|
Hem şu kâinatın Hâkim-i Hakîmi, şu kâinatın tahavvülâtındaki
maksat ve gayeyi tazammun eden tılsım-ı muğlâkını ve mevcudatın “nereden,
nereye ve ne oldukları” olan şu üç sual-i müşkilin muammâsını bir elçi
vasıtasıyla umum zîşuurlara açtırmak istemesine mukabil, en vâzıh bir
surette ve en âzamî bir derecede, hakaik-i Kur’âniye vasıtasıyla o tılsımı
açan ve o muammâyı halleden, yine bilbedâhe o zâttır.
Hem şu âlemin
Sâni-i Zülcelâli, bütün güzel masnuatıyla kendini zîşuur olanlara
tanıttırmak ve kıymetli nimetlerle kendini onlara sevdirmesi, bizzarure,
onun mukabilinde, zîşuur olanlara marziyâtı ve arzu-yu İlâhiyelerini bir
elçi vasıtasıyla bildirmesini istemesine mukabil, en âlâ ve ekmel bir
surette, Kur’ân vasıtasıyla o marziyat ve arzuları beyan eden ve getiren,
yine bilbedâhe o zâttır.
Hem Rabbü’l-Âlemîn, meyve-i âlem olan
insana, âlemi içine alacak bir vüs’at-i istidat verdiğinden ve bir
ubûdiyet-i külliyeye müheyyâ ettiğinden ve hissiyatça kesrete ve dünyaya
müptelâ olduğundan bir rehber vasıtasıyla yüzlerini kesretten vahdete,
fâniden bâkiye çevirmek istemesine mukabil, en âzamî bir derecede, en
eblâğ bir surette, Kur’ân vasıtasıyla en ahsen bir tarzda rehberlik eden
ve risaletin vazifesini en ekmel bir tarzda ifa eden, yine bilbedâhe o
zâttır.
İşte, mevcudatın en eşrefi olan zîhayat ve zîhayat içinde
en eşref olan zîşuur ve zîşuur içinde en eşref olan hakikî insan ve hakikî
insan içinde geçmiş vezâifi en âzamî bir derecede, en ekmel bir surette
ifa eden zât, elbette o Mirac-ı Azîm ile Kab-ı Kavseyne çıkacak, saadet-i
ebediye kapısını çalacak, hazine-i rahmetini açacak, imanın hakaik-i
gaybiyesini görecek, yine o olacaktır.
|
Lügatler
:
ahsen : en güzel
âlem : dünya
âlem
: kâinat, evren
âzamî : en büyük
bâki : sürekli,
kalıcı
beyan : açıklama
bilbedâhe : ap açık bir
şekilde
bilmüşahede : gözle görüldüğü üzere
bizzarure
: zorunlu olarak, kaçınılmaz şekilde
eblağ : en beliğ, veciz ve
açık olarak
ekmel : en mükemmel
eşref : en
şerefli
fâni : gelip geçici, ölümlü
hakaik-ı Kur’âniye
: Kur’ân’ın hakikatleri
hakaik-i gaybiye : gizli ve bilinmeyen
gerçekler
hakikî : gerçek
Hâkim-i Hakîm : herşeyi
hikmetle yapan ve herşeye hükmeden Allah
hazine-i rahmet :
Allah’ın rahmet hazinesi
hissiyatça : duyguları
açısından
ifa etmek : yerine getirmek
kâinat : evren,
yaratılmış herşey
kesret : çokluk
maksat : kastedilen
şey, gaye
mevcudat : varlıklar
meyve-i âlem : kâinatın
meyvesi
mukabil : karşılık
müheyyâ :
hazırlama
müptelâ : bağımlı, tutkun
nihayet :
son
Rabbü’l-Âlemîn : âlemlerin Rabbi olan
Allah
risalet : peygamberlik
saadet-i ebediye : sonsuz
mutluluk
sabian : yedincisi
sual-i müşkil : zor
soru
suret : şekil, biçim
tahavvülât : değişimler,
düşünmeler
tahsinat : güzelleştirmeler
tazammun eden :
içine alan
tılsım : sır, gizem
tılsım-ı muğlâk :
anlaşılması zor sır
ubûdiyet-i külliye : büyük ve umumî
kulluk
umum : bütün
vahdet : birlik,
teklik
vâzıh : açık, aşikâr
vezâif : vazifeler,
görevler
vüs’at-i istidat : kabiliyet genişliği
|
