Medine ve Diyanet mushafları

37 views
Skip to first unread message

Akif Eyler

unread,
Jul 22, 2024, 5:13:01 AM7/22/24
to Iqra
Medine ve Diyanet mushaflarının farkını örneklerle anlatan bir sayfa düşünüyordum, nereden başlayacağımı bilememiştim. Bu sabah Mustafa Sözen kardeşimizin gönderdiği medd (uzatma) örneği başlangıç oldu.

Medd harfleri (elif, vav, yâ) farklı imlâlarla yazılıyor ama okunuşta hiçbir fark yok. 4 sütunda inceleyelim:
Medine mushafındaki harflerin Resm-i Osmânî ile tamamen aynı olduğuna dikkat edin. Eklenen bir tek harf yok, sadece noktalar ve harekeler belirtilmiş. 

Modern imlâ ve Diyanet mushafı nerdeyse birbirinin aynı: uzatma harfleri fazladan eklenmiş.

image.png

Bu konuyu başlatan ve ilgili fontun linkini bulan Selçuk Bey, "Kur'an noktasız ve harekesiz yazdırılmıştır, buna bir şey eklemeye kimsenin hakkı yoktur" diyor. Ben de bu haliyle okumanın mümkün olmadığını, Kûfî mushafların ancak hâfızalara yardımcı bir işlevi olduğunu söylüyorum. Bizim gibi hafız olmayanlar için "nokta ve hareke şarttır" diyorum.

Bu örnekleri "işaret ve harf ekleme" bakımından incelerseniz, sık sık gündeme gelen mushaf farklarına kendiniz karar verebilirsiniz.

Örnek ayetlere Iqra içinden bakmak isterseniz link:
https://okuyun.github.io/Kuran/#Uzatma=11q1ab5s3
Iqra'da Kûfî fontu seçince, modern (harf eklenmiş) metin çıkar. Çünkü rehberde harekesiz aramalar temeldir, harf eklenmiş metin kullanılır. 

__Akif Eyler__

uzatma harfleri 2.jpg
uzatma harfleri.jpg

selçuk İdrisoğlu

unread,
Jul 22, 2024, 8:13:56 AM7/22/24
to oku...@googlegroups.com

Aşağıya hicri 20-30’lu yıllara tarihlenen mektupların linklerini ekliyorum. Hepsi noktasız harekesiz, piktografik alfabeyle yazılmış.
Bu mektupların muhataplarının hepsinin hafız olması pek mümkün değildir zannediyorum.
Okunmayan/okunamayan bir mektubu yazmakla da kimse uğraşmaz sanırım.
Takdir hazirunun.
Selamlar, hürmetler….


Akif Eyler <akif....@gmail.com> şunları yazdı (22 Tem 2024 12:13):


Medine ve Diyanet mushaflarının farkını örneklerle anlatan bir sayfa düşünüyordum, nereden başlayacağımı bilememiştim. Bu sabah Mustafa Sözen kardeşimizin gönderdiği medd (uzatma) örneği başlangıç oldu.

Medd harfleri (elif, vav, yâ) farklı imlâlarla yazılıyor ama okunuşta hiçbir fark yok. 4 sütunda inceleyelim:
Medine mushafındaki harflerin Resm-i Osmânî ile tamamen aynı olduğuna dikkat edin. Eklenen bir tek harf yok, sadece noktalar ve harekeler belirtilmiş. 

Modern imlâ ve Diyanet mushafı nerdeyse birbirinin aynı: uzatma harfleri fazladan eklenmiş.

<image.png>


Bu konuyu başlatan ve ilgili fontun linkini bulan Selçuk Bey, "Kur'an noktasız ve harekesiz yazdırılmıştır, buna bir şey eklemeye kimsenin hakkı yoktur" diyor. Ben de bu haliyle okumanın mümkün olmadığını, Kûfî mushafların ancak hâfızalara yardımcı bir işlevi olduğunu söylüyorum. Bizim gibi hafız olmayanlar için "nokta ve hareke şarttır" diyorum.

Bu örnekleri "işaret ve harf ekleme" bakımından incelerseniz, sık sık gündeme gelen mushaf farklarına kendiniz karar verebilirsiniz.

Örnek ayetlere Iqra içinden bakmak isterseniz link:
https://okuyun.github.io/Kuran/#Uzatma=11q1ab5s3
Iqra'da Kûfî fontu seçince, modern (harf eklenmiş) metin çıkar. Çünkü rehberde harekesiz aramalar temeldir, harf eklenmiş metin kullanılır. 

__Akif Eyler__

--
Bu iletiyi Google Grupları'ndaki "Iqra -- Okuyun" grubuna abone olduğunuz için aldınız.
Bu grubun aboneliğinden çıkmak ve bu gruptan artık e-posta almamak için okuyun5+u...@googlegroups.com adresine e-posta gönderin.
Bu tartışmayı web'de görüntülemek için https://groups.google.com/d/msgid/okuyun5/CAC5h89ycj_mfp7nWdkxfsmXVQpZJBSOHvKnefyAAJ7uWnh4DNQ%40mail.gmail.com adresini ziyaret edin.
<uzatma harfleri 2.jpg>
<uzatma harfleri.jpg>

Celalettin Penbe

unread,
Jul 22, 2024, 2:17:07 PM7/22/24
to oku...@googlegroups.com
Ben de Akif hocamla aynı fikirdeyim çünkü harekeleme ve noktalama işaretleri, Kur'an'a bir ilave olarak değil onun doğru okunması için yapılmıştır.

Kuran’ın ilk defa harekelenmesi, Ebu’l-Esved ed-Düeli tarafından hicri 69. yılında yapılmıştır. Bu zat başlangıçta Basra valisi Ziyad b. Ebih’den gelen teklifi kabul etmemiş, daha sonra bir şahıs Tevbe suresinin 3. ayetinde yer alan “Ve rasuluhu” kelimesini “Ve rasulihi” şeklinde okuduğunu duymuş, hemen Vali Ziyad’a başvurarak harekeleme işine girişmiştir. Çünkü geçen ayetin “Allah ve Resulü müşriklerden beridir.” şeklindeki anlamı, duyduğu okuyuşa göre -haşa- “Allah müşriklerden de Resulünden de beridir.” şekline dönüşmüştü. Bu yüzden Mushaf yazısındaki renkten farklı bir mürekkeple fetha hareke için harfin üstüne bir nokta, kesre için altına bir nokta, zamme için önüne bir nokta koymak suretiyle bu işi tamamladı. Tenvin için de iki nokta kullanılmıştı. (İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist, s. 45-47; Dani, el-Muhkem, s. 3)
Halil b. Ahmed ise günümüzde kullanılan harekeleri ve diğer noktalama işaretlerini geliştirerek, bu çalışmalara son şeklini vermiştir. (Zerkeşî, el-Burhân, 1/349-350)

Bahsi geçen yerleri Iqra uygulamasında kırmızı ile işaretledim:

image.png image.png

Belli bir yörede zaten o dile ve yazıya aşina insanlar arasındaki yazılarda sorun olmayabilir ama Kur'an-ı Kerim gibi çok farklı coğrafya ve insanlara hitap eden bir metni harekesiz ve noktasız olarak doğru şekilde okumak neredeyse imkansız.

Hatta ileri bir örnek olarak da Nisa suresinden bir ayet var aşağıda, kırmızı ile işaretlediğim yeri acaba kim okuyabilir?

image.png


Halbuki nokta ve hareke eklenince çok kolay okuyabiliyoruz:

image.png


Not: Yukarıdaki ayet aşağıdaki linkteki pdf dosyada 251. sayfada geçiyor (dosya 35 mb olduğu için ancak link şeklinde eklenebiliyor).

selamlar..

selçuk İdrisoğlu <selcuk.i...@gmail.com>, 22 Tem 2024 Pzt, 15:13 tarihinde şunu yazdı:
Bu tartışmayı web'de görüntülemek için https://groups.google.com/d/msgid/okuyun5/1A059BCD-22B1-4090-BB79-06A90EC7E303%40gmail.com adresini ziyaret edin.

Ali Osman Kusakci

unread,
Jul 22, 2024, 7:01:17 PM7/22/24
to oku...@googlegroups.com
Selamun aleykum değerli hocalarım

Aslında hareke konusu modern Arapçada da olmayan bir ekleme. Zira cümlenin gelişinden ve anlamından bir arap harekelerin nasıl geldiğini ekseriyetle anlıyor. Yani ilk Kuran sahifelerinde harekenin olmaması normal. Ancak sonraki süreçte Arapça bilmeyenlerin anlamdan ve cümlenin gelişinden mülhem harekeleri tahmin etmesi ve okuması bir sorun olmuştur. Nitekim Celalettin Penbe hocamızın aktardığı Basradaki örnek bunu teyit etmektedir. 

Bu tartışmayı web'de görüntülemek için https://groups.google.com/d/msgid/okuyun5/1A059BCD-22B1-4090-BB79-06A90EC7E303%40gmail.com adresini ziyaret edin.

Akif Eyler

unread,
Jul 22, 2024, 11:01:58 PM7/22/24
to oku...@googlegroups.com
Konu başlığına uygun değil ama şu cevapları arşive eklemek lazım:

On Mon, Jul 22, 2024  Celalettin Penbe 
harekeleme ve noktalama işaretleri, Kur'an'a bir ilave olarak değil onun doğru okunması için yapılmıştır.
Bu bir inanç meselesi değil, tarihi bir vakıadır
 
Kur'an-ı Kerim gibi çok farklı coğrafya ve insanlara hitap eden bir metni harekesiz ve noktasız olarak doğru şekilde okumak neredeyse imkansız.
Harekesiz bir metni, ancak metni bilenler doğru okuyabilir (telaffuz anlamında okumak
 
(dosya 35 mb olduğu için ancak link şeklinde eklenebiliyor)
Dosyanın boyu, içeriği resim olduğu için gereğinden fazla büyük. İçeriği düz metin olan şu mushaf 2 MB'a sığmış:
https://elktb.net/Asets/files/M.U.S.H.A.F.pdf
Amaç ilk mushafların nasıl göründüğünü anlamak ise, pdf dosyalara ihtiyaç yok, Iqra yazılımı bunu zahmetsiz yapıyor

__MAE

Celalettin Penbe

unread,
Jul 23, 2024, 2:18:40 PM7/23/24
to oku...@googlegroups.com
Bu konuda araştırma yapanlar için sahasında kaynak bir eser var:

Muhammed Mustafa el-A'zamî'nin böyle bir eser kaleme almasının en önemli gerekçelerinden birisinin Toby Lester’in The Atlantic Monthly'de (Ocak 1999) yayınladığı "What is the Koran" adlı makale olduğu söyleniyor. Toby Lester orada diyor ki "Müslümanlar her ne kadar Kur'an'ın değişime uğramamış Allah Kitabı olduğuna inanıyorlarsa da bu görüşü ilmi ölçütler dâhilinde savunmaktan tamamıyla acizdirler".

Bu eserde Kur'an'ın değişmediği ilmi delillerle anlatılıyor. Kitabın tamamını henüz okuyamadım ama eserde Kur'an'ın vahyinden derlenmesine tüm detaylar mevcut, ilgililerin kesinlikle okumasını öneririm.

image.png

Ekte kitabın tanıtımı ile kitaptan bazı sayfaları bulabilirsiniz.

selamlar..

Akif Eyler <akif....@gmail.com>, 22 Tem 2024 Pzt, 12:13 tarihinde şunu yazdı:
IMG-20240723-WA0010.jpg
IMG-20240723-WA0017.jpg
IMG-20240723-WA0018.jpg
IMG-20240723-WA0020.jpg
IMG-20240723-WA0021.jpg
IMG-20240723-WA0019.jpg
IMG-20240723-WA0022.jpg
IMG-20240723-WA0011.jpg
Vahyedilisinden_Derlenisine_Kuran_Tarihi.pdf
IMG-20240723-WA0012.jpg
IMG-20240723-WA0009.jpg
IMG-20240723-WA0013.jpg
IMG-20240723-WA0015.jpg
IMG-20240723-WA0016.jpg
IMG-20240723-WA0014.jpg

Akif Eyler

unread,
Aug 12, 2024, 12:16:56 AM8/12/24
to oku...@googlegroups.com
On Wed, Aug 7, 2024  Celalettin Penbe 
İngiltere’nin Liecester kentinde 2003 yılında neşredilen eserin özgün adı The History of the Qur’anic Text: from Revelation to Compilation: a Comparative Study with the Old and New Testaments. ... Kitabın aslı İngilizce olduğu için orijinalinden okumak daha güzel olabilir, internette pdf halini buldum, inşallah çok faydası olacağını düşünüyorum.

Teşekkürler, 7. bölümü okudum, Altıkulaç'ın yazdıklarını aynen teyid ediyor. Mesela 98. sayfadaki şu tabloyu Altıkulaç'ın tablosuyla kıyaslayın, aynı harf farklarını göreceksiniz.
image.png
Al-Azami, Medine ve Kûfe mushafları arasında 12 adet harf farkı tesbit etmiş.

Bu bilgiyi doğrulamak için şu sayfayı açın:
https://okuyun.github.io/Kuran/#d=mesahif
Üç tablo içinde, yanında D (Medine) etiketi olan ayetlere bakın. 


Peki bunlar sahabenin yazım hatası olamaz mı? Yazarların ikisi de kesin bir dille HAYIR diyor:

image.png
Al-Azami s. 99

image.png
Altıkulaç, s. 100



On Tue, Jul 23, 2024  Celalettin Penbe 

Kürşad Akpınar

unread,
Aug 12, 2024, 4:53:27 AM8/12/24
to oku...@googlegroups.com
Celalettin beyin bahsettiği Vahyedilişinden Derlenişine Kur'an Tarihi adlı kitabı nadirkitap sitesinde aradım. En ucuzu 900 TL'ye satılan birkaç ikinci el nüshası mevcut görünüyor. İngilizcesi "The History of the Quranic Text: From Revelation to Compilation: A Comparative Study with the Old and New Testaments"in PDF'i libgen sitesinden indirilebilir.

Kürşad

Kürşad Akpınar

unread,
Aug 12, 2024, 4:59:21 AM8/12/24
to oku...@googlegroups.com
Akif hocam benden hemen önce kitabın İngilizcesi hakkında bilgi vermiş, gözümden kaçmış. Bu kitapla ilgili bilgilendirici bir kitap eleştirisi/değerlendirmesini dikkatinize sunarım:

https://jis.cis-ca.org/book-review-muhammad-mustafa-al-azami-the-history-of-the-quranic-text-from-revelation-to-compilation-a-comparative-study-with-the-old-and-new-testaments.html

Kürşad

Celalettin Penbe

unread,
Aug 12, 2024, 7:00:22 AM8/12/24
to oku...@googlegroups.com
Gerçi bende 2018 4. baskısı var ama maalesef alıcısı az olduğu için kıymetli eserler pek fazla baskı yapma imkanı bulamıyor :(

Muhtemelen bu kitap da bir daha basılmayacak. O yüzden baskısını bulamayanlar için pdf halini Drive'a koydum (10 MB olduğu için grup mailine eklenemiyor maalesef), isteyen buradan indirilebilir. En güzel tarafı "kitap içinde arama yapılabilir ve çok az hatayla metin kopyalanabilir" olması. Hepsini okumaya vakti olmayanlar için sadece 6, 7, 10 ve 11. bölümleri okumak yeterli olabilir.

Akif hocamın mailde bahsettiği sayfa Türkçe kitapta 141. sayfa.

WhatsApp Görsel 2024-08-12 saat 11.47.24_dad4108a.jpg

Sonrasındaki metnin Türkçesi de kitapta şu şekilde:

9000 bin satırdan toplam yalnızca on üç harf olan bu farklılıkların ayetlerin anlamına hiçbir tesiri yoktur ve hiçbir şekilde semantik değişim taşımamaktadır. Ancak bunlar dikkatsizliğe atfedilemez. Zeyd b. Sabit her durumdaki okumayı sahih ve eşit derecede gördüğünden farklı nüshalarda bunları muhafaza etmiştir. Her ikisinin de yan yana içerilmesi belki karışıklığa yol açabilirdi; buna karşılık bunlardan birini sınıra yerleştirmek de daha az sağlamlık derecesinde olduğunu ima ederdi. Bunları farklı nüshalara yazmak suretiyle eşit seviyelere yerleştirilmişlerdir.


Ayrıca önceki sayfadaki dipnot da önemli bilgiler içeriyor:

Gerçek şu ki Medine Mushafı Osman'ın öldürülmesiyle başlayan sivil savaş süresince kayıptı (veya imha edilmişti). [İbn Şebbe, Tarihu'l-Medine, s. 7-8]. Öyleyse nasıl oluyor da birçok alim Medine içinde muhafaza edilen Mushafı inceleyebiliyor? Cevap iki basamaklıdır. İlkin Osman ile aynı tarihte vefat eden çok meşhur bir sahabe Ebu'd-Derda, Medine'de muhafaza edilen de dahil Osman tarafından gönderilen Mushaflar üzerinde geniş araştırmalar yaptı. Onun Medine Mushafı kaybolmadan önce listelenen bulguları sonraki alimler için temel teşkil etti [Mesela Bkz. Ebu Ubeyd, Fedail, s. 330-2], İkincileyin (ve belki de en önemlisi) Medine Mushafının kendisini inceleyemeyen bu alimler, yazılarında sıklıkla "Hicazlıların Mushafları"nı incelediklerini ifade etmişlerdir. Bunun anlamı şudur: onlar, çok meşhur sahabeler veya alimlerin Mushaf kaybolmadan önce kendi şahsi kullanımları için yaptıkları otantik istinsahları kullanmışlardır. (Bu çalışma için bkz. s. 146'daki tabloyu takip eden metin.) Bu yolla onlar Mushafın bilfiil kaybını telafi ederek Mushaf metni üzerinde ayrıntılı tahliller yapmışlardır.


Not: İngilizce kitap için tavsiyem Google Kitaplar'dan satın alıp e-kitap olarak okumak: https://play.google.com/store/books/details?id=J5NtEAAAQBAJ
Fiyatı 270 lira, hem de resimler renkli ve anlaşılır.
Satın alamayacak olanlar için fliphtml5 hali pdf'e göre hem cepte hem webde okuması daha kolay: https://online.fliphtml5.com/eooj/yahr/

selamlar..

Akif Eyler

unread,
Sep 8, 2024, 3:35:14 PM9/8/24
to Iqra
Bu konu epeydir bekliyordu, bugün tamamlandı
https://korunmuskitap.blogspot.com/2024/07/medine.html


On Mon, Jul 22, 2024 
Medine ve Diyanet mushaflarının farkını örneklerle anlatan bir sayfa düşünüyordum, nereden başlayacağımı bilememiştim. Bu sabah Mustafa Sözen kardeşimizin gönderdiği medd (uzatma) örneği başlangıç oldu.

Medd harfleri (elif, vav, yâ) farklı imlâlarla yazılıyor ama okunuşta hiçbir fark yok. 4 sütunda inceleyelim:
Medine mushafındaki harflerin Resm-i Osmânî ile tamamen aynı olduğuna dikkat edin. Eklenen bir tek harf yok, sadece noktalar ve harekeler belirtilmiş. 

__MAE

Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages