Google Groups no longer supports new Usenet posts or subscriptions. Historical content remains viewable.
Dismiss

harmonium

252 views
Skip to first unread message

Fam. Tuinder

unread,
Oct 23, 2001, 12:59:12 PM10/23/01
to
Ik ben in het bezit van een "traporgel" van het fabrikaat H. Hildebrandt -
Wiehe (Bz. Halle).
Er staat verder nog op: Phil. 36, No. 6973. Het instrument is ca. 60 jaar
oud.
Is dit een instrument van enige waarde? Na een kleine reparatie aan de balg
(is dus lek) zou het weer werken. Ben benieuwd.
Cor.


Grootvizier Arend

unread,
Oct 23, 2001, 2:27:58 PM10/23/01
to

Met het harmonium uit het versterf van mijn moeder ben ik indertijd
naar Louis Huivenaar gegaan, een restaurateur die vooral veel met
harmonium doet, maar ik kan zijn gegevens nu even niet vinden.

--
Samuel

Piter

unread,
Oct 23, 2001, 3:09:38 PM10/23/01
to

Fam. Tuinder <tuin...@consunet.nl> schreef in berichtnieuws
9r47e2$nfq$1...@nereid.worldonline.nl...
Ooit had ik ook een dergelijk instrument: nostalgie vond ik het! De 'waarde'
wordt natuurlijk sterk beďnvloed door de kwaliteit van het hout, de tongen,
de toetsen.. maar ja, dat is een open deur. Het lijkt me inmiddels meer een
meubelstukje dan dat er nog echt serieus op gespeeld wordt
Lijkt me een aardig item om eens te laten beoordelen bij Kunst & Kitsch...
Piter


Wimjan

unread,
Oct 23, 2001, 4:55:20 PM10/23/01
to
Grootvizier Arend schreef (Tue, 23 Oct 2001 18:27:58 GMT):
<citaat van http://google.com/search?q=%22Louis+Huivenaar%22&btnI=goh>
Louis Huivenaar
Zuideinde 241
1511 GE  OOSTZAAN
The Netherlands

tel: +31 (0) 75 6844858
mobil: +31 (0) 653 117697
fax: +31 (0) 75 6844858
E-mail: louis.h...@wxs.nl

</citaat>

> Samuel

Groet,

Wimjan

--
Wil je je website gratis, snel en eenvoudig opgeven bij ~25 zoekmachines?
Probeer dan eens http://fluweelblad.leidenuniv.nl/wimjan/test/wjsubmit/

Heino

unread,
Oct 24, 2001, 11:06:58 AM10/24/01
to

"Fam. Tuinder" <tuin...@consunet.nl> schreef in bericht
news:9r47e2$nfq$1...@nereid.worldonline.nl...

Ik ben sinds kort ook in het bezit van een Hildebrandt harmonium. Het ding
werkt perfekt, incl. de koppels en zwelpedalen enzo. Van de waarde weet ik
niet veel maar ik mocht hem bij de vorige eigenaar op komen halen voor F
75,- !!!! Dat heb ik dus maar gedaan............-:)

Niels


Harry Kleijne

unread,
Oct 24, 2001, 1:43:09 PM10/24/01
to
Beste fam. Tuinder, de kosten van het repareren zullen de waarde van het
instrument ver te boven gaan. Een protestantse piano ofwel harmonium van om
het even welk soort, merk of type is in deze tijd slechts als collectorsitem
van belang én voor de liefhebbers op zondag als begeleiding bij psalmen en
gezangen. Staat in het begin wel leuk in de kamer maar even later staat ie
meer in de weg. Mogelijk vindt zo'n ding emplooi in Urk of ergens op de
Veluwe.
Een van de reacties meldt een bedrag van 75,00 en dat lijkt me heel aardig.
Terzijde: Rossini heeft een mis geschreven waarin begeleiding wordt gevoerd
met piano en harmonium.... én het wordt verder veel gebruikt in o.a. de
Indiase muziek, maar dan is het meestal een klein instrumentje waarbij met
de ene hand de blag wordt aangedreven en met de andere de toetsen worden
bespeeld. Groet.... Harry Kleijne

"Fam. Tuinder" <tuin...@consunet.nl> schreef in bericht
news:9r47e2$nfq$1...@nereid.worldonline.nl...

Sybrand Bakker

unread,
Oct 24, 2001, 1:53:03 PM10/24/01
to
Klein beetje off-topic maar ik kan het niet laten.


Ooit heb ik iemand eens helpen verhuizen van Amsterdam-Oost, 3 hoog naar de
Jordaan 1 hoog.
Ons slachtoffer had nauwelijks iets gedaan aan het inpakken van zijn
huisraad, dat moesten wij met zijn 4en nog allemaal op de dag zelf doen, we
zijn 8! uur bezig geweest op zaterdag, en dat voor maar 1! pilsje.

Anyway, hij was ook de trotse eigenaar van een 19de eeuws harmonium of
psalmenpomp zoals ze ook wel genoemd werden.
In Oost ging hij nog feilloos en heel de trap af, we durfden het ding niet
te takelen.
In de Jordaan kon hij niet de trap op *en* niet door het raam.
We hebben onze verhuisde met een schroevedraaier op de Rozengracht
achtergelaten met de opdracht het harmonium geheel te demonteren.
Zelf gingen we weer met een gehuurd Volkswagenbusje naar Oost om de rest van
zijn spullen op te halen.
Het is allemaal goed gekomen.

Vrgr,

Sybrand Bakker

"Harry Kleijne" <kamer...@planet.nl> wrote in message
news:9r6u6p$j44$1...@reader05.wxs.nl...

Grootvizier Arend

unread,
Oct 24, 2001, 3:13:43 PM10/24/01
to
On Wed, 24 Oct 2001 19:43:09 +0200, "Harry Kleijne"
<kamer...@planet.nl> wrote:

>Beste fam. Tuinder, de kosten van het repareren zullen de waarde van het
>instrument ver te boven gaan. Een protestantse piano ofwel harmonium van om
>het even welk soort, merk of type is in deze tijd slechts als collectorsitem
>van belang én voor de liefhebbers op zondag als begeleiding bij psalmen en
>gezangen. Staat in het begin wel leuk in de kamer maar even later staat ie
>meer in de weg. Mogelijk vindt zo'n ding emplooi in Urk of ergens op de
>Veluwe.

Dit is niet waar. Er bestaat een behoorlijke hoeveelheid muziek die
specifiek het harmonium voorschrijft. Sommige zeldzame exemplaren in
goede staat kunnen nog wel degelijk geld opbrengen.

>Een van de reacties meldt een bedrag van 75,00 en dat lijkt me heel aardig.
>Terzijde: Rossini heeft een mis geschreven waarin begeleiding wordt gevoerd
>met piano en harmonium.... én het wordt verder veel gebruikt in o.a. de
>Indiase muziek, maar dan is het meestal een klein instrumentje waarbij met
>de ene hand de blag wordt aangedreven en met de andere de toetsen worden
>bespeeld.

'De' indiase muziek lijkt me stug, aangezien geen toetsenbord het
volledige toonsysteem van 'de' indiase muziek aan kan.

--
Samuel

Pansje

unread,
Oct 24, 2001, 3:28:38 PM10/24/01
to
Het harmonium is het eerste instrument waarop ik heb leren spelen.
(uit boekjes, zonder les)
Mijn talent is matig, dus is is nooit veel gevonden.
Toch vond ik toen (ik was zo'n 16 jaar) het geluid best wel mooi.
Vooral als "alle registers open" stonden (maar dat waren er niet zoveel)
Nu heb ik een elektonische piano, een sample playback module en een
synthesizer.
Echter, het geluid van dat harmonium kan ik maar niet nabootsen en af en toe
verlang ik er wel naar.

"Fam. Tuinder" <tuin...@consunet.nl> schreef in bericht
news:9r47e2$nfq$1...@nereid.worldonline.nl...

Chris Laarman

unread,
Oct 24, 2001, 7:42:12 PM10/24/01
to
"Grootvizier Arend" <sqv.remo...@xs4all.nl> schreef in bericht
news:3bd7125...@news.xs4all.nl...

> >Terzijde: Rossini heeft een mis geschreven waarin begeleiding wordt
gevoerd
> >met piano en harmonium.... én het wordt verder veel gebruikt in o.a. de
> >Indiase muziek, maar dan is het meestal een klein instrumentje waarbij
met
> >de ene hand de blag wordt aangedreven en met de andere de toetsen worden
> >bespeeld.
>
> 'De' indiase muziek lijkt me stug, aangezien geen toetsenbord het
> volledige toonsysteem van 'de' indiase muziek aan kan.

Toch wordt in Indiase muziek een diatonische(?) membranofoon gebruikt. Stel
je voor dat een accordeon voor je op de grond ligt, diskant naar je toe,
baskant is een plank. Je vingert rechts en pompt links.
Het Internationaal Danstheater (http://www.intdanstheater.nl, voordeurdeler
met de Hoofdstad Operette zaliger) gebruikte het onder andere in de
voorstelling "Moeder India", op CD en video bij hen te verkrijgen. (Het
orkest is nadrukkelijk bij de dans betrokken, en de dansers bij de muziek.)

--
Chris Laarman
(Amsterdam, NL)


B.J. van Hengel

unread,
Oct 25, 2001, 5:03:07 AM10/25/01
to

Harry Kleijne <kamer...@planet.nl> schreef :

> Beste fam. Tuinder, de kosten van het repareren zullen de waarde van het
> instrument ver te boven gaan. Een protestantse piano ofwel harmonium van
om
> het even welk soort, merk of type is in deze tijd slechts als
collectorsitem
> van belang én voor de liefhebbers op zondag als begeleiding bij psalmen en
> gezangen. Staat in het begin wel leuk in de kamer maar even later staat ie
> meer in de weg. Mogelijk vindt zo'n ding emplooi in Urk of ergens op de
> Veluwe.
> Een van de reacties meldt een bedrag van 75,00 en dat lijkt me heel
aardig.
> Terzijde: Rossini heeft een mis geschreven waarin begeleiding wordt
gevoerd
> met piano en harmonium.... én het wordt verder veel gebruikt in o.a. de
> Indiase muziek, maar dan is het meestal een klein instrumentje waarbij met
> de ene hand de blag wordt aangedreven en met de andere de toetsen worden
> bespeeld. Groet.... Harry Kleijne


Dit is inderdaad een bevestiging van alle vooroordelen ten aanzien van het
harmonium. Hoewel het instrument qua mogelijkheden en klank ook niet mijn
favoriet is, reiken de mogelijkheden weldegelijk verder dan het begeleiden
van psalmen op de zondagmiddag. Zoals je ook Samuel al aangaf is er, m.n. in
de negentiende eeuw, heel erg veel muziek geschreven voor, of op zijn minst
uitgevoerd op harmoniums, het was naast de piano een zeer gewild instrument
voor de salon. Liszt bezat een (of meerdere?) harmonium en schreef er ook
muziek voor, Rossini schreef inderdaad zijn petite messe solenelle voor o.a.
harmonium. De laatste jaren zijn er steeds meer klavierspelers die de waarde
van het harmonium weer ontdekken en dat zelfs aan het publiek willen laten
horen (hier te lande o.a. Paolo Giacometti, Dirk Luijmes). Als het hier om
een goed harmonium gaat is 75,- dus een koopje...
Bovendien is reparatie van de balg nog wel het minste, als de tongen
allemaal opnieuw geintoneerd moeten worden ben je veel
verder van huis...

Bas

Grootvizier Arend

unread,
Oct 25, 2001, 6:51:29 AM10/25/01
to

Ik heb wel eens zo'n orgeltje gezien bij een optreden van de
Pakistaanse popzangeres (goed, 'wereldmuziek' dan) Abida Parveen. Die
heeft een mooie stem, maar muzikaal gesproken vond ik het eindeloze
monotone gejengel op dat orgeltje het beste deel van de muziek... ze
had iets van een TV-dominee weg, vond ik.

--
Samuel

Grootvizier Arend

unread,
Oct 25, 2001, 6:53:53 AM10/25/01
to
On Thu, 25 Oct 2001 11:03:07 +0200, "B.J. van Hengel"
<fam.vanheng...@hetnet.nl> wrote:

>Zoals je ook Samuel al aangaf is er, m.n. in
>de negentiende eeuw, heel erg veel muziek geschreven voor, of op zijn minst
>uitgevoerd op harmoniums, het was naast de piano een zeer gewild instrument
>voor de salon.

Ik heb zelf het harmonium voorgeschreven in 'Vertellingen'. En ik ken
nog wel meer stukken met harmonium... Dante (toen nog Boon) Oei heeft
een heel mooi liedje met harmonium, en Huub Kerstens gebruikte het in
een van zijn eindeloze zwelgstukken voor amateurkoor.

--
Samuel

Toon

unread,
Oct 25, 2001, 2:49:33 PM10/25/01
to
Grootvizier Arend <sqv.remo...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
3bd7125...@news.xs4all.nl...

> On Wed, 24 Oct 2001 19:43:09 +0200, "Harry Kleijne"
> <kamer...@planet.nl> wrote:
>
> >Beste fam. Tuinder, de kosten van het repareren zullen de waarde van het
> >instrument ver te boven gaan. Een protestantse piano ofwel harmonium van
om
> >het even welk soort, merk of type is in deze tijd slechts als
collectorsitem
> >van belang én voor de liefhebbers op zondag als begeleiding bij psalmen
en
> >gezangen. Staat in het begin wel leuk in de kamer maar even later staat
ie
> >meer in de weg. Mogelijk vindt zo'n ding emplooi in Urk of ergens op de
> >Veluwe.
>
> Dit is niet waar. Er bestaat een behoorlijke hoeveelheid muziek die
> specifiek het harmonium voorschrijft. Sommige zeldzame exemplaren in
> goede staat kunnen nog wel degelijk geld opbrengen.

Bij harmoniums moet je onderscheid maken in de klankvoortbrenging tussen
zuigwind- en drukwindharmoniums. De meeste Nederlandse huiskamerharmoniums
zijn van het zuigwind-type, je invloed op de klankkwaliteit is daarbij
gering.

Franse harmoniums zijn vrijwel altijd van het drukwindtype. Daarop is zeer
expressief spel mogelijk door het uitschakelen van de magazijnbalg, waardoor
je direkt met de schepbalgen (trappers) de klank beinvloedt.

Bijna alle Franse componisten die in de 19e eeuw voor orgel schreven,
componeerden ook harmoniumwerken. Denk aan Franck, Boëllmann, Widor en
Vierne, maar ook een Duits componist als Karg-Elert schreef een groot
harmoniumrepertoire, uiterst expressieve muziek, die pas sinds een
twintigtal jaren weer in de belangstelling komt.
Vaak werd deze muziek uitgevoerd op orgel, waardoor de klank nooit zo werd
als de componist bedoelde, om de eenvoudige reden dat een harmonium geen
orgel is en ook geen imitatie van het orgel heeft willen zijn.

Waarschijnlijk is het harmonium van de fam. Tuinier een zuigwindexemplaar,
maar dat hoeft geen beletsel te zijn de harmoniumliteratuur daarop te
studeren, de klank ligt in elk geval dichter tegen een drukwindharmonium aan
dan de orgel op pianoklank.

Dan is er nog een aparte klassen drukwindharmoniums, de zgn.
kunstharmoniums, zeer geavanceerde instrumenten waarop bijzonder fijne en
expressieve schakeringen kunnen worden gemaakt.
Zulke instrumenten vertegenwoordigen ook nu nog een grote waarde, aangezien
ze dungezaaid zijn.

Groeten,
Toon (die altijd een beetje kriebelig wordt als er zo generaliserend en
denigrerend over dit intrigerende instrument wordt geschreven)


Piet Luijten

unread,
Oct 25, 2001, 3:41:32 PM10/25/01
to

"|
| Dan is er nog een aparte klassen drukwindharmoniums, de zgn.
| kunstharmoniums, zeer geavanceerde instrumenten waarop bijzonder fijne en
| expressieve schakeringen kunnen worden gemaakt.
| Zulke instrumenten vertegenwoordigen ook nu nog een grote waarde,
aangezien
| ze dungezaaid zijn.
|
| Groeten,
| Toon (die altijd een beetje kriebelig wordt als er zo generaliserend en
| denigrerend over dit intrigerende instrument wordt geschreven)
|

Ik heb nog nooit van een kunstharmonium gehoord, vertel er eens wat meer
over.
Overigens kan ik er ook niet tegen dat er zo denigrerend over het harmonium
wordt gesproken; de speciaal voor het harmonium geschreven muziek van
Karg-Elert is heel leuk om te spelen, vooral op het geëigende instrument

--
Met vriendelijke groet
P.C. Luijten


Harry Kleijne

unread,
Oct 25, 2001, 4:27:41 PM10/25/01
to
Kijk je muziek- en cultuurgeschiedenisboekjes even na...want zeker
grootvizieren behoren het te weten....
Het harmonium is zelfs van oorsprong een instrument uit onder andere het
Gangescontinent. Aanvankelijk niet in de vorm/bouw zoals we dat nu kennen
maar de laatste 100 jaar zeker wel. Klein kastje met aandrijving voor balg
achterop. linkerhand drijft lucht aan en rechterhand speelt over te toetsen.
Mooie klank, samen met tabla en/of zang. Er zijn erg fraaie raga's mee
uitgevoerd. Even nadenken: afgeleid van niets anders dan de doedelzak.
Accordeon werkt volgens hetzelfde principe.
Groet......

Groet Harry kleijne


"Grootvizier Arend" <sqv.remo...@xs4all.nl> schreef in bericht

news:3bd7125...@news.xs4all.nl...

Toon

unread,
Oct 25, 2001, 5:48:53 PM10/25/01
to

Piet Luijten <pclu...@cistron.nl> schreef in berichtnieuws
9r9qdh$38n$1...@ncc1701.cistron.net...

> Ik heb nog nooit van een kunstharmonium gehoord, vertel er eens wat meer
> over.
> Overigens kan ik er ook niet tegen dat er zo denigrerend over het
harmonium
> wordt gesproken; de speciaal voor het harmonium geschreven muziek van
> Karg-Elert is heel leuk om te spelen, vooral op het geëigende instrument

Kijk eens op http://www.gdo.de/harmonium/seite6.htm (Duitstalig, maar daar
kom je wel uit)
Het komt er op neer dat de expressieve mogelijkheden verder zijn verfijnd en
dat er een percussie is toegevoegd (soort klokkenspel, waardoor de ietwat
trage aanspraak van de tongen wordt gecompenseerd en ook snelle passages
goed tot klinken kunnen worden gebracht)

Op http://harmonium.bei.t-online.de/noten1.htm vind je repertoirelijsten
voor (kunst)harmonium

Verder levert een zoekactie bij www.google.com met het trefwoord
kunstharmonium een heleboel (meest buitenlandstalige) sites op, met veel
informatie over dit bijzondere instrument.

Een Nederlandse specialist op kunstharmonium is Dick Sanderman. Zijn
homepage is te bereiken onder
http://www.kwik-net.nl/users/sanderman/default.htm
Allicht kan hij je nog meer vertellen over dit instrument.

Groeten,
Toon

Grootvizier Arend

unread,
Oct 25, 2001, 6:39:08 PM10/25/01
to
On Thu, 25 Oct 2001 22:27:41 +0200, "Harry Kleijne"
<kamer...@planet.nl> wrote:

>Kijk je muziek- en cultuurgeschiedenisboekjes even na...want zeker
>grootvizieren behoren het te weten....
>Het harmonium is zelfs van oorsprong een instrument uit onder andere het
>Gangescontinent. Aanvankelijk niet in de vorm/bouw zoals we dat nu kennen
>maar de laatste 100 jaar zeker wel. Klein kastje met aandrijving voor balg
>achterop. linkerhand drijft lucht aan en rechterhand speelt over te toetsen.
>Mooie klank, samen met tabla en/of zang. Er zijn erg fraaie raga's mee
>uitgevoerd. Even nadenken: afgeleid van niets anders dan de doedelzak.
>Accordeon werkt volgens hetzelfde principe.
>Groet......

'De' indiase muziek moet echter het complete toonsysteem omvatten van
noord en zuid indiase muziek. Dat gaat over zeker honderd noten per
octaaf.

--
Samuel

johan nota

unread,
Oct 29, 2001, 2:44:47 PM10/29/01
to

B.J. van Hengel heeft geschreven in bericht ...

(knip)
>
>Bas


En Janacek niet te vergeten. Die had in zijn huis in Hukvaldy een harmonium
en dat schijnt er nog steeds te staan. 5 delen uit 'Op Overwoekerde Paden'
zijn in eerste instantie voor harmonium geschreven. De latere pianoversies
zijn nagenoeg identiek, behalve bij De Madonna van Frydek. Dat is in
harmoniumversie een nogal schokkerig melodietje, terwijl het in pianoversie
de mooiste muziek is die ik ken.
Hij componeerde verder in ieder geval een korte schets Cekam te (wachtend op
jouw). Zo heet ook de Supraphone cd (de 1e Janacek Unknown) waarop deze
stukken te horen zijn, uitgevoerd op Janaceks eigen harmonium door Ales
Barta.

Johan Nota

cp: Cage - Sonate XVI


T.J.Veenstra

unread,
Oct 29, 2001, 3:34:52 PM10/29/01
to
Vorig jaar is in het zondagmiddagprogramma van Han Reiziger een optreden
geweest van iemand die een harmonium bespeelde, hij legde blokjes op de
toetsen.
Heeft iemand enig idee wie dat geweest is.
mvg Teake

Grootvizier Arend

unread,
Oct 29, 2001, 7:24:10 PM10/29/01
to

IIRC (Nl: AIMNV) komt zulks voor in Block Beuys, Raum II van Richard
Rijnvos, maar dat is wel een ensemblestuk.

--
Samuel

NIEUW ISME:
Het datisme, oftewel het Ismedatisme

(Martijn Voorvelt)

Klaas Oosterveld

unread,
Oct 30, 2001, 6:20:20 AM10/30/01
to

"T.J.Veenstra" <t.j.ve...@hifi.nl> schreef in bericht
news:10043875...@news.knoware.nl...

> Vorig jaar is in het zondagmiddagprogramma van Han Reiziger een optreden
> geweest van iemand die een harmonium bespeelde, hij legde blokjes op de
> toetsen.

Verrek, had die dekselse Han ook al een zondagmiddagprogramma?

Klo


T.J.Veenstra

unread,
Oct 30, 2001, 4:35:49 PM10/30/01
to
Je hebt gelijk, het was een zondagmorgenprogramma.
De uitzending die ik bedoel kwam ook in het jaaroverzicht voor.

mvg Teake

Jan Winter

unread,
Oct 30, 2001, 4:52:05 PM10/30/01
to
On Mon, 29 Oct 2001 21:34:52 +0100, "T.J.Veenstra"
<t.j.ve...@hifi.nl> wrote:

>Vorig jaar is in het zondagmiddagprogramma van Han Reiziger een optreden
>geweest van iemand die een harmonium bespeelde, hij legde blokjes op de
>toetsen.

En toen?

--
Jan Winter, Amsterdam
(j.wi...@xs4all.nl)

T.J.Veenstra

unread,
Oct 30, 2001, 5:18:39 PM10/30/01
to
Het was voor mij een vreemde gewaarwording.
Hij zat achter zijn orgel te trappen en speelde een muziekstuk waarvan hij
de verschillende akkoorden vast hield door middel van gewichtjes op de
toetsen te leggen. Je begrijpt dat daar nogal wat trapwerk aan te pas kwam.
Door de melancholieke klank van het geheel heeft dit op mij een diepe indruk
gemaakt. Helaas heb ik niet meer kunnen achterhalen wie dit geweest is.

"Jan Winter

0 new messages