|
İKİNCİ MENBA:
Âfâkîdir. Yani, mükerrer müşahedat ve müteaddit vakıat ve kerrat ile
münasebattan neş’et eden bir nevi hükm-ü tecrübîdir.
Evet, tek bir
ruhun bâdelmemat bekàsı anlaşılsa, şu ruh nev’inin külliyetle bekàsını
istilzam eder. Zira, fenn-i mantıkça kat’îdir ki, zâtî bir hassa birtek
fertte görünse, bütün efratta dahi o hassanın vücuduna hükmedilir. Çünkü
zâtîdir. Zâtî olsa her fertte bulunur.
Halbuki, değil bir fert,
belki o kadar hadsiz, o kadar hesaba, hasra gelmez müşahedâta istinad eden
âsâr ve bekà-i ervâha delâlet eden emârat o derece kat’îdir ki, bize nasıl
Yeni Dünya, yani Amerika var ve orada insanlar bulunur, o insanların
vücutlarına hiç vehim hatıra gelmez; öyle de, şüphe kabul etmez ki, şimdi
âlem-i melekût ve ervahta, ölmüş, vefat etmiş insanların ervâhı pek çok
kesretle vardır ve bizimle münasebettardırlar. Mânevî hedâyâmız onlara
gidiyor; onların nuranî feyizleri de bizlere geliyor.
Hem hads-i
kat’î ile vicdanen hissedilebilir ki, insan öldükten sonra esaslı bir
ciheti bâkidir. O esas ise ruhtur. Ruh ise, tahrip ve inhilâle maruz
değil. Çünkü basittir; vahdeti var. Tahrip ve inhilâl ve bozulmak ise,
kesret ve terkip edilmiş şeylerin şe’nidir. Sabıkan beyan ettiğimiz gibi,
hayat, kesrette bir tarz-ı vahdeti temin eder, bir nevi bekàya sebebiyet
verir. Demek vahdet ve bekà, ruhta esastır ki, ondan kesrete sirayet
eder.
Ruhun fenâsı, ya tahrip ve inhilâl iledir. O tahrip ve
inhilâl ise, vahdet yol vermez ki girsin, besâtet bırakmaz ki bozsun.
Veyahut idam iledir. İdam ise, Cevâd-ı Mutlakın hadsiz merhameti müsaade
etmez ve nihayetsiz cûdu bırakmaz ki, verdiği nimet-i vücudu, o nimet-i
vücuda pek müştak ve lâyık olan ruh-u insanîden geri
alsın.
ÜÇÜNCÜ MENBA: Ruh, zîhayat, zîşuur, nuranî vücud-u
hâricî giydirilmiş, câmi’, hakikattar, külliyet kesb etmeye müstaid bir
kanun-u emrîdir. Halbuki, en zayıf olan kavânîn-i emriye, sebat ve bekàya
mazhardırlar. Çünkü, dikkat edilse, maruz-u tagayyür olan bütün nevilerde
birer hakikat-i sabite vardır ki, bütün tagayyürat ve inkılâbat ve etvâr-ı
hayat içinde yuvarlanarak suretler değiştirip, ölmeyerek, yaşayarak bâki
kalıyor.
|
Lügatler :
âlem-i melekût ve ervah : ruhlar âlemi; hiçbir vasıta
ve sebebin müdahele etmediği, hüküm ve idaresi doğrudan Allah’ın elinde
bulunan âlem
âsâr : eserler
bâdelmemat : öldükten
sonra
bâki : devamlı, kalıcı, ölümsüz
basit : çeşitli
madde veya unsunların karışımından, birleşiminden meydana
gelmemiş
bekà : devamlılık, süreklilik
bekà-i ervâh :
ruhların devamlılığı, ölümsüzlüğü
besâtet : birleşik maddelerden
olmama
beyan etme : açıklama
câmi’ :
kapsamlı
Cevâd-ı Mutlak : sınırsız cömertlik ve ikram sahibi
Allah
cihet : yön, taraf
cûd :
cömertlik
delâlet : delil olma, işaret etme
efrat :
kişiler, şahıslar
emârat : belirtiler, işaretler
ervâh
: ruhlar
fenâ : gelip geçicilik, ölümlülük
fenn-i
mantık : mantık ilmi
feyiz : ilham, bolluk,
bereket
hads-i kat’î : kesin ve doğru sezgi
hadsiz :
sayısız
hakikattar : hakikatli, gerçek
hasr :
sınırlama, birşeye mahsus kılma
hassa : özellik
hedâyâ
: hediyeler
hükm-ü tecrübî : tecrübeyle elde edilen sonuç,
bilgi
idam : yok etme
inhilâl : çözülme,
dağılma
istilzam etmek : gerektirmek
istinad eden :
dayanan
kanun-u emrî : Cenâb-ı Hakkın doğrudan emrinden gelerek
vasıtasız işleyen kanunu
kerrat : defalarca
kesb etmek
: kazanmak
kesret : çokluk
külliyet : fertlerin
geneli, genellik
maruz : tesirinde kalmış,
uğramış
menba : kaynak
münasebat : ilişkiler,
bağlantılar
münasebettar : alâkalı, ilgili
müstaid :
istidatlı, kabiliyetli
müşahedât : gözlemler
müştak :
çok istekli, arzulu
neş’et etmek : doğmak, meydana
gelmek
nev’i : çeşit, tür
nihayetsiz :
sonsuz
nimet-i vücud : varlık nimeti
sabıkan : bundan
önce
sirayet : bulaşmak, yayılmak
şe’n : özellik,
belirleyici nitelik
tarz-ı vahdet : birlik hali
terkip
: birleştirme, birleşik olma
vahdet : birlik
vehim :
zan, kuruntu
vücud-u hâricî : yokluktan veya ilim dairesinden
varlık âlemine çıkmış olan
zâtî : öznel nitelik, temel
özellik
|
