نقد و آسیب شناسی صفحه کلید استاندارد فارسی

84 views

Skip to first unread message

Amir Farsi

unread,

Jan 27, 2017, 8:03:20 AM1/27/17

to محاسبات فارسی‎

سلام دوستان.

در طول مدتهای زیادی که از تدوین استاندارد ملی ایران برای صفحه کلید رایانه میگذرد تغییرات زیادی در زمینه سیستم عامل ها و کارکردها و شیوه کارکردشان به وجود آمده است. همچنین بسیاری از افراد با آن کار کرده اند و ایراداتی را به آن وارد دانسته اندو البتّه تلاش عوامل تدوین کننده استاندارد در تدوین یک استاندارد جامع و کارآمد بسیار قابل تقدیر است و ایردات وارده از سوی ما و شما هرگز مانع از ارزشمندی کار این دوستان گرامی(مثل آقایان اسفهبد) نمیباشد.

شاید یکی از دلایل کم بودن تمایل کاربران به استفاده از صفحه کلید استاندارد، همین ایرادات باشد. به هر حال هر محصولی یا خدماتی، هرچقدر هم که کامل باشد، مقداری ایراد دارد یا دست کم جایی برای بهبود عملکردش دارد. اساسا به همین دلیل نسخه های جدیدتر نرم افزارها، استانداردها، یا حتّی محصولات صنعتی و... ایجاد میشوند.

حال سوال من از افرادی که این گروه را دنبال میکنند، این است که چه اشکالی، یا کاری برای بهبود عملکرد استاندارد فوق به نظرشان میرسد؟ اگر قرار باشد نسخه جدید صفحه کلید استاندارد فارسی(یعنی استاندارد ملی ایران به شماره 9147) تدوین شود یا نسخه جدید استاندارد یونیکد فارسی(استاندارد ملی ایران به شماره 6219) تدوین شود، چه تغییراتی برای آنها مطلوب خواهد بود؟ از همه دوستان حاضر در گروه و خصوصا آقای اسفهبد(به عنوان عضو تیم تدوین استانداردهای 9147 و 6219) دعوت میکنم که در این بحث مشارکت داشته باشند و نظرات ارزشمندشان را بیان نمایند.

من خودم نظرم این است که:

1- در صفجه کلید استاندارد فارسی(استاندارد 9147)، باید عملکردهایی که برای کلیدهای Alt(یا مطابق متن استاندارد کلیدهای دگر ساز) در نظر گرفته شده، میبایست به کلید دیگری مثل Shift یا کلید دیگری که دوستان بهتر از من میدانند سپرده شود. زیرا: در سیستم عامل ویندوز کلید Alt برای میانبرها کاربرد گسترده ای دارد و این موضوع پیاده سازی عملکرد کلید Alt در صفحه کلید استاندارد را با مشکل فنّی روبرو ساخته است. به همین دلیل در صفحه کلید استانداردی که از ویندوز 8.1 به بعد توسّط مایکروسافت به ویندوز اضافه شده، عملکرد این کلید در استاندارد نادیده گرفته شده است.

کلید Shift(بر اساس متن استاندارد، کلید تبدیل) معمولا در زبان انگلیسی و سایر زبانهای لاتین و حتّی صفحه کلید فارسی خود ویندوز باعث میشود تا کلیدهای صفحه کلید، حروفی را که در مرتبه دوم هر کلید قرار دارد تایپ کنند. البتّه این توضیح لازم است که همین الان در استاندارد فعلی، کلید Shift برای حروف سطح 2 به کار میرود و از کلید Alt برای حروف و علامتهای کم کاربرد(سطح 3) استفاده میشود. امّا مثلا میتوان بجای Alt راست (بر اساس متن استاندارد، کلید دگر ساز راست) برای حروف سطح 3 از کلید Shift چپ استفاده کرد. حروف سطح 2 را هم با کلید Shift سمت راست تایپ نمود. البته همانطور که گفتم شاید کلید بهتری از Alt یا Shift را شما سراغ داشته باشید که پیشنهاد دهید.

2- در استاندارد فعلی، کلیدهای شماره ای بالای حروف(ردیف افقی بالای حروف)، بصورت اعداد فارسی میباشد ولی کلیدهای شماره ای قسمت Num Pad صفحه کلید بصورت انگلیسی اعداد را تایپ میکنند(حتّی اگر زبان صفحه کلید فارسی شود، این قسمت اعداد انگلیسی تایپ میکند). شاید بهتر بود. امّا مشکل این است که بیشتر کابران عادت دارند اعداد را با قسمت Num Pad تایپ کنند و کار با این قسمت برای تایپ اعداد بسیار راحت تر از ردیف بالای حروف است همچنین وقتی زبان صفحه کلید را فارسی میکنند، معمولا میخواهند اعداد را هم بصورت فارسی تایپ کنند. امّا کابران در صفحه کلید استاندارد، نمیتوانند اعداد فارسی را با قسمت Num Pad و به راحتی تایپ کنند. بهتر است وقتی زبان صفحه کلید فارسی میشود، اعداد در این قسمت هم فارسی باشند. اگر هم اصراری بر بودن اعداد انگلیسی بود، بهتر است که اعداد انگلیسی با توجّه به کابرد کمترشان در تایپ فارسی، در ردیف بالای قسمت حروفی صفحه کلید قرار میگرفتند و نه در قسمت Num Pad.

soroush...@gmail.com

unread,

Jul 10, 2017, 1:50:08 PM7/10/17

to محاسبات فارسی‎

On Friday, January 27, 2017 at 4:33:20 PM UTC+3:30, Amir Farsi wrote:

سلام دوستان.
در طول مدتهای زیادی که از تدوین استاندارد ملی ایران برای صفحه کلید رایانه میگذرد تغییرات زیادی در زمینه سیستم عامل ها و کارکردها و شیوه کارکردشان به وجود آمده است. همچنین بسیاری از افراد با آن کار کرده اند و ایراداتی را به آن وارد دانسته اندو البتّه تلاش عوامل تدوین کننده استاندارد در تدوین یک استاندارد جامع و کارآمد بسیار قابل تقدیر است و ایردات وارده از سوی ما و شما هرگز مانع از ارزشمندی کار این دوستان گرامی(مثل آقایان اسفهبد) نمیباشد.
شاید یکی از دلایل کم بودن تمایل کاربران به استفاده از صفحه کلید استاندارد، همین ایرادات باشد. به هر حال هر محصولی یا خدماتی، هرچقدر هم که کامل باشد، مقداری ایراد دارد یا دست کم جایی برای بهبود عملکردش دارد. اساسا به همین دلیل نسخه های جدیدتر نرم افزارها، استانداردها، یا حتّی محصولات صنعتی و... ایجاد میشوند.
حال سوال من از افرادی که این گروه را دنبال میکنند، این است که چه اشکالی، یا کاری برای بهبود عملکرد استاندارد فوق به نظرشان میرسد؟ اگر قرار باشد نسخه جدید صفحه کلید استاندارد فارسی(یعنی استاندارد ملی ایران به شماره 9147) تدوین شود یا نسخه جدید استاندارد یونیکد فارسی(استاندارد ملی ایران به شماره 6219) تدوین شود، چه تغییراتی برای آنها مطلوب خواهد بود؟ از همه دوستان حاضر در گروه و خصوصا آقای اسفهبد(به عنوان عضو تیم تدوین استانداردهای 9147 و 6219) دعوت میکنم که در این بحث مشارکت داشته باشند و نظرات ارزشمندشان را بیان نمایند.

من خودم نظرم این است که:
1- در صفجه کلید استاندارد فارسی(استاندارد 9147)، باید عملکردهایی که برای کلیدهای Alt(یا مطابق متن استاندارد کلیدهای دگر ساز) در نظر گرفته شده، میبایست به کلید دیگری مثل Shift یا کلید دیگری که دوستان بهتر از من میدانند سپرده شود. زیرا: در سیستم عامل ویندوز کلید Alt برای میانبرها کاربرد گسترده ای دارد و این موضوع پیاده سازی عملکرد کلید Alt در صفحه کلید استاندارد را با مشکل فنّی روبرو ساخته است. به همین دلیل در صفحه کلید استانداردی که از ویندوز 8.1 به بعد توسّط مایکروسافت به ویندوز اضافه شده، عملکرد این کلید در استاندارد نادیده گرفته شده است.

‫استفاده از کلید AltGr هیچ مشکل خاصی نداشته و ابداع جدیدی نیست. بسیاری از چینش‌های صفحه‌کلید در زبان‌های مختلف از این کلید ترکیبی برای درج نویسه‌های غیرمعمول استفاده می‌کنند. مشکل ویندوز در پشتیبانی از کلید AltGr در نسخه‌های قدیمی ظاهراً مدت زیادی است که برطرف شده و چینش صفحه‌کلید فارسی در ویندوز به‌خوبی کار می‌کند.‬

‫لطفاً توجه داشته باشید که چیشن پیش‌فرض ارائه شده توسط مایکروسافت (در هیچکدام از نسخه‌های ویندوز) استاندارد نیست. شما همچنان باید چینش استاندارد را نصب نمایید.‬

کلید Shift(بر اساس متن استاندارد، کلید تبدیل) معمولا در زبان انگلیسی و سایر زبانهای لاتین و حتّی صفحه کلید فارسی خود ویندوز باعث میشود تا کلیدهای صفحه کلید، حروفی را که در مرتبه دوم هر کلید قرار دارد تایپ کنند. البتّه این توضیح لازم است که همین الان در استاندارد فعلی، کلید Shift برای حروف سطح 2 به کار میرود و از کلید Alt برای حروف و علامتهای کم کاربرد(سطح 3) استفاده میشود. امّا مثلا میتوان بجای Alt راست (بر اساس متن استاندارد، کلید دگر ساز راست) برای حروف سطح 3 از کلید Shift چپ استفاده کرد. حروف سطح 2 را هم با کلید Shift سمت راست تایپ نمود. البته همانطور که گفتم شاید کلید بهتری از Alt یا Shift را شما سراغ داشته باشید که پیشنهاد دهید.

‫این کا رمعمول نیست. هیچکدام از استانداردهای IBM PC Keyboard تفاوتی برای کلید راست و چپ شیفت قائل نشده‌اند. به این معنی که کدی که از سمت سخت‌افزار (به‌ویژه صفحه‌کلیدهای قدیمی‌تر) ارسال می‌شود برای شیفت چپ و راست یکسان است. از طرفی اکثر چینش‌های ارائه شده تفاوتی بین کلید شیفت چپ و راست قائل نیستند. با این وجود سیستم‌عامل‌ها استفاده‌های خاصی از تفاوت شیفت چپ و راست می‌کنند که طبیعتاً نباید وارد چینش‌ها بشود. من همچنان دلیلی برای استفاده نکردن از کلید Alt سمت راست نمی‌بینم.

2- در استاندارد فعلی، کلیدهای شماره ای بالای حروف(ردیف افقی بالای حروف)، بصورت اعداد فارسی میباشد ولی کلیدهای شماره ای قسمت Num Pad صفحه کلید بصورت انگلیسی اعداد را تایپ میکنند(حتّی اگر زبان صفحه کلید فارسی شود، این قسمت اعداد انگلیسی تایپ میکند). شاید بهتر بود. امّا مشکل این است که بیشتر کابران عادت دارند اعداد را با قسمت Num Pad تایپ کنند و کار با این قسمت برای تایپ اعداد بسیار راحت تر از ردیف بالای حروف است همچنین وقتی زبان صفحه کلید را فارسی میکنند، معمولا میخواهند اعداد را هم بصورت فارسی تایپ کنند. امّا کابران در صفحه کلید استاندارد، نمیتوانند اعداد فارسی را با قسمت Num Pad و به راحتی تایپ کنند. بهتر است وقتی زبان صفحه کلید فارسی میشود، اعداد در این قسمت هم فارسی باشند. اگر هم اصراری بر بودن اعداد انگلیسی بود، بهتر است که اعداد انگلیسی با توجّه به کابرد کمترشان در تایپ فارسی، در ردیف بالای قسمت حروفی صفحه کلید قرار میگرفتند و نه در قسمت Num Pad.

‫نرم‌افزارهای بسیاری هستند که توانایی تبدیل ورودی‌های عددی با نویسه‌های فارسی را به عدد مربوطه ندارند. (حسابداری، ریاضیات و بسیاری نرم‌افزارهای دیگر) در صورتی که صفحه‌کلید استاندارد روش ساده‌ای برای ورود نویسه‌های عددی لاتین نداشته باشد کاربران دچار مشکل جدی خواهند شد.‬

Saleh Souzanchi

unread,

Jul 12, 2017, 3:45:10 AM7/12/17

to محاسبات فارسی‎

On Friday, January 27, 2017 at 4:33:20 PM UTC+3:30, Amir Farsi wrote:

2- در استاندارد فعلی، کلیدهای شماره ای بالای حروف(ردیف افقی بالای حروف)، بصورت اعداد فارسی میباشد ولی کلیدهای شماره ای قسمت Num Pad صفحه کلید بصورت انگلیسی اعداد را تایپ میکنند(حتّی اگر زبان صفحه کلید فارسی شود، این قسمت اعداد انگلیسی تایپ میکند). شاید بهتر بود. امّا مشکل این است که بیشتر کابران عادت دارند اعداد را با قسمت Num Pad تایپ کنند و کار با این قسمت برای تایپ اعداد بسیار راحت تر از ردیف بالای حروف است همچنین وقتی زبان صفحه کلید را فارسی میکنند، معمولا میخواهند اعداد را هم بصورت فارسی تایپ کنند. امّا کابران در صفحه کلید استاندارد، نمیتوانند اعداد فارسی را با قسمت Num Pad و به راحتی تایپ کنند. بهتر است وقتی زبان صفحه کلید فارسی میشود، اعداد در این قسمت هم فارسی باشند. اگر هم اصراری بر بودن اعداد انگلیسی بود، بهتر است که اعداد انگلیسی با توجّه به کابرد کمترشان در تایپ فارسی، در ردیف بالای قسمت حروفی صفحه کلید قرار میگرفتند و نه در قسمت Num Pad.

این نکته رو اضافه کنم که در تعریف لایوت کیبورد(برای هر زبانی) این امکان وجود نداره برای بخش ماشین حساب کیبورد‌ها چیدمان انجام بشه.

یعنی دسترسی برای این قسمت امکان پذیر نیست.

Amir H. Firouzian

unread,

Jul 17, 2017, 4:59:43 PM7/17/17

to Saleh Souzanchi, محاسبات فارسی‎

​بسیار قانع کننده بود؛ ممنون​ 😊😊😊

--
--
http://groups.google.com/group/persian-computing-fa

---
‏این پیام را به خاطر این دریافت کردید که برای مبحثی در گروه «محاسبات فارسی» در ‏گروه Google ثبت‌نام شده‌اید.
جهت لغو اشتراک از این گروه و قطع دریافت رایانامه از آن، رایانامه‌ای به persian-computing-fa+unsub...@googlegroups.com ارسال کنید.
برای گزینه‌های بیشتر از https://groups.google.com/d/optout بازدید کنید.