shalom
https://groups.google.com/forum/#!msg/pl.soc.genealogia/4Q-5mZizrGY/6oqV9N-P9bQJ
Za Polityką nr 44 (2322) z 03.11.2001 - autor: Jerzy Kochanowski
Po 1925 roku władze Rzeczpospolitej uporawsz się z granicami i względnym
ujednoliceniem kraju z "trzech połówek złożonego", mogły zacząć porządkować
sprawy swoich obywateli....
Pod rysopisem (znacznie bardziej rozbudowanym niż obecnie, co było spadkiem
po wcześniejszych dokumentach, pozbawionych jeszcze konterfektu właściciela)
znajdujemy pytanie o znajomość czytania i pisania. Analfabeci musieli się
"podpisać" na dokumencie odciskiem wielkiego palca lewej ręki. W rubryce
"włada językami" projektantom dokumentu nie chodziło bynajmniej o
sprawdzenie zdolności lingwistycznych obywateli, lecz zorientowanie się, czy
są w stanie porozumieć się w j. urzędowym. Nie było bowiem wyjątkiem. ze
polskim nie władali nie tylko Ukraińcy, Białorusini, Żydzi czy Niemcy - lecz
równiez zesłańcy, którzy całe życie spędzili w Rosji...
Warto zatrzymać się nad dwiema na pozór niezależnymi od siebie rubrykami -
"religia" i "miejsce zapisu do ksiąg stałej ludności". Np. w zaborze
rosyjskim akta stanu cywilnego były prowadzone przez instytucje religijne,
co praktycznie wykluczało bezwyznaniowość, a ateistę długo jeszcze skazywało
na urzędowy niebyt. Niezależnie więc, gdzie dziadek wędrował, stale
przypisany był np. do Wilna, gdzie jakiś proboszcz potwierdził jego
przyjście na świat....
Według ustawy o obywatelstwie polskim ze stycznia 1920 r., można było je
potwierdzić zarówno owym zapisem w księgach stanowych lub ludności stałej
byłego Królestwa Polskiego czy Cesarstwa Rosyjskiego, jak również
świadectwem przynależności do gminy ( tzw. prawo swojszczyzny) na tych
obszarach Austro-Węgier , które stały się częścią Polski. W pzrypadku byłych
poddanych pruskich należało udowodnić stałe zamieszkanie przed 1 stycznia
1908r. Nie spełniajacy tych warunków musieli złożyć odpowiednie
oświadczenie o chęci zostania obywatelem Rzeczpospolitej. Reminiscencją
niedawnych wojen o granice był podkreślony w dokumencie :stosunek do