imago/image/image
K.J.A. ter Voorde
"image" (Franse uitpraak) in het moderne Nederlands?
Volgens mij wel. Maar wat zijn die betekenisnuances dan precies en wat zijn
dan goede synoniemen daarvoor?
"Het juiste woord" door L.Brouwers en F.Claes geeft mij daarbij onvoldoende
uitsluitsel.
Aliquid quod.
Karel JA
www.chroom.net/kilian
Bart Van Stappen
>Is er betekenisverschil tussen "imago", image" (Engelse uitspraak) en
>"image" (Franse uitpraak) in het moderne Nederlands?
>
>Volgens mij wel. Maar wat zijn die betekenisnuances dan precies en wat zijn
>dan goede synoniemen daarvoor?
>"Het juiste woord" door L.Brouwers en F.Claes geeft mij daarbij onvoldoende
>uitsluitsel.
Alleen 'imago' -- (uit het) Latijn voor (o.m.) beeld (*) -- heeft (ook) een
heleboel betekenissen die 'image' (uitspraak als Frans of Engels) (bij ons)
niet hebben.
-----
(*) (Lat.) 'imago' (-inis) betekent of kan betekenen o.m.: beeld,
afbeelding, evenbeeld, portret, getrouw afschrift, borstbeeld van een
voorvader, schim, droombeeld, buitenste atoomlaag, verschijning, gedaante,
echo, voorstelling, schijn, gelijkenis, vergelijking,...
-----
Dr. Frans Claes s.j. c.s. schrijft (daarmee bovenstaande bevestigend) in de
jongste Verschueren hierover:
______________________________________________________________________
=i'mage= //immidzj// [Eng.], =ima'ge= //i.ma.zj@// v./m. en o.
(-s) [Fr. < Lat. *imago] door onze gedachten gevormd beeld,
voorstelling van iemand of iets, inz. onder invloed van de
publiciteitsmedia opgebouwd om iets of iemand van de gunst van het
publiek te verzekeren: /het -- van de sportieve minister; het --
van een sigarettenmerk als teken van mannelijke kracht/. /Syn./
imago.
[...]
=ima'go= o. (-'s) [Lat. beeld] =1.= volkomen ontwikkeld insect.
/Tgst./ larve, pop. =2.= /Psych./ geďdealiseerd beeld van libido.
=3.= image.
______________________________________________________________________
(VGEW10, blz. 791, volledige lemmata.)
terwijl VD13 stelt:
______________________________________________________________________
=_i_mage= //im_a_Z@, _I_mItS// (de & het; -s) [{1963} Eng. <Fr.
/image/], stereotiepe mening bij het grote publiek omtrent iem.
of iets, beeld in de publieke opinie, syn. /imago/.
[...]
=im_a_go= (het & de; -'s) [{1875 'ontwikkeld insect'} Lat.] =1=
volkomen ontwikkeld insect, tgov. /larve, pop: enkele vliegen
overwinteren in onze woningen als imago/ =2= (psych.) (volgens
Freud) geďdealiseerd, in de jeugd gevormd beeld van de geliefde:
/volgens Freud is het imago het oorspronkelijke object van de
libido dat later in anderen geprojecteerd wordt/ =3= image.
=imagolog_ie_= (de (v.); vgl. -logie) [gevormd van Lat. /imago/
(voorstellingsbeeld) /+ -logie/], historische discipline die
zich bezighoudt met de beeldvorming in een bep. cultuur over die
van een andere: /met de verschuiving van ideologie naar
imagologie gaat ook in Nederland de politicus als persoon een
steeds belangrijker rol in de berichtgeving spelen/.
______________________________________________________________________
(VD13, blz. 1406, volledige lemmata.)
Merk op dat 'image' nogal te maken heeft met niet zijn, maar schim en
schijn.
Voorts heeft enkel imago, naast deze en die uit de zielkunde als beschreven,
(ook) de volheidsbetekenis uit het dierenrijk.
Het voorbeeld (uittreksel) dat VD13 plaatst bij 'imagologie' lijkt me
overigens _niet_ aan te sluiten bij de eraan voorafgaande woordverklaring
van het begrip.
Merk voorts op dat de 'Engelse' uitspraak als in VD13 aangegeven bij
'image': '//im_a_Z@, _I_mItS//' _niet_ Engels is. In /Everyman's English
Pronouncing Dictionary/ (1917) (1977) (1979) 1984 (14) vinden we met name:
______________________________________________________________________
=imag|e= (s. v.) (=I.=)=, -es, -ing, -ed= 'ImIdZ, -Is, -IN, -d
[...]
=imago, -s, imagines= (/plur. of/ =imago=) I'meIg@O [I'ma:g-], -z,
I'meIdZIni:z [I'ma:gIneIz]
______________________________________________________________________
(/a.w./, blz. 253.)
Verschueren geeft overigens wél (ook) de uitspraak als in het Engels weer.
De stemloze uitspraak als weergeven in VD13 ('itsj' ipv 'idzj') is
(mogelijk) louter Hollands Engerlands. In het (plat) Hollands, nu ook in het
Polderlands, wordt wel vaker verstemloosd wat in het Nederlands (in het
voorbeeld als hoger ook in het Engels) stemhebbend is (en behoort te zijn).
Ook hier geldt dus, als al vaker aangevoerd, eens te meer dat wie toch op zo
graag prat zou gaan op zijn 'uitstekende' (sic) 'Engels' (resic) er goed aan
doet zich eerst afdoende te bekwamen in het Nederlands. Zo zal niet enkel
zijn Nederlands -- en de uitspraak ervan -- erbij winnen, maar ook zijn
Engels. Ten ware natuurlijk het streven niet verder reikt dan een
koeterwaals in het Engels ook wel (smalend) aangeduid als Dunglish. En dan
nog.
Groeten,
Bart.
--
Ontmoet medetalers in HEL, Het Echte Leven. Een weergaloze belevenis!
Goed nieuws! Over krap 3 weken: HEL-V, 13-14 oktober 2001, Franeker.
Benieuwd? Meer weten? Bezoek de Hellestek (*) en meld je aan. Tot dan?
(*) <http://groups.yahoo.com/group/hel/> -- Zie je in VriesHEL!
K.J.A. ter Voorde
"Bart Van Stappen" <bar...@village.uunet.be> schreef in bericht
news:9ooded$e1l4n$1...@ID-17117.news.dfncis.de...
> K.J.A. ter Voorde stelde in bericht <9omtbf$4i3$1...@news.pcmnet.nl>...
>
> >Is er betekenisverschil tussen "imago", image" (Engelse uitspraak) en
> >"image" (Franse uitpraak) in het moderne Nederlands?
> >
> >Volgens mij wel. Maar wat zijn die betekenisnuances dan precies en wat
zijn
> >dan goede synoniemen daarvoor?
> >"Het juiste woord" door L.Brouwers en F.Claes geeft mij daarbij
onvoldoende
> >uitsluitsel.
>
>
> Alleen 'imago' -- (uit het) Latijn voor (o.m.) beeld (*) -- heeft (ook)
een
> heleboel betekenissen die 'image' (uitspraak als Frans of Engels) (bij
ons)
> niet hebben.
>
> -----
> (*) (Lat.) 'imago' (-inis) betekent of kan betekenen o.m.: beeld,
> afbeelding, evenbeeld, portret, getrouw afschrift, borstbeeld van een
> voorvader, schim, droombeeld, buitenste atoomlaag, verschijning, gedaante,
> echo, voorstelling, schijn, gelijkenis, vergelijking,...
> -----
>
> Dr. Frans Claes s.j. c.s. schrijft (daarmee bovenstaande bevestigend) in
de
> jongste Verschueren hierover:
>
> ______________________________________________________________________
>
o.
> (-s) [Fr. < Lat. *imago] door onze gedachten gevormd beeld,
> voorstelling van iemand of iets, inz. onder invloed van de
> publiciteitsmedia opgebouwd om iets of iemand van de gunst van het
> publiek te verzekeren: /het -- van de sportieve minister; het --
> van een sigarettenmerk als teken van mannelijke kracht/. /Syn./
> imago.
> [...]
> =ima'go= o. (-'s) [Lat. beeld] =1.= volkomen ontwikkeld insect.
> =3.= image.
> ______________________________________________________________________
> (VGEW10, blz. 791, volledige lemmata.)
>
>
> terwijl VD13 stelt:
>
> ______________________________________________________________________
>
> /image/], stereotiepe mening bij het grote publiek omtrent iem.
> of iets, beeld in de publieke opinie, syn. /imago/.
> [...]
> =im_a_go= (het & de; -'s) [{1875 'ontwikkeld insect'} Lat.] =1=
> volkomen ontwikkeld insect, tgov. /larve, pop: enkele vliegen
> overwinteren in onze woningen als imago/ =2= (psych.) (volgens
Hartstikke bedankt voor de uitvoerige toelichting.
m.v.g.
K.
www.pen.nl/beeldspraak
K.J.A. ter Voorde
"K.J.A. ter Voorde" <t.vo...@ps.nl> schreef in bericht
news:9opfos$p72$1...@news.pcmnet.nl...
Ik heb trouwens een theorie(-tje): Hoe langer een woord bestaat/in gebruik
is, hoe meer betekenisnnuances. Het Latijnse woord heeft er dus het meest,
het Franse al minder en het recente Engels bijna geen.
Karel t.V.
www.chroom.net/kilian
Bart Dinnissen
> > Hartstikke bedankt voor de uitvoerige toelichting.
> >
> > m.v.g.
> > K.
> > www.pen.nl/beeldspraak
>
> Ik heb trouwens een theorie(-tje): Hoe langer een woord bestaat/in gebruik
> is, hoe meer betekenisnnuances. Het Latijnse woord heeft er dus het meest,
> het Franse al minder en het recente Engels bijna geen.
Mag ik er een verzoekje aan toevoegen? Graag wat vaker de overbodige
tekst wegknippen. Dank je wel,
--
BartD
Eric Schade
9os4bn$h54$1...@news.pcmnet.nl...
[knip]
> Ik heb trouwens een theorie(-tje): Hoe langer een woord bestaat/in gebruik
> is, hoe meer betekenisnnuances.
Sommige woorden verliezen mettertijd echter één of meerdere
betekenisschakeringen.
Neem nou *bink* dat nu alleen nog maar *kerel*, *stoere vent* of zo
betekent.
De betekenis *smeris*, *politieagent* is ergens een paar decennia geleden
geleidelijk teloor gegaan...
XRucj@s
Henk Lensen
> (knip)
>
> Ik heb trouwens een theorie(-tje): Hoe langer een woord bestaat/in gebruik
> is, hoe meer betekenisnnuances. Het Latijnse woord heeft er dus het meest,
> het Franse al minder en het recente Engels bijna geen.
Recente Engels? Volgens mijn Engelse woordenboeken komt het al in het Middle
English (helaas zonder nadere tijdsaanduiding) voor. In het Frans overigens
vanaf de 12e eeuw, de Petit Robert noemt circa 1170. Het Engelse gebruik zal
denk ik zo'n honderd à tweehonderd jaar jonger zijn.
Henk
K.J.A. ter Voorde
"Henk Lensen" <henkl...@zeelandnet.nl> schreef in bericht
news:3BB21E07...@zeelandnet.nl...
Ik had het uitsluitend over het gebruik van deze woorden in het Nederlands.
Overigens moet ik inderdaad mijn theorie nuanceren; het is ook mogelijk dat
een woord betekenissen verliest. Doch ik blijf bij de stelling dat "jonge"
woorden doorgaans weinig nuances kennen.