Sisa_Sisi 2520-2548

[Phra Subhacaro]

“บทว่า ‘สรรพสิ่งเกิดจากใจ’ ในนัย ข้อเรื่องแบบนี้, จะพึงแสดงพระสัทธรรม ของพระสัมพุทธเจ้าอย่างไร?, เพราะหนักใจ และไม่สนิทใจ โดยที่ไม่อาจจะชั่งน้ำหนักได้ว่า ‘ตาชั่ง’ เอียงไปทางไหน? เพราะ หาทางที่จะรู้ความ เพื่อ ชู ตราชูแล้ว, แต่ เมื่อดูตาชั่ง ว่า เพราะว่าเรื่อง อะไร? ก็เกิดจากใจ ทั้งหมดไป ทั้งนั้น, แล้วต้องเก็บงำคำพูด และความคิดไว้ด้วยความขื่นขม เพราะไม่อาจที่จะ‘โอ่อ่าผ่าเผย ในการที่ได้กระทำ ในสิ่งชอบทำ’, ฉะนั้น ย่อมระลึกไปเรื่องเดียว เท่านั้น ในเรื่อง สมัยแห่งกาล ที่ ศาสนาเสื่อม, คือ ในสมัยที่ พระพุทธเจ้า แสดง ความชอบ และโอ่อ่าผ่าเผย ได้แต่ ท่ามกลางช้าง และลิง, เพราะ มิได้มีอุปัฏฐายก อุปัฏฐายิกา หรือ หมู่พระสงฆ์ใด ๆ มายินดี ชอบด้วย,

จึง คิดไปในเรื่อง สมัย หรือยุคที่ศาสนาเสื่อมอย่างนั้นไป, แล้วสะท้อนใจ หรือกระเทือนในใจ ไปด้วยเสียจริง ๆ, ดังนั้น แต่ วลีที่ว่า ‘จะประเทืองสิ่งความต้องถามพระ จะประกอบธรรมะต้องถามโยม’, ก็ย่อมให้อื้ออึง คิดไม่ออก ไปเช่นเดียวกัน, เพราะไม่รู้ว่า พระเรา จะต้องเปรียบเป็นลิง หรือว่าพระเราจะต้องเปรียบตนเองเป็นช้าง, กระทั่งโยม ก็ด้วย ว่าโยม นั้น ผู้อุปัฏวัฏฐาก ดูแลพระศาสนา โยมที่ดีเลิศประเสริฐ ฉะนั้น เขาจะเป็นลิง เป็นช้าง, เพราะศาสนาเสื่อมแล้ว, ตอนนี้ คงมีอยู่แต่พระพุทธองค์ แลกับช้าง แลกับลิง, ในแนวริ้วป่า และท้องธาร แห่งหิมวันต์ ฉะนั้น, ไปด้วยเรื่อง ที่ให้ออกข้างไหนไม่ได้ ไม่ว่าจะดี หรือชั่ว

แต่นั้นก็ดี จงพึงลองสมมติว่า ถ้าพระเราเป็นช้าง พระพุทธเจ้าก็พึงคงจะต้องทรงช้าง และถ้าลองสมมติว่า ถ้าพระเราเป็นลิง พระพุทธเจ้าก็คงพึงจะต้องสอบถามเรา ผู้เป็นเสนาลิง ในกิจธุระ ในราวป่า ที่ไร้ผู้คนนี้, แล้วจะไปประเทืองสิ่งความอย่างไร? แล้วจะไปประกอบธรรมะกันอย่างไร?, ทั้ง ๆ ที่ ทุกสรรพสิ่ง นั่นเอง ย่อมทำไป จากใจเรานี้, ในเมื่อจิต มีความประกอบอยู่ ในซึ่งธรรมอันให้เป็นไปในวัฏฏะ หรือ ว่า เมื่อ ใจจิต เราได้มีความประกอบอยู่ ในซึ่งธรรมอันให้เป็นไปในวิวัฏฏะ, ฉะนั้น นั่นเอง พระสัมพุทธเจ้า ใน สัมภาวะ ขณะ แห่งความที่ไม่มีพระพุทธศาสนา นั่นเอง ในคราวที่ได้แต่ช้างกับลิง ช่วยธุระ, อยู่ซึ่งความฉะนั้น ให้พวกเรา น่าคิด! นัก ว่า พระพุทธเจ้าจะทรงตรัสว่า ‘การบวชประเสริฐกว่าการไม่บวช’ หรือไม่, คือ น่าคิด! บ้าง ลงในส่วนที่ไม่ใช่โวหารกวีที่รจนาไว้แล้ว, เพราะว่า พระในตอนนั้น ที่แท้ก็คงจะพูดได้แต่ภาษาลิง หรือโยมในขณะนั้น ก็คงจะพูดได้แต่ภาษาช้าง, ซึ่ง มิอาจจะถือว่า ได้พูดสิ่งความ อันเป็นอันหนึ่งอันเดียว กับพระพุทธเจ้า”