On Sunday, August 18, 2013 8:56:47 PM UTC+2, Ruud Harmsen wrote:
> Sun, 18 Aug 2013 20:30:51 +0200: Luc <.@.> schreef/wrote:
>
> >Uiteraard komt het daarvan. En als het dan toch **moet vertaald worden**,
>
> Betrapt! Dus toch! Luc is geen vermomde Hollander!
Ach ja, het befaamde in-het-midden-van-de-werkwoordelijke-eindgroep-
plaatsen-van-het-voltooid-deelwoord, dat zo'n vreselijk zonde tegen
het Standaardnederlandse taalgebruik is.
Het wordt tijd dat daar eens grondig onderzoek naar gedaan wordt, en het
zou me niet verwonderen als daaruit zou blijken dat het niet-mogen-in-
het-midden-van-de-werkwoordelijke-eindgroep-plaatsen-van-het-voltooid-
deelwoord een relatief recente ontwikkeling is, die natuurlijk beperkt
gebleven is tot het Nederlands in Nederland.
Ik heb ooit van een student Germaanse filologie in Leuven gehoord dat hij
plenty voorbeelden gevonden had van de gewraakte woordvolgorde in plenty
bronnen van onverdachte Nederlandse auteurs, van Vondel over Nicolaas
Beets tot Eduard Douwes Dekker. In oude uitgaven, weliswaar, in nieuwere
heruitgaven waren die volgordes door de uitgevers vakkundig ausradiert.
Want daar zal die vrees voor het in-het-midden-van-de-werkwoordelijke-
eindgroep-geplaatste-voltooid-deelwoord wel zijn oorsprong hebben: die
volgorde is de meest gebruikelijke in het Duits, en op een bepaald moment
was het voor hele generatie onderrichters van de Nederlandse taal
blijkbaar ondragelijk dat het Nederlands al te veel op het Duits zou
lijken. Het zou me niet verwonderen als die vrees voor het tussengeplaatste
voltooid deelwoord ongeveer zou gelijklopen met het ontstaan van het
Genootschap Onze Taal, in eerste instantie opgericht om dergelijke
verwerpelijke germanismen (met als andere voorbeelden 'voorwoord' en
'wetenschapper') uit het Nederlands te bannen.
Ik heb welgeteld drie minuten besteed aan het zoeken naar nu gewraakte
voorbeelden van dergelijke woordvolgordes in de DBNL. Liep gesmeerd. Ik
knip-en-plak hieronder drie willekeurige treffers, allemaal van
volbloed-Nederlandse auteurs.
"Immers kon eene zoo onvoldoende uitlegging, waar zij door U, als aanhangsel,
een banaal excuus werd gemaakt, den pijnlijken indruk niet wegnemen, welke de
op uwe grove vergissing gebouwde consequentien op mij MOESTEN GEMAAKT HEBBEN,
noch de blaam uitwisschen, dien gij tegen mij had uitgesproken."
Dagboek van Alexander Willem Maurits Carel Ver Huell
1822 (Doesburg) – 1897 (Arnhem)
"De opslag van hare oogen, en een zeer bijzonder spotachtig trekje rondom
den mond waren mij zeer bekend. Evenwel ik kan mij niet herinneren, waar ik
haar meêr ZOU GEZIEN HEBBEN."
‘Historie van Mejuffrouw Suzanna Bronkhorst – deel 3’ - Adriaan Loosjes Pzn.
1761 (Den Hoorn - Texel) - 1818 (Haarlem)
"Men zegt, dat de kist in de jaren van 1780 ZOU GEVONDEN ZIJN; dat over
het bezit van dezelve geschil tusschen den Griffier van H. Ed. Mog. en
den Raadpensionaris ontstaan is; dat daarop de Prins, tot voorkoming van
verdere disputen, vooral in die onrustige tijden, die kist onder zich heeft
genomen; dat Voorda en Valckenaer, belast met het onderzoek der papieren
van den Prins, na 1795 zich van de kist ZOUDEN HEBBEN MEESTER GEMAAKT, -
en dat na dien tijd niets meer van haar is vernomen."
‘Geschiedenis des vaderland – deel 9’ – Willem Bilderdijk
1756 (Amsterdam) - 1831 (Haarlem)
Let ook op die 'zouden hebben meester gemaakt'. Voorwaar, voorwaar, een
doorbreking van de werkwoordelijke eindgroep, nog zo'n doodzonde tegen
het Standaardnederlands - maar alleen tegenwoordig, vroeger hadden
ook Nederlanders daar blijkbaar geen problemen mee.
Vooruit, ik gooi er nog een voorbeeld uit de Statenvertaling achteraan.
Hoewel dat wel niet zal mogen meetellen, want die is gedeeltelijk
gerealiseerd door Vlamingen en andere niet-Nederlanders, toch?
2 Makkabeeën 15:14
En dat Onias, antwoordende, ZOU GEZEGD HEBBEN: Dit is Jeremia, de profeet
van God, die zijn broeders liefheeft, en die veel bidt voor het volk en
voor de heilige stad;