Ο δρόμος της Τρούμπας που ο Σκυλίτσης μετονόμασε σε “οδό Λήθης”. Ήθελαν να επιβάλουν στολή εργασίας στις ιερόδουλες

[Apostolis Revenisios]

mixanitouxronou.gr
Ο δρόμος της Τρούμπας που ο Σκυλίτσης μετονόμασε σε “οδό Λήθης”. Ήθελαν
να επιβάλουν στολή εργασίας στις ιερόδουλες


Η Τρούμπα, από κοσμοπολίτικη γειτονιά προπολεμικά με βαριετέ, χορεύτριες
και ξένα μπαλέτα, εξελίχθηκε μεταπολεμικά στη γνωστή «αμαρτωλή συνοικία»
του Πειραιά.
Αυτό συνέβη μετά το κλείσιμο των οίκων ανοχής των Βούρλων στη
Δραπετσώνα. Τότε, δεκάδες ιερόδουλες μετακινήθηκαν στα ξενοδοχεία και τα
μπαρ της Φίλωνος, της Νοταρά και των γύρω δρόμων. Η προσπάθεια
«εξωραϊσμού» από τις αρχές, με διατάγματα που επέβαλλαν ακόμη και στολές
τύπου σχολικής ποδιάς, δεν ανέκοψε την επέκταση του φαινομένου, το οποίο
αναζωπύρωνε ο αμερικανικός στόλος.
Η τελική εκκαθάριση ήρθε τον Αύγουστο–Σεπτέμβριο του 1967, από τον
διορισμένο δήμαρχο της Χούντας, Αριστείδη Σκυλίτση, ο οποίος έκλεισε
τους οίκους ανοχής, απομάκρυνε τις γυναίκες και επιχείρησε ακόμη και να
μετονομάσει τη Νοταρά σε «οδό Λήθης», σε μια συμβολική προσπάθεια να
σβήσει το παρελθόν της περιοχής.
Γράφει ο συνεργάτης μας, ιστορικός ερευνητής Στέφανος Μίλεσης
Η προπολεμική εποχή της Τρούμπας, όταν η πορνεία βρισκόταν έγκλειστη στα
Βούρλα, είχε κοσμοπολίτικο χαρακτήρα. Δέσποζαν τα βαριετέ με το ποικίλο
ευρωπαϊκό πρόγραμμα που πάντα διαφήμιζαν πως διέθεταν “τις καλύτερες
χορεύτριες του κόσμου”.
Ξένα μπαλέτα παρουσίαζαν εξωτικά προγράμματα και στην Τρούμπα δεν
σύχναζαν μόνο ναυτικοί, αλλά κόσμος κάθε κοινωνικής τάξης: έμποροι,
επιχειρηματίες, κ.ά. Γυναίκες φυσικά υπήρχαν και τότε, αλλά εμφανίζονταν
ως χορεύτριες στα διάφορα προγράμματα και μετά …ανέβαιναν στα “σεπαρέ”,
όπου μοναχικοί άνδρες επιζητούσαν τη συντροφιά τους.
Δεν ήταν, όμως, απαραίτητο το κάλεσμα αυτό να οδηγήσει στην ερωτική
πράξη, καθώς σκοπός των γυναικών ήταν η κατανάλωση (κονσομασιόν), ενώ
λάμβαναν ποσοστά και οι ίδιες από αυτήν.
Ερωτική σκηνή σε καμπαρέ της Τρούμπας τη δεκαετία του 1960. Τα «βαριετέ»
συνδύαζαν θεατρικότητα, αισθησιασμό και επιθετικό μάρκετινγκ για το
ναυτικό και ντόπιο κοινό της εποχής.
Η Τρούμπα μεταπολεμικά. Οι “επαγγελματίες ψυχικής θαλπωρής”
Μεταπολεμικά, όμως, η Τρούμπα έχασε τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα σε
όποιον βαθμό τον διέθετε. Τα Βούρλα που στο μεταξύ είχαν κλείσει,
αποδέσμευσαν 100 περίπου ιερόδουλες που συγκεντρώθηκαν κύρια σε
ξενοδοχεία της Τρούμπας και σπίτια στην οδό Νοταρά. Η πορνεία στην
Τρούμπα εντός των βαριετέ δεν ήταν παράνομη.
Το 1948, η Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Πειραιώς, με την υπ΄ αριθ.
4980/30-8-48 Αστυνομική Διάταξη, επέτρεπε στους ιδιοκτήτες των καφωδείων
(βαριετέ) να διατηρούν γυναικείο προσωπικό, προκειμένου να εξυπηρετούν
τους ναυτικούς που, εξαιτίας της μακροχρόνιας διαβίωσης στα πλοία, είχαν
ανάγκη για ψυχική θαλπωρή – έστω κι αν αυτή ήταν καθαρώς επαγγελματική.
Με λίγα λόγια, εμφάνιζε τις γυναίκες ως “επαγγελματίες που προσέφεραν
ψυχική θαλπωρή επαγγελματικά”! Φυσικά με αυτόν τον τρόπο η διάταξη
επέτρεπε εκ του πλαγίου γυναίκες να βρίσκονται ως εργαζόμενες εντός των
βαριετέ. Η διάταξη συγκεκριμένα έγραφε:
“Προς καλυτέραν εξυπηρέτησιν της πελατείας των και δη της ναυτικής
τοιαύτης ήτις ως εκ της μακροχρονίου εν τοις πλοίοις διαβιώσεως έχει
ανάγκην μιας προσωρινής μεν, πλην τόσον απαραιτήτου εις πάντα άνθρωπον
ψυχικής θαλπωρής, παρεχομένης έστω και υπό καθαρώς μορφήν επαγγελματικήν“.
Αυτή ήταν η περίοδος, κατά την οποία η Τρούμπα ονομάστηκε επίσημα
“αμαρτωλή συνοικία”.
Διαφημιστικό αφίσα της ταινίας «Τρούμπα ’67» του Γρηγόρη Γρηγορίου, με
πρωταγωνιστές τον Γιώργο Φούντα, την Καίτη Θεοχάρη και τη Μπέτυ
Αρβανίτη. Η αφίσα αξιοποιεί τολμηρή εικονογραφία για να προβάλει το
σκοτεινό σύμπαν των μπαρ και των προστατών
Τι σήμαινε ο “εξωραϊσμός Τρούμπας”;
Η παρουσία του 6ου αμερικανικού στόλου, τα ξεκαθαρίσματα προστατών, οι
συχνοί φόνοι, μάχες που έφταναν μέχρι τα σκαλάκια της Τερψιθέας είχαν
δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση που οι Πειραιώτες πραγματικά
επιθυμούσαν να σταματήσει.
Το Τμήμα Ηθών και Λεσχών κοινοποιούσε διαρκώς στους καταστηματάρχες νέες
διαταγές, συμπληρωματικές σε αυτήν του 1948, οι οποίες ήταν όλες
απαγορευτικές μήπως και περιόριζε το κακό. Από το 1954 και μετά, οι
απαγορεύσεις “έπεφταν βροχή”. Όταν αναγγελλόταν δια του τύπου
“Εξωραϊσμός Τρούμπας”, σήμαινε νέες απαγορεύσεις:
“Αι γυναίκες να φέρωσιν κατά την διάρκειαν της εργασίας των μπλούζα μπλε
με λευκόν γιακά κα λευκήν ποδιά”
“Απαγορεύεται η κονσομασιόν“,
“Απαγορεύεται εις τας γυναίκας να ίστανται εις την είσοδον του
καταστήματος κατά τρόπον προκλητικόν“,
“Απαγορεύεται να εξέρχονται προς εκτέλεσιν επισκέψεων μετά πελατών κατά
την διάρκειαν της εργασίας των“,
“Ανά 5 τράπεζας να υπάρχει μια γυναίκα“.
Η μια μετά την άλλη απαγόρευση ήταν τόσο ακραία, αφού προέβλεπε μπλε
ποδιά όπως στις μαθήτριες του Γυμνασίου, απαγόρευση κατανάλωσης αλκοόλ
και ερωτικής συνεύρεσης με πελάτες.
Κτίριο γωνίας Φίλωνος και Νοταρά στην καρδιά της Τρούμπας, τη δεκαετία
του 1970, με εμφανείς τις επιγραφές των καμπαρέ και των μπαρ που
συνέχιζαν να λειτουργούν ακόμη και μετά την εκκαθάριση του 1967
Φυσικά οι καταστηματάρχες αντέδρασαν έντονα, καθώς ολοένα και
περισσότεροι Αμερικανοί ναύτες κατέφθαναν που δεν τους άρεσαν οι νέες
απαγορεύσεις. Έτσι, συγκεντρώθηκαν και έστειλαν ένα υπόμνημα προς τον
Υπουργό Δημόσιας Τάξης που έλεγε:
“Ο Αμερικανικός στόλος ευρίσκεται και πάλιν εδώ και θα είναι πράγματι
μεγάλη απώλεια για μας, αφού δεν θα έχωμε την δύναμιν να τον
υποδεχθώμεν, ελλείψει προσωπικού. Διατηρούμεν γυναικείον προσωπικόν,
περιμένοντες τον ανά 3 και 4 μήνας ερχομόν του αμερικανικού στόλου, δια
να δυνηθώμεν να ξεπληρώνωμε τα χρέη μας, ενοίκια, ποτοποιούς, φόρους κλπ.
Εάν ο Αμερικανός ναύτης μεθυσμένος, σκορπάει -εκουσίως φυσικά- τα
δολλάριά του, από αυτά θα πάρει ο καταστηματάρχης, η γυναίκα, ο
ταξιτζής, ο πωλητής σουβενίρ και ο μικρός αυτοδιόριστος ξεναγός που
προσφέρεται να συνοδεύσει τον Αμερικανό ναύτη εις το “Τέξας Μπαρ”,
“Χάρλε Μπαρ” εις το “Καλιφόρνια Μπαρ” κλπ“.
Αυτός ο πόλεμος μεταξύ νόμιμου-παράνομου διήρκεσε για περισσότερο από
δέκα χρόνια μετά το υπόμνημα και δεν οδηγούσε πουθενά. Οι πολλές
απαγορεύσεις καθιστούσαν τα πάντα παράνομα, όμως τα κέρδη ήταν πολλά, σε
μια Ελλάδα που ο κόσμος δεν είχε τρόπο να επιβιώσει.
Η ανοχή στην ενοχή της πορνείας υπήρχε στο όνομα της μεταπολεμικής
επιβίωσης. Τα ετήσια οφέλη στις επιχειρήσεις αυτές υπερέβαιναν τα 12
εκατομμύρια δραχμές μηνιαίως, ενώ 5-6 ιδιοκτήτες ακινήτων που διέθεταν
χώρους σε Φίλωνος και Νοταρά είχαν πλουτίσει από τα υπέρογκα ενοίκια.
Παλαιό τριώροφο στη Φίλωνος με τις επιγραφές των μπαρ Milano και
Hamburg, από τα τελευταία καταγώγια της Τρούμπας που συνέχισαν να
λειτουργούν μετά την εκκαθάριση του 1967, διατηρώντας για δεκαετίες την
όψη και την ατμόσφαιρα της παλιάς «νύχτας του Πειραιά».
Το Βασίλειο της Τρούμπας εξαπλωνόταν διαρκώς
Μια ολόκληρη περιφέρεια του Πειραιά, αποτελούμενη από 16 οικοδομικά
τετράγωνα, μόλις νύχτωνε βρισκόταν σε κατάσταση πολιορκίας. Οι
παράλληλοι προς την παραλία δρόμοι Φίλωνος, Νοταρά, Κολοκοτρώνη και οι
κάθετοι σε Δευτέρας Μεραρχίας, Σκουζέ και Φίλωνος (συμπεριλαμβανομένου
του Γιαχνί σοκάκι) αποτελούσαν το “βασίλειο της Τρούμπας”.
Στην οδό Αγίου Σπυρίδωνος (Γιαχνί Σοκάκι) λειτουργούσαν τα ξενοδοχεία
ΥΔΡΑ, ΧΙΟΣ, ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΝ και το ξενοδοχείο των ΞΕΝΩΝ που διατηρούσαν
γυναίκες. Ανάμεσά τους λειτουργούσαν οινομαγειρεία και ταβέρνες που
γέμιζαν την ατμόσφαιρα με μπόχα τηγανισμένου λαδιού. Ωστόσο η
προπολεμική ονομασία “Γιαχνί σοκάκι”, που είχε αποδοθεί από την
παρασκευή της φθηνής μερίδας “πατάτες γιαχνί”, συνέχιζε να είναι η ίδια.
Στην οδό Φίλωνος κύρια αλλά και στην Νοταρά λιγότερο, σε Σκουζέ και
παραλία λειτουργούσαν τα μπαρ “Όλυμπος”, “Έντεν”, “Οτέλ Φρανς”, “Τόννις
Μπαρ”, “Σαμψών Μπαρ”, “Ραμόνα”, “Περοκέ”, “Πυραμίδες Μπαρ”, “Παριζιάνα”
“Τζων Μπουλ” “ΚΙΤ ΚΑΤ” κ.α.. Και πάλι ανάμεσά τους ξενοδοχεία με
ιερόδουλες.
Τα κέντρα διαρκώς άλλαζαν ονόματα, άλλα εμφανίζονταν και νέα, όπως
“Καζινό”, “Πουέρτο Ρίκο”, “Σικάγο”, “Αλαμπάμα” “Τέξας”, “45 Γιάννηδες”.
Στην οδό Νοταρά, όπου επικρατούσαν τα σπίτια, κάποιες οικογένειες που
έμεναν εκεί αναγκάστηκαν να βάλουν πινακίδες στις πόρτες. Στην γύρω
περιοχή λειτουργούσαν 400 σπίτια!
Η πρόσοψη του θρυλικού Tony’s Bar, ενός από τα πιο αναγνωρίσιμα καμπαρέ
της Τρούμπας, με το χαρακτηριστικό φωτεινό σήμα σε σχήμα καρδιάς στη
Φίλωνος.
Εκτός από όλα αυτά τα μπαρ, καμπαρέ, βαριετέ, καφωδεία, μιούζικ χολ,
οινομαγειρεία, ταβέρνες, καφενεία, λουκουματζίδικα, είχαν ως κέντρο ζωής
τους την πορνεία και τον κόσμο που αυτή έλκυε. Η Τρούμπα διαρκώς
εξαπλωνόταν άλλοτε προς την Κολοκοτρώνη, προς την παραλία, προς την
Δευτέρας Μεραρχίας.
Το 1962, λειτουργούσαν στην Τρούμπα 18 καμπαρέ και 28 μπαρ με πρόγραμμα
(μπαλέτα κλπ), στα οποία εργάζονταν 400 γυναίκες ελευθέρων ηθών
(αρτίστριες), από τις οποίες μόνο οι 60 ήταν καταγεγραμμένες επίσημα.
Όταν, όμως, εμφανιζόταν ο αμερικανικός στόλος, οι γυναίκες μπορούσαν να
φτάσουν και τις 1000! Κατέβαιναν ακόμα και από την Θεσσαλονίκη!
Επρόκειτο για γυναίκες κάθε ηλικίας που, όμως, εκτός εργασίας στην
Τρούμπα δεν είχαν πού να μείνουν, διότι όλες έρχονταν εκτός Πειραιά.
Πολλές ήταν εφοδιασμένες με μια κουβέρτα και διανυκτέρευαν σε κήπους και
στη μάντρα του κοιμητηριού μέχρι να φύγει ξανά ο αμερικανικός στόλος. Οι
κάτοικοι στον Πειραιά είχαν αγανακτήσει…
Είσοδοι από τα κακόφημα σπίτια της οδού Νοταρά, λίγο πριν από την
εκκαθάριση του 1967. Οι πρόχειρες επιγραφές, τα κλειστά ή μισοερειπωμένα
θυρόφυλλα και οι χειρόγραφες σημειώσεις («Μη ενοχλείτε») αποτυπώνουν την
κρυφή, σχεδόν υπόγεια καθημερινότητα της Τρούμπας στα χρόνια της παρακμής
Εκκαθάριση Τρούμπας μέσα σε ένα μήνα
Ο Δήμαρχος της Χούντας Α. Σκυλίτσης ήταν εκείνος που αποφάσισε να βάλει
οριστικό τέλος στην αμαρτωλή ιστορία της Τρούμπας. Αποτελούσε την πρώτη
ενέργειά του μετά τον διορισμό του από την δικτατορία και την ανάληψη
των καθηκόντων του, τα οποία έγιναν στις 5 Αυγούστου 1967.
Προχώρησε σε εφαρμογή του Ν.3310/1955, ο οποίος, αν και υπήρχε, παρέμενε
ανεφάρμοστος. Χρειάστηκε να πραγματοποιηθεί Συμβούλιο Ασφαλείας στον
Πειραιά με τη συμμετοχή του Διοικητή Αστυνομίας Πειραιά και του
Στρατιωτικού Διοικητού Συνταγματάρχη Κουτρή, για να αφαιρεθούν οι άδειες
από τους ιδιοκτήτες που μίσθωναν σε ιερόδουλες τις κατοικίες τους και να
καμφθούν τα συμφέροντα των καταστηματαρχών της Τρούμπας.
Από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του ’67 η επιχείρηση εκκαθάρισης
Τρούμπας είχε ολοκληρωθεί…
Τίτλος εφημερίδας που αναγγέλλει νέες αστυνομικές παρεμβάσεις στα κέντρα
της Τρούμπας
Να σημειωθεί πως ο Σκυλίτσης έκλεισε τους κακόφημους οίκους αφήνοντας,
όμως, τις επιχειρήσεις να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.
Εντός του 1967 τα σπίτια της Τρούμπας έκλεισαν, οι γυναίκες
απαγορεύτηκαν να εργάζονται ακόμα και για κονσομασιόν και
απομακρύνθηκαν. Οι Αμερικανοί ναύτες συνέχιζαν να κατεβαίνουν στην
Τρούμπα, αλλά πλέον με μειωμένο ενδιαφέρον.
Πρωτοσέλιδο εφημερίδας του 1967 που αναγγέλλει την εφαρμογή του Ν.
3310/1955 από τον δήμαρχο Αριστείδη Σκυλίτση
Ο Σκυλίτσης, στη συνέχεια, εισήγαγε στο Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά τη
μετονομασία της οδού Νοταρά (που βρίσκονταν τα κακόφημα σπίτια) σε οδό
Λήθης!
Το αμαρτωλό παρελθόν της πόλης έπρεπε να ξεχαστεί. Το Δημοτικό
Συμβούλιο, στις 29 Σεπτεμβρίου 1967, ενέκρινε τη μετονομασία, η οποία,
ωστόσο, δεν εγκρίθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών κι έτσι ο άμοιρος
“Γιαννάκης Νοταράς”, που είχε πέσει στη μάχη του Φαλήρου το 1827, δεν
έχασε την τιμή που του είχε δοθεί…
Τα μπαρ της Τρούμπας συνέχισαν να λειτουργούν όλη τη δεκαετία του ’70,
του ’80 και ’90, αλλά, χωρίς τις γυναίκες ελευθέρων ηθών, η πελατεία
τους άρχισε να αραιώνει.
Μέχρι που στην Noταρά, τη δεκαετία του ’90, λειτουργούσαν τα “Cypriana
bar”, “Figaro”, “Europa”, “Music Hall Tokio”, “Bar Huburg”, “Milano
Cabaret” και το “Angela Coronet”. Ενώ στην οδό Φίλωνος τα “Club Cabana”,
“Musice Hall Dussedolf”, “Toni’s Cabaret” και “Argentina”.