OOT... : RURUAHNYO ILIMU AMBUIH MA AMBUIH + ZAMAN SAISUAK... :)

41 views
Skip to first unread message

Rita Desfitri Lukman

unread,
Oct 16, 2010, 10:40:42 AM10/16/10
to rant...@googlegroups.com
ILIMU AMBUIH MA AMBUIH TU BANA NAN LAH RURUAH...
 
Dulu bana... Samaso urang tuo-tuo awak di Minangkabau masih ba konco palangkin jo alam takambang, katiko udaro di iruik masih mambuek dado taraso lapang, katiko aie di banda-banda masih janiah tarang, katiko rimbo masih labek dan binatang hutan hiduik tanang......
 
Karano katiko itu...
Urang masih babaju kain goni, masih manyasah jo buah karikia (atau kudian nan agak moderen manyasah jo sabun tombak), di malam hari masih basuluah daun karambia,  ba lampu masih jo dama sumbu kain, main di tanah masih jo kaki ayam, manenteng aie dari pincuran masih jo parian, rang gaek-gaek masih maisok jo daun anau, amak-amak masih mambungkuih sagalonyo jo daun taleh atau daun pisang, apak-apak masih mangabek jo tali nan diambiak dari sapiahan palapah pisang, nenek-nenek masih manyimpan barang-barang di tampek dari anyaman rotan, uni-uni masih manareka jo galuak nan ba baka, katiko uda-uda nan ka main kasti manyuruah adiak-adiak padusinyo ma anyam bola dari daun karambia, katiko bocah-bocah main lompek tali dari palapah bulek tunggua daun pisang, katiko anak-anak latihan mamanjeknyo di batang paraweh, katiko bocah-bocah arena pacu larinyo masih di pamatang sawah, gadih-gadih jolong gadangnyo masih suko mamasak jo manjahik, bahkan sanang mambantu ka sawah jo kaladang, bujang-bujangnyo masih rajin mangaji malam di surau....... :)
 
Dan wakatu itu pulo lah... nenek-nenek masih tarang matonyo untuak maatua pinjaik karano rajin makan rimbang, gigi rang gaek-gaek masih rancak bak cando gigi kudo karano mereka manggusuak gigi jo daun banto, abuak nenek-nenek masih hitam karano ba sampo jo isi buah bukareh, ... :)
 
(Apo lai nan masih baun-baun saisuak yo???    Ambo bukak memori maso ketek caro kampuang sambia galak nabi ciek lu... :)  )
 
Tapi nan jaleh... Samaso itulah... Kalau ado awak nan sakik, badan angek bagai, ba bao lah ka urang cadiak, urang santiang. Kanai capak-capak baruak saketek, dimantokan limau 7 macam ka dalam air di cipia, kalau paralu aienyo dari 7 tapian pulo :)
Lalu kanai ambuih ubun-ubun tu di urang santiang, panuah kaniang dek samburan pamuro dari muluiknyo... hep tah...
ndak lamo sudah tu badan agak cegak... :) 
 
Sasudah agak gadang saketek, baru ambo mangarati baraso nan dibaco urang santiang bantuak capak-capak baruak ko sabananyo adolah doa, sajak Alfatihah, surek-surek pendek, sampai doa ka Tuhan Allah supayo awak di agiah kesembuhan dari panyakik nan inggok di badan.
 
Mungkin itu sabab nyo kato nenek-nenek jo abo-abo (kakek) saisuak, tukang ambuih adolah urang hebaik, urang cadiak.
 
Jadi dek karano ambo dari ketek juo ba cito-cito jadi urang santiang, urang cadiak, sajak ketek pulo ambo lah baminaik bana untuak mampalajari jo manuntuik sagalo macam ilimu ambuih ko....  :)
 
ILIMU AMBUIH nan partamu nan ambo pelajari adolah ILIMU MA AMBUIH LASUANG.
 
Katu ketek-ketek dulu, waktu masih tingga di rumah tuo di Kubu Gadang, di rumah kelahiran ambo, kalau ibu jo etek ambo lah pai ka lasuang manumbuak bareh atau manumbuak tapuang, ambo lah bagageh manuruik. Tugas pertamo sabalun manumbuak, tantu sajo mambarasiahkan lasuang. Ma ambuih jo mambarasiahkan lasuang sabalun di pakai itu tugeh utamo ambo. Katiko sebagian padi lah mulai jadi bareh, dadak-dadak lah mulai banyak, mako padi tadi ditampi dulu sakali. Katiko tu tukang ambuih mulai baliak beraksi. Kalau wakatu ma ambuihnyo ndak pas, kapalo bisa patah tigo kanai alu. Apolai kalau nan manumbuak di lasuang nan samo ado baduo pulo. Baitu juo, cubolah kalau ma ambuih ndak ba teori dan ndak ahli, bisa-bisa mato panuah jo abu dadak, sahinggo mato baraie ba hari-hari :) Jadi kito juo harus cadiak jo santiang, dan punyo ilimu ma ambuih lasuang.
 
Kini, padi lah di bao urang ka heler sajo, sahinggo awak tahu beres. Padohal manuruik urang cadiak pulo, padi nan ditumbuak jo heler, vitamin B nyo banyak takikih di masin, sahinggo urang lah banyak nan sakik beri-beri. Babeda jo padi nan batumbuak di lasuang, vitamin B di kulik hari padi (kalau padi di anggap ba kulik hari ko eh), vitaminnyo indak banyak bana nan hilang takikih di alu atau di lasuang.  Baitu juo manumbuak tapuang bareh pun, kini ambo lah labiah suko pakai balender dari pado pai ka lasuang nan lah makin jarang. Sajak lasuang lah jarang bapagunokan, ilimu ma ambuih lasuang ambo lah ndak ta uji pulo lai... :)
 
ILIMU AMBUIH nan ka duo nan ambo pelajari adolah ILIMU MA AMBUIH TUNGKU
 
Kalau lah di dapua ibu jo etek ambo mamasak dulu tu, urusan api adolah urusan ambo. Maambuih tungku jo suluah api tantu harus dipelajari pulo ilimunyo. salah-salah ambuih, bukannyo makin iduik, tapi api di tungku nan ka padam. Irama maambuih juo harus pas, supayo ndak bakalabuangan abu dari dalam :)  Sampai kini ilimu ma ambuih ko masih ambo praktekkan di sampiang dapua rang gaek, tarutamo kalau mamasak pakai anglo dek nan kadimasak agak banyak, samantaro parsadioan gas sadang manangguang pulo. Jadi dek lai acok juo mamasak jo anglo kalau sadang di kampung, nan ilimu ma ambuih tungku lai agak tapaliharo, tapi ndak sa santiang dulu katiko ilimu tu ba praktekkan tiok hari. Sabab tungku kini indak lai tungku dari tigo batu sajarangan   :)
 
ILIMU AMBUIH nan katigo nan ambo tuntuik adolah ILIMU MA AMBUIH SALUANG
 
Bamulo cinto tasangkuik ka saluang ko dek ulah almarhum abak ambo juo. Wakatu ambo ketek-ketek, beliau dulu nan tiok maiduikkan tip, pasti lagunyo saluang atau salawaik dulang plus Rabab Piaman. Lagunyo baibo-ibo. Kalau lah beliau nan maiduikkan tip, nan lain langsung cigin, putiah tapak lari. Maliek beliau mandanga lagu taakuak-akuak surang di tangah rumah, bantuak urang ba ibo hati surang diri, ambo biasonyo langsung mandakek mahibur hati beliau (kudian ambo tahu, beliau bukan sadiah, tapi manikmati jo relung hati, hehe). Hanyo sajo katiko lah tahu nan sabananyo, bahaso ambo ndak paralu mahibur gaek nan mandanga saluang bantuak urang ibo, ambo sendiri lah kanai hati pulo jo musik kasukoan beliau ko. Jadilah kami baduo baranak asyik badendang bak kato kami, karano nan lain lah pado citing lari. Dari situ timbua pulo niat untuak manuntuik ilimu ambuih nan ciek ko.
Sayangnyo, kalau nan ilimu ma ambuih saluang ko, di ambo iyo bak bungo kambang ndak jadi. Kaji alun salasai ambo lah cigin pai, karano wakatu tu indak tingga di kampuang lai. Sampai kini jadinyo kalau lah ma ambuih saluang ko, nan lagu bak nyo lagu, nan saluang bak nyo ambo, hehe.
 
Padohal saluang ko kama pai acok ambo bao juo. Katiko marantau ka tanah baruah, kadang-kadang ambo cubo juo mahibur penguin agak sakali duo, tapi dek iramanyo aneh, walaupun alah 3 kali musim dingin ambo bujuak, penguin tadi bukan mandakek, malah lari katakuik-an. Di ambuih pulo dakek kanguru, mereka baeh malompek-lompek manjauah. Akibatnyo ambo tinggakan sajo saluang tu untuak kenang-kenangan di keluarga angkek, daddy jo mommy  ambo di kutuik salatan.
 
Katiko pai marantau ka nagari Uda Obama, saluang ko lai ba bao pulo. Tapi untuang ndak dapek di raiah, malang ndak dapek di tolak, nan saluang hilang di tangah jalan. Tangih basibak ka dipangakan, aie mato badarai balapehkan, nan jaleh saluang lah lapeh dari tangan.
 
Nan paliang parah katiko marantau ka kampuang Inyiak Gandhi. Saluang nan babao sabana nan gadang pulo. Suaronyo kareh padek, awak ambuih saketek, urang langsung manggaretek, dek tuahnyo nan sabana kuek. Sakali lai, sayang saribu sayang, katiko ambo maambuih saluang ko, kawan-kawan sa asrama di Mukherjee Nagar, Delhi, langsuang manyangko ambo katurunan PAWANG ULA. Sajak itu saluang tu dari bulan ka bulan lah tasimpan rancak sajo dalam limari di kamar ambo di New Delhi, hihihi.,.. Akibaiknyo sampai kini, ilimu ma ambuih saluang ko di ambo ndak putuih juo kajinyo :(
 
ILIMU AMBUIH nan ka ampek nan ambo tuntuik adolah ILIMU MA AMBUIH PUPUIK BATANG PADI
 
Kalau nan iko adolah ilimu ambuih kasukoan ambo. Dulu katiko ketek-ketek, kalau urang ka manyabik, bacari batang padi nan agak gadang. Sasudah diirih jo panjang nan sadang elok, tingga agak dipiciak bagian tangahnyo sahinggo balah mananggung tapi mamanjang, ka ganti lubang-lubang suling jaman kini :)  lalu balasuih-lasuih lah pipih gembot tu asyik maambuih pupuik batang padi. Sayang kasukoan maso ketek tu juo hilang dengan sendirinyo karano kesibukan jo pai marantau. Kini biapun urang musim manyabik jo mairiak, nampaknyo indak ado pulo anak-anak nan barabuik batang padi untuak mambuek pupuik sarupo maso dulu lai doh.
 
Nan, duo hari nan lalu, antah bantuak si bisu barasian atau tasapo karano a, ambo bamimpi asyik banyanyi jo pupuik batang padi di tangah sawah bantuak ketek-ketek dulu. Kebetulan kini juo musim manyabik, bapasanlah kapatang tu ka etek ambo (bako) untuak maasiangkan batang padi nan rancak bakeh manyabik agak saganggam ketek, ka ambo buek pupuik batang padi (ambo digalak-galakkan urang pulo jo permintaan nan ciek ko, hehe...). Tapi bialah, nan jaleh ambo ka mambuek pupuik batang padi. Urang bak janyo urang, nan ambo ka main pupuik batang padi.
 
Jadi sasudah mamandikan ibu sore hari karano kebetulan beliau agak kurang sehat dan manyiapkan ubeknyo, ambo langsung pai ka ujung kampung ka manjapuik batang padi nan lah dijanjikan etek ambo. Ambo yakin batang padi tu pasti lah diasingkan beliau untuak ambo, sabab sebagai anak pisang kesayangannyo, ndak ka ado kandak ambo nan indak ka balaku dek beliau doh... hehehe (GE ER MODE : ON).
 
Kironyo iyo, batang padi untuak pupuik lah tasadio. Bajadilah ambo maliek-lipek pacah batang padi tu kadijadikan pupuik. Pupuik lah siap, dicubo ma ambuih... Olala... pacah angin bunyinyo... antah kama pai iramanyo... Ijankan ka balagu, mancik sajo bisa lari mandanganyo :)
Bunyinyo bukan lagi tut-tut-tut, tapi toek-toek-toek.... :(
 
Ondeh mandeh... kama kapandaian saisuak ko hilangnyo...
ALAH BI RURUAH SADO ILIMU AMBUIH MA AMBUIH AMBO KIRONYO....
 
Apokah ilimu-ilimu ambuih kito maso dulu nan hilang ko lai mandapek dek anak-anak nan kudian?
 
Baitu juo suasano kahidupan maso saisuak...
 
Masih kah anak-anak kini tau manggusuak gigi jo daun banto? pandaikah anak-anak kini manyasah baju jo buah karikia, bukan sabun cuci? Masih namuah kah anak-anak baraja jo lampu togok kalau listrik sadang mati? Pandaikah mereka manareka jo baro galuak? Masih pandaikah anak-anak kini tungkuih manungkuih jo daun pisang dan mangabeknyo jo sapiahan palapah, sahinggo sampah palastik indak baserak-serak? Masihkah anak-anak tahu nan ma nan parian? Pandaikah mereka manumbuak di lasuang model kito-kito dulu, lai bisa mereka badendang jo pupuik batang padi...?
 
Ilimu-ilimu jo Kapandaian-kapandaian tu....
Nan ma ko lah nan tajadi... ???
 
Awak dahulu KAHILANGAN, Anak-anak kini nan MANDAPEKKAN,
atau
Awak dahulu MANDAPEKKAN, Anak-anak kini nan KAHILANGAN....?
 
 
Antahlah...
Mungkin ambo sajo nan sadang ta sapo surang, hehe..
 
 
Salam Tamanuang ka zaman katumba...  :)
 
Maninjau, 16 Oktober 2010
 
Rita Desfitri Lukman
------ Murai Kukuban nan indak jadi tukang ambuih lai... :)
 
 

sjamsir_sjarif

unread,
Oct 16, 2010, 12:42:09 PM10/16/10
to rant...@googlegroups.com
Biasonyo, MakNgah di Santa Kuruih
Mancaliak postiang panjang indak putuih-putuih
MakNgah tabasuik mandanguih-danguih
Banyak nan ndak tabaco balangkaui taruih

Tapi, mungkin dek kanai pasu ilimu ambuih
Postiang Rita Ambuih-Maambuih tabaco taruih
Sahinggo kopi angek lupo taambuih
Lah dingin sajo ka rakuangan tadiruih-diruih

Dicaliak ilimu ambuih ko taruih manaruih
Saroman tapana mandanga dabuih
Banyak pasannyo nan tabungkuih
Kadang-kadang bak raso ditembak patuih

Mangana ilimu maambuih lasuang
Mambuek awak dapek tamanuang
Takana untaian kato Rang Kampuang
Nan buto paambuih lasuang

Kok dikana ketek iduik di Kampuang
Kok diinok dibawo bamanuang
Mambawo awak mangana nasib untuang
Di dunia goyang takatuang-katuang

Maso barubah tuka-batuka
Baganti-ganti tiok sabanta
Walaupun nan buruak banyak malanca
Namun nan elok rancak dipaga ...

Salam,
--MakNgah
Sjamsir Sjarif
Di Tapi Riak nan Badabau

Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages