ဒြါရာဝတီမွာ ေၿပာကတ္ဟာဒိန္
42 views
Skip to first unread message
VexingError
Sep 12, 2013, 2:23:50 PM9/12/13
to Rakhin...@googlegroups.com
ဒြါရာဝတီမွာ ေၿပာကတ္ဟာဒိန္
===============
(၁) ကေတာင္ကေယာင္ - အေယာင္ေယာင္အမွားမွား
(၂) ကပက္ကစက္ - သန္ု႕ရွင္း သပ္ယပ္မႈမဟိ၊ ျဖစ္ေတပိုင္လုပ္ေတ၊ ျဖစ္ေတပိုင္ထားေရ၊ စည္းကမ္းမဟိ လုပ္ေတ
(၃) ပက္စီပက္စက္ - သန္ု႕ရွင္း သပ္ယပ္မႈမဟိ၊ ျဖစ္ေတပိုင္လုပ္ေတ၊ ျဖစ္ေတပိုင္ထားေရ၊ စည္းကမ္းမဟိ လုပ္ေတ
(၄) အကြန္ေဆာင္ - ဟန္ေဆာင္နီေရ
(၅) ေဗာဂ်ီးထိုးကန္း (လူေပါၾကီး ထိုးကန္း) - အထိန္းအကြပ္မရွိ၊ စဥ္းစဥ္းစားစား ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ မလုပ္ (ေဗာဂ်ီးထိုးကန္း လုပ္ေနယီယ္) [‘ထိုးကန္း’ တစ္လံုးသတ္သတ္ ဟိပါသီးေရ]
(၆) စက္ဆုပ္ပလိ - ရံြစရာေကာင္းေရ
(၇) ေမြ႔လီေမြ႔လီ - (က) ေခါင္းမိြေရ (ေခါင္းထဲမာ ေမြ႕လီေမြ႕လီ ျဖစ္ေနယီယ္ဟီယ္) (ခ) ထိုေယာင္ေယာင္ ေဒေယာင္ေယာင္ (ေမြ႕လီေမြ႕လီနန္႕ ဘာအလုပ္မွ မျပီး၊ တစ္ေန႕လံုးကုန္သြားယီယ္)
(၈) ဟီလာသတ္ - တ၀ါး၀ါး တဟားဟားနန္႕ ဆူဆူညံညံ ေျပာဆိုနီၾကတ္ေတ
(၉) ေပ်ာ္ဂ်ီးက် - အေပ်ာ္လြန္နီေရ
(၁၀) ေတာက္ခ်ီးလန္ - ခ်ဥ္လားေရ၊ အျမင္၀ေရ၊
(၁၁) မပ်ဴမပြင့္နန္႕ - အံုးတံုးပ်က္၊ ေျပာခ်င္ပိုင္ မေျပာခ်င္ပိုင္ ပ်င္နီေရ၊ မၾကားတၾကားေျပာေရ
(၁၂) ဆီးေဆာက္ကေယာက္ - ရွိေနာက္မညီေျပာေရ၊ ပါးစပ္ထဲမာ တိြေရပိုင္ ေျပာခ်လိုက္ေတ
(၁၃) ကထားကယား - ကိုးရိုးကားယား
(၁၄) ကဒိုင္ ကယိုင္ - (နိန္မေကာင္းလို႕ အားနည္းျပီး) ျခီလွမ္းမမွန္ျဖစ္နီေရ
(၁၅) ဒုံးဒီဗုံးဒီ - ဇီဇာမေၾကာင္၊ အခြင့္အေရးမယူ၊ တင္းတိမ္ေရ၊ ကိုယ့္ဖို႕နန္႕ကိုယ္ အီးအီးနီတတ္ေတ (ဒီယ္သူငယ္က ခ်ထားလိုက္ယင္ ဒံုးဒီဗံုးဒီနန္႕ ေနယီယ္၊ အငိုအျပဳမဟိ)
(၁၆) ဟာလိဟာလာ - ဟာတာတာ (၀မ္းထဲမာ ဟာတာတာ ျဖစ္နီယီယ္)
(၁၇) ခ်ာလိခ်ာလာ - ေပါခ်ာခ်ာ၊ အူတူတူ၊ ေယာင္ေတာင္ေတာင္
(၁၈) ဗလေဗြသတ္ - ယႈပ္ယွက္ခတ္နီေရ
(၁၉) စို႔ဗို႔ကားယား - ပမာမခန္႔လုပ္ေတ
(၂၀) ေဗာက္ကတတ္ - ေဖာက္ေဖာက္ေျပာတတ္သူ၊ တစ္လံုးထဲနန္႕ ထိေအာင္ေျပာတတ္သူ
(၂၁) အထူးကာယ ေလွ်ာက္ေပ်ာ - အဆက္အစပ္မဟိ၊ ယုတၱိမဟိ ေျပာေရ
(၂၂) ဆီဆီဆိုင္ဆိုင္ - စီစီစိုင္စိုင္၊ အစီအစိုင္တက် (ထမင္းကို ဟင္းနဲ႕ ငါးနဲ႕ စီစီစိုင္စိုင္ ခ်က္စားယီယ္)
(၂၃) ပိပိယိုင္ယိုင္ - ယိုင္ယိုင္ေက်းေက်း၊ သိမ္သိမ္ မိြ႕မိြ႕ (ပိပိယိုင္ယိုင္ထိုင္သည္)
(၂၄) ထြတ္ထြတ္ေက် - ျပန္ျပဳျပင္၍ မရေအာင္ ၾကီမြ ပ်က္စီးလားေရ
(၂၅) ထဘိန္ ခ်အူထြက္နန္႕ - ထဘိန္အတြင္းသား အျပင္သို႕ ထြက္နီေရ
(၂၆) ထဘိန္ ေစြေဇာင္းနန္႕ - ထဘိန္၀တ္ရာမာ မညီပဲေစာင္းေနေရ
(၂၇) ထဘိန္ ခ်ီဖ်ားသီနန္႕- ထဘိန္ကို ျခီဖ်ားမာ ပံုနီေအာင္ ၀တ္ထားေရ
(၂၈) သာသာမဟုတ္ - အမ်ားၾကီး၊ မကန္
(၂၉) အသားတံုးက်က္က်က္ - အသားတံုးခဲ၊ တံုးတံုးက်င္းက်င္း၊ အက်ႌမ၀တ္ပဲ ေဒအတိုင္းနီေရ
(၃၀) ထည့္လို႕မကန္ - (ဇာေလာက္စားစား စားလို႔မ၀ပဲ စားသေလာက္၀င္ေရ)
(၃၁) ပန္းတူ - ေခတ္စကားနန္႕ ဆီးတံ ေခၚေရ ပစၥည္းပါ၊ အသံထြက္ အတိုင္းဆိုေက ပန္းဒူ ပါ ။
(၃၂) က်ေမြ႕ - ငရုတ္သီး၊ ၾကက္သြန္စသည္ရို႕ကို ဆံုမွာ ထည့္ေထာင္းေရအခါ ကိုင္ပ်ာ ေထာင္းဖို႕သံုးေသာ က်မိြလို႕ေခၚေရ ပစၥည္းပါ ။
(၃၃) ခတ္ - လူသီကို တင္ေရ ၀ါးနန္႕ ျပဳလုပ္ထားေရ ထမ္းစင္ပါ ။
(၃၄) ဒုန္နာ - ယင္းရြာရို႕မာ ဒုန္နာလမ္းမဟိေရအတြက္နန္႕ ဒုန္နာလမ္းကို ျမိဳ႕က ေခၚေရအတိုင္း ကတၱရာလမ္းလို႕ရာ ေခၚပါေရ -
(၃၅) ဗ်ပ္ - ဗန္း
(၃၆) ေဘာက္သာအိတ္ - ဂုန္နီအိတ္
(၃၇) ဒုန္ - ဇလံု၊ ဂ်ိဳင့္ ရို႕ပိုင္ ပစၥည္းကို ေခၚေရ နာမည္ပါ - အင္ဒုန္၊ ၾကီြဒုန္ စသည္ျဖင့္ ေခၚပါေရ -
(၃၈) အစုတ္အဆြီး - သံုးစားမရ
(၃၉) အမီးတုံုး - မဒံုးကို ေခၚစြာပါ - အသံထြက္က အမီးဒံုး ပါ -
(၄၀) ေညာေယီယ္ - မအီမသာ နီမေကာင္းခ်င္ေရပိုင္ ျဖစ္ေတသေဘာကို ေျပာေရ စကားလံုးပါ - သံတဲြနယ္က ရြာသားတိမာ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၁) ညင္ေယီယ္ - အားကုန္ျပီး နီမေကာင္းခ်င္ေရပိုင္ ျဖစ္ေတသေဘာကို ေျပာေရ စကားလံုးပါ - သံတဲြနယ္က ရြာသားတိမာ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၂) ေဂါင္းညီးေယီယ္ - ေခါင္းညီးေရ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ သံတဲြနယ္က ရြာသားတိ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၃) ရခုိင္သံေက်ာက္ေက်ာက္နန္႕ - ရသံ အစဟိသည္ျဖင့္ ရခုိင္သံေလ်ာ့လာစြာကို သတိထားမိေရ သေဘာနန္႕ ရခိုင္စကား ပီပီသသ ေျပာေရလူကို တိြေရအခါ ၀မ္းသာအားရ သေဘာနန္႕ ယင္းပိုင္ ေျပာပါေရ - “ခုိင္မွခိုင္”လို႕ပါ တစ္ဆက္တည္း ခ်ီးက်ဴးစြာ တိြပါေရ -
(၄၄) ႏွေမွ်ာႏွမိ - ႏွမိႏွေမွ်ာ လို႕ ေျပာေရ အသံုးအႏႈန္းပ်ာ ျဖစ္ပါေရ -
(၄၅) နမိနေမာ - ႏွေမွ်ာႏွမိ ကို မွတ္သားရေရ အခါမွာ ႏွမိႏွေမွ်ာ လို႕ကာ မေျပာလားလို႕ မီးၾကည့္ေရအတြက္နန္႕ ထပ္ရလာေရ စကားလံုးပါ - နမိနေမာ ဆိုစြာ ႏွမိႏွေမွ်ာ နန္႕ မတူပါ - ေမာပ်ာ၊ ေၾကာင္ပ်ာ ေငးနီစြာကို ဆိုလိုပါေရ - ႏြားမိႏြားေမာ လို႕ ဆိုလိုဟန္ ဟိပါေရ -
(၄၆) ဂ်ဳတ္ေက်ာက္ေနီယ္ေယီယ္ - ျဂဳတ္ေက်ာက္နီေရ
(၄၇) အီးေယီယ္ - အနာအီးစြာကို ေျပာပါေရ
(၄၈) ဆာေယီယ္ - အနာဆာစြာကို ေျပာပါေရ
(၄၉) စားဖတ္ေသာက္ဖတ္ - စာၾကြင္းစားက်န္ကို ေျပာပါေရ
(၅၀) ဖိတ္စင္ထက္၀က္ - ဖိတ္စိုင္ထက္၀က္ ကို ေျပာပါေရ - ေဒစကားလံုးမာ စိုင္ လို႕ မဆိုဘဲ ဗမာသံပါပါ စင္ လို႕ ဆိုပါေရ - ထက္၀က္ ဆိုေရ အသံုးမာ ေက်ာက္စာမ်ားလာ အသံုးျဖစ္ပါေရ - ေက်ာက္စာမ်ားမာ တစ္၀က္လို႕ မသံုးပါ -
(၅၁) က်ိက်ိပတ္ပတ္ - က်ိပတ္ခတ္ ဆိုေရ အသံုးမ်ိဳးျဖစ္ပါေရ
(၅၂) မြား - မြားစားစြာကို ေျပာပါေရ
(၅၃) မႊား - ဖုန္းကံနိမ့္ဖို႕စြာကို ေျပာေရအခါမာ သံုးစြာကို တိြရပါေရ - (ေဟ့ သူေငီ - ထဘိန္းတန္းေအာက္ ၀င္မေဆာ့နန္႕၊ မႊားကုန္အံုးေမီ။) အေသးအမႊား ဆိုေရ အသံုးထဲက မႊားနန္႕ တူဟန္ ဟိပါေရ -
(၅၄) ၀ေယီ၀ေယီ - အျမင္၀ေရလို႕ ဆိုလိုပါေရ - သို႕ေသာ္ အျမင္နန္႕ တဲြလို႕ သံုးေကေတာ့ အမ်င္ကတ္ေတီ လို႕ သံုးစြာ တိြပါေရ -
(၅၅) လက္ခု - လက္ခုတ္ လို႕ အသံထြက္ၾကတ္ေတ ထမင္းအိုး၊ ဟင္းအိုး ပူပူေလာင္ေလာင္ကို ကိုင္တြယ္ရာမာ သံုးေရ အဟပ္ပါ -
(၅၆) ထမင္းအိုးလႊန္ - ထမင္းအိုး၀ွန္စြာကို သံုးပါေရ -
(၅၇) လႊန္ေနီယာ - ၀ွန္နီပ်ာ ဆိုေရ အဓိပၸာယ္ပါ -
(၅၈) စုတ္စုတ္မိုက္ - ညဇာဖက္ ေနေစာင္းခ်ိန္ မည္းေမွာင္ေရ သေဘာကို ညႊန္းပါေရ -
(၅၉) စုတ္စုတ္ကန္း - ညဇာဖက္ ေနေစာင္းခ်ိန္ မည္းေမွာင္ေရ သေဘာကို ညႊန္းပါေရ -
(၆၀) မိုးလင္း၀ါ - မိုးေသာက္ဖက္ကို ညႊန္းပါေရ - မိုးထက္အာကာမာ အလင္းေပၚလာျပီး အ၀ါေရာင္သန္းနီေရ အရုဏ္တက္အခ်ိန္ကို ေျပာခ်င္ပံုရပါေရ - သုိ႕ေသာ္ အရုဏ္တက္ သာမက မိုးေသာက္ဖက္ တစ္ခုလံုးကို ေျပာတတ္ပါေရ -
(၆၁) ၀မ္းခဲ - ၀မ္းထဲမာ မအီမသာ တင္းျပီး ျဖစ္စြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၂) ၀မ္းနာ - မစင္စြန္႔ခ်င္ေရ အေျခအေန ကိုေျပာပါေရ။
(၆၃) ၀မ္းဆာ - အစာစားခ်င္ေရ ခံစားမႈကုိ ေျပာပါေရ။
(၆၄) ေတာက္ဆတ္ - စကားေျပာစြာ အသံမာမာနန္႔ ေျပာစြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၅) သွ်ပ္ပလိ သွ်ပ္ပလာ - နေမာ္နမဲ့လုပ္တတ္စြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၆) ပတတ္ယထ - ဂဏွာမျငိမ္ ျဖစ္နီစြာကို ညႊန္းပါေရ။
(၆၇) ႏႊင္ - ၾကက္သြန္၊ အာလူး၊ သခြားသီး အစဟိေသရို႕ကို အခြံခြာစြာ၊ ငါး၊ ၾကက္သား အရိုး ထြင္စြာ (ၾကက္သားသုတ္စားဖို႔ အသားႏႊင္လိုက္ေဟ့)
(၆၈) လွပ္ - ေရ တအိုးမွ တအိုးသို႔ ေျပာင္းထည့္စြာကို ေျပာေရ။
(၆၉) ေသာင္ - ၾကက္သြန္ေသာင္ေစာ္ကို ေျပာပါေရ၊ ၾကက္သြန္ကို ထားယင္းနန္႔ ပိန္လိမ္လားစြာမ်ိဳး၊ ၾကက္သြန္စိုက္ေတ အခါမာ အခ်ိဳ႕ၾကက္သြန္တိ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္စြာမ်ိဳး ရို႕ကို ေျပာပါေရ၊ (နိင့္မာ ၾကက္သြန္ ၀ယ္လာဟာ အေသာင္ေတြေဂ်းပါကား ေဟ့)
(၇၀) ပတ္ပတ္ေပ်ာ္ - ပက္ပက္ျပိဳ။ ပင္ပန္းအားၾကီးလို႔ မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ ေညာင္းညာ နီစြာကို ေျပာပါေရ။ အထူးသျဖင့္ အသီးတစ္ခုခု အမွဲ႕လြန္ပ်ာ ပုပ္လားေရ အေျခအနီကို ေျပာပါေရ။
(၇၁) ေဆီလီေက် - ပါးနပ္လိမၼာလြန္းသည္ကို ညႊန္းသည္။
(၇၂) ထိုးအိင္းဂ်ီ - စြတ္က်ယ္ အကၤ်ီ၊ ဂင္ဇီပရာ
(၇၃) ဆီနန္႕ပ်ားနန္႕ - ဟင္း၊ ငါးကို ဆီျဖင့္ခ်က္ေသကို ည ႊန္းသည္။
(၇၄) ငါးသင္ေယီ - ငါးခုတ္စြာကို ေျပာပါေရ
(၇၅) အားေစလာယာ - လူနာ နာလန္ထျပီး အားျပည့္လာေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၇၆) တိန္းေနီ - အသံမထြက္ေက့ လို႔ေျပာစြာျဖစ္ပါေရ။
(၇၇) ကနိတီး - “သီး” ေရလို႔ေျပာကတ္ေတ အဓိပၸာယ္ပါ။
(၇၈) လက္ဂတိ - ခ်ိဳင့္ေခၽြးန႔ံ နံေစာ္ကို ေျပာစြာျဖစ္ပါေရ။ (ခ်ိဳင့္ေခၽြးနံ႕နံေစာ္ကို လက္ဂတိပတ္ေစာ္နံေရ။)
(၇၉) ပိတ္ပိတ္သိတ္သိတ္ - မေကာင္းသတင္းမထြက္ရေအာင္ သိုသိုသိပ္သိပ္ နီေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၈၀) အတြက္က် - (၁) မွန္းဆထားမိေရ (၂) စာရင္းကိုက္ညီမႈ ဟိေတ
(၈၁) စုပ္စုပ္နစ္ - အလုပ္တစ္ခုကို အၾကိဳးအျမတ္မတြက္ဘဲ တပင္တပန္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ႏွစ္၍ လုပ္သည္ကို ေျပာပါေရ။ ေရတကိုယ္လံုး စိုခၽြဲေနေရ အဓိပၸယ္မ်ိဳးနန္႔ သံုးေစာ္ကို မတြိရပါ။
(၈၂) ကဗိုင္သား/ ကဗိုင္ေခါက္ - ျပားေတာမာေပါက္ေတ ကဗိုင္လို႔ေခၚေရအပင္မ်ိဳးကို ေျပာေစာ္ျဖစ္ပါေရ။ ကဗိုင္ေခါက္ကို ယက္ကန္းစင္မ်ားတြင္ အနီေရာင္ဆိုးေဆး အျဖစ္အသံုးျပဳပါေရ။
(၈၃) ခေမာင္းပိင္/ ခေမာင္းသီး - သံတြဲျမိဳ႕နယ္ ေရႊေလွရြာအနီးဟိ ရြာတစ္ရြာကို “ခေမာင္းဒုန္းရြာ” လို႔ေခၚပါရယ္။ ခေမာင္းဒုန္းလို႔ ေခၚေကလည္းေသာ့ အမွန္မာ “ခေမာင္းေတာ” ကို ေဒသသံႏွင့္ အသံထြက္လိုက္ေတအတြက္ ခေမာင္းတုန္းျဖစ္လားဟန္တူပါေရ။
(၈၄) ပလိင္ပိင္ - ပလႅင္ပင္ ျဖစ္ပါေရ။
(၈၅) အလပ္ - အေရပမာဏ အျပည့္အဟုတ္ဘဲ ထက္၀က္ခန္႔ဟိနီေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၈၆) အဟပ္ - အ၀တ္စကို ေျပာပါေရ။
(၈၇) ခ်ႏွီး - အေခ်အႏွီးကို ေျပာပါေရ။ ခ်ႏွီးဟပ္ လို႔ေတာ့ သံုးေစာ္မတြိရပါ။
(၈၈) ေကာ္ေဆီးေယီ - ေကာ္ႏွက္ေတ အသံုးအႏံႈးလည္းဟိပါေရ။
(၈၉) ႏိုင္စားေယီ - အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၉၀) က မက် ဏ မက် - ထိုမေရာက္ ေဒမေရာက္ ကန္႔လီကန္႔လန္႔။
(၉၁) ခြတ္ေတီ
(၉၂) ဖြတ္ေတီ
(၉၃) ေတာ္ေယီ
(၉၄) ၀ီးညိဳေပါက္
(၉၅) ေဆာင္းပါးထုပ္
(၉၆) မဲျပာမႈန္႕
(၉၇) ေတာက္ဖ်ိ(တ္) ေကာင္
(၉၈) ဇိဇီ
(၉၉) ေဒါင့္ေဒီး
(၁၀၀) ေဂါေယာ္ငါးပါးေမွာက္/ေဂါေယာ္ငါးပါးလန္
(၁၀၁) ဒံုးေဗာက္ေဆာင့္
(၁၀၂) ဒေယာေသာဗါး
(၁၀၃) ဗ်မ္းဗ်မ္းဆာ
(၁၀၄) ဖ်ဲစီဖ်ဲစါ့(တ္)
(၁၀၅) က်ိက်ိပါ့(တ္)ပါ့(တ္)
(၁၀၆) လွ်ာေယလိုက္
(၁၀၇) လွ်ာေယက်
(၁၀၈) အယိက်
Credit to- Khin Mar Swe
===============
(၁) ကေတာင္ကေယာင္ - အေယာင္ေယာင္အမွားမွား
(၂) ကပက္ကစက္ - သန္ု႕ရွင္း သပ္ယပ္မႈမဟိ၊ ျဖစ္ေတပိုင္လုပ္ေတ၊ ျဖစ္ေတပိုင္ထားေရ၊ စည္းကမ္းမဟိ လုပ္ေတ
(၃) ပက္စီပက္စက္ - သန္ု႕ရွင္း သပ္ယပ္မႈမဟိ၊ ျဖစ္ေတပိုင္လုပ္ေတ၊ ျဖစ္ေတပိုင္ထားေရ၊ စည္းကမ္းမဟိ လုပ္ေတ
(၄) အကြန္ေဆာင္ - ဟန္ေဆာင္နီေရ
(၅) ေဗာဂ်ီးထိုးကန္း (လူေပါၾကီး ထိုးကန္း) - အထိန္းအကြပ္မရွိ၊ စဥ္းစဥ္းစားစား ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ မလုပ္ (ေဗာဂ်ီးထိုးကန္း လုပ္ေနယီယ္) [‘ထိုးကန္း’ တစ္လံုးသတ္သတ္ ဟိပါသီးေရ]
(၆) စက္ဆုပ္ပလိ - ရံြစရာေကာင္းေရ
(၇) ေမြ႔လီေမြ႔လီ - (က) ေခါင္းမိြေရ (ေခါင္းထဲမာ ေမြ႕လီေမြ႕လီ ျဖစ္ေနယီယ္ဟီယ္) (ခ) ထိုေယာင္ေယာင္ ေဒေယာင္ေယာင္ (ေမြ႕လီေမြ႕လီနန္႕ ဘာအလုပ္မွ မျပီး၊ တစ္ေန႕လံုးကုန္သြားယီယ္)
(၈) ဟီလာသတ္ - တ၀ါး၀ါး တဟားဟားနန္႕ ဆူဆူညံညံ ေျပာဆိုနီၾကတ္ေတ
(၉) ေပ်ာ္ဂ်ီးက် - အေပ်ာ္လြန္နီေရ
(၁၀) ေတာက္ခ်ီးလန္ - ခ်ဥ္လားေရ၊ အျမင္၀ေရ၊
(၁၁) မပ်ဴမပြင့္နန္႕ - အံုးတံုးပ်က္၊ ေျပာခ်င္ပိုင္ မေျပာခ်င္ပိုင္ ပ်င္နီေရ၊ မၾကားတၾကားေျပာေရ
(၁၂) ဆီးေဆာက္ကေယာက္ - ရွိေနာက္မညီေျပာေရ၊ ပါးစပ္ထဲမာ တိြေရပိုင္ ေျပာခ်လိုက္ေတ
(၁၃) ကထားကယား - ကိုးရိုးကားယား
(၁၄) ကဒိုင္ ကယိုင္ - (နိန္မေကာင္းလို႕ အားနည္းျပီး) ျခီလွမ္းမမွန္ျဖစ္နီေရ
(၁၅) ဒုံးဒီဗုံးဒီ - ဇီဇာမေၾကာင္၊ အခြင့္အေရးမယူ၊ တင္းတိမ္ေရ၊ ကိုယ့္ဖို႕နန္႕ကိုယ္ အီးအီးနီတတ္ေတ (ဒီယ္သူငယ္က ခ်ထားလိုက္ယင္ ဒံုးဒီဗံုးဒီနန္႕ ေနယီယ္၊ အငိုအျပဳမဟိ)
(၁၆) ဟာလိဟာလာ - ဟာတာတာ (၀မ္းထဲမာ ဟာတာတာ ျဖစ္နီယီယ္)
(၁၇) ခ်ာလိခ်ာလာ - ေပါခ်ာခ်ာ၊ အူတူတူ၊ ေယာင္ေတာင္ေတာင္
(၁၈) ဗလေဗြသတ္ - ယႈပ္ယွက္ခတ္နီေရ
(၁၉) စို႔ဗို႔ကားယား - ပမာမခန္႔လုပ္ေတ
(၂၀) ေဗာက္ကတတ္ - ေဖာက္ေဖာက္ေျပာတတ္သူ၊ တစ္လံုးထဲနန္႕ ထိေအာင္ေျပာတတ္သူ
(၂၁) အထူးကာယ ေလွ်ာက္ေပ်ာ - အဆက္အစပ္မဟိ၊ ယုတၱိမဟိ ေျပာေရ
(၂၂) ဆီဆီဆိုင္ဆိုင္ - စီစီစိုင္စိုင္၊ အစီအစိုင္တက် (ထမင္းကို ဟင္းနဲ႕ ငါးနဲ႕ စီစီစိုင္စိုင္ ခ်က္စားယီယ္)
(၂၃) ပိပိယိုင္ယိုင္ - ယိုင္ယိုင္ေက်းေက်း၊ သိမ္သိမ္ မိြ႕မိြ႕ (ပိပိယိုင္ယိုင္ထိုင္သည္)
(၂၄) ထြတ္ထြတ္ေက် - ျပန္ျပဳျပင္၍ မရေအာင္ ၾကီမြ ပ်က္စီးလားေရ
(၂၅) ထဘိန္ ခ်အူထြက္နန္႕ - ထဘိန္အတြင္းသား အျပင္သို႕ ထြက္နီေရ
(၂၆) ထဘိန္ ေစြေဇာင္းနန္႕ - ထဘိန္၀တ္ရာမာ မညီပဲေစာင္းေနေရ
(၂၇) ထဘိန္ ခ်ီဖ်ားသီနန္႕- ထဘိန္ကို ျခီဖ်ားမာ ပံုနီေအာင္ ၀တ္ထားေရ
(၂၈) သာသာမဟုတ္ - အမ်ားၾကီး၊ မကန္
(၂၉) အသားတံုးက်က္က်က္ - အသားတံုးခဲ၊ တံုးတံုးက်င္းက်င္း၊ အက်ႌမ၀တ္ပဲ ေဒအတိုင္းနီေရ
(၃၀) ထည့္လို႕မကန္ - (ဇာေလာက္စားစား စားလို႔မ၀ပဲ စားသေလာက္၀င္ေရ)
(၃၁) ပန္းတူ - ေခတ္စကားနန္႕ ဆီးတံ ေခၚေရ ပစၥည္းပါ၊ အသံထြက္ အတိုင္းဆိုေက ပန္းဒူ ပါ ။
(၃၂) က်ေမြ႕ - ငရုတ္သီး၊ ၾကက္သြန္စသည္ရို႕ကို ဆံုမွာ ထည့္ေထာင္းေရအခါ ကိုင္ပ်ာ ေထာင္းဖို႕သံုးေသာ က်မိြလို႕ေခၚေရ ပစၥည္းပါ ။
(၃၃) ခတ္ - လူသီကို တင္ေရ ၀ါးနန္႕ ျပဳလုပ္ထားေရ ထမ္းစင္ပါ ။
(၃၄) ဒုန္နာ - ယင္းရြာရို႕မာ ဒုန္နာလမ္းမဟိေရအတြက္နန္႕ ဒုန္နာလမ္းကို ျမိဳ႕က ေခၚေရအတိုင္း ကတၱရာလမ္းလို႕ရာ ေခၚပါေရ -
(၃၅) ဗ်ပ္ - ဗန္း
(၃၆) ေဘာက္သာအိတ္ - ဂုန္နီအိတ္
(၃၇) ဒုန္ - ဇလံု၊ ဂ်ိဳင့္ ရို႕ပိုင္ ပစၥည္းကို ေခၚေရ နာမည္ပါ - အင္ဒုန္၊ ၾကီြဒုန္ စသည္ျဖင့္ ေခၚပါေရ -
(၃၈) အစုတ္အဆြီး - သံုးစားမရ
(၃၉) အမီးတုံုး - မဒံုးကို ေခၚစြာပါ - အသံထြက္က အမီးဒံုး ပါ -
(၄၀) ေညာေယီယ္ - မအီမသာ နီမေကာင္းခ်င္ေရပိုင္ ျဖစ္ေတသေဘာကို ေျပာေရ စကားလံုးပါ - သံတဲြနယ္က ရြာသားတိမာ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၁) ညင္ေယီယ္ - အားကုန္ျပီး နီမေကာင္းခ်င္ေရပိုင္ ျဖစ္ေတသေဘာကို ေျပာေရ စကားလံုးပါ - သံတဲြနယ္က ရြာသားတိမာ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၂) ေဂါင္းညီးေယီယ္ - ေခါင္းညီးေရ ခံစားခ်က္ျပင္းလာေရအခ်ိန္မာ သံတဲြနယ္က ရြာသားတိ ယင္းပိုင္ေျပာစြာ တိြပါေရ -
(၄၃) ရခုိင္သံေက်ာက္ေက်ာက္နန္႕ - ရသံ အစဟိသည္ျဖင့္ ရခုိင္သံေလ်ာ့လာစြာကို သတိထားမိေရ သေဘာနန္႕ ရခိုင္စကား ပီပီသသ ေျပာေရလူကို တိြေရအခါ ၀မ္းသာအားရ သေဘာနန္႕ ယင္းပိုင္ ေျပာပါေရ - “ခုိင္မွခိုင္”လို႕ပါ တစ္ဆက္တည္း ခ်ီးက်ဴးစြာ တိြပါေရ -
(၄၄) ႏွေမွ်ာႏွမိ - ႏွမိႏွေမွ်ာ လို႕ ေျပာေရ အသံုးအႏႈန္းပ်ာ ျဖစ္ပါေရ -
(၄၅) နမိနေမာ - ႏွေမွ်ာႏွမိ ကို မွတ္သားရေရ အခါမွာ ႏွမိႏွေမွ်ာ လို႕ကာ မေျပာလားလို႕ မီးၾကည့္ေရအတြက္နန္႕ ထပ္ရလာေရ စကားလံုးပါ - နမိနေမာ ဆိုစြာ ႏွမိႏွေမွ်ာ နန္႕ မတူပါ - ေမာပ်ာ၊ ေၾကာင္ပ်ာ ေငးနီစြာကို ဆိုလိုပါေရ - ႏြားမိႏြားေမာ လို႕ ဆိုလိုဟန္ ဟိပါေရ -
(၄၆) ဂ်ဳတ္ေက်ာက္ေနီယ္ေယီယ္ - ျဂဳတ္ေက်ာက္နီေရ
(၄၇) အီးေယီယ္ - အနာအီးစြာကို ေျပာပါေရ
(၄၈) ဆာေယီယ္ - အနာဆာစြာကို ေျပာပါေရ
(၄၉) စားဖတ္ေသာက္ဖတ္ - စာၾကြင္းစားက်န္ကို ေျပာပါေရ
(၅၀) ဖိတ္စင္ထက္၀က္ - ဖိတ္စိုင္ထက္၀က္ ကို ေျပာပါေရ - ေဒစကားလံုးမာ စိုင္ လို႕ မဆိုဘဲ ဗမာသံပါပါ စင္ လို႕ ဆိုပါေရ - ထက္၀က္ ဆိုေရ အသံုးမာ ေက်ာက္စာမ်ားလာ အသံုးျဖစ္ပါေရ - ေက်ာက္စာမ်ားမာ တစ္၀က္လို႕ မသံုးပါ -
(၅၁) က်ိက်ိပတ္ပတ္ - က်ိပတ္ခတ္ ဆိုေရ အသံုးမ်ိဳးျဖစ္ပါေရ
(၅၂) မြား - မြားစားစြာကို ေျပာပါေရ
(၅၃) မႊား - ဖုန္းကံနိမ့္ဖို႕စြာကို ေျပာေရအခါမာ သံုးစြာကို တိြရပါေရ - (ေဟ့ သူေငီ - ထဘိန္းတန္းေအာက္ ၀င္မေဆာ့နန္႕၊ မႊားကုန္အံုးေမီ။) အေသးအမႊား ဆိုေရ အသံုးထဲက မႊားနန္႕ တူဟန္ ဟိပါေရ -
(၅၄) ၀ေယီ၀ေယီ - အျမင္၀ေရလို႕ ဆိုလိုပါေရ - သို႕ေသာ္ အျမင္နန္႕ တဲြလို႕ သံုးေကေတာ့ အမ်င္ကတ္ေတီ လို႕ သံုးစြာ တိြပါေရ -
(၅၅) လက္ခု - လက္ခုတ္ လို႕ အသံထြက္ၾကတ္ေတ ထမင္းအိုး၊ ဟင္းအိုး ပူပူေလာင္ေလာင္ကို ကိုင္တြယ္ရာမာ သံုးေရ အဟပ္ပါ -
(၅၆) ထမင္းအိုးလႊန္ - ထမင္းအိုး၀ွန္စြာကို သံုးပါေရ -
(၅၇) လႊန္ေနီယာ - ၀ွန္နီပ်ာ ဆိုေရ အဓိပၸာယ္ပါ -
(၅၈) စုတ္စုတ္မိုက္ - ညဇာဖက္ ေနေစာင္းခ်ိန္ မည္းေမွာင္ေရ သေဘာကို ညႊန္းပါေရ -
(၅၉) စုတ္စုတ္ကန္း - ညဇာဖက္ ေနေစာင္းခ်ိန္ မည္းေမွာင္ေရ သေဘာကို ညႊန္းပါေရ -
(၆၀) မိုးလင္း၀ါ - မိုးေသာက္ဖက္ကို ညႊန္းပါေရ - မိုးထက္အာကာမာ အလင္းေပၚလာျပီး အ၀ါေရာင္သန္းနီေရ အရုဏ္တက္အခ်ိန္ကို ေျပာခ်င္ပံုရပါေရ - သုိ႕ေသာ္ အရုဏ္တက္ သာမက မိုးေသာက္ဖက္ တစ္ခုလံုးကို ေျပာတတ္ပါေရ -
(၆၁) ၀မ္းခဲ - ၀မ္းထဲမာ မအီမသာ တင္းျပီး ျဖစ္စြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၂) ၀မ္းနာ - မစင္စြန္႔ခ်င္ေရ အေျခအေန ကိုေျပာပါေရ။
(၆၃) ၀မ္းဆာ - အစာစားခ်င္ေရ ခံစားမႈကုိ ေျပာပါေရ။
(၆၄) ေတာက္ဆတ္ - စကားေျပာစြာ အသံမာမာနန္႔ ေျပာစြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၅) သွ်ပ္ပလိ သွ်ပ္ပလာ - နေမာ္နမဲ့လုပ္တတ္စြာကို ေျပာပါေရ။
(၆၆) ပတတ္ယထ - ဂဏွာမျငိမ္ ျဖစ္နီစြာကို ညႊန္းပါေရ။
(၆၇) ႏႊင္ - ၾကက္သြန္၊ အာလူး၊ သခြားသီး အစဟိေသရို႕ကို အခြံခြာစြာ၊ ငါး၊ ၾကက္သား အရိုး ထြင္စြာ (ၾကက္သားသုတ္စားဖို႔ အသားႏႊင္လိုက္ေဟ့)
(၆၈) လွပ္ - ေရ တအိုးမွ တအိုးသို႔ ေျပာင္းထည့္စြာကို ေျပာေရ။
(၆၉) ေသာင္ - ၾကက္သြန္ေသာင္ေစာ္ကို ေျပာပါေရ၊ ၾကက္သြန္ကို ထားယင္းနန္႔ ပိန္လိမ္လားစြာမ်ိဳး၊ ၾကက္သြန္စိုက္ေတ အခါမာ အခ်ိဳ႕ၾကက္သြန္တိ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္စြာမ်ိဳး ရို႕ကို ေျပာပါေရ၊ (နိင့္မာ ၾကက္သြန္ ၀ယ္လာဟာ အေသာင္ေတြေဂ်းပါကား ေဟ့)
(၇၀) ပတ္ပတ္ေပ်ာ္ - ပက္ပက္ျပိဳ။ ပင္ပန္းအားၾကီးလို႔ မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ ေညာင္းညာ နီစြာကို ေျပာပါေရ။ အထူးသျဖင့္ အသီးတစ္ခုခု အမွဲ႕လြန္ပ်ာ ပုပ္လားေရ အေျခအနီကို ေျပာပါေရ။
(၇၁) ေဆီလီေက် - ပါးနပ္လိမၼာလြန္းသည္ကို ညႊန္းသည္။
(၇၂) ထိုးအိင္းဂ်ီ - စြတ္က်ယ္ အကၤ်ီ၊ ဂင္ဇီပရာ
(၇၃) ဆီနန္႕ပ်ားနန္႕ - ဟင္း၊ ငါးကို ဆီျဖင့္ခ်က္ေသကို ည ႊန္းသည္။
(၇၄) ငါးသင္ေယီ - ငါးခုတ္စြာကို ေျပာပါေရ
(၇၅) အားေစလာယာ - လူနာ နာလန္ထျပီး အားျပည့္လာေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၇၆) တိန္းေနီ - အသံမထြက္ေက့ လို႔ေျပာစြာျဖစ္ပါေရ။
(၇၇) ကနိတီး - “သီး” ေရလို႔ေျပာကတ္ေတ အဓိပၸာယ္ပါ။
(၇၈) လက္ဂတိ - ခ်ိဳင့္ေခၽြးန႔ံ နံေစာ္ကို ေျပာစြာျဖစ္ပါေရ။ (ခ်ိဳင့္ေခၽြးနံ႕နံေစာ္ကို လက္ဂတိပတ္ေစာ္နံေရ။)
(၇၉) ပိတ္ပိတ္သိတ္သိတ္ - မေကာင္းသတင္းမထြက္ရေအာင္ သိုသိုသိပ္သိပ္ နီေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၈၀) အတြက္က် - (၁) မွန္းဆထားမိေရ (၂) စာရင္းကိုက္ညီမႈ ဟိေတ
(၈၁) စုပ္စုပ္နစ္ - အလုပ္တစ္ခုကို အၾကိဳးအျမတ္မတြက္ဘဲ တပင္တပန္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ႏွစ္၍ လုပ္သည္ကို ေျပာပါေရ။ ေရတကိုယ္လံုး စိုခၽြဲေနေရ အဓိပၸယ္မ်ိဳးနန္႔ သံုးေစာ္ကို မတြိရပါ။
(၈၂) ကဗိုင္သား/ ကဗိုင္ေခါက္ - ျပားေတာမာေပါက္ေတ ကဗိုင္လို႔ေခၚေရအပင္မ်ိဳးကို ေျပာေစာ္ျဖစ္ပါေရ။ ကဗိုင္ေခါက္ကို ယက္ကန္းစင္မ်ားတြင္ အနီေရာင္ဆိုးေဆး အျဖစ္အသံုးျပဳပါေရ။
(၈၃) ခေမာင္းပိင္/ ခေမာင္းသီး - သံတြဲျမိဳ႕နယ္ ေရႊေလွရြာအနီးဟိ ရြာတစ္ရြာကို “ခေမာင္းဒုန္းရြာ” လို႔ေခၚပါရယ္။ ခေမာင္းဒုန္းလို႔ ေခၚေကလည္းေသာ့ အမွန္မာ “ခေမာင္းေတာ” ကို ေဒသသံႏွင့္ အသံထြက္လိုက္ေတအတြက္ ခေမာင္းတုန္းျဖစ္လားဟန္တူပါေရ။
(၈၄) ပလိင္ပိင္ - ပလႅင္ပင္ ျဖစ္ပါေရ။
(၈၅) အလပ္ - အေရပမာဏ အျပည့္အဟုတ္ဘဲ ထက္၀က္ခန္႔ဟိနီေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၈၆) အဟပ္ - အ၀တ္စကို ေျပာပါေရ။
(၈၇) ခ်ႏွီး - အေခ်အႏွီးကို ေျပာပါေရ။ ခ်ႏွီးဟပ္ လို႔ေတာ့ သံုးေစာ္မတြိရပါ။
(၈၈) ေကာ္ေဆီးေယီ - ေကာ္ႏွက္ေတ အသံုးအႏံႈးလည္းဟိပါေရ။
(၈၉) ႏိုင္စားေယီ - အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကို ေျပာပါေရ။
(၉၀) က မက် ဏ မက် - ထိုမေရာက္ ေဒမေရာက္ ကန္႔လီကန္႔လန္႔။
(၉၁) ခြတ္ေတီ
(၉၂) ဖြတ္ေတီ
(၉၃) ေတာ္ေယီ
(၉၄) ၀ီးညိဳေပါက္
(၉၅) ေဆာင္းပါးထုပ္
(၉၆) မဲျပာမႈန္႕
(၉၇) ေတာက္ဖ်ိ(တ္) ေကာင္
(၉၈) ဇိဇီ
(၉၉) ေဒါင့္ေဒီး
(၁၀၀) ေဂါေယာ္ငါးပါးေမွာက္/ေဂါေယာ္ငါးပါးလန္
(၁၀၁) ဒံုးေဗာက္ေဆာင့္
(၁၀၂) ဒေယာေသာဗါး
(၁၀၃) ဗ်မ္းဗ်မ္းဆာ
(၁၀၄) ဖ်ဲစီဖ်ဲစါ့(တ္)
(၁၀၅) က်ိက်ိပါ့(တ္)ပါ့(တ္)
(၁၀၆) လွ်ာေယလိုက္
(၁၀၇) လွ်ာေယက်
(၁၀၈) အယိက်
Credit to- Khin Mar Swe
Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages