Azərbaycan 2030 Sosial-iqtisadi Inkişafa Dair Milli Prioritetlər

0 views

Skip to first unread message

Message has been deleted

Guillermina Bordner

unread,

Jul 17, 2024, 9:43:34 AM7/17/24

to rianiefasthost

tən əsrin sonlarında Azərbaycan mrəkkəb tarixi dvr yaşasa da, sosial-iqtisadi və mədəni həyatında byk təkaml yolunu inamla keərək sabit, təhlkəsiz və masir həyat səviyyəsini təmin etmiş lkə kimi dnyada tanındı. lkənin beynəlxalq nfuzu əhəmiyyətli dərəcədə artmış, cəmiyyətdə dvlətilik ənənələri gclənmiş, masir sosial-iqtisadi infrastruktur quruculuğu uğurla həyata keirilmişdir. İqtisadi inkişafdan qaynaqlanan yksək maliyyə imkanları uzun illər makroiqtisadi sabitlik və artıma mhm thfə vermiş, təhlkəsizliyin təmini n gcl potensial yaratmışdır.

azərbaycan 2030 sosial-iqtisadi inkişafa dair milli prioritetlər

Download File https://bltlly.com/2ySig1

Qələbə nəticəsində işğaldan azad edilmiş ərazilərin lkənin mumi iqtisadiyyatına reinteqrasiyası, yeni beynəlxalq və regional nəqliyyat-logistika dəhlizlərinin imkanlarından faydalanmaq Azərbaycanın inkişafına byk təkan verəcəkdir. Bu ərivədə regionda təhlkəsizliyin, sabitliyin, rifahın və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın formalaşması, eləcə də iqtisadi və ticarət əlaqələrinin inkişaf etməsi Cənubi Qafqazın lider dvləti olan Azərbaycanın region iqtisadiyyatının mumi arxitekturasının məyyən edilməsində rolunu daha da mhkəmləndirəcəkdir.

Uğurlu sosial-iqtisadi və siyasi nailiyyətlər, milli və multikultural dəyərlər qarşıdakı illərdə Şərqlə Qərbin qovşağı olan Azərbaycanın qdrətinin daha da artacağına əminlik yaradır. Bu imkanlar 2030-cu ilə qədər olan mərhələdə Azərbaycanın iqtisadi suverenliyinin mhkəmləndirilməsinə və masir həyat standartlarına əsaslanan yksək sosial rifah cəmiyyətinə malik qdrətli dvlətə evrilməsinə zəmanət verir. Azərbaycan dvləti lkədə əhalinin rifahının daha da artırılması n sosialynml bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdirilməsi yolunu semişdir.

Milli sosial rifah səviyyəsinin davamlı artması məqsədilə yksək, dayanıqlı, inklziv və başlıca olaraq zəl təşəbbslərə arxalanan iqtisadi artımın srətlənməsi, azad edilmiş ərazilərə əhalinin qayıdışının təmini Azərbaycanın yeni inkişaf magistralının ideoloji nvəsini təşkil edir. lkəmizin uzunmddətli davamlı və srətli inkişafı n cəmiyyət, biznes və dvlət lynn uğurlu əlaqəsi mhkəmləndiriləcəkdir. Dvlətin iqtisadiyyatda rolunun bazarynl islahatlar vasitəsilə effektiv və səmərəli idarə olunması, zəl mlkiyyət institutlarının gcləndirilməsi, biznesə dost dvlət idarəetməsi və xarici bazarlara yerli məhsulların ıxışını artırmaq məqsədilə ticarət rejimlərinin daha da liberallaşdırılması iqtisadi yksəlişin təməl amilləri olacaq. lkədə zəl təşəbbslərin yaradıcı və innovativ əsaslarla inkişaf etdirilməsi iqtisadi resursların daha yksək əlavə dəyər yaradan sahələrə istiqamətlənməsini təmin edəcəkdir.

Uzunmddətli dvrdə iqtisadi artım sağlam və tarazlı olmalıdır. Belə iqtisadi artım lkənin davamlı inkişafı n mhkəm zəmin yaradacaq. Bu prioritetin effektiv həyata keirilməsi n aşağıdakı iki məqsəd təmin olunmalıdır:

İqtisadi artım vətəndaşların həyatına təsir gstərən başlıca amillərdən biridir. İqtisadiyyatı davamlı və yksək templərlə artırmaqla lkədə adambaşına dşən milli gəlirin yksək səviyyəsinə nail olunmalıdır. İqtisadi artım yksək gəlirli iş yerləri yaratmaqla həyat səviyyəsinin ilbəil yaxşılaşmasını təmin etməlidir.

İqtisadi artım qabaqcıl və effektiv zəl təşəbbslərə sykənməli, dvlət və zəl əməkdaşlığı gcləndirilməlidir. Yenilikiliyə malik zəl sektorda aktivlik daha da canlandırılmalı, qeyri-neft sektorunun maliyyələşməsində zəl sektorun payı artırılmalıdır.

zəl sektorun, xsusilə də kiik və orta sahibkarlığın iqtisadi artımın və məşğulluğun başlıca mənbəyinə evrilməsi n işgzar mhit əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmalı, məhkəmə-hquq sistemində şəffaflıq artırılmalı, haqsız rəqabətin qarşısı alınmalıdır. Yeni və şəffaf zəlləşmə strategiyası həyata keirilməlidir. Biznesin təşviqi mexanizmlərinin iqtisadi səmərəsi artırılmalıdır. Vergi və gmrk siyasəti dvlət bdcəsinin xərclərinin təmin edilməsi n adekvat imkanlar yaratmaqla yanaşı, sahibkarlıq fəaliyyətinin stimullaşdırılmasına xidmət etməlidir.

İqtisadiyyatda uzunmddətli investisiya resurslarının əsas mənbəyi olan kapital və sığorta bazarının inkişafı srətləndirilməlidir. Milli bank sektorunun dayanıqlığı təmin olunmalı, ona olan etimad yksəlməli, real iqtisadiyyatın maliyyələşdirilməsində bankların payı artırılmalı və sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafına təkan verməlidir. Bank kreditlərinin sahibkarlıq fəaliyyəti n əlatanlığını təmin edəcək real işlək mexanizmlər hərəkətə gətirilməli, bank kreditlərinin təminatı məsələlərində brokratik əngəllər aradan qaldırılmalıdır.

lkə iqtisadiyyatına birbaşa xarici investisiyaların, o cmlədən infrastruktur sahələrinə strateji investorların cəlb olunması təmin edilməlidir. Lakin bu zaman lkənin milli maraqlarının qorunması və xarici investorlara rəqabət mhitinin yaradılması ilə investisiyaların səmərəli tənzimlənməsi diqqət mərkəzində olmalıdır.

Dvlət investisiyalarının və dvlət şirkətlərinin fəaliyyətinin iqtisadi səmərəsi yksəldilməli, bu sahədə şəffaflıq səviyyəsi artırılmalıdır. Dvlət şirkətlərinin kommersiya prinsipləri əsasında fəaliyyət gstərmələri n zəmin yaradılmalı, qabaqcıl beynəlxalq təcrbə nəzərə alınmaqla korporativ idarəetmə standartları tətbiq edilməli və gəlirlilik səviyyələrinin artırılması təmin olunmalıdır.

Klgə iqtisadiyyatı minimuma endirilməli, zəl və dvlət sektorunda şəffaflıq səviyyəsi ən yksək standartlara atdırılmalıdır. İqtisadi idarəetmədə masir korporativ davranış mədəniyyətinin tətbiqi genişləndirilməli və təşviq olunmalı, korrupsiya ilə mbarizə gcləndirilməli, yeni ağırışlara cavab verən masir dvlət qulluğu sistemi və etikası formalaşmalıdır.

Milli iqtisadiyyatımız qlobal iqtisadiyyatın tərkib hissəsi olduğundan, xarici mhitdən təsirlənə bilir. Bu səbəbdən uzunmddətli dvrdə iqtisadiyyatın daxili və xarici təsirlərə dayanıqlığı gcləndirilməli, makroiqtisadi sabitlik daha da mhkəmləndirilməlidir. lkədə makroiqtisadi sabitliyin və dayanıqlığın gcləndirilməsi məqsədilə yeni reallıqlara uyğun bdcə qaydasına əsaslanan fiskal ərivə formalaşdırılmalıdır.

Xarici təsirlərə dayanıqlıq stunlarından birini dvlətin valyuta ehtiyatları, digərini isə intizamlı borclanma təşkil edir. Xarici valyuta ehtiyatlarının dayanıqlı səviyyədə saxlanılması n Dvlət Neft Fondundan transfertin dvlət bdcəsində payı tədricən azaldılmalıdır. Məcmu borc makroiqtisadi sabitliyə, o cmlədən dvlət bdcəsinin sabitliyinə xidmət etməlidir. Daxili borcun idarə edilməsi lkədə maliyyə bazarlarının inkişafını dəstəkləməli, xarici dvlət borcunun dayanıqlı səviyyəsi qorunmalı, dvlət şirkətlərinin borclanmalarına nəzarət gcləndirilməli və bu əsaslarda dvlət və kvazi-dvlət borcunun idarəedilməsi təşkil olunmalıdır.

Makroiqtisadi sabitliyin əsas meyarı olan qiymətlərin aşağı və stabil olması təmin edilməlidir. Belə bir sabitlik iqtisadiyyatda gzləntiləri yaxşılaşdırmalı, əhalinin yığımlarını dəyərsizləşmədən qorumalı və investisiyaları artırmalıdır. Qiymətlərin sabitliyi daha effektiv lvbər vasitəsilə təmin edilməlidir. Makroiqtisadi sabitliyin digər mhm meyarı olan dayanıqlı maliyyə sabitliyi maliyyə bazarlarının daim effektiv və səmərəli fəaliyyət gstərməsini, maliyyə dərinliyinin artmasını və maliyyəyə ıxışın genişlənməsini şərtləndirməlidir. Makroiqtisadi və maliyyə sabitliyini təmin edən idarəetmənin institusional ərivəsi təkmilləşdirilməlidir.

Davamlı və yksək iqtisadi artım dinamik və inklziv cəmiyyətin formalaşmasına xidmət etməli, hər bir vətəndaş z həyatında bu inkişafı hiss etməlidir. İnsanların sosial statusundan və yaşadığı ərazidən asılı olmayaraq iqtisadi imkanlara ıxışı bərabər və ədalətli olmalıdır. Bu prioritet aşağıdakı məqsəd əsasında uğurla reallaşa bilər:

Yksək inkişaf n yalnız iqtisadi artım deyil, cəmiyyətin btn zvlərinin sosial rifahı mhm amildir. İqtisadiyyat inkişaf etdikcə vətəndaşların sərvət və gəlirlərinin, o cmlədən əməkhaqlarının artırılaraq layiqli səviyyəsi təmin edilməli, əməkhaqqının artımı əmək məhsuldarlığının artımı ilə uzlaşdırılmalıdır.

lkədə artan gəlirlər daha geniş iqtisadi imkanlar yaratmalı, btn əhali qrupları n səmərəli məşğulluğa və layiqli əməyə nail olunmalı, xsusilə qadınların iqtisadi imkanlara ıxışı yaxşılaşmalıdır.

İqtisadiyyatın davamlı inkişafı gəlirlərin ədalətli blgsn təmin etməli, əhalinin aşağıgəlirli təbəqəsinin sosial-iqtisadi rifahını artırmalıdır. Qeyri-formal məşğulluğun həcmi məyyənləşdirilməli və qarşısının alınması n kompleks tədbirlər həyata keirilməli, gəlirlərin leqallaşdırılması istiqamətində işlər grlməlidir.

lkənin btn təbəqələri cəmiyyətin ayrılmaz hissəsidir və dvlət onların qayğısına qalmalıdır. lkədə yoxsulluq səviyyəsinin minimuma endirilməsi və aşağı işsizlik səviyyəsi, eləcə də yoxsul təbəqənin ehtiyaclarının qarşılanmasına ynələn nvanlı yardımların əhatə dairəsinin genişləndirilməsi vətəndaşların sosial mdafiəsinə əlavə imkanlar yaradır.

Sosial təminat sisteminin daha effektiv və ədalətli olması hesabına aşağıgəlirli və yoxsulluğa həssas təbəqənin, əlilliyi olan şəxslərin, o cmlədən sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşadək uşaqların sosial mdafiəsi və sosial təminatı gcləndirilməlidir. Bu məqsədlə lkədə pensiya, mavinət, təqad və digər sosial dənişlərin minimum məbləğlərinin layiqli səviyyəsinə nail olunmalıdır. Pensiya təminatı sisteminin uzunmddətli inkişafı n onun maliyyə dayanıqlığı gcləndirilməli, pensiya məbləğinin dənilən sığorta haqqına mtənasibliyi artırılmalıdır.