estas  ligita  al  tiu  de  ghia  fondinto,  kies  la  ghusta  nomo  estas «  SIDDATA GAUTAMA »,  ghi  alsimilas    al  la  Hinduismo  sed  reale  ghi  estas  tre  ege  malsama  al  chi-lasta.   En  tiu  religio  ne  estas  zorgoj  pri  dioj  kaj  chiuj  demandoj  kiuj  rilatas  diojn. Nur  en  tiu  ismo,  la  adeptoj  sindonas  por  solvi  la  problemojn  kauzitajn  de  la  malbono  kaj  la  suferado.  Unuvorte,  ili  ne  kredas  je  Dio.  Por  ili,  necesas  solvi  la  nuntempajn  kaj  palpeblajn  problemojn,  kiuj  agresas  la  homaron,  do  chiu  persono  estas  majstro  de  si  mem,  neniu  estas  supera  ol  la  alia. Kristianismo La  anoj  de  chi-supre   menciita  religio  agnoskas  nur  Jesuon  Kriston  kiel  la ghusta  kaj  la  sola  savinto,  kiu  meritas  laudojn. Ili  ne  hezitas  diri,  ke  chiuj  personoj  kiuj   ne agnoskas  Jesuon  kiel  la   ghusta  solvo  al  chiuj  problemoj pereos, vere  kiel  mi  supre  menciis  religiajho  rilatas  al  la  teroro. Sed  antau  la  alveno  de  chi  ismoj  religiaj   en  afriko,  ni  preghis  kiam  okazis  ne  kompreneblaj  problemoj  kaj  Dio  nin  audis  tre  facile  kaj  respondis  pozitive  al  niaj  petoj   senprokraste,   char  ni  tion  faris  per  la  kulturo :  kiu  identigas  nin  inter  aliaj  homoj. Ekzemple  la  burundia  prapatra kulto. Mirinde,  nuntempaj  kristanoj   asertas,  ke   la  personoj   kiuj  preghas  en  la  maniero  kies  niaj  prauloj  preghis  estas  sorchistoj. Imagu !!!  Por  ili,  nur  bone  preghas  la  personoj  kiuj  preghas  lau  la  normoj  de  la  Biblio  laŭvorte. Do ili  emas  sinidentigi  al  chefaj  roluloj  de  la  Biblio, kiam  ili  ne havas  samajn prapatrojn  au  kulturojn: koruptitaj  homoj ili  estas, kaj  iliavice  emkoruptadas  alijan    Ili  forgesas  au  ignoras, ke  tiu  libro  konstitighis  el  tri  chefaj  partoj : la  legharo  de  Israelo,  La  profetaro   kaj  kutimoj  de  tiu  popolo. Kial  tiuj  pastroj  studis? Chu  por  komplete  sorchrigardi  siajn  kutimojn? Bone  estus  por  tiaj pastroj  ne  studi, tiel  mi  ilin  komprenus? Kiu  ghis  nun  ignoras,  ke  la  Biblio   en  la  malnova  testamento   nur  priskribas  la  hebreajn (judajn)  kulturojn,  tabuojn,  tradiciajn  praktikojn  kaj  kelkfoje  la  militon  inter  tiu  popolo  kaj  aliaj.  De tie,  mi  ne  signifas,  ke  chi-libro  ne  estas  necesa   nur  ghi  estas  la  fonto  kiu  laubezone  povas  gvidi  nin  pensi  pri  la  vivmanieron  de  aliaj  popoloj,  kaj  ghuste   helpas  nin   kiam  temas  pri almezuri  chu  plibonigi  niajn  vivmanierojn,  niajn  kredojn   char  ech  la  kulturo  evoluas. sed   mi  pluinsistas,  ke la  priskribitaj  eventoj  ne  povas  komplete  anstataui  niajn tradiciajn kutimojn.  Tiuj  erarantoj  ne  eĉ  konas  kiel  kaj  kial  niaj  antauuloj elpensis  tiujn  kutimojn  sed  malfeliche, ili blinde  kontribuas  viŝi  ilin  kunule  kun  fremduloj. Tial,  nuntempaj  religioj  nenion  helpas  en  afriko  char  ili  estas  kiel  la  arbo  kiu  estis  tranchita  je  ties  radikoj,  kaj  estas  nun  pogita  de  grandaj  apogiloj.  Vi  mem  komprenas, ke  balbau  folioj  sekos  ech  se  oni   lauregule  metas  sufichan  akvon  sur  ghi,  char  ne  plu  estas  radikoj.  Certe,  tiel  afrikanoj  ni  estas  nun.  Ni  komprenas  tion,  kion  intruas  pastroj sed  post  iom  da  tempoj, ni  forlas  au  ni  forgesas  char  ni  lernas  novajn  kulturojn,  kiuj  ne  efikas  al  niaj  spiritoj. La  Islamo En  tiu  religio  nur  Mahometo  estas  agnoskita  kiel  la  savinto  kaj  la  lasta  profeto  de  Dio,  do  li  alportis  la  lastan  mesaghon  de  Dio.  Lau  la  dogmoj  de  tiu  religio : chiuj  personoj  kiuj  ne  kredas  je  la  mesagho  de  la  Korano  meritas  la  morton.  Vi  komprenas,  ke  religioj  estas  dangheraj  kaj  baldau  okazos  la  neeskapebla  milito  inter  religioj.  Ech  se  oni  ofte  diras,  ke  la  monda  milito  estas  terura,  chi-lasta  estos  duoble  terura  char  chiuj  partoprenos  senescepto.  Ech  vi  karaj,  ne  estos  shparitaj  je  tiu   baldaua  katastrofo. Laste,  karaj  gelengantoj  vi  komprenas   ke  estas  tre  malfacila  scii  en  kiu  religio  alighas  Dio,  pro  tio  mi    ighis  liberpensulo. AMIKE  KAJ  SAMIDEANE                                                       Eric  NSABIYUMVA ĈEFREDAKTORO    DE  EKSCIU               EL BURUNDIO/BUĴUMBURA +257 79 930 558                                    VIVU  ESPERANTO!! DANKON UEA PRO VIAJ     HELPOJ   AL  NI     PLI  KAJ  PLI  NI  PROGRESU!!