boompje
Omdat er geen enkele reden is om er twee te schrijven.
'n Gannefkerel
Is er niet. Historisch gegroeid. Logische verklaringen zijn onnodige
achterafbedenksels.
pe
Dat zegt nix. Er is ook geen reden om een i te schrijven voor degene
die, zoals ik, monnuk zegt en niet monnik.
De "reden" is eerder dat het meervoud in het Nederlands in het
algemeen gevormd wordt door -en aan het enkelvoud te plakken. En, zeer
Nederlands, op deze "regel" bestaan dan weer ettelijke uitzonderingen.
Logisch, want taal is nogal anarchistiesg.
--
Pap moet roken
Even opgezocht in de Spellingwijzer. Altijd een handig boekje voor
zulke dingen.
Het is gewoon een regel: in de onbeklemtoonde uitgangen -el, -em, -es,
-et, -ik, -il, -it en -um wordt de medeklinker niet verdubbeld voor
een doffe e. In de onbeklemtoonde uitgang -is wordt de s wel
verdubbeld.
Dan krijg je:
éngelen - lellebellen
bézemen - belémmeren
dréumesen - prinséssen
lémmeten - sigarétten
mónniken - verstíkken
sténcilen - vertíllen
kíeviten - gebítten
Maar altijd: kénnissen, notárissen
Ruud
#Het is gewoon een regel: in de onbeklemtoonde uitgangen -el, -em, -es,
#-et, -ik, -il, -it en -um wordt de medeklinker niet verdubbeld voor
#een doffe e. In de onbeklemtoonde uitgang -is wordt de s wel
#verdubbeld.
dank
boompje
Belachelijk, vooral met die uitzondering voor -is. Ook -us wordt gewoon
verdubeld...
"Bussen", maar ook "foetussen"
> Het is gewoon een regel: in de onbeklemtoonde uitgangen -el, -em, -es,
> -et, -ik, -il, -it en -um wordt de medeklinker niet verdubbeld voor
> een doffe e. In de onbeklemtoonde uitgang -is wordt de s wel
> verdubbeld.
Regel me neusvleugel. Dat -el, -em enzovoort gedoe is juist een
uitzondering op een regel, en dat -is is _daar_ weer een uitzondering
op.
Volgens mij maak je in het Nederlands een meervoud door er -en aan toe
te voegen, behalve indien het enkelvoud eindigt op een klinker of op
een -r, want dan voeg je -s toe. Als je bang bent voor
uitspraakfouten, moet je de slotmedeklinker van het enkelvoud
verdubbelen.
Daardoor is monniken goed en monnikken ook. Allebei verdedigbaar.
Kwestie van smaak.
Die door de Spellingwijzer gegeven regel lijkt mij een poging om
uitzonderingen die -relatief?- veel blijken voor te komen in een regel
te vatten. Niet beschrijvend maar voorschrijvend. En wie het fout doet
krijgt een tik (mv: tikken).
(...)
> kíeviten
Effe wat anders: bestaan er eigenlijk wel Nederlandstaligen die echt
kievit (i als in kip) zeggen?
--
Pakte 'n moer op
> Effe wat anders: bestaan er eigenlijk wel Nederlandstaligen die echt
> kievit (i als in kip) zeggen?
Veel Vlamingen, denk ik.
--Paul Kevers--
Op een -r? Hoe dat zo?
> Op een -r? Hoe dat zo?
Pater? Radar? ;-)
Tuuk heb je gelijk: ik heb de gevallen die niet in mijn
overversimpelingskraam te pas kwamen nie genoemd nie. Ik meen echter
wel degelijk wat ik zei: die Spellingwijzer is niet wijs, die regel
over -ik en -um en wat al nie meer nie is in zijn toepassing voldwaas,
en in zijn ontstaan een misbaxel.
... het beste voor de mens onder de zon is nog: eten en drinken en blij zijn.
Dat is het enige wat hij heeft bij al zijn gezwoeg...
- Pred. 8,15
Ja en ik ook. Net zoals ik 'zenit' zeg, met dezelfde i-klank.
Zou het in het Noorden overweging klinken als 'kievut' en 'zenut'?
Michel
Nee, kieviet en zeenit. En monnik of monnek (e=schwa), maar havik,
niet havek.
--
Ruud Harmsen - http://rudhar.com
>wie kan mij uitleggen waarom monniken, leeuweriken, bangeriken etc.
>slechts met 1 k dienen te worden geschreven? ik ben benieuwd wat de
>achterliggende gedachte hierbij is.......
De i wordt in zulke woorden soms als stomme e uitgesproken. Om
dezelfde reden is het meervoud van middel middelen en niet middellen,
terwijl het wel model en modellen is, niet modelen.
Zie ook:
Sommige mannelijke haviken <http://rudhar.com/lingtics/monnik.htm>.
Of ga naar http://rudhar.com of http://rudhar.com/index/index.htm, en
zoek op havik of monnik.
Dat kan ook zijn om verwarring te voorkomen, want modelen ga je vanzelf
uitspreken als módelen.
'n Gannefkerel
Hoe kom je daar nou weer bij? Denk je dat echt? Wie heeft je dat
wijsgemaakt?
--
Opoe, m'n parket!
Waarom is 't meervoud van foetus dan niet foetusen?
Zo kreeg ik het geleerd op de lagere school, alweer een kleine veertig jaar
geleden:
de i van monniken (en ook perziken) wordt uitgesproken als een doffe e (hier
veelal schwa genoemd) en dus is er geen verdubbeling nodig van de navolgende
medeklinker. De verdubbeling gebeurt enkel om verwarring te vermijden tussen
een lange en een korte klinker, tussen een open en een gesloten lettergreep.
Geen probleem met de schwa die (in het Nederlands tenminste) nooit lang is.
Karel (vindt het prettiger om echte namen te lezen).
> de i van monniken (en ook perziken) wordt uitgesproken als een doffe e (hier
> veelal schwa genoemd)
Monnik -> "monnuk": ja, dat ken ik wel; doe ik zelf ook.
Perzik -> "perzuk": nooooooit gehoord, nergensnooitnie. Spreek jij het
echt zo uit, Karul?
--
Petomane krop
Heb ik dat beweerd? Natuurlijk niet.
Hier in het Bourgondische zuiden kopen 'ne kilo pèssje'
(natuurlijk alweer van het Frans: 'pêche', niet te verwarren met 'la pèche'
(de visvangst) noch met 'le pécher' (de zonde))
Ik zegde enkel en alleen dat ik het op school zo geleerd kreeg. Waarom
knipte je de intro?
Er is hier in Vlaanderen een ZEER grote afstand tuseen het Nederlands dat je
op school leert, en het taaltje dat op de speelplaats en daarna gebruikt
wordt.
Karel.
-8<--
> > Perzik -> "perzuk": nooooooit gehoord, nergensnooitnie. Spreek jij het
> > echt zo uit, Karul?
>
> Heb ik dat beweerd? Natuurlijk niet.
(...)
> Ik zegde enkel en alleen dat ik het op school zo geleerd kreeg. Waarom
> knipte je de intro?
Omdat ik kan lezen, en dus _wist_ dat je het zo geleerd _kreeg_. Ik
wou weten of je het ook zo _uitspreekt_. [Nee dus.]
> Er is hier in Vlaanderen een ZEER grote afstand tuseen het Nederlands dat je
> op school leert, en het taaltje dat op de speelplaats en daarna gebruikt
> wordt.
Tjonge, net echte mensen! :-^)
>> De i wordt in zulke woorden soms als stomme e uitgesproken. Om
>> dezelfde reden is het meervoud van middel middelen en niet middellen,
>> terwijl het wel model en modellen is, niet modelen.
>
>Waarom is 't meervoud van foetus dan niet foetusen?
Omdat de u van us geen stomme e is. Een heel andere klank, die alleen
toevallig enigszins hetzelfde lijkt te klinken.
Ik heb het al vaak aangevoerd: katterig en katterug hebben niet
dezelfde klinker. (Het voorbeeld komt uit een of ander boek trouwens,
niet zelf verzonnen).
u van us: half-gesloten, gerond, bijna-voor.
stomme e (schwa): tussen half-open en half-gesloten, ongerond,
centraal.
(waarschijnlijk ook nog eens: u van us gespannen, schwa ongespannen;
slaat op spierspanning in de tong).
Totaal verschillende articulatie. Kennelijk heeft ronding van een
voorklinker een effect dat wat lijkt op dat van centralisering,
vandaar de verwarring. Maar ze klinken ook merkbaar anders.
De Turkse i zonder punt wordt vaak verward met de ook Turkse o met
puntjes. Die ö komt overeen met onze u van dus. De i zonder punt lijkt
daar in onze oren op, maar is in werkelijkheid het volstrekte
tegendeel, namelijk onze oe maar dan met strakke lippen (ongerond):
achter, ongerond, bijna gesloten
terwijl de ö is:
voor, gerond, beetje open
(hoeveel beetje doet er weinig toe: Turkse klinkers zijn of wat
dichter of wat opener, als het verschil er maar is doet de feitelijke
stand er minder toe).
Mja, maar IS 't in foetus niet toevallig wél een stomme e, ookal schrijven
we een u?
> Ik heb het al vaak aangevoerd: katterig en katterug hebben niet
> dezelfde klinker.
Is inderdaad waar, maar welke van die twee klanken je nou in foetus
hoort...?
>> >Waarom is 't meervoud van foetus dan niet foetusen?
>>
>> Omdat de u van us geen stomme e is. Een heel andere klank, die alleen
>> toevallig enigszins hetzelfde lijkt te klinken.
>
>Mja, maar IS 't in foetus niet toevallig wél een stomme e, ookal schrijven
>we een u?
>
>> Ik heb het al vaak aangevoerd: katterig en katterug hebben niet
>> dezelfde klinker.
>
>Is inderdaad waar, maar welke van die twee klanken je nou in foetus
>hoort...?
Tja, da's een goeie. Ik vrees dat ik zelf daar toch ook wel een schwa
zeg, ja. Mijn hele verhaal omver dus.
Waarschijnlijk kan die andere klinker helemaal niet in een
onbeklemtoonde lettergrepen.
> >Waarom is 't meervoud van foetus dan niet foetusen?
>
> Omdat de u van us geen stomme e is. Een heel andere klank, die alleen
> toevallig enigszins hetzelfde lijkt te klinken.
> Ik heb het al vaak aangevoerd: katterig en katterug hebben niet
> dezelfde klinker. (Het voorbeeld komt uit een of ander boek trouwens,
> niet zelf verzonnen).
(En wel een goed!)
Vandaar dat mijn stekelhaar ;) overend gaat als Nederlanders de sjwa met
-u- willen weergevUHn: stiekum, meduhdeluhn...
> De Turkse i zonder punt wordt vaak verward met de ook Turkse o met
> puntjes. Die ö komt overeen met onze u van dus. (...)
Het Chinees (en sommige Afrikaanse talen; en nog meerdere andere mag ik
aannemen) heeft/hebben ook een boeiende doffe klank: je probeert de sjwa
uit te spreken, maar met de lipuiteinden breed open als om 'cheese,
Kees' te zeggen ;) Het midden van de lippen moet ontspannen blijven...
groetjes
Guido
http://www.ping.be/wugi/taalzaak.htm
Sent via Deja.com
http://www.deja.com/
>Het Chinees (en sommige Afrikaanse talen; en nog meerdere andere mag ik
>aannemen) heeft/hebben ook een boeiende doffe klank: je probeert de sjwa
>uit te spreken, maar met de lipuiteinden breed open als om 'cheese,
>Kees' te zeggen ;) Het midden van de lippen moet ontspannen blijven...
Is dat niet gewoon een centraal, gesloten ongeronde klank? Dezelfde
als de Russische bI (in transcriptie vaak y), en de Portuguese
gesloten schwa (geschreven onbeklemtoond e)?
(knip)
> Effe wat anders: bestaan er eigenlijk wel Nederlandstaligen die echt
> kievit (i als in kip) zeggen?
Mijn vader zei altijd: "hij loopt als een kieviet" = /kivit/.
Maar is dat niet het beruchte en reeds besproken Liesbeth List-effect?
XRutj@s
Maar Peer dacht m.i. vooral aan Nederlanders, bij wie
de ie-uitspraak voor de tweede lettergreep in *kievit*
per definitie abnormaal is.
In het GB 95 staan *kieviet* en *kievit* broederlijk naast elkaar.
PS: Zijn er in België dan kieviten?
Ik begrijp het niet meer goed. Peer had het over "kievit - uitgesproken
met i als in kip". Volgens mij is dat in Vlaanderen de gebruikelijke
uitspraak. Ik dacht dat het (Nederlandse) alternatief "kievit -
uitgesproken met doffe e" was. Maar nu verneem ik dat er nog een derde
uitspraak, en een overeenkomstige schrijfwijze is, namelijk "kieviet -
uitgesproken met ie als in piet". Dat had ik eerlijk gezegd nog nooit
gehoord. Ik merk anderzijds dat Van Dale 13 alleen de schrijfwijze
"kieviet" heeft, en "kievit" zelfs niet eens vermeldt...
--Paul Kevers--
Dat is dan conform de in NN gebruikelijke uitspraak.....
In het bruine boekje van 1885 (de Vries en te Winkel) staat alleen kievit.
--
dik t. winter, cwi, kruislaan 413, 1098 sj amsterdam, nederland, +31205924131
home: bovenover 215, 1025 jn amsterdam, nederland; http://www.cwi.nl/~dik/
Anderzijds geeft Verschueren beide schrijfwijzen, kieviet en kievit,
maar zijn voorkeur gaat toch naar kievit, wat ik meen te mogen
afleiden uit het feit dat in alle samenstellingen kievi(e)t.... wordt
geschreven. Ook onder het fotootje van de bewuste vogel staat het
woord met een i.
Michel
Je vindt er nog wel in poldergebieden.
Serge Lefèvre
(knip)
> Hier in het Bourgondische zuiden kopen 'ne kilo pèssje'
> (natuurlijk alweer van het Frans: 'pêche', niet te verwarren met 'la pèche'
ES: De visvangst is ook *pêche*, dus homoniem én homograaf
met de vrucht *pêche* = 'perzik'.
> (de visvangst) noch met 'le pécher' (de zonde))
ES: Is het de zonde waard? Het is *le péché*.
Zo, nu even gaan biechten, Karel.
(knip)
>> Maar Peer dacht m.i. vooral aan Nederlanders, bij wie
>> de ie-uitspraak voor de tweede lettergreep in *kievit*
>> per definitie abnormaal is.
>> In het GB 95 staan *kieviet* en *kievit* broederlijk naast elkaar.
>>
>> PS: Zijn er in België dan kieviten?
>
>Je vindt er nog wel in poldergebieden.
Op het gevaar af om een oude zeur en een vervelende muggezifter te
worden, maar toch maar weer:
Dit gebruikt van "er" is een Belgicisme. In Nederland: "je vindt ze
nog wel in poldergebieden", of "je vindt/ziet er nog wel eens _een
paar_ / _wat_ / _enkele_ in poldergebieden".
Er moet dus een lijdende voorwerp bij "vindt" in Nederland, en "er"
kan die rol niet overnemen. Geen idee waarom, maar zo voel ik het. Aan
ook.
Staat dit verschijnsel in de woordenboeken? Lijkt me moeilijk. Bij
welk trefwoord zou het moeten staan?
>Ik begrijp het niet meer goed. Peer had het over "kievit - uitgesproken
>met i als in kip". Volgens mij is dat in Vlaanderen de gebruikelijke
>uitspraak. Ik dacht dat het (Nederlandse) alternatief "kievit -
>uitgesproken met doffe e" was. Maar nu verneem ik dat er nog een derde
>uitspraak, en een overeenkomstige schrijfwijze is, namelijk "kieviet -
>uitgesproken met ie als in piet".
Wat mij betreft de enige normale uitspraak.
(knip)
> >Je vindt er nog wel in poldergebieden.
ES: Vergelijk FR: "On EN trouve encore dans les polders."
Ook zonder lijdend voorwerp....Hoewel de constructie uitbreidbaar is:
"On en trouve encore quelques-uns dans les polders."
> Dit gebruikt van "er" is een Belgicisme.
> In Nederland: "je vindt ze
> nog wel in poldergebieden", of "je vindt/ziet er nog wel eens _een
> paar_ / _wat_ / _enkele_ in poldergebieden".
>
> Er moet dus een lijdende voorwerp bij "vindt" in Nederland, en "er"
> kan die rol niet overnemen.
XRutj@s
Da's ook een van de weinige belgicismes in 't Kabouter Plop-lied :)
"Ik hou(d?) van plopkoeken, ik bak er alle dagen"
"Alle dagen" is er ook een. In NN zou 't zijn: "ik bak ze elke dag".
>Dit gebruikt van "er" is een Belgicisme. In Nederland: "je vindt ze
>nog wel in poldergebieden", of "je vindt/ziet er nog wel eens _een
>paar_ / _wat_ / _enkele_ in poldergebieden".
Mee eens.
>Er moet dus een lijdende voorwerp bij "vindt" in Nederland, en "er"
>kan die rol niet overnemen. Geen idee waarom, maar zo voel ik het. Aan
>ook.
Het is subtiel:
je vindt er nog wel een paar in poldergebieden
is normaal N-Nederlands! Cruciaal is blijkbaar dat hier het
werkelijke lijdende voorwerp ('een paar') verderop in de zin verschijnt.
>Staat dit verschijnsel in de woordenboeken? Lijkt me moeilijk. Bij
>welk trefwoord zou het moeten staan?
"er", toch?
>--
>Ruud Harmsen - http://rudhar.com
--
Reinier Post
Ik sluit me aan bij Ruud, maar niet bij Van Dale - ik hb 'kievit'
leren schrijven, maar 'kieviet' leren uitspreken.
Overigens roept het beest 'kiewiet'.
--
Reinier
Eindhoven
> > > > Effe wat anders: bestaan er eigenlijk wel Nederlandstaligen die
> echt
> > > > kievit (i als in kip) zeggen?
(...)
> Ik begrijp het niet meer goed. Peer had het over "kievit - uitgesproken
> met i als in kip". Volgens mij is dat in Vlaanderen de gebruikelijke
> uitspraak. Ik dacht dat het (Nederlandse) alternatief "kievit -
> uitgesproken met doffe e" was. Maar nu verneem ik dat er nog een derde
> uitspraak, en een overeenkomstige schrijfwijze is, namelijk "kieviet -
> uitgesproken met ie als in piet".
Inderdaad: ik ken niet anders dan schrijfwijze kievit en uitspraak
kieviet.
Bij uitspraak kievit (i, in de tweede lettergreep, als in kip) kan ik
me iets voorstellen: uitspraak volgt spelling hier - maar ik heb nooit
iemand het woord aldus horen uitspreken.
Uitspraak kievut (u = schwa) heb ik nooit ergens gehoord.
Wat spelling betreft: het zal je niet verrassen dat ik kieviet
verdedigbaar vind, op zijn minst.
Toch, is het niet verhevenste ernst loszinnig te leven
veeleer dan nijver handelen
wetend hoe raaklings wij langs de afgrond wandelen
hoe dra onze zomer zich heenspoedt in eeuw'ge herfst?
Uit: Fin de sičcle (Slauerhoff)
Dat is de enige uitspraak die ik ken!
Mij werd uitgelegd dat het beest die naam uittentreure zelf voorstelt.
Sinds ik midden tussen de weiden en de eerste kievitseieren woon denk ik dat
die uitleg aardig klopt.
Overigens heet een kievit hier een ljep(ke).
Frits