Google Groups no longer supports new Usenet posts or subscriptions. Historical content remains viewable.
Dismiss

Odświeżanie SSD

8 views
Skip to first unread message

pueblo

unread,
Jan 20, 2023, 4:51:44 PM1/20/23
to
Poproszę o jakiś przepis.

Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
mogę jakoś tego posklejać.
Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.

pueblo

unread,
Jan 20, 2023, 4:51:53 PM1/20/23
to

Marcin Debowski

unread,
Jan 20, 2023, 10:02:38 PM1/20/23
to
A po co chcesz odświeżyć?

dd to jeden sposób, tyle, że jak partycja niepełna jakoś istotnie to
nabijasz tym licznik zapisów również tam gdzie neitrzeba (gdzie nie ma
plików).

Możesz też użyć badblocks w trybie testu z zapisem "non-destructive",
ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)

--
Marcin

pueblo

unread,
Jan 21, 2023, 4:03:12 AM1/21/23
to
W dniu 2023-01-21 o 04:02, Marcin Debowski pisze:
> On 2023-01-20, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>> Poproszę o jakiś przepis.
>>
>> Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
>> mogę jakoś tego posklejać.
>> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
>> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
>> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
>> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
>> No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
>> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.
>
> A po co chcesz odświeżyć?
>

Ten Plextor 256 chodzi już ze 2 lata z 70% zapełnieniem -
profilaktycznie, żeby może miał lepszy performans.

> dd to jeden sposób, tyle, że jak partycja niepełna jakoś istotnie to
> nabijasz tym licznik zapisów również tam gdzie neitrzeba (gdzie nie ma
> plików).
>
Takie sczytanie i przywrócenie kopii dysku aż tak go przeora? To nie
musi być dd, jak pisałem, chodzi o to że nie chcę instalować OS od nowa.

> Możesz też użyć badblocks w trybie testu z zapisem "non-destructive",
To coś jak testy Victorią?

> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)

Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure erase
albo blkdiscard


Irokez

unread,
Jan 21, 2023, 4:19:58 AM1/21/23
to
W dniu 21.01.2023 o 10:02, pueblo pisze:
> W dniu 2023-01-21 o 04:02, Marcin Debowski pisze:
>> On 2023-01-20, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>>> Poproszę o jakiś przepis.
>>>
>>> Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
>>> mogę jakoś tego posklejać.
>>> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
>>> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
>>> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
>>> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
>>> No  to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
>>> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.
>>
>> A po co chcesz odświeżyć?
>>
>
> Ten Plextor 256 chodzi już ze 2 lata z 70% zapełnieniem -
> profilaktycznie, żeby może miał lepszy performans.

he?

To nie Samsung EVO.
Nie ruszaj.


--
Irokez

PiteR

unread,
Jan 21, 2023, 6:12:24 AM1/21/23
to
in <news:63cbae3b$0$9593$6578...@news.neostrada.pl>
user Irokez pisze tak:

> To nie Samsung EVO.
> Nie ruszaj

a co Evu się dzieje?

--
drobne programy

https://www.irfanview.com https://vivaldi.com
https://www.faststone.org https://www.veracrypt.fr

pueblo

unread,
Jan 21, 2023, 6:47:07 AM1/21/23
to
W dniu 2023-01-21 o 12:12, PiteR pisze:
> in <news:63cbae3b$0$9593$6578...@news.neostrada.pl>
> user Irokez pisze tak:
>
>> To nie Samsung EVO.
>> Nie ruszaj
>
> a co Evu się dzieje?
>

Pewnie chodziło, że evo jest wart takich zabiegów. Ale akurat ten
Plextor ZTCP jest klasy mx500 czy evo.

_Master_

unread,
Jan 21, 2023, 3:31:35 PM1/21/23
to
W dniu 2023-01-21 o 10:02, pueblo pisze:
> Ten Plextor 256 chodzi już ze 2 lata z 70% zapełnieniem -
> profilaktycznie, żeby może miał lepszy performans.

Nie dziaduj. Dyski to najczęściej psujące się urządzenia. One mają się
psuć ;-)

Zrób kolejnego klona/kopię na nowszym szybszym za parę złotych jak się
boisz o jego "stan"

Żadne "odświeżanie" nie zagwarantuje ci ochrony danych a szybszy nie będzie.

Tobie ma być dobrze a nie dyskowi ;-)

pueblo

unread,
Jan 21, 2023, 5:02:51 PM1/21/23
to
W dniu 2023-01-21 o 21:31, _Master_ pisze:
> W dniu 2023-01-21 o 10:02, pueblo pisze:
>> Ten Plextor 256 chodzi już ze 2 lata z 70% zapełnieniem -
>> profilaktycznie, żeby może miał lepszy performans.
>
> Nie dziaduj. Dyski to najczęściej psujące się urządzenia.
A nie sądzę. Mi od dawna nie padł żaden. To że tobie padł, jeszcze tego
nie oznacza :)

>
> Zrób kolejnego klona/kopię na nowszym szybszym za parę złotych jak się
> boisz o jego "stan"
>
> Żadne "odświeżanie" nie zagwarantuje ci ochrony danych a szybszy nie
> będzie.
>
> Tobie ma być dobrze a nie dyskowi ;-)

Jak małym nakładem mogę przedłużyć żywot sprzętu, który daje radę i
jeszcze będzie dawał jakiś czas, to czemu nie. Poza tym, jestem ciekaw
czy będzie jakakolwiek różnica. Liczyłem na jakąś receptę, bo nie mam
zamiaru się doktoryzować w ssd. Najwyżej zrobię to co znalazłem sam.

pioruns

unread,
Jan 21, 2023, 8:25:19 PM1/21/23
to
On Sat, 21 Jan 2023 23:02:32 +0100, pueblo wrote:

> A nie sądzę. Mi od dawna nie padł żaden. To że tobie padł, jeszcze tego
> nie oznacza

Zgadzam sie z opinia, ze wirujace z predkoscia 7200 obrotow na minute
szklane talerze to najbardziej sie psujace urzadzenia w PC. Nie
wspominajac o nowej generacji pamieci krzemowej ktora pamieta tylko
parenascie miesiecy i musi byc odswiezana, bo wszystko zapomni, a ilosc
zapisow jest ograniczona, bo przekroczeniu dysk umiera. Ta nowa generacja
psuje sie do tego stopnia, ze poziom "spsucia" pokazuje normalnie
publicznie w postaci statystyki SMART (202 Percent_Lifetime_Remain), a do
normalnej pracy wymaga korekcji bledow ECC bo inaczej by byla lipa juz po
pierwszym odczytanym megabajcie. A teraz porownaj z procesorem czy
pamiecia RAM, czy monitorem czy plyta glowna, czy tez wystepuja takie
wlasciwosci ;)

--
pozdrawiam, pioruns
_,.-'~'-.,__,.-'~'-.,__,.-'~'-.,__,.
Registered Linux User #454644

netx

unread,
Jan 21, 2023, 8:32:31 PM1/21/23
to
W dniu 20.01.2023 o 22:51, pueblo pisze:> poleceniem znalezionym w necie
uda się zrobić > kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
Moim zdaniem jeśli zapiszesz cały dysk, sektor po sektorze, to nie
będzie miał on już wolnych sektorów przygotowanych do zapisu. Jeśli
system będzie chciał coś zapisać to najpierw będzie konieczne skasowanie
iluś tam sektorów (normalnie to się odbywa podczas trimowania). To
spowolni dysk w zapisie, oraz zlikwiduje wolną przestrzeń którą dysk ssd
lubi mieć w zapasie.

Marcin Debowski

unread,
Jan 21, 2023, 11:14:27 PM1/21/23
to
On 2023-01-21, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> W dniu 2023-01-21 o 04:02, Marcin Debowski pisze:
>> On 2023-01-20, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>>> Poproszę o jakiś przepis.
>>>
>>> Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
>>> mogę jakoś tego posklejać.
>>> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
>>> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
>>> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
>>> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
>>> No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
>>> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.
>>
>> A po co chcesz odświeżyć?
>>
> Ten Plextor 256 chodzi już ze 2 lata z 70% zapełnieniem -
> profilaktycznie, żeby może miał lepszy performans.

Już inni pytali to nie będę męczył tematu.

>> dd to jeden sposób, tyle, że jak partycja niepełna jakoś istotnie to
>> nabijasz tym licznik zapisów również tam gdzie neitrzeba (gdzie nie ma
>> plików).
>>
> Takie sczytanie i przywrócenie kopii dysku aż tak go przeora? To nie
> musi być dd, jak pisałem, chodzi o to że nie chcę instalować OS od nowa.

Nie, ale niektóre osoby wydają się w tym temacie wrażliwe, więc po po
prstu informuję, że pewnie da się sprytniej. Mnie tam dd zadowala.

>> Możesz też użyć badblocks w trybie testu z zapisem "non-destructive",
> To coś jak testy Victorią?

Nie znam w praktyce Viktorii. Badblocks robi to tak, że czyta blok z
dysku (gdzieś go sobie zapamiętuje) a potem na miejsce z którego
przczytał zapisuje różne wzorce (patterns), stara się je odczytać, a
na koniec zapisuje ponownie co wcześniej sobie zapamiętał.

>> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
>> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
>> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)
>
> Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
> erase albo blkdiscard

A co ma do tego secure erase czy blok discard?

Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.

--
Marcin

_Master_

unread,
Jan 22, 2023, 3:57:19 AM1/22/23
to
W dniu 2023-01-21 o 23:02, pueblo pisze:

> A nie sądzę. Mi od dawna nie padł żaden. To że tobie padł, jeszcze tego
> nie oznacza :)

prze 30 lat zdołałem się nauczyć że wszystko się zużywa a najczęściej
padają dyski.

Ostatnio (miesiąc temu) padł mi GoodRam.

mam na biurku kilka terabajtowych HD którym już nie ufam bo mają swoje
lata. Traktuję je jako trzeci backup i miejsce na śmieci

PS. Ale masz backup tego dysku żeby nie stawiać od początku w razie awarii?


> Jak małym nakładem mogę przedłużyć żywot sprzętu,

Dyskowi SSD nic nie pomożesz. Młodszy nie będzie. A możesz nawet zaszkodzić.
Ostatnio przekładałem SSDeki w jednym laptopie, Okazała się że producent
zrobił takie gniazdo SSD które potrafiło "NIE STYKAĆ"
Być może ten good ram dokończyłem tym przekładaniem al już wcześniej nie
chciał się formatować.
Człowiek uczy się przez całe życie.
ucz się na błędach innych


Szkoda Twojego czasu. Chyba że jest bardzo tani. To zwracam honor ;-)


pueblo

unread,
Jan 22, 2023, 5:44:44 AM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 05:14, Marcin Debowski pisze:
https://wiki.archlinux.org/title/Solid_state_drive/Memory_cell_clearing
On occasion, users may wish to completely reset the SSD to the initial
"clean" state it was manufactured with, thus restoring it to its factory
default write performance

Co się podobno robi komendą ATA Secure Erase

Blksdiscard to jakaś moja idea zupełnie intuicyjna, bo zacząłem szukać
po tym jak zapytałem na grupie.

DD nigdy nie używałem, ale kojarzę z grupy. Uznałem, że jest to jedno z
wielu narzędzi do wykonania obrazu całego dysku i potem przywrócenia
wszystkiego z powrotem - po "odświeżaniu"
Użycie dd nie jest celem samym w sobie, czy też sposobem na to moje
odświeżanie. Operacja kopii i przywracania jest po prostu konieczna bo
założyłem, że odświeżanie skasuje dane, których nie chcę stracić, ani
instalować OS od nowa.
I teraz zasadnicze pytanie, które zadał "netx". Czy przywrócenie kopii
dysku dd, czy jakimkolwiek innym nadającym się softem nie zniweczy
efektu odświeżania?
Bo jak rozumiem, przywracanie kopii dysku jest to zapis każdego sektora
od początku do końca, bez względu czy to było wolne miejsce na źródłowej
partycji, czy obszar niespartycjonowany?

pueblo

unread,
Jan 22, 2023, 5:49:03 AM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 02:32, netx pisze:
Ok, rozumiem, ale ludzie pewnie często klonują dyski, albo przywracają
backupy na inny dysk, więc to nie powinien być jakiś wielki problem w
kontekście wydajności ssd po takich operacjach?

pueblo

unread,
Jan 22, 2023, 5:56:29 AM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 09:57, _Master_ pisze:

>
> Szkoda Twojego czasu. Chyba że jest bardzo tani. To zwracam honor ;-)
>
>
Rozumiem twoje zastrzeżenia, ale to jest pl.comp.pecet a ostrzegasz mnie
jakbym pisał na rec.dom.
Kąkutery mnie trochę interesują i czasami w wolnym czasie wykonuję
zupełnie niepotrzebne eksperymenty, czy też drążę temat z ciekawości.
No, może już nie tak często jak kiedyś.

pueblo

unread,
Jan 22, 2023, 6:09:19 AM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 02:25, pioruns pisze:
> On Sat, 21 Jan 2023 23:02:32 +0100, pueblo wrote:
>
>> A nie sądzę. Mi od dawna nie padł żaden. To że tobie padł, jeszcze tego
>> nie oznacza
>
> Zgadzam sie z opinia, ze wirujace z predkoscia 7200 obrotow na minute
> szklane talerze to najbardziej sie psujace urzadzenia w PC. Nie

Nie mam zamiaru się spierać - nie znam statystyk. Z drugiej strony
niczego lepszego nie ma i możliwe, że to co jest i jakie jest, i tak
jest naprawdę niezłe, jeśli chodzi % awaryjności.


> publicznie w postaci statystyki SMART (202 Percent_Lifetime_Remain), a do
> normalnej pracy wymaga korekcji bledow ECC bo inaczej by byla lipa juz po
> pierwszym odczytanym megabajcie. A teraz porownaj z procesorem czy

Tu też nie mam wystarczającej wiedzy, ale strzelam, że nie ma dużo
diwajsów w pecetach, który nie miałby jakiejś zaimplementowanej korekcji
błędów.

_Master_

unread,
Jan 22, 2023, 1:19:51 PM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 11:55, pueblo pisze:
> iepotrzebne eksperymenty, czy też drążę temat z ciekawości.

Tu ameryki nie odkryjesz. Pytanie wskazujące na Animkę która tylko może
zrobić sobie krzywdę grzebaniem. Wybacz ;-)

nie zdarzyło Ci się nigdy usiłować coś poprawiać i popsuć? mi się
zdarzyło. A nawet banalne rozebranie kompa może się skończyć
przynajmniej stratą wielu godzin.

Oprócz defragmentacji HDD nie słyszałem aby można było cokolwiek pomóc
dyskowi na dłuższa metę.

Może oprócz zadbania o temperaturę.

lekarstwem zawsze jest szykowanie jego następcy ;-)


2late

unread,
Jan 22, 2023, 2:06:07 PM1/22/23
to
Kiedys na jakis black friday kupilem 'Acronis True Image' - tanio. A
ostatnio tez dostalem ograniczona wersje 'Acronisa' razem z nowym dyskiem
ssd do laptopa. I tymze robilem backup moich SSD EVO potem trim i
przywrocenie z backupu. Problem polegal na tym ze te dyski (4) byly w RAID
0 i nie dalo sie inaczej zrobic trim jak skasowac RAID i przeleciec kazdy
dysk osobno. Dalej mam te dyski ale systemowy to od kilku lat NVMe. W sumie
dyski Samsung Evo 250GB SSD chodza od 2015 w RAID 0 i jakos nic sie nie
zepsulo. Komputera nie wylaczam.

Pozdrawiam
--
https://badzi0r.wordpress.com/
Stupidity, like virtue, is its own reward
2late™ Outspace Communication Inc.® 1999*2022©

Irokez

unread,
Jan 22, 2023, 2:31:28 PM1/22/23
to
W dniu 21.01.2023 o 12:12, PiteR pisze:
> in <news:63cbae3b$0$9593$6578...@news.neostrada.pl>
> user Irokez pisze tak:
>
>> To nie Samsung EVO.
>> Nie ruszaj
>
> a co Evu się dzieje?
>

a nie sprecyzowałem, EVO 840 miało problem ze spadkiem wydajności
https://www.anandtech.com/show/9196/samsung-releases-second-840-evo-fix

Mam 2 sztuki 500GB, ale po update firmware nie zauważam, zwłaszcza że w
laptopach serwisowych siedzą, rzadko używanych.

--
Irokez

pueblo

unread,
Jan 22, 2023, 4:27:22 PM1/22/23
to
W dniu 2023-01-22 o 19:19, _Master_ pisze:
> W dniu 2023-01-22 o 11:55, pueblo pisze:
>> iepotrzebne eksperymenty, czy też drążę temat z ciekawości.
>
> Tu ameryki nie odkryjesz.
Czyżby?

>Pytanie wskazujące na Animkę która tylko może
> zrobić sobie krzywdę grzebaniem. Wybacz ;-)
>
Nie ma problemu. Z pewnością mam do czynienia ze znawcą tematu, tylko
czekam aż się w końcu tą wiedzą podzielisz.

> nie zdarzyło Ci się nigdy usiłować coś poprawiać i popsuć? mi się
> zdarzyło. A nawet banalne rozebranie kompa może się skończyć
> przynajmniej stratą wielu godzin.
>
Jak ktoś lubi grzebać w kompach, to jak z bicza strzelił.


Marcin Debowski

unread,
Jan 22, 2023, 9:49:21 PM1/22/23
to
On 2023-01-22, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> W dniu 2023-01-22 o 05:14, Marcin Debowski pisze:
>> On 2023-01-21, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>
>>>
>>> Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
>>> erase albo blkdiscard
>>
>> A co ma do tego secure erase czy blok discard?
>>
>> Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
>> końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.
>>
>
> https://wiki.archlinux.org/title/Solid_state_drive/Memory_cell_clearing
> On occasion, users may wish to completely reset the SSD to the initial
> "clean" state it was manufactured with, thus restoring it to its factory
> default write performance
>
> Co się podobno robi komendą ATA Secure Erase
>
> Blksdiscard to jakaś moja idea zupełnie intuicyjna, bo zacząłem szukać
> po tym jak zapytałem na grupie.

Ok, chyba rozumiem.

> DD nigdy nie używałem, ale kojarzę z grupy. Uznałem, że jest to jedno z
> wielu narzędzi do wykonania obrazu całego dysku i potem przywrócenia
> wszystkiego z powrotem - po "odświeżaniu"
> Użycie dd nie jest celem samym w sobie, czy też sposobem na to moje
> odświeżanie. Operacja kopii i przywracania jest po prostu konieczna bo
> założyłem, że odświeżanie skasuje dane, których nie chcę stracić, ani
> instalować OS od nowa.
> I teraz zasadnicze pytanie, które zadał "netx". Czy przywrócenie kopii
> dysku dd, czy jakimkolwiek innym nadającym się softem nie zniweczy
> efektu odświeżania?
> Bo jak rozumiem, przywracanie kopii dysku jest to zapis każdego sektora
> od początku do końca, bez względu czy to było wolne miejsce na źródłowej
> partycji, czy obszar niespartycjonowany?

Można i tak i tak, ale jak chcesz wyczyścić całość to lepiej robić
kopię całego urządzenia, tj. dysku. Zakładam, że trochę z tego Linuksa
kumasz. Jeśli nie to daj znać jak coś nie będzie jasne.

Odpal jakiegoś Linuksa z dystrybucji live (np. ubuntu, debian, mint etc.).
Otwórz terminal, a dalej:
sudo -i
lsblk

Dostaniesz coś w tym stylu:
NAME MAJ:MIN RM SIZE RO TYPE MOUNTPOINT
sda 8:0 0 465.8G 0 disk
└─sda1 8:1 0 465.8G 0 part /data/0
sdb 8:16 0 476.9G 0 disk
├─sdb1 8:17 0 4G 0 part
└─sdb2 8:18 0 400G 0 part /

Zidentyfikuj swojego Plextora i dysk docelowy, gdzie będziesz chciał
umieścić kopię. sda, sdb, to są pełne urządzenia (dyski), sda1 etc. to
są partycje.

Jeśli dysk docelowy nie jest już podmontowany (MOUNTPOINT) to możesz
użyć file manager'a z dystrybucji live aby go podmontować. Zwykle po
lewej jest panel dostępnych urządzeń blokowych (dysków, napędów
optycznych etc.) i wystarczy kliknąć na urządzenie.

Jeśli z jakiegoś powodu nie ma takiego panelu, to (przyjmijmy tu, że
sda1 to Twója partycja docelowa, a sdb to Plextor):

mkdir /1
(gdzieś sobie utwórz jakiś katalog)

mount /dev/sda1 /1

Jeśli Pextor (jego parycje) jest podmontowany to go odmontuj:
umount /dev/sdb1 /dev/sdb2 (tu, w przykładzie u mnie)

dd if=/dev/sdb bs=2M status=progress of=/1/KopiaPlextora.img
(tylko się nie pomyl co jest if a co jest of, bo pozamiatane,
if-INput; of-OUTput)

Vuala, kopia gotowa.

Dla świętego spokoju możesz zrobić też
md5sum /dev/sdb /1/KopiaPlextora.img
powinny być identyczne

Odtworzenie z kopii:
dd of=/dev/sdb bs=2M status=progress if=/1/KopiaPlextora.img
(zamiana of na if i if na of)

Już.

--
Marcin

ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 4:34:32 AM1/23/23
to
Chopakici tu metlik w glowie robia.

po kolei:

1. Jak zrobisz dd (tak jak wielu nierozumnie uzywa) to dysk nie bedzie wiedzial ile z tego obrazu dysku jest uzyte a ile nie.
dd, zapisuje kazdy blok i kontroler mysli ze to jest uzyte miejsc epodczas gdy to miejsce w filesystemie jest nie uzyte i moglo by byc wykorzystane na wear levelling a nie jest.

2. Jak zuzyjesz dd to nalezy wolna przestrzen zapisac plikiem a nastepnie go skasowac pod systemem ktory poprawnie robi trim.

3. Sa metody na discardowanie (inna nazwa trim) blokow spod np. hdparm-a. Ale to mozna uzyc jak sie dyska czysci kompletnie a nastepnie instaluje system bez robienia obrazow.

procedura jest prosta:
Odpalasz live cd z linuxem
puszczasz benchmark disks
jak wydajnosc calego dysku jest szczytowa, masz dysk czysty.
Jak widac jakies dolki to znaczy ze kontroler nie mogl sobie tematu wear levelingu ogarnac i ma nieco zamieszania, mozna wtedy zrobic discard.
Jak dysk prawie caly ma wydajnosc jak po psie to nalezy dokonac discarda obowiazkowo.
Jak puscisz discarda to warto nieco poczekac i popuszczac benchmark zeby zobaczyc jak wydajnosc wzrasta. U mnie 128GB dysk sie czyscil jakies 5 minut.

Poszukaj se jakimi narzedziamui sie robi to pod winda, pod linuxem albo hdparm albo blkdiscard.
https://utcc.utoronto.ca/~cks/space/blog/linux/ErasingSSDsWithBlkdiscard

ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 4:41:04 AM1/23/23
to
Niedobrze radzisz.

Bez wchodzenia w detale:

1. SSD jak nie ma robionego poprawnie trima to mu wydajnosc i trwalosc spada
2. Winda robi trim kiepsko.
3. Linux robi trim kiepsko.
4. Puszczanie klona dysku i nie zrobienie potem baloon file i umozliwienie zrobienia trima to delikatnie mowiac noz w plecy dyska.
5. Popularna propaganda brzmi "usergupi, napewno pelny dysk mial". Co jest smieszne i straszne jednoczesnie.
6. Nawet jak user nie zapelni dyska to kiepski trim mu przynajmniej wydajnosc do smiesznych wartosci obnizy.
7. "Odswierzenie" polega na discardowaniu blokow w ssd. To jest szansa na to aby kontroler sobie uzmyslowil ze te zera co tam ktos lata temu za pomoca dd wrzucil to nie byly zera a pusta przestrzen.
8. Sytuacji kiedy trim nie ma szansy sie odbyc nawet w normalnie uzywanym systemie jest masa. dd jest jednym, fromat bez erase na starszych systemach jest drugim (nie wiem nawet czy dzisiejsze OS-y robia blkdiscard po zalozeniu partycji i jej formacie.


ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 4:49:05 AM1/23/23
to

> >> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
> >> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
> >> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)
> >
> > Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
> > erase albo blkdiscard
> A co ma do tego secure erase czy blok discard?
>
> Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
> końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.
>
Nikogo nigdzie nie prowadz. Bo widac ze nie bardzo rozumiesz o czym piszesz.

dd zapisze obraz dysku a kontroler dostanie informacje ze caly obszar zapisany przez dd jest teraz uzyty mimo ze zawiera pusta przestrzen w filesystemie.
Z powodu tego trim nawet jak dziala ok to nie zwolni tej przestrzeni, szczegolnie jak user zaufa metodzie sugerowanej i nie zapisze wiecej niz 70% dysku.
kontroler i tak bedzie zakladal ze caly dysk jest uzyty.

blkdiscard na uzywanym dysku resetuje mape uzycia dysku w kontrolerze. Stosuje sie go przy inicjalizacji od zera. Nie daje sie latwo uzyc przy dysku z danymi.

Po uzyciu blkdiscrd mozna uzyc normalnego instalatora systemu i bedzie z grubsza ok.

Jak sie jednak wtedy zrobi dd to nalezy zrobic po tym baloon file, skasowac je i uzyc trima. Wtedy jest szansa ze kontroler dysku dobrze zarzadzi uzyciem i pozostanie szybki.

PS
ssd w dobrym stanie ma plaska charakterystyke wydajnosci. Jesli na wykresie sa spadki to znaczy ze kontroler nie umial dobrze zarzadzic przestrzenia w przeszlosci. Metoda sprawdzenia jest trywialna.

Marcin Debowski

unread,
Jan 23, 2023, 5:01:11 AM1/23/23
to
On 2023-01-23, ptoki (ptoki) <sczy...@gmail.com> wrote:
>
>> >> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
>> >> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
>> >> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)
>> >
>> > Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
>> > erase albo blkdiscard
>> A co ma do tego secure erase czy blok discard?
>>
>> Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
>> końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.
>>
> Nikogo nigdzie nie prowadz. Bo widac ze nie bardzo rozumiesz o czym piszesz.

Przeczytaj wieczny, dyżurny mądralo najpierw cały wątek a potem się
wymądrzaj. Nie rozumiesz co człowiek chce zrobić, nie przeczytałeś
postów, w tym mojego pierwszego, ale tradycyjnie bębenek sobie podbic
próbujesz. Ekspert się k. znalazł, co nie potrafi sklecić treści z kilku
postów, ale do pouczania innych pierwszy.

--
Marcin

pueblo

unread,
Jan 23, 2023, 3:18:31 PM1/23/23
to
W dniu 2023-01-23 o 10:34, ptoki (ptoki) pisze:
> piątek, 20 stycznia 2023 o 15:51:44 UTC-6 pueblo napisał(a):
>> Poproszę o jakiś przepis.
>>
>> Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
>> mogę jakoś tego posklejać.
>> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
>> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
>> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
>> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
>> No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
>> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.
>
> Chopakici tu metlik w glowie robia.
>
> po kolei:
>
> 1. Jak zrobisz dd (tak jak wielu nierozumnie uzywa) to dysk nie bedzie wiedzial ile z tego obrazu dysku jest uzyte a ile nie.
> dd, zapisuje kazdy blok i kontroler mysli ze to jest uzyte miejsc epodczas gdy to miejsce w filesystemie jest nie uzyte i moglo by byc wykorzystane na wear levelling a nie jest.
>

Ja naprawdę nie upieram się przy dd.
Chodzi mi o to, że instalacja systemu wraz z całym bajzelm nie wchodzi w
grę i jestem zmuszony w ten czy inny sposób przywrócić wszystko jak było.
Mógłbym kombinować przywracając samą partycję, ale tam wchodzą w grę
jakieś sygnatury dysku, GUID partycji, kopie GPT, więc
najprawdopodobniej coś poszłoby nie tak.
Nie wiem, czy wszystkie programy do kopii dysków działają w ten sam
sposób, czyli przy przy przywracaniu zapisują dysk od A do Z bez względu
na zapełnienie w systemie plików. Pewnie tak.
A co, jeśli zmniejszę partycję, która jest teraz na dysku, maksymalnie
jak się da - powiedzmy że partycje będą stanowić 50% pojemności dysku.
Zrobię kopie dysku, potem discard czy co tam będę jeszcze chciał i
przywrócę taką kopię. Choćby tym dd - czy to przywracanie to będzie
nadal zapis dysku od A do Z dla kontrolera? Mimo, że połowa dysku była
bez systemu plików?

> 2. Jak zuzyjesz dd to nalezy wolna przestrzen zapisac plikiem a nastepnie go skasowac pod systemem ktory poprawnie robi trim.

To jest ten baloon file? W sumie pisałeś też, że ani win ani linux nie
robią poprawnie trimu.


>
> 3. Sa metody na discardowanie (inna nazwa trim) blokow spod np. hdparm-a. Ale to mozna uzyc jak sie dyska czysci kompletnie a nastepnie instaluje system bez robienia obrazow.

>
> procedura jest prosta:
> Odpalasz live cd z linuxem
> puszczasz benchmark disks
> jak wydajnosc calego dysku jest szczytowa, masz dysk czysty.
> Jak widac jakies dolki to znaczy ze kontroler nie mogl sobie tematu wear levelingu ogarnac i ma nieco zamieszania, mozna wtedy zrobic discard.
> Jak dysk prawie caly ma wydajnosc jak po psie to nalezy dokonac discarda obowiazkowo.
> Jak puscisz discarda to warto nieco poczekac i popuszczac benchmark zeby zobaczyc jak wydajnosc wzrasta. U mnie 128GB dysk sie czyscil jakies 5 minut.
>
> Poszukaj se jakimi narzedziamui sie robi to pod winda, pod linuxem albo hdparm albo blkdiscard.

Ok, ale dobrze rozumiem, że nie da się użyć tych narzędzi bez utraty danych?

pueblo

unread,
Jan 23, 2023, 3:18:36 PM1/23/23
to
W dniu 2023-01-23 o 11:01, Marcin Debowski pisze:
Ej, spokojnie. Wydaje mi się, że ptoki dobrze odczytał moje intencje.
Jest dobrze, o to chodziło, jest jakaś dyskusja, coś się dowiedziałem i
od ciebie i od niego.

pueblo

unread,
Jan 23, 2023, 3:18:40 PM1/23/23
to
W dniu 2023-01-23 o 03:49, Marcin Debowski pisze:
> On 2023-01-22, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:

>
> Można i tak i tak, ale jak chcesz wyczyścić całość to lepiej robić
> kopię całego urządzenia, tj. dysku. Zakładam, że trochę z tego Linuksa
> kumasz. Jeśli nie to daj znać jak coś nie będzie jasne.
>
> Odpal jakiegoś Linuksa z dystrybucji live (np. ubuntu, debian, mint etc.).
> Otwórz terminal, a dalej:
> sudo -i
> lsblk
[...]
>
> Już.
>

Dzięki za przepis, zapiszę sobie. Na razie pacjent mi uciekł spod noża.

Marcin Debowski

unread,
Jan 23, 2023, 6:20:31 PM1/23/23
to
Zły jestem na siebie, że wyciągnąłem go z kf bo, że leczy swoje
kompleksy na grupach to już wcześniej było wyraźnie widać. Natomiast
dla każdego, kto spróbwał choć odrobinę poczytać ten wątek było
wiadome, że raz, chcesz zrobić kopię, dwa, w miarę możliwości
"odświeżyć" dysk, trzy, odtworzyć kopię, cztery, uwolnić części dysku
nie zajęte przez system plików. Odniosłem się wyłącznie do części
robienia i odtwarzania kopii, bo w odnośnikach, które podawałaś miałeś
w zasadzie całą reszte. To się musiał wciąć i powymądrzać. No ale nic,
problem rozwiązany.

--
Marcin

ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 10:58:14 PM1/23/23
to
poniedziałek, 23 stycznia 2023 o 14:18:31 UTC-6 pueblo napisał(a):
> W dniu 2023-01-23 o 10:34, ptoki (ptoki) pisze:
> > piątek, 20 stycznia 2023 o 15:51:44 UTC-6 pueblo napisał(a):
> >> Poproszę o jakiś przepis.
> >>
> >> Parę razy widziałem na grupie różne informacje na ten temat, ale nie
> >> mogę jakoś tego posklejać.
> >> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
> >> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
> >> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
> >> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.
> >> No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
> >> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.
> >
> > Chopakici tu metlik w glowie robia.
> >
> > po kolei:
> >
> > 1. Jak zrobisz dd (tak jak wielu nierozumnie uzywa) to dysk nie bedzie wiedzial ile z tego obrazu dysku jest uzyte a ile nie.
> > dd, zapisuje kazdy blok i kontroler mysli ze to jest uzyte miejsc epodczas gdy to miejsce w filesystemie jest nie uzyte i moglo by byc wykorzystane na wear levelling a nie jest.
> >
> Ja naprawdę nie upieram się przy dd.
> Chodzi mi o to, że instalacja systemu wraz z całym bajzelm nie wchodzi w
> grę i jestem zmuszony w ten czy inny sposób przywrócić wszystko jak było.
> Mógłbym kombinować przywracając samą partycję, ale tam wchodzą w grę
> jakieś sygnatury dysku, GUID partycji, kopie GPT, więc
> najprawdopodobniej coś poszłoby nie tak.

Tak, to zrozumiale. Zero problemu z tym.

> Nie wiem, czy wszystkie programy do kopii dysków działają w ten sam
> sposób, czyli przy przy przywracaniu zapisują dysk od A do Z bez względu
> na zapełnienie w systemie plików. Pewnie tak.
> A co, jeśli zmniejszę partycję, która jest teraz na dysku, maksymalnie
> jak się da - powiedzmy że partycje będą stanowić 50% pojemności dysku.
> Zrobię kopie dysku, potem discard czy co tam będę jeszcze chciał i
> przywrócę taką kopię. Choćby tym dd - czy to przywracanie to będzie
> nadal zapis dysku od A do Z dla kontrolera? Mimo, że połowa dysku była
> bez systemu plików?

Po kolei.
DD samo w sobie nie jest zlym rozwiazaniem. Zle jest jak sie go uzyje i _potem_ nie zrobi w taki czy inny sposob blkdiscard na nieuzytym obszarze (czy to za pomoca trim czy innych sztuczek.

> > 2. Jak zuzyjesz dd to nalezy wolna przestrzen zapisac plikiem a nastepnie go skasowac pod systemem ktory poprawnie robi trim.
> To jest ten baloon file? W sumie pisałeś też, że ani win ani linux nie
> robią poprawnie trimu.

Baloon file to plik ktory tworzysz na systemie plikow ktory zajmie cala wolna powierzchnie a potem go skasujesz i spowodujesz trim.
Ten plik musi byc w praktyce zapisany w calosci. Nie moze to byc tzw sparse file bo to nie powoduje ani zapisu ani (najprawdopodobniej - tego nie jestem pewien) pelnego trim po skasowaniu

Czy linux robi trim dobrze? Mysle ze nie, Pisalem kiedys z gostkiem ktory to pisal i nawet on nie do konca rozumial co to narzedzie wypisuje/robi w kontekscie tego co robi system.
Czy windows robi to dobrze? Mysle ze nie. A przynajmniej nie zawsze.

ALE! Sadze ze dla przypadku kiedy zrobisz baloon file to trim moze nie zamotac sie i jednak przekazac informacje do kontrolera ze plik zostal skasowany i przestrzen jest nieuzyta.
Tu znowu detale sie licza. Mysle ze sparse file nie jest dobrze ogarniete trimem i pewnie pare innych scenariuszy zawodzi w rezultacie dyski zwalniaja nawet dzisiejsze i nawet dobrej jakosci korzystajace z nieszmaciatych kontrolerow.

Tak wiec najpierw test predkosci na calej powierzchni (moze byc probkami tak jak robi to Disks pod linuxem a potem ewentualne baloon filesy i trimy. Wtedy bedziesz wiedzial co sie dzieje i czy problem wogole wystepuje.

> >
> > 3. Sa metody na discardowanie (inna nazwa trim) blokow spod np. hdparm-a. Ale to mozna uzyc jak sie dyska czysci kompletnie a nastepnie instaluje system bez robienia obrazow.
>
> >
> > procedura jest prosta:
> > Odpalasz live cd z linuxem
> > puszczasz benchmark disks
> > jak wydajnosc calego dysku jest szczytowa, masz dysk czysty.
> > Jak widac jakies dolki to znaczy ze kontroler nie mogl sobie tematu wear levelingu ogarnac i ma nieco zamieszania, mozna wtedy zrobic discard.
> > Jak dysk prawie caly ma wydajnosc jak po psie to nalezy dokonac discarda obowiazkowo.
> > Jak puscisz discarda to warto nieco poczekac i popuszczac benchmark zeby zobaczyc jak wydajnosc wzrasta. U mnie 128GB dysk sie czyscil jakies 5 minut.
> >
> > Poszukaj se jakimi narzedziamui sie robi to pod winda, pod linuxem albo hdparm albo blkdiscard.
> Ok, ale dobrze rozumiem, że nie da się użyć tych narzędzi bez utraty danych?

Jak puscisz discard z hdparm albo blkdiscard to trudno nie utracic danych. Jak zrobisz baloon file to latwiej.
ALE! W praktyce kiepska wydajnosc i trwalosc bedzie na wiekszosci dysku. W praktyce lepiej zrobic wtedy dd z zaafektowanego dysku na backup, wykonac blkdiscard na calym zaafektowanym dysku, sprawdzic ze pomoglo, wykonac dd spowrotem, uruchomic dysk i zobaczyc czy wszystko dziala i nastepnie zrobic baloon file i go skasowac. Wykonac trim. I ponowic test disksem.

A praktycznie prosciej pierwsza czesc ominac przez po prostu kupienie nowego ssd, skopiowanie dd tego starego, uruchomienie systemu ze starego, wykonanie balonfile i jego skasowanie. A stary dysk uzyc w innym kompie lub do innych celow.

A nowy monitorowac czy wydajnosc mu nie spada.

ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 11:03:10 PM1/23/23
to
poniedziałek, 23 stycznia 2023 o 17:20:31 UTC-6 Marcin Debowski napisał(a):
> On 2023-01-23, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> > W dniu 2023-01-23 o 11:01, Marcin Debowski pisze:
> >> On 2023-01-23, ptoki (ptoki) <sczy...@gmail.com> wrote:
> >>>
> >>>>>> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
> >>>>>> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
> >>>>>> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)
> >>>>>
> >>>>> Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
> >>>>> erase albo blkdiscard
> >>>> A co ma do tego secure erase czy blok discard?
> >>>>
> >>>> Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
> >>>> końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.
> >>>>
> >>> Nikogo nigdzie nie prowadz. Bo widac ze nie bardzo rozumiesz o czym piszesz.
> >>
> >> Przeczytaj wieczny, dyżurny mądralo najpierw cały wątek a potem się
> >> wymądrzaj. Nie rozumiesz co człowiek chce zrobić, nie przeczytałeś
> >> postów, w tym mojego pierwszego, ale tradycyjnie bębenek sobie podbic
> >> próbujesz. Ekspert się k. znalazł, co nie potrafi sklecić treści z kilku
> >> postów, ale do pouczania innych pierwszy.
> >>
> > Ej, spokojnie. Wydaje mi się, że ptoki dobrze odczytał moje intencje.
> > Jest dobrze, o to chodziło, jest jakaś dyskusja, coś się dowiedziałem i
> > od ciebie i od niego.
> Zły jestem na siebie, że wyciągnąłem go z kf bo, że leczy swoje
> kompleksy na grupach to już wcześniej było wyraźnie widać. Natomiast

Fajnie ze robisz mi psycho analize. Na tym tez sie nie do konca znasz. Tak jak nie zrozumiales intencji watkotworcy
tak na temat wear levelingu wiesz to co gdzies tam dawno temu popisano tyle ze nieprawde.

> dla każdego, kto spróbwał choć odrobinę poczytać ten wątek było
> wiadome, że raz, chcesz zrobić kopię, dwa, w miarę możliwości
> "odświeżyć" dysk, trzy, odtworzyć kopię, cztery, uwolnić części dysku
> nie zajęte przez system plików. Odniosłem się wyłącznie do części
> robienia i odtwarzania kopii, bo w odnośnikach, które podawałaś miałeś
> w zasadzie całą reszte. To się musiał wciąć i powymądrzać. No ale nic,
> problem rozwiązany.
>

Czy problem rozwiazany to sie okaze po zrobieniu benchmarka.

A proponowanie komus dd bez trima nieuzytej przestrzeni jest delikatnie mowiac zabiciem dyska.

Jest to rownowazne zapisaniem go calego do pelna (o ile dd zostanie wykonany na calym obszarze) i tak pozostawieniu.
Niby o tym wiesz ale nie do konca bo zaproponowales takie rozwiazanie osobie ktora prosi o rade. I dales rade zla.

ptoki (ptoki)

unread,
Jan 23, 2023, 11:10:05 PM1/23/23
to
poniedziałek, 23 stycznia 2023 o 04:01:11 UTC-6 Marcin Debowski napisał(a):
> On 2023-01-23, ptoki (ptoki) <sczy...@gmail.com> wrote:
> >
> >> >> ale ponownie, dla ssd to nabije Ci licznik jeszcze bardziej niż w
> >> >> przypadku gołego dd. Zaleta taka, że nie musisz mieć innego urządzenia
> >> >> do zrobienia kopii. Ale ja bym jednak miał :)
> >> >
> >> > Wiedziałem, że nic nie wiem. Typowałem, że wystarczy zrobić secure
> >> > erase albo blkdiscard
> >> A co ma do tego secure erase czy blok discard?
> >>
> >> Słuchaj, ja Cię mogę spokojnie z takim dd poprowadzić, ale nie do
> >> końca rozumiem co właściwie chcesz zrobić.
> >>
> > Nikogo nigdzie nie prowadz. Bo widac ze nie bardzo rozumiesz o czym piszesz.
> Przeczytaj wieczny, dyżurny mądralo najpierw cały wątek a potem się
> wymądrzaj. Nie rozumiesz co człowiek chce zrobić, nie przeczytałeś

przeczytalem i zrozumialem o co chodzi watkotworcy i wyczytalem Twoja rade ktora jest szkodliwa.

> postów, w tym mojego pierwszego, ale tradycyjnie bębenek sobie podbic
> próbujesz. Ekspert się k. znalazł, co nie potrafi sklecić treści z kilku
> postów, ale do pouczania innych pierwszy.
>

Ja sie ekspertem nie nazwalem. Ale widze ze informacje jakie przekazalem sprawily ze ty mni nim nazywasz.

Sprobuj podyskutowac na temat techniczny a nie fandzol ad personam.

Polecam zrobic benchmarka swoich ssd. Zacznij od starszych. Popuszczaj disks (moze byc inny byle skanowal cala przestrzen) i zobacz czy wydajnosc odczytu masz caly czas sufitowa.
Daj znac jak ci dyski sobie radza jesli chcesz.

U siebie przerabiam nieco sztuk i srednio 80% wszystkich a w praktyce 100% uzytkownikowych cierpi na taka przypadlosc. Probke mam narazie w pojedynczej setce dyskow. od 64GB po 2TB. Windy i linuxy.

A pueblo se wybada na wlasna reke i osadzi czy moje rady mu pomogly czy nie.

pioruns

unread,
Jan 24, 2023, 9:40:12 AM1/24/23
to
On Mon, 23 Jan 2023 19:58:12 -0800 (PST), ptoki (ptoki) wrote:

> Czy linux robi trim dobrze? Mysle ze nie, Pisalem kiedys z gostkiem
> ktory to pisal i nawet on nie do konca rozumial co to narzedzie
> wypisuje/robi w kontekscie tego co robi system.

TRIM w Linux dziala bardzo dobrze. Obecnie nie zaleca sie uzywac discarda
dynamicznego, nie jest on domyslna opcja (nie wiem czy kiedykolwiek byla).
Bo byc moze o tej opcji mowisz, ze nie jest ona zbyt dobra. TRIM przy
kazdym skasowaniu pliku degraduje predkosc, teraz sie tego nie uzywa.
Wystarczy TRIM raz na tydzien calej partycji.

$ systemctl status fstrim.timer
○ fstrim.timer - Discard unused blocks once a week
Loaded: loaded (/lib/systemd/system/fstrim.timer; disabled; preset:
enabled)
Active: inactive (dead)
Trigger: n/a
Triggers: ● fstrim.service
Docs: man:fstrim

Usluga zainstalowana w systemie, nic nie trzeba robic, raz na tydzien
zrobi o tak:
$ sudo fstrim -va
/home: 295.6 GiB (317382475776 bytes) trimmed on /dev/sda1
/boot/efi: 477.6 MiB (500793344 bytes) trimmed on /dev/nvme0n1p1
/boot: 369.4 MiB (387351552 bytes) trimmed on /dev/nvme0n1p2
/mnt/ssd: 340.1 GiB (365226168320 bytes) trimmed on /dev/nvme0n1p4
/: 13.4 GiB (14387773440 bytes) trimmed on /dev/nvme0n1p3

Wszystkie partycje i dyski przejechane jedna komenda, cale niezajete
miejsce zostaje uwolnione. Ten dysk tutaj systemowy jest klonowany zgadnij
czym - dd, i dziala swietnie. Linux mowi dyskowi co ma usunac - czyli cale
wolne miejsce na partycjach i poza nimi, zostaja tylko uzywane bloki gdzie
sa prawdziwe dane wedle systemu plikow.
Zadnych baloon file ani innych akrobacji nie trzeba robic. Ponadto, Linux
pamieta co strimowal w danej sesji a czego nie, i ponowne wywolanie fstrim
w tej samej sesji odbywa sie blyskawicznie, bo nie ma co robic.
Nie wiem czy Windows takie triki robi, tam chyba nadal kroluje discard po
kazdym skasowaniu pliku, lol.

pueblo

unread,
Jan 25, 2023, 5:34:17 AM1/25/23
to
W dniu 2023-01-24 o 15:40, pioruns pisze:
> On Mon, 23 Jan 2023 19:58:12 -0800 (PST), ptoki (ptoki) wrote:
>
>> Czy linux robi trim dobrze? Mysle ze nie, Pisalem kiedys z gostkiem
>> ktory to pisal i nawet on nie do konca rozumial co to narzedzie
>> wypisuje/robi w kontekscie tego co robi system.
>
> TRIM w Linux dziala bardzo dobrze. Obecnie nie zaleca sie uzywac discarda
> dynamicznego, nie jest on domyslna opcja (nie wiem czy kiedykolwiek byla).
> Bo byc moze o tej opcji mowisz, ze nie jest ona zbyt dobra. TRIM przy
> kazdym skasowaniu pliku degraduje predkosc, teraz sie tego nie uzywa.
> Wystarczy TRIM raz na tydzien calej partycji.
>
> $ systemctl status fstrim.timer
> ○ fstrim.timer - Discard unused blocks once a week
> Loaded: loaded (/lib/systemd/system/fstrim.timer; disabled; preset:
> enabled)
> Active: inactive (dead)
> Trigger: n/a
> Triggers: ● fstrim.service
> Docs: man:fstrim
>

Ok, widzę, że zdania są podzielone, więc odpuszczę na razie większe
eksperymenty.
Spróbuję tylko użyć w takim razie tego fstrim z bootowalnego minta. To
raczej nie zaszkodzi, prawda?
Fstrim /dev/sdX wystarczy, żeby zajął się całym dyskiem, żadne inne
opcje niepotrzebne?
Swoją drogą ten dysk, czy laptop miał dziwną przypadłość. Testowałem go
po zakupie paroma benchmarkami i spod WinPe Strelca miał te deklarowane
parametry R/W w okolicach 500 Mib/s
Po tym jak zainstalowałem tam win10 za każdym razem zapis wypadał niemal
o połowę wolniej - znaczy test spod zainstalowanego windowsa. Specjalnie
upewniałem się, czy żadne inne procesy nie obciążają w tym czasie CPU,
czy dysku, wyłączałem defendera - i tak było wolniej niż spod
bootowanego z pena systemu. Wszystkie sterowniki też wydawały się ok.

Marcin Debowski

unread,
Jan 25, 2023, 6:09:31 AM1/25/23
to
On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> Spróbuję tylko użyć w takim razie tego fstrim z bootowalnego minta. To
> raczej nie zaszkodzi, prawda?
> Fstrim /dev/sdX wystarczy, żeby zajął się całym dyskiem, żadne inne
> opcje niepotrzebne?

fstrim działa na podmontowanym systemie plików. Całym dyskiem się nie
zajmie.

--
Marcin

pueblo

unread,
Jan 25, 2023, 6:31:19 AM1/25/23
to
W dniu 2023-01-25 o 12:07, Marcin Debowski pisze:
Jeżeli partycje zajmują całą dostępną przestrzeń, to na prawie na jedno
wyjdzie?

Marcin Debowski

unread,
Jan 25, 2023, 6:56:26 AM1/25/23
to
On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> W dniu 2023-01-25 o 12:07, Marcin Debowski pisze:
>> On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>>> Spróbuję tylko użyć w takim razie tego fstrim z bootowalnego minta. To
>>> raczej nie zaszkodzi, prawda?
>>> Fstrim /dev/sdX wystarczy, żeby zajął się całym dyskiem, żadne inne
>>> opcje niepotrzebne?
>>
>> fstrim działa na podmontowanym systemie plików. Całym dyskiem się nie
>> zajmie.
>>
> Jeżeli partycje zajmują całą dostępną przestrzeń, to na prawie na jedno
> wyjdzie?

Praktycznie tak. Chyba, że zechcesz zostawić jakiś nieprzydzielony obszar
właśnie ze względu na specifikę ssd. Co to jest za system plików?

--
Marcin

pueblo

unread,
Jan 25, 2023, 7:08:06 AM1/25/23
to
W dniu 2023-01-25 o 12:56, Marcin Debowski pisze:
> On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:

>>>
>>> fstrim działa na podmontowanym systemie plików. Całym dyskiem się nie
>>> zajmie.
>>>
>> Jeżeli partycje zajmują całą dostępną przestrzeń, to na prawie na jedno
>> wyjdzie?
>
> Praktycznie tak. Chyba, że zechcesz zostawić jakiś nieprzydzielony obszar
> właśnie ze względu na specifikę ssd. Co to jest za system plików?
>

Ntfs. Windows 10. GPT.
Pewnie są tam jakieś skrawki do 1 MB nieprzydzielone, bo w pewnym
momencie, po jakiejś aktualizacji Win10 sam sobie zrobił na końcu
partycję restore.

m4rkiz

unread,
Jan 25, 2023, 11:52:57 AM1/25/23
to
W dniu 20.01.2023 o 22:51, pueblo pisze:
> Poproszę o jakiś przepis.

nie ruszać jeżeli wydajność jest zbliżona do oczekiwanej, każde grzebanie zmniejsza ilość
zapisów i nie oferuje nic ciekawego o ile soft kontrolera nie ma bugów

więcej sensu ma wgranie najnowszego firmware i upewnienie się że trim jest włączony i
działa niż przepisywanie zawartości

> Chcę zrobić kopię całego dysku - chyba użyję Image for Windows z
> bootowalnego Strelca. Mogę spróbować też tego dd z linuxa, jeśli nie ma
> tam żadnych niuansów i poleceniem znalezionym w necie uda się zrobić
> kopię i innym ją "wgrać" z powrotem.

stosuję to z powodzeniem jako backup systemu, na dysku nvme partycja o okrągłych
rozmiarach z systemem szyfrowanym veracryptem, na dołączanym okazjonalnie dysku ssd sata
kopia za pomocą dd

> No to co zrobić takiemu ssd, żeby go "odświeżyć"? Raczej nic się z nim
> złego nie dzieje, więc to profilaktycznie.

kontroler powinien sobie sam poradzić, jak chcesz się koniecznie bawić to raczej sprawdź
czy systemowy defragmentator widzi dysk jako ssd i go 'optymalizuje'*, ew. zadbaj o wolne
miejsce za pomocą sdelete -z jeżeli wydaje ci się że powinno być szybciej

ztcw kontroler sam dba o przepisanie komórek które mogą być problematyczne (biorąc pod
uwagę 'czas' od ostatniego zapisu, ilość wykonywanych korekt podczas odczytu etc., miałem
o tym fajny artykuł ale nie mogę znaleźć)


*(For SSD(s) optimization is basically running "Trim" which frees up the space / blocks
which previous contain a file or part of a file that was deleted but Trim has yet to make
it available for reuse. )

m4rkiz

unread,
Jan 25, 2023, 12:00:18 PM1/25/23
to
W dniu 22.01.2023 o 11:49, pueblo pisze:
> Ok, rozumiem, ale ludzie pewnie często klonują dyski, albo przywracają
> backupy na inny dysk, więc to nie powinien być jakiś wielki problem w
> kontekście wydajności ssd po takich operacjach?

klonowanie czy przywracanie softem które przeniesie tylko i wyłącznie dane to nie to samo
co zapuszczenie dd które zapisze całą powierzchnię 1:1 (o ile klonujesz dysk tej samej
wielkości)

PiteR

unread,
Jan 25, 2023, 6:05:14 PM1/25/23
to
in <news:63cd8f0d$0$19609$6578...@news.neostrada.pl>
user Irokez pisze tak:

>> a co Evu się dzieje?
>>
>
> a nie sprecyzowałem, EVO 840 miało problem ze spadkiem wydajności
> https://www.anandtech.com/show/9196/samsung-releases-second-840-evo-fix

aha, w starożytnych 840, bo zabałem się że w moich też.

"Meanwhile for the longer term, Samsung has since moved on to 3D-VNAND in newer drives"

--
drobne programy

https://www.irfanview.com https://vivaldi.com
https://www.faststone.org https://www.veracrypt.fr

Marcin Debowski

unread,
Jan 25, 2023, 7:53:08 PM1/25/23
to
Jak chcesz zostawić jakąś część dysku bez przydziału (overprovisioning,
5-20%) to możesz to zrobić. Na pewno to nie zaszkodzi, choć opinie są
takie, że we współczesnych ssd nie jest to niezbędne.

Wtedy weź sobie:

1) skurcz tę partycję z ntfs pod windows (pod Linuksem tez można, ale
tak będzie najprościej);

2) zrób jej kopie pod Linkuksem (np. dd, ale obraz samej partycji, nie
całego dysku);

3) zapisz sobie wszystkie ustawienia z gpt co by móc odtworzyć - nie mam
doświadczenia z gpt, ale zakładam, że ręcznie odtworzenie wystarczy (pod
linuksem zapisz sobie wynik sudo fdisk -l);

4) zrób blkdiscard na całym dysku, z opcją -s (secure) jeśli dysk
obsługuje;

5) odtwórz ręcznie strukturę partycji gpt (sfdisk lub inny pozwalający
dokładnie definiować granice etc.) - robienie tego ręcznie będzie miało
taką zaletę, że zostaną zapisane tylko te sektory które są niezbędne;

6) przebutuj, bo czasami tablice partycje dla dysku nie są aktualizowane
w jądrze;

7) przekopiuj obraz ntfs z powrotem na dysk;

8) i teraz trzeba ztrimować dysk pod tym ntfs. Niby fstrim to robi, ale jak
sprawdzam u siebie to zawsze uwalnia tyle samo więc coś wydaje się być
nie tak.

--
Marcin

pueblo

unread,
Jan 27, 2023, 2:58:42 PM1/27/23
to
W dniu 2023-01-26 o 01:53, Marcin Debowski pisze:
> On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:


Już wcześniej sam pomyślałem o takim rzeźbieniu jakie proponujesz, ale
miałem i mam obawy, czy nie pominę jakiejś informacji i zmieni się
sygnatura dysku, jakieś id, czy guid partycji - i się zrobi kaszana,
windows zdeaktywuje itp. No nie jestem biegły w tych niuansach dyskowych.

Ale spróbuję, tylko z pewną modyfikacją.

Tak to wygląda teraz
fdisk -l

Disk /dev/sda: 238.49 GiB, 256060514304 bytes, 500118192 sectors
Disk model: PLEXTOR PX-256M8
Units: sectors of 1 * 512 = 512 bytes
Sector size (logical/physical): 512 bytes / 512 bytes
I/O size (minimum/optimal): 512 bytes / 512 bytes
Disklabel type: gpt


Device Start End Sectors Size Type
/dev/sda1 2048 206847 204800 100M EFI System
/dev/sda2 206848 239615 32768 16M Microsoft reserved
/dev/sda3 239616 499074452 498834837 237.9G Microsoft basic data
/dev/sda4 499075072 500115455 1040384 508M Windows recovery environment

>
> Wtedy weź sobie:
>
> 1) skurcz tę partycję z ntfs pod windows (pod Linuksem tez można, ale
> tak będzie najprościej);
>
> 2) zrób jej kopie pod Linkuksem (np. dd, ale obraz samej partycji, nie
> całego dysku);
>
> 3) zapisz sobie wszystkie ustawienia z gpt co by móc odtworzyć - nie mam
> doświadczenia z gpt, ale zakładam, że ręcznie odtworzenie wystarczy (pod
> linuksem zapisz sobie wynik sudo fdisk -l);
>

Tu bym zrobił tak, że zmniejszę na maksa sda3 i przesunę do niej sda4
A potem tak
dd if=/dev/sda of=Kopia.backup count=??
I tu mam małe niewiadome
Czy w count wpisać po prostu ostatni sector sda4 jaki mi pokaże fdisk
-l(oczywiście po zmniejszeniu i przesunięciu partycji j.w.) Pytam, czy
dd liczy tak samo sektory, jak fdisk? Nie chciałbym się przekonać, że
dla jednego to są logiczne, a dla drugiego fizyczne.
Opcja bs w dd.
Domyślnie jest to 512, więc taka powinna zostać? W tym przypadku sektor
fizyczny jest taki sam jak logiczny, ale co by było gdyby dysk miał
sektory fizyczne 4096 - trzeba by ustawiać bs=4096?

> 4) zrób blkdiscard na całym dysku, z opcją -s (secure) jeśli dysk
> obsługuje;
>
Jak już się bawić to na całego. Zrobię jeszcze Ata secure erase przez
hdparm, tylko nie wiem co pierwsze - to, czy blkdiscard?

> 5) odtwórz ręcznie strukturę partycji gpt (sfdisk lub inny pozwalający
> dokładnie definiować granice etc.) - robienie tego ręcznie będzie miało
> taką zaletę, że zostaną zapisane tylko te sektory które są niezbędne;
>

No i tu jest mały problem, bo gpt ma zapasową kopię w ostatnich 34
sektorach dysku, które nie zostaną uwzględnione w pliku obrazu.
Dd chyba nie umie skopiować do obrazu zakresu sektorów niestartującego
od 0? Gdyby mógł, to bym zrobił po prostu kopię tych kilkudziesięciu
ostatnich sektorów dysku.
Nie wiem, co się stanie, jak przywrócę partycje z pliku obrazu. Czy
kopia GPT się sama odtworzy, jeśli jej nie będzie? Może uda mi się
czegoś nie spaprać i skopiuje wcześniej te ostatnie sektory jakimś
edytorem i je przywrócę osobno, żeby były identycznie jak wcześniej.
> 6) przebutuj, bo czasami tablice partycje dla dysku nie są aktualizowane
> w jądrze;
>
> 7) przekopiuj obraz ntfs z powrotem na dysk;

Czyli zrobiłbym to tak:
dd if=Kopia.backup of=/dev/sda count=X(taki sam jak przy tworzeniu obrazu)
Będzie dobrze?

W mojej modyfikacji twojego przepisu zakładam, że nie ma różnicy w
sposobie zapisu przywracanego obrazu w obu przypadkach - czyli z backupu
partycji przez dd i backupu takiego jak sobie wymyśliłem, czyli od
sektora A do B.(więcej niż jedna partycja) Rozmiarowo będzie to mniej
niż 1GB więcej do backup/restore.
Zostanie mi tylko przesunąć sda4 i rozszerzyć sda3 identycznie, jak było
na samym początku

> 8) i teraz trzeba ztrimować dysk pod tym ntfs. Niby fstrim to robi, ale jak
> sprawdzam u siebie to zawsze uwalnia tyle samo więc coś wydaje się być
> nie tak.
>
Czyli co - nie użyć wtedy fstrim pod mintem?

Olek

unread,
Jan 28, 2023, 6:47:20 AM1/28/23
to
W dniu 27.01.2023 o 19:58, pueblo pisze:
> Czyli co - nie użyć wtedy fstrim pod mintem?

Mamy XXI wiek.
Wystarczy zrobić obraz partycji Clonezillą, która jest sprytna na tyle,
że wie które bloki są zajęte przez system plików. Tak, NTFS też rozumie.
Tworząc obraz, zapisuje tylko zajęte bloki.
Dzięki temu, podczas wgrywania danych z powrotem na SSD, nie są w ogóle
angażowane wolne komórki pamięci SSD.

Po wgraniu obrazu na SSD nie ma powodu robić żadnych baloon file, TRIM itd.
--
Olek

Marcin Debowski

unread,
Jan 31, 2023, 9:11:30 PM1/31/23
to
On 2023-01-27, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
> W dniu 2023-01-26 o 01:53, Marcin Debowski pisze:
>> On 2023-01-25, pueblo <nom...@nomail.pl> wrote:
>
>
> Już wcześniej sam pomyślałem o takim rzeźbieniu jakie proponujesz, ale
> miałem i mam obawy, czy nie pominę jakiejś informacji i zmieni się
> sygnatura dysku, jakieś id, czy guid partycji - i się zrobi kaszana,
> windows zdeaktywuje itp. No nie jestem biegły w tych niuansach dyskowych.

blkid Twoim przyjacielem.
blkid > moje_hdd_id
zapisze obecne na maszynie urządzenia blokowe z ich id do pliku

> Ale spróbuję, tylko z pewną modyfikacją.
>
> Tak to wygląda teraz
> fdisk -l
>
> Disk /dev/sda: 238.49 GiB, 256060514304 bytes, 500118192 sectors
> Disk model: PLEXTOR PX-256M8
> Units: sectors of 1 * 512 = 512 bytes
> Sector size (logical/physical): 512 bytes / 512 bytes
> I/O size (minimum/optimal): 512 bytes / 512 bytes
> Disklabel type: gpt
>
>
> Device Start End Sectors Size Type
> /dev/sda1 2048 206847 204800 100M EFI System
> /dev/sda2 206848 239615 32768 16M Microsoft reserved
> /dev/sda3 239616 499074452 498834837 237.9G Microsoft basic data
> /dev/sda4 499075072 500115455 1040384 508M Windows recovery environment

Jakoś przegapiłem/zapomniałem, że to dysk systemowy m.in, ale to w sumie
tylko trochę więcej grzebania.

>>
>> Wtedy weź sobie:
>>
>> 1) skurcz tę partycję z ntfs pod windows (pod Linuksem tez można, ale
>> tak będzie najprościej);
>>
>> 2) zrób jej kopie pod Linkuksem (np. dd, ale obraz samej partycji, nie
>> całego dysku);
>>
>> 3) zapisz sobie wszystkie ustawienia z gpt co by móc odtworzyć - nie mam
>> doświadczenia z gpt, ale zakładam, że ręcznie odtworzenie wystarczy (pod
>> linuksem zapisz sobie wynik sudo fdisk -l);
>>
>
> Tu bym zrobił tak, że zmniejszę na maksa sda3 i przesunę do niej sda4
> A potem tak
> dd if=/dev/sda of=Kopia.backup count=??
> I tu mam małe niewiadome
> Czy w count wpisać po prostu ostatni sector sda4 jaki mi pokaże fdisk
> -l(oczywiście po zmniejszeniu i przesunięciu partycji j.w.) Pytam, czy
> dd liczy tak samo sektory, jak fdisk? Nie chciałbym się przekonać, że
> dla jednego to są logiczne, a dla drugiego fizyczne.

Nie musisz dawać count. Wtedy przekopiuje Ci całe urządznie blokowe lub
jego partycję. Jak chcesz zrobić np. dla bezpieczeństwa pełny dysk to
też się potem da manipulować partycjami w sensie ich montowania etc.
Zainteresuj się programikiem kpartx.

> Opcja bs w dd.
> Domyślnie jest to 512, więc taka powinna zostać? W tym przypadku sektor
> fizyczny jest taki sam jak logiczny, ale co by było gdyby dysk miał
> sektory fizyczne 4096 - trzeba by ustawiać bs=4096?

Nigdy nie przywiązywałem do tego znaczenia innego niż prędkości
kopiowania (w kontekście kopiowania). ZCW to dd nie dopełnia w żaden
sposób różnicy (jeśli np. wielkość dysku mod bs nie jest zero). bs to MZ
tylko wielkość bufora alokowanego oraz zmienna pozwalająca sterować ile
i jakie wielkie na raz.

>> 4) zrób blkdiscard na całym dysku, z opcją -s (secure) jeśli dysk
>> obsługuje;
>>
> Jak już się bawić to na całego. Zrobię jeszcze Ata secure erase przez
> hdparm, tylko nie wiem co pierwsze - to, czy blkdiscard?
>
>> 5) odtwórz ręcznie strukturę partycji gpt (sfdisk lub inny pozwalający
>> dokładnie definiować granice etc.) - robienie tego ręcznie będzie miało
>> taką zaletę, że zostaną zapisane tylko te sektory które są niezbędne;
>>
>
> No i tu jest mały problem, bo gpt ma zapasową kopię w ostatnich 34
> sektorach dysku, które nie zostaną uwzględnione w pliku obrazu.

Dlatego sugeruję aby wklepać tablicę ręcznie. Chyba nie sądzisz, że taki
sfdisk zapomni o zapasowej kopii? A jak będzisz się starał skopiować
newralgiczne obszary, to musisz wiedzieć które. Przez "ręcznie" rozumiem
definiowanie pod sfdisk (dodaj partycvje etc.) a nie grzebanie w
partycji na poziomie dysku.

> Dd chyba nie umie skopiować do obrazu zakresu sektorów niestartującego
> od 0? Gdyby mógł, to bym zrobił po prostu kopię tych kilkudziesięciu
> ostatnich sektorów dysku.

Widzi całe urządzenie więc dlaczego nie?

> Nie wiem, co się stanie, jak przywrócę partycje z pliku obrazu. Czy
> kopia GPT się sama odtworzy, jeśli jej nie będzie? Może uda mi się

sama się nie odtworzy, ale jak kopiujesz wszystko to masz wszystko

> czegoś nie spaprać i skopiuje wcześniej te ostatnie sektory jakimś
> edytorem i je przywrócę osobno, żeby były identycznie jak wcześniej.
>> 6) przebutuj, bo czasami tablice partycje dla dysku nie są aktualizowane
>> w jądrze;
>>
>> 7) przekopiuj obraz ntfs z powrotem na dysk;
>
> Czyli zrobiłbym to tak:
> dd if=Kopia.backup of=/dev/sda count=X(taki sam jak przy tworzeniu obrazu)
> Będzie dobrze?

j.w. :)

> W mojej modyfikacji twojego przepisu zakładam, że nie ma różnicy w
> sposobie zapisu przywracanego obrazu w obu przypadkach - czyli z backupu
> partycji przez dd i backupu takiego jak sobie wymyśliłem, czyli od
> sektora A do B.(więcej niż jedna partycja) Rozmiarowo będzie to mniej
> niż 1GB więcej do backup/restore.
> Zostanie mi tylko przesunąć sda4 i rozszerzyć sda3 identycznie, jak było
> na samym początku
>
>> 8) i teraz trzeba ztrimować dysk pod tym ntfs. Niby fstrim to robi, ale jak
>> sprawdzam u siebie to zawsze uwalnia tyle samo więc coś wydaje się być
>> nie tak.
>>
> Czyli co - nie użyć wtedy fstrim pod mintem?

Spóbować można, ale u mnie coś jakby nie działa.

--
Marcin
0 new messages