|
Meselâ,
şahıslar, cemaatler muârazasından âciz kaldıkları Kur’ân’a karşı, bütün
nev-i beşerin ve belki cinnîlerin de netice-i efkârları olan medeniyet-i
hazıra, Kur’ân’a karşı muâraza vaziyetini almıştır; i’câz-ı Kur’ân’a
karşı, sihirleriyle muâraza ediyor. Şimdi, şu müthiş yeni muârazacıya
karşı, i’câz-ı Kur’ân’ı, قُلْ
لَئِنِ
اجْتَمَعَتِ
اْلاِنْسُ
وَالْجِنُّ 1
âyetinin dâvâsını ispat etmek için, medeniyetin muâraza suretiyle vaz
ettiği esâsâtı ve desâtirini, esâsât-ı Kur’âniye ile
karşılaştıracağız.
Birinci derecede: Birinci Sözden tâ Yirmi
Beşinci Söze kadar olan muvazeneler ve mizanlar ve o Sözlerin hakikatleri
ve başları olan âyetler, iki kere iki dört eder derecesinde, medeniyete
karşı Kur’ân’ın i’câzını ve galebesini ispat eder.
İkinci
derecede: On İkinci Sözde ispat edildiği gibi, bir kısım düsturlarını
hülâsa etmektir.
İşte, medeniyet-i hazıra, felsefesiyle hayat-ı
içtimaiye-i beşeriyede nokta-i istinadı “kuvvet“ kabul eder. Hedefi
“menfaat“ bilir. Düstur-u hayatı “cidal“ tanır. Cemaatlerin rabıtasını
“unsuriyet ve menfi milliyet“ bilir. Gayesi, hevesât-ı nefsaniyeyi tatmin
ve hâcât-ı beşeriyeyi tezyid etmek için bazı
“lehviyattır.“
Halbuki, kuvvetin şe’ni, tecavüzdür. Menfaatin
şe’ni, her arzuya kâfi gelmediğinden, üstünde boğuşmaktır. Düstur-u
cidâlin şe’ni, çarpışmaktır. Unsuriyetin şe’ni, başkasını yutmakla
beslenmek olduğundan, tecavüzdür. İşte, şu medeniyetin şu
düsturlarındandır ki, bütün mehâsiniyle beraber, beşerin yüzde ancak
yirmisine bir nevi surî saadet verip seksenini rahatsızlığa, sefalete
atmıştır.
Amma hikmet-i Kur’âniye ise, nokta-i istinadı, kuvvet
yerine “hakkı“ kabul eder. Gayede, menfaat yerine “fazilet ve rıza-i
İlâhîyi“ kabul eder. Hayatta, düstur-u cidal yerine, “düstur-u teâvünü“
esas utar. Cemaatlerin rabıtalarında, unsuriyet ve milliyet yerine,
“rabıta-i dinî ve sınıfî ve vatanî“ kabul eder. Gayâtı, hevesât-ı
nefsaniyenin nâmeşru tecavüzâtına sed çekip ruhu maâliyâta teşvik ve
hissiyat-ı ulviyesini tatmin etmektir ve insanı kemâlât-ı insaniyeye sevk
edip insan etmektir.
Dipnotlar - Arapça İbareler -
Haşiyeler :
1 : “De ki: İnsanlar ve cinler bir araya
toplansa…” İsrâ Sûresi, 17:88.
|
Lügatler :
beşer : insan
cemaat : topluluk,
grup
cidal : mücadele
desâtir : düsturlar,
prensipler
düstur : prensip, kural
düstur-u cidâl :
mücadele prensibi
düstur-u hayat : hayat prensibi
düstur-u
teavün : yardımlaşma prensibi
esâsât :
esaslar
esâsât-ı Kur’âniye : Kur’ân’ın
esasları
fazilet : güzel ahlak, erdem
galebe :
üstünlük
gayât : gayeler, amaçlar
hâcât-ı beşeriye :
insanın ihtiyaçları
hakikat : gerçek, doğru
hayat-ı
içtimaiye-i beşeriye : insanlığın toplumsal hayatı
hevesât-ı
nefsaniye : nefsin hevesleri, arzu ve istekleri
hikmet-i
Kur’âniye : Kur’ân’ın hikmeti, bilgisi
hissiyat-ı ulviye :
yüksek duygular
hülâsa etmek : özetlemek
i’câz :
mu’cize oluş
i’câz-ı Kur’ân : Kur’ân’ın mu’cize
oluşu
kâfi : yeterli
kemâlât-ı insaniye : insanî
mükemmellikler
lehviyat : haram eğlenceler,
oyunlar
maâliyât : yüksek ve derin fikirler
mehâsin :
iyilikler, güzellikler
menfaat : yarar, çıkar
menfi :
olumsuz
mizan : ölçü
muâraza : sözle karşı koyma,
muhalefet
muvazene : karşılaştırma
nâmeşru : helâl
olmayan
nevi : tür, çeşit
nokta-i istinad : dayanak
noktası
rabıta : bağ
rabıta-i dinî ve sınıfî ve vatanî
: din, sınıf ve vatan bağı
rıza-i İlâhî : Allah’ın
rızası
saadet : mutluluk
sed çekmek : engel
olmak
sefalet : perişanlık, yoksulluk
sûri :
görünüşte
şe’n : özellik, belirleyici nitelik
tatmin :
doyurma
tecavüz : haddi aşma, saldırma
tecavüzât :
tecavüzler
teşvik : isteklendirme
tezyid etmek :
arttırmak
unsuriyet : ırkçılık
vaz etmek :
koymak
|
