geschiedenis van de radio
Kristoff Bonne
Eventjes tussen de discussies over het nut of onzin van de
openbare/publieke omroep en welke vorm van digitale radio AM en FM gaan
vervangen, eventjes een vraagjes over heel iets anders.
Ik ben de laatste tijd nogal geïnteresseert geraakt in de vroege
geschiedenis van de radio. Daarom probeer ik her en der informatie
daarover te vinden.
Eventjes een aantal vragen. Mogelijk kan iemand me hiermee helpen:
- In het begin waren de radio "vonken-radios" die -voor zover ik het
goed begrijp- eigenlijk gewoon een puls "radio-vuiligheid" de ether in
stuurden die door de ontvanger opgevangen werd als een uitdovende "puls".
Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
toestel op een bepaalde frequentie afstelt. Kan iemand dat eens
uitleggen. Als je een "vonk" maakt, dan stoort dat toch ongeveer op elke
frequentie, of niet?
Moet ik me hier iets bij voorstellen zoals de storing van bliksem, of
klopt dit niet?
Welke frequenties kon men hier eigenlijk bereiken met een vonken-zender?
- De volgende stap is dat men gebruikt maakt van "alternators", wat -als
ik het goed begrijp- een mechanische manier is om een bepaalde
frequenties op-te-wekken. Klopt dit?
Dit was o.a. mogelijk voor "radio" uitzendingen (m.a.w. geluid,
"téléphonie sans fil") i.p.v. "telegrafie" (télégraphie sans fil).
Tot welke frequenties kon men toen eigenlijk bereiken?
Alle documenten die ik tegenkom spreken over frequenties van enkele
tientallen KHz-en. (of zouden we hier nu Kc's moeten gebruiken. :-))
Ik las ergens iets van maximaal 100 Kc/s, klopt dit?
Aangezien die dingen blijkbaar gigantisch groot zijn, mag ik dan hieruit
besluiten dat de vonken-zenders nog een hele tijd in gebruik waren en
alternators enkel gebruikt werden voor "radio" en men voor telegrafie
men vonkenzenders bleef gebruiken?
- Vanaf de komst van de electronen-buizen zijn die blijkbaar de
alternators gaan vervangen?
Wat mij een beetje verwonderd is dat de electronenlamp uitgevonden werd
in 1907, maar dat de eerste uitzendingen in België (de fameuze
uitzendingen vanuit het Koninklijk paleis in Laken) in 1913 (6 jaar
later dus) al op 165 Khz gebeurden.
Was dat dan met buizen of met alternators?
Wanneer werden buizen eigenlijk gebruikt voor radio-zenders?
Hoe snel is men dan eigenlijk hogere frequenties kunnen gebruiken?
"Radio Belgique" (in 1922) werkte al in het middengolf spectrum (732 Khz).
- Wat mij interesseert is hoe snel de technologie gekomen om nog hogere
frequenties te kunnen gebruiken?
Ik heb ooit ergens gelezen dat men zelfs in de 2de wereld-oorlog al
systemen had in het VHF gebied (o.a. voor de luchtvaart) op honderden
Mhz e.d.
Misschien een domme vraag, maar als mens die nooit de electronen-buizen
gekend heb (de transistor was er al als ik geboren werd) heb ik hier
eigenlijk geen enkel idee van.
Hoe hoog in frequentie kan men eigenlijk gaan met electronen-buizen?
Dank bij voorbaat, en
Cheerio! Kr. Bonne (on1arf)
Ruben van der Leij
> Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
> toestel op een bepaalde frequentie afstelt.
Niet.
> Moet ik me hier iets bij voorstellen zoals de storing van bliksem, of
> klopt dit niet?
Correct.
> Welke frequenties kon men hier eigenlijk bereiken met een vonken-zender?
DC tot ver in de gigahertzen, afhankelijk van weersomstandigheden en
afstand.
> Ik heb ooit ergens gelezen dat men zelfs in de 2de wereld-oorlog al
> systemen had in het VHF gebied (o.a. voor de luchtvaart) op honderden
> Mhz e.d.
Voor de tweede wereldoorlog zat men al dik in de gigahertzen. De magnetron
was niet alleen een eenvoudige manier om UHF/SHF te maken, maar ook nog met
vermogens van vele kilowatts.
> Hoe hoog in frequentie kan men eigenlijk gaan met electronen-buizen?
In hertzen uitgedrukt? Tot ver in de Exahertz. Roentgen is natuurlijk ook
elektromagnetische straling die uit een elektronenbuis komt. Net zoals
zichtbaar licht, infrarood, radar enzovoort. De 'hardste' met een buis te
produceren Roentgenstraling heeft een frequentie van ergens in de paar
honderd Exahertz. Het rijtje IR tot UV beslaat ongeveer 100 THz tot 30PHz.
Roentgen loopt door tot nog eens 3000 maal hoger in frequentie. Gamma zit in
de ZHz qua frequenties. Die laatste is te maken met een buis, maar extreem
lastig. Zie
voor plaatjes.
--
Ruben
There are two major products that come out of Berkeley: LSD and UNIX.
We don't believe this to be a coincidence. -- Jeremy S. Anderson
PE1RDW
> On 2006-03-26, Kristoff Bonne <compaq...@kristoff.bonne> wrote:
>
>
>>Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
>>toestel op een bepaalde frequentie afstelt.
>
>
> Niet.
een beetje nuancering is op zijn plaats, er werdt weldegelijk gefilterd
maar begrijpelijk was er toch nog behoorlijke storing op een groot gebied.
>>Welke frequenties kon men hier eigenlijk bereiken met een vonken-zender?
>
>
> DC tot ver in de gigahertzen, afhankelijk van weersomstandigheden en
> afstand.
>
>
En afhangkelijk van het gebruikte filter
73 de Andre PE1RDW
pa3abk
<compaq...@kristoff.bonne> wrote:
.....
>Eventjes een aantal vragen. Mogelijk kan iemand me hiermee helpen:
>
>- In het begin waren de radio "vonken-radios" die -voor zover ik het
>goed begrijp- eigenlijk gewoon een puls "radio-vuiligheid" de ether in
>stuurden die door de ontvanger opgevangen werd als een uitdovende "puls".
>
>Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
>toestel op een bepaalde frequentie afstelt. Kan iemand dat eens
>uitleggen. Als je een "vonk" maakt, dan stoort dat toch ongeveer op elke
>frequentie, of niet?
>Moet ik me hier iets bij voorstellen zoals de storing van bliksem, of
>klopt dit niet?
Een vonkenszender is een samenspel van een vonkenbrug en een open
trillingskring. De laatste heeft de eigenschap om elektromagnetische
energie uit te stralen. Vergelijk het met een lineaal die je met een
bepaalde lengte laat uitsteken vanaf de rand van een tafel en er dan
op slaat. De liniaal zal dan trillen een geluid(je) produceren en
uitdoven. De lengte van je lineaal is de frequentie en je hand de
energie. Door het ritme van aanslaan te verhogen (bijv 500x per
seconde) en de kring af te stemmen met antenne op een bepaalde
frequentie (bijv 300KHz) was men in staat verbindingen te maken. Dit
was redelijk breedbandig waardoor onderling nogal wat storing werd
veroorzaakt. Om het systeem smalbandiger te maken had men eigenlijk
als enigste optie kringen te maken met een hoge Q dus dat waren forse
spoelen en ditto C's. In die tijd was het noodzakelijk om met uitzend
schema's te werken, vooral 's nachts wanneer men de kolonien ermee kon
bereiken.
De vonkenbrug is simpel gezegd een inductor van Ruhmkorf, zeg maar een
zoiets als de bougieonsteking bij een motor. Zoals je wellicht weet,
bij niet ontstoorde motorontstekeningen kan dit erg breedbandig zijn,
to diep in het UHF gebied. Als je dus parallel over je "bougie" een LC
kring hangt met afgestemde antenne heb je dus een vonkzender.
Een morse vonkzender klinkt zoiets alsof je luistert naar een
oscillator die je met een "flip-flop" hebt gemaakt,
zaagtand/blokvormig, nogal rauw.
>
>Welke frequenties kon men hier eigenlijk bereiken met een vonken-zender?
In feite van 0 to oneidig maar vroeger had men nog geen besef van
hogere frequenties en was 600kHz al erg hoog. Meestal speelde e.e.a.
af tussen 40 (of nog lager ik meen zelfs 16kHz omdat men dacht als we
lager gaan wordt het bereik groter...) en 600kHz.
>
>- De volgende stap is dat men gebruikt maakt van "alternators", wat -als
>ik het goed begrijp- een mechanische manier is om een bepaalde
>frequenties op-te-wekken. Klopt dit?
Ja, een aantal weken geleden is nog de bekende Zweedse zender in de
lucht geweest. Het is een dynamo die geen 50Hz op wekt maar bijv 30kHz
sinusvormig. Een hele verbetering. Maar vergde gigantische generatoren
waarvan we in Nederland nog een gebouw aan hebben overgehouden op de
de Veluwe. Qua investering was dat te vergelijken met de huidige
Nederlandse Betuwelijn. Op moment van oplevering had men de kortegolf
(dankzij zendamateurs!) ontdekt.
>Dit was o.a. mogelijk voor "radio" uitzendingen (m.a.w. geluid,
>"téléphonie sans fil") i.p.v. "telegrafie" (télégraphie sans fil).
>Tot welke frequenties kon men toen eigenlijk bereiken?
>Alle documenten die ik tegenkom spreken over frequenties van enkele
>tientallen KHz-en. (of zouden we hier nu Kc's moeten gebruiken. :-))
>Ik las ergens iets van maximaal 100 Kc/s, klopt dit?
De restrictie was wat technisch en mechanisch haalbaar was. De
generatoren werden steeds groter.
In in iedergeval was het VLF gebied. In die tijd had men de hogere
frequenties maar aan de amateurs toegewezen omdat die toch commercieel
waardeloos waren. Het tegendeel bleek waar, toen zendamateurs grote
afstanden konden afleggen met minimale vermogens, tja toen moest men
dat maar eens rap gaan inleveren.
>
>Aangezien die dingen blijkbaar gigantisch groot zijn, mag ik dan hieruit
>besluiten dat de vonken-zenders nog een hele tijd in gebruik waren en
>alternators enkel gebruikt werden voor "radio" en men voor telegrafie
>men vonkenzenders bleef gebruiken?
De alternators hadden het voordeel smalbandiger te zijn in telegrafie,
dus men wilde een zo snel mogelijk uitfasering van vonkenzenders. De
honger naar data overdracht was groot vooral voor het verkeer naar de
kolonien.
Op schepen hebben ze nog lange tijd dienst als noodzender gedaan. Ik
meen zelfs tot in de 50-er jaren. Het was een simpele zender met een
grof bereik en ditto bandbreedte. Powered by: "Leidsche Fleschen".
>
>- Vanaf de komst van de electronen-buizen zijn die blijkbaar de
>alternators gaan vervangen?
Inderdaad.
>
>Wat mij een beetje verwonderd is dat de electronenlamp uitgevonden werd
>in 1907, maar dat de eerste uitzendingen in België (de fameuze
>uitzendingen vanuit het Koninklijk paleis in Laken) in 1913 (6 jaar
>later dus) al op 165 Khz gebeurden.
>Was dat dan met buizen of met alternators?
Met buizen was men nog niet goed in staat het vermogen te kunnen
ontwikkelen. Zoals je wellicht weet is het rendement van een
(relatieve korte) antenne op lage frequenties erg laag. Dat was nog
niet te bereiken met buizen.
De zender was 2kW een motorzender met een aangedreven vermogen van
300pk. Het was voor die e-e-n van de sterkste zenders. De basis was
1000 perioden, de spanning 6kV. Antenne 77 draden a 600 meter,
gesteund door 8 masten van tussen de 80 en 125 meter.
Jouw frans zal beter zijn als het mijne...
http://users.skynet.be/bk376285/Premiere_emission_Belge..htm
>Wanneer werden buizen eigenlijk gebruikt voor radio-zenders?
1914?
http://earlyradiohistory.us/sec011.htm
>Hoe snel is men dan eigenlijk hogere frequenties kunnen gebruiken?
>"Radio Belgique" (in 1922) werkte al in het middengolf spectrum (732 Khz).
>- Wat mij interesseert is hoe snel de technologie gekomen om nog hogere
>frequenties te kunnen gebruiken?
De 1e en 2e wereldoorlog heeft een aardig handje geholpen, de behoefte
om de vijand te vlug af te zijn met systemen die niet voor hem te
onderscheppen waren juist op die hogere frequenties.
>Ik heb ooit ergens gelezen dat men zelfs in de 2de wereld-oorlog al
>systemen had in het VHF gebied (o.a. voor de luchtvaart) op honderden
>Mhz e.d.
Frequenties van 100MHz kon men al vrij snel opwekken maar de
ontvangers waren nog wel een probleem om ze gevoelig te krijgen.
Hiervoor moesten speciale buizen ontwikkeld worden.
Stabiliteit was ook een probleem. De systemen konden alleen onder
laboratorium omstandigheden in de hand worden gehouden.
>Misschien een domme vraag, maar als mens die nooit de electronen-buizen
>gekend heb (de transistor was er al als ik geboren werd) heb ik hier
>eigenlijk geen enkel idee van.
>Hoe hoog in frequentie kan men eigenlijk gaan met electronen-buizen?
Puur als versterker hangt dat vaak af van de stand van de techniek in
de fijnmechanika. Je kunt dat ook in de evolutie goed afzien, naarmate
men fijner kon konstrueren ging de bereikbare frequentie steeds verder
omhoog. Men ontdekte ook dat men een electronenbuis op een andere
manier kon gebruiken, klystron bijv een op zichzelf staande oscillator
die gelijk SHF output geeft zodra de juiste spanningen er worden
aangelegd. Sommige problemen die men met electronenbuizen had bleken
later juist hulpjes te zijn om op de hogere frequenties te kunnen
werken. (De stelling van Cruyff: elk nadeel heeft z'n voordeel)
Een beetje power op SHF met lopende golf buizen:
http://www.albacom.co.uk/Web/Site/defence/def_twtalist.asp
Geeft je een indruk wat men er nu mee kan.
Een lang verhaal, maar je had ook een hoop vragen...
Stel voor dat je via Google je zoektocht voortzet.
http://home.hccnet.nl/l.meulstee/mobilophone/mobilophone.html
Hoe de stand van de techniek in de oorlog een vlucht nam
http://www.radarworld.org/
http://www.vectorsite.net/ttwiz.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Ontwikkeling_van_de_radar_in_Nazi_Duitsland
http://www.cfazano.hpg.ig.com.br/indicei.html
(Let op! Irritante midi geluidjes)
Jan/pa3abk
Ruben van der Leij
>>>Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
>>>toestel op een bepaalde frequentie afstelt.
>> Niet.
> een beetje nuancering is op zijn plaats, er werdt weldegelijk gefilterd
> maar begrijpelijk was er toch nog behoorlijke storing op een groot gebied.
Ik ben eigenlijk uitgegaan van de allereerste vonkzender, in die reactie.
Later is men inderdaad bandfilters achter die dingen gaan zetten. Zonder
verdere filtering bevat het spectrum van een vonk energie in een bijzonder
breed spectrum. Een vonk met een draadje als antenne heb ik op een spec tot
5GHz terug zien komen. De spec ging niet verder dan dat, dus ..
Overigens is er de laatste jaren weer interesse voor deze manier van HF
produceren. Militaire radar is steeds meer een beperkt aantal bandjes
geworden, en stealth richtte zich vooral op onzichtbaarheid in de normale
militaire frequenties. Door een potente voeding kort te sluiten met een
snelle halfgeleider bakt men een puls van energie met een breed spectrum die
zich niet eenvoudig laat maskeren met verflaagjes en rompvorm.
hwh
"Kristoff Bonne" <compaq...@kristoff.bonne> schreef in bericht
news:4425e12c$0$16920$ba62...@news.skynet.be...
> - De volgende stap is dat men gebruikt maakt van "alternators", wat -als
> ik het goed begrijp- een mechanische manier is om een bepaalde frequenties
> op-te-wekken. Klopt dit?
Ja. Je moet je voorstellen dat men stroom opwekt met een generator zoals
voor het lichtnet, maar nu kiest men een veel hoger toerental. Daarmee kun
je op langegolf prima uitzenden, met als voordeel t.o.v. de vonkenzenders
dat het frequentiegebruik per zender beperkt is.
> Tot welke frequenties kon men toen eigenlijk bereiken?
> Alle documenten die ik tegenkom spreken over frequenties van enkele
> tientallen KHz-en. (of zouden we hier nu Kc's moeten gebruiken. :-))
> Ik las ergens iets van maximaal 100 Kc/s, klopt dit?
Grof weg wel.
> - Wat mij interesseert is hoe snel de technologie gekomen om nog hogere
> frequenties te kunnen gebruiken?
Vrij vlot, de ontwikkeling van TV en radar is al van voor de tweede W.O. TV
was wel beperkt toen tot ongeveer 60 MHz.
Gedurende deze oorlog ging het erg hard, de radar ging steeds hogere
frequenties gebruiken. Op een zeker moment vlogen er Liberator-bommenwerpers
met Yagi-antennes onder de vleugels om U-boten op te sporen :-) (grofweg
100 MHz). Die waren niet zo nauwkeurig en werden gericht door het vliegtuig
zelf te laten draaien. De hogere frequenties maakten radarkoepels en
draaiende antennes mogelijk (hogere frequentie-> kleinere antenne).
De ontwikkeling van TV na de oorlog was dan ook veel gemakkelijker geworden
door de ervaringen met radar.
> Ik heb ooit ergens gelezen dat men zelfs in de 2de wereld-oorlog al
> systemen had in het VHF gebied (o.a. voor de luchtvaart) op honderden Mhz
> e.d.
De magnetron zorgde al in de oorlog voor GHz toepassingen. Interessant is
dat het een technologie-oorlog was, steeds als de geallieerden een betere
radar ontwikkelden moesten de duitsers weer een betere radardetector bouwen
om te voorkomen dat ze werden overvallen door vliegtuigen. Onderzeeboten
voeren toen namelijk nog meest aan de oppervlakte, wat ze doelwit maakte van
de zich snel ontwikkelende radars. Om op tijd voor een vliegtuig te kunnen
duiken zette men radardetectors in. Als je dat zo bekijkt is een Stinger
weinig origineel :-)
Betere radars waren natuurlijk ook belangrijk in de luchtoorlog, in 1940 zag
men grofweg hoogte en richting en een heel grove inschatting van een aantal
vliegtuigen. Al snel werd het door radar in jachtvliegtuigen ook mogelijk in
de nacht bommenwerpers te vinden en neer te schieten. Hierin waren de
duitsers vooral bedreven. Enkele Yagi's naast de neus van een vliegtuig, aan
de groote te zien al UHF.
gr, hwh
Kristoff Bonne
Eerst vooral, bedankt voor je uitgebreid antwoord en natuurlijk ook
bedankt aan Ruben, Andre en Hans.
pa3abk schreef:
>>Eventjes een aantal vragen. Mogelijk kan iemand me hiermee helpen:
>>Wat mij eigenlijk niet erg duidelijk is, is hoe dat men eigenlijk zo'n
>>toestel op een bepaalde frequentie afstelt. Kan iemand dat eens
>>uitleggen. Als je een "vonk" maakt, dan stoort dat toch ongeveer op elke
>>frequentie, of niet?
>>Moet ik me hier iets bij voorstellen zoals de storing van bliksem, of
>>klopt dit niet?
> Een vonkenszender is een samenspel van een vonkenbrug en een open
> trillingskring. De laatste heeft de eigenschap om elektromagnetische
> energie uit te stralen. (...)
OK. Ik snap het.
In het kort. Het is gewoon iets dat vonken genereerd als bron voor
electro-magnetische straling en dan een LC-filter erachter om "ongeveer"
de juiste frequentie eruit te halen.
Voordeel (t.o.v. de alternatoren) is
- de frequentie *kan* veel hoger (maar het werkt niet op dit hogere
frequenties gebruikt)
- veel kleiner (daardoor ook bruikbaar op schepen enz.)
Nadeel waren:
- enkel bruikbaar voor telegrafie
- enorm breedbandig
- niet geschikt voor grote vermogens.
>>Welke frequenties kon men hier eigenlijk bereiken met een vonken-zender?
> In feite van 0 to oneidig maar vroeger had men nog geen besef van
> hogere frequenties en was 600kHz al erg hoog. Meestal speelde e.e.a.
> af tussen 40 (of nog lager ik meen zelfs 16kHz omdat men dacht als we
> lager gaan wordt het bereik groter...) en 600kHz.
Maar eigenlijk kan het wel. (alhoewel ik het vermoed dat het vermogen
van een vonk op een hogere frequentie wel een heel stuk lager gaat
liggen dan die op lagere frequenties).
Wat ik eigenlijk niet snap.
Men ging ervan uit van "lagere in frequentie = verder in afstand".
(klopt voor grondgolf propagatie).
Maar als je met die dingen toch ook hogere frequenties kunt maken, dan
moeten ze toch ook de effecten van "skywave"-propagatie ontdekt hebben.
Zelfs maar op frequenties van 100 of 200 Khz, dan moeten ze toch ook
ontdekt hebben dat ze 's nachts verder konden gehoord worden dan overdag.
Hoe komt het dat alleen de radio-amateurs dit ontdekt hebben?
>>- De volgende stap is dat men gebruikt maakt van "alternators", wat -als
>>ik het goed begrijp- een mechanische manier is om een bepaalde
>>frequenties op-te-wekken. Klopt dit?
> Ja, een aantal weken geleden is nog de bekende Zweedse zender in de
> lucht geweest.
Je hebt het waarschijnlijk over Grimeton op 17.2 Khz. Ik heb er enkele
weken nog iets van gehoord in de podcast van "world of radio".
> ... Op moment van oplevering had men de kortegolf
> (dankzij zendamateurs!) ontdekt.
Lang leve de radio-amateurs. :-)
>>- Vanaf de komst van de electronen-buizen zijn die blijkbaar de
>>alternators gaan vervangen?
> Inderdaad.
Wat ik eigenlijk nog niet echt snap is een "tijd-lijn". Eigenlijk heb je
hier drie technologieën (vonkbrug-zenders, alternatoren en
electronen-buis zenders) die in relatief korte periode gekomen zijn.
Maar wanneer welke technologie op welk moment gemeengoed werd; dat zie
ik nog niet in. Het lijkt me dat ze gedurende een hele tijd ze alle drie
naast elkaar in gebruik waren.
Klopt dit?
>>Wat mij een beetje verwonderd is dat de electronenlamp uitgevonden werd
>>in 1907, maar dat de eerste uitzendingen in België (de fameuze
>>uitzendingen vanuit het Koninklijk paleis in Laken) in 1913 (6 jaar
>>later dus) al op 165 Khz gebeurden.
>>Was dat dan met buizen of met alternators?
> Met buizen was men nog niet goed in staat het vermogen te kunnen
> ontwikkelen. Zoals je wellicht weet is het rendement van een
> (relatieve korte) antenne op lage frequenties erg laag. Dat was nog
> niet te bereiken met buizen.
> De zender was 2kW een motorzender met een aangedreven vermogen van
> 300pk. Het was voor die e-e-n van de sterkste zenders. De basis was
> 1000 perioden, de spanning 6kV. Antenne 77 draden a 600 meter,
> gesteund door 8 masten van tussen de 80 en 125 meter.
> Jouw frans zal beter zijn als het mijne...
> http://users.skynet.be/bk376285/Premiere_emission_Belge..htm
Bedankt voor de link. Heel interessant.
Nu, wat ik niet echt snap.
Men wilde dus deze heel hoog vermogen VLF-zenders gebruiken om
lange-afstand communicatie te doen met de kolonies.
Maar dan heb je nog maar communicatie in één richting. Wat ging men dan
doen? Een gelijkaardige zender aan Congo zetten?
Het valt me op dat er in Europa wel een aantal van die zenders gebouwd
zijn, maar ik vind niets terug van gelijkaardige zenders aan 'de andere
kant' (bv. Congo of Java).
>>Wanneer werden buizen eigenlijk gebruikt voor radio-zenders?
> 1914?
> http://earlyradiohistory.us/sec011.htm
Bedankt.
>>Ik heb ooit ergens gelezen dat men zelfs in de 2de wereld-oorlog al
>>systemen had in het VHF gebied (o.a. voor de luchtvaart) op honderden
>>Mhz e.d.
> Frequenties van 100MHz kon men al vrij snel opwekken maar de
> ontvangers waren nog wel een probleem om ze gevoelig te krijgen.
> Hiervoor moesten speciale buizen ontwikkeld worden.
Het lijkt me dat ik eens een serieuze literatuur-studie over
electronen-buizen ga moeten doen. :-)
>>Misschien een domme vraag, maar als mens die nooit de electronen-buizen
>>gekend heb (de transistor was er al als ik geboren werd) heb ik hier
>>eigenlijk geen enkel idee van.
>>Hoe hoog in frequentie kan men eigenlijk gaan met electronen-buizen?
> Puur als versterker hangt dat vaak af van de stand van de techniek in
> de fijnmechanika. Je kunt dat ook in de evolutie goed afzien, naarmate
> men fijner kon konstrueren ging de bereikbare frequentie steeds verder
> omhoog. Men ontdekte ook dat men een electronenbuis op een andere
> manier kon gebruiken, klystron bijv een op zichzelf staande oscillator
> die gelijk SHF output geeft zodra de juiste spanningen er worden
> aangelegd. Sommige problemen die men met electronenbuizen had bleken
> later juist hulpjes te zijn om op de hogere frequenties te kunnen
> werken. (De stelling van Cruyff: elk nadeel heeft z'n voordeel)
> Een beetje power op SHF met lopende golf buizen:
> http://www.albacom.co.uk/Web/Site/defence/def_twtalist.asp
> Geeft je een indruk wat men er nu mee kan.
Bedankt.
Ondertussen ook al een interessante dingen zitten leven op de wikipedia
over de electronenbuizen.
> Een lang verhaal, maar je had ook een hoop vragen...
(...)
Wel, het begint langzamerhand in elkaar te vallen. Erg bedankt voor de
info. Ik ben nu een heel stuk verder.
Het probleem was niet zozeer het vinden van de informatie; maar meer het
"in elkaar passen" van de verschillende stukken.
Nu, het heeft een aantal veronderstelling die ik had over het gebruik
"hogere" frequenties wel doorééngeschudt. Men is veel vroeger in het
VHF, UHF en hogere frequenties doorgebroken dan ik dacht.
Misschien eventjes een laatste vraag:
wat zijn de hoogste frequenties die *nu* eigenlijk in gebruik zijn?
Ik vermoed dat dat -ofwel- voor straalverbindingen, ofwel voor radar
gaat zijn.
Ik weet dat er frequentie-allocaties zijn voor straalverbindingen en
militaire satelliet-communicatie op 40 Ghz en voor HAPSen op 47 en 48
Ghz; maar zijn er nog toepassingen in dagelijks gebruik die nog hogere
frequenties gebruiken.
Hoge vermogens op die frequenties opwekken op waarschijnlijk heel erg
moeilijk en het verlies in de atmosfeer wordt dan waarschijnlijk zo
groot dat het nog weinig praktisch nut heeft.
> Jan/pa3abk
Cheerio! Kr. Bonne.
pa3abk
<compaq...@kristoff.bonne> wrote:
.....
>In het kort. Het is gewoon iets dat vonken genereerd als bron voor
>electro-magnetische straling en dan een LC-filter erachter om "ongeveer"
>de juiste frequentie eruit te halen.
>
>Voordeel (t.o.v. de alternatoren) is
>- de frequentie *kan* veel hoger (maar het werkt niet op dit hogere
>frequenties gebruikt)
>- veel kleiner (daardoor ook bruikbaar op schepen enz.)
>
>Nadeel waren:
>- enkel bruikbaar voor telegrafie
>- enorm breedbandig
>- niet geschikt voor grote vermogens.
Dat laatste niet helemaal, waar want het was juist een manier om groot
vermogen te maken zonder al te veel onderdelen. Het liep eigenlijk
vast op het moment dat de isolatie het liet afweten. Immers de vonk
kan pas ontstaan op een moment dat de spanning hoog genoeg was. Door
de vonkenbrug afstand groter te maken en de spanning op te voeren werd
gelijk het vermogen opgevoerd. Het werd ook steeds complexer, in die
tijd althans om dat soort vermogens te gaan "sleutelen".
>Wat ik eigenlijk niet snap.
>Men ging ervan uit van "lagere in frequentie = verder in afstand".
>(klopt voor grondgolf propagatie).
Je moet je even verplaatsen naar die tijd, dus zonder de kennis van de
kortegolf. Men had gemerkt dat vooral 's nachts op lage frequenties
(men zat al laag...) de dracht verder was. Maw hoe lager de frequentie
hoe verder men dacht te kunnen komen.
>Maar als je met die dingen toch ook hogere frequenties kunt maken, dan
>moeten ze toch ook de effecten van "skywave"-propagatie ontdekt hebben.
>Zelfs maar op frequenties van 100 of 200 Khz, dan moeten ze toch ook
>ontdekt hebben dat ze 's nachts verder konden gehoord worden dan overdag.
>Hoe komt het dat alleen de radio-amateurs dit ontdekt hebben?
Zendamateurs werden aanvankelijk boven 1,5Mhz (200m) neergezet.
Ik heb niet de details hiervan men geschiedkundige stavingen schieten
me even tekort. De frequentie ruimte was uiteraard beperkt en voor de
commerciele berichtgeving had men betrouwbare propagatie nodig en dat
kon alleen maar (in die tijdbeleving dan wel te verstaan) op lage
frequenties.
>Wat ik eigenlijk nog niet echt snap is een "tijd-lijn". Eigenlijk heb je
>hier drie technologieën (vonkbrug-zenders, alternatoren en
>electronen-buis zenders) die in relatief korte periode gekomen zijn.
>Maar wanneer welke technologie op welk moment gemeengoed werd; dat zie
>ik nog niet in. Het lijkt me dat ze gedurende een hele tijd ze alle drie
>naast elkaar in gebruik waren.
>Klopt dit?
Net zoals we nu een overgang hebben van analoge technieken naar
digitale zijn de "systemen" een tijd lang naast elkaar werkzaam
geweest. Dat had deels te maken met reeds gedane investeringen.
>Nu, wat ik niet echt snap.
>Men wilde dus deze heel hoog vermogen VLF-zenders gebruiken om
>lange-afstand communicatie te doen met de kolonies.
>Maar dan heb je nog maar communicatie in één richting. Wat ging men dan
>doen? Een gelijkaardige zender aan Congo zetten?
Vwb de Belgische kolonien kan ik je weinig vertellen, wel had NL in
voormalig Nederlandsche Indie zenders staan met gigantische antennes
die soms vulkaankraters overspanden. Een bijkomende probleem wat men
daar had, was de statische ontladingen (QRN). Berichtverkeer ging ook
vaak QSP wat weer vertragingen opleverde. Het had ook deels met
prestige te maken om een 1 op 1 link met de kolonien te hebben.
>Het valt me op dat er in Europa wel een aantal van die zenders gebouwd
>zijn, maar ik vind niets terug van gelijkaardige zenders aan 'de andere
>kant' (bv. Congo of Java).
Naar ik me herinner heeft eens in een van de NL amateurbladen een
artikel gestaan over de PK geschiedenis, met een beschrijving van de
aanleg van een dergelijk station. Ik heb zelf een "Wireless Telegraphy
and Telephony" jaarboek uit 1920. Een aantal pagina's heb ik ingescand
en kun je via deze link in PDF bekijken.
http://radiogaga.e-dentify.nl/History_of_wt.pdf
In dat hele boek wordt van kortegolf niet gerept. 300m golflengte was
al kortegolf!
>Het lijkt me dat ik eens een serieuze literatuur-studie over
>electronen-buizen ga moeten doen. :-)
>Misschien eventjes een laatste vraag:
>wat zijn de hoogste frequenties die *nu* eigenlijk in gebruik zijn?
Dit antwoord laat ik aan iemand anders over.
>Hoge vermogens op die frequenties opwekken op waarschijnlijk heel erg
>moeilijk en het verlies in de atmosfeer wordt dan waarschijnlijk zo
>groot dat het nog weinig praktisch nut heeft.
>Cheerio! Kr. Bonne.
Jan/pa3abk
Mat Nieuwenhoven
>Gegroet,
>
>
>Eventjes tussen de discussies over het nut of onzin van de
>openbare/publieke omroep en welke vorm van digitale radio AM en FM gaan
>vervangen, eventjes een vraagjes over heel iets anders.
>
>
>Ik ben de laatste tijd nogal geà nteresseert geraakt in de vroege
>geschiedenis van de radio. Daarom probeer ik her en der informatie
>daarover te vinden.
Er is in de bieb een boek wat veel info geeft. Ik dacht dat het 'van kristal
tot IC' heette.
Mat Nieuwenhoven
MRe
"pa3abk" <pa3...@tenalp.ln> schreef in bericht
news:7r0e22554oe6i789o...@4ax.com...
Niet alleen. Lees 'Forschungsstelle Langeveld' er maar eens op na. Nederland
(neutraal) had tijdens de eerste Wereldoorlog ineens geen contact met
Indonesië meer, omdat de engelsen in Singapore de schakelaar van de
telegraafkabel omdraaiden. Dat wilde Wilhelmina (en de nederlandse regering)
in de toekomst niet meer meemaken. Toen werden dus Kootwijk Radio en Malabar
gebouwd.
> >Het valt me op dat er in Europa wel een aantal van die zenders gebouwd
> >zijn, maar ik vind niets terug van gelijkaardige zenders aan 'de andere
> >kant' (bv. Congo of Java).
Ja, Malabar (Java) dus.
Lees ook het jubileumboek van de VERON (1995) Geeft enorm veel informatie.
MRe
Brengsek!
<m.reneman=geenspam=@hccnet.nl> wrote:
>> >Het valt me op dat er in Europa wel een aantal van die zenders gebouwd
>> >zijn, maar ik vind niets terug van gelijkaardige zenders aan 'de andere
>> >kant' (bv. Congo of Java).
>Ja, Malabar (Java) dus.
>Lees ook het jubileumboek van de VERON (1995) Geeft enorm veel informatie.
Hier zijn wat fraaie foto's te vinden over Malabar -
http://home.luna.nl/~arjan-muil/radio/history/malabar/malabar1.html
Rene
--
Nobody expects the Spanish Inquisition!
hwh
"Kristoff Bonne" <compaq...@kristoff.bonne> schreef in bericht
> Wat ik eigenlijk niet snap.
> Men ging ervan uit van "lagere in frequentie = verder in afstand". (klopt
> voor grondgolf propagatie).
Ja. Vanuit NL was er een radiotelefoonverbinding met Indië op de zeer lange
golf. Pas later experimenteerde men met HF/kortegolf. Daar moet je wel goed
mee omgaan, voor verschillende tijdstippen van de dag/seizoen en
verschillende verbindingen moet je verschillende frequenties inzetten en
daar was men nog niet zo uit. Radioamateurs waren hier al vroeg mee bezig.
> Maar als je met die dingen toch ook hogere frequenties kunt maken, dan
> moeten ze toch ook de effecten van "skywave"-propagatie ontdekt hebben.
> Zelfs maar op frequenties van 100 of 200 Khz, dan moeten ze toch ook
> ontdekt hebben dat ze 's nachts verder konden gehoord worden dan overdag.
>
> Hoe komt het dat alleen de radio-amateurs dit ontdekt hebben?
Misschien is hier het experimentele van invloed: men hoefde als amateur niet
perse een verbinding te hebben, zoals met een duurbetaalde officiele
verbinding. Verder zijn de wereld van amateur en professionele zenderbouwers
niet los van elkaar te zien :-) Zo van: overdag netjes de verbinding in
stand houden en buiten werktijd experimenteren met de spullen.
> Wat ik eigenlijk nog niet echt snap is een "tijd-lijn". Eigenlijk heb je
> hier drie technologieën (vonkbrug-zenders, alternatoren en electronen-buis
> zenders) die in relatief korte periode gekomen zijn.
Dat komt door de relatief korte ontwikkelperiode. Een prima werkende
machinezender die veel heeft gekost schaf je niet zomaar af.
> Nu, wat ik niet echt snap.
> Men wilde dus deze heel hoog vermogen VLF-zenders gebruiken om
> lange-afstand communicatie te doen met de kolonies.
>
> Maar dan heb je nog maar communicatie in één richting. Wat ging men dan
> doen? Een gelijkaardige zender aan Congo zetten?
Juist. Althans de Nederlanders deden dat met hun toenmalige Indië.
> Hoge vermogens op die frequenties opwekken op waarschijnlijk heel erg
> moeilijk en het verlies in de atmosfeer wordt dan waarschijnlijk zo groot
> dat het nog weinig praktisch nut heeft.
Aan de andere kant is daar het krijgen van veel antennewinst wel relatief
gemakkelijk.
De demping is inderdaad aanzienlijk, waardoor je moet denken aan korte
afstanden.
Het grote voordeel is daar natuurlijk capaciteit: op 300 kHz is 4 kHz ruimte
al aardig wat, op 300 GHz wordt dat al 4 GHz in verhouding!
gr, hwh
gr, hwh
hansvandenhoorn
'over the horizon radar' die de Russen gebruikten. Dat signaal was over een
zeer groot deel van de kortegolfband te horen en stoorde op heel veel
zenders. Misschien zit ik er helemaal naast, maar zou dit ook zo'n systeem
geweest kunnen zijn?
"Ruben van der Leij" <ruben...@nutz.nl> schreef in bericht
news:slrne2d8tp.f...@its.blacklisted.nl...
pa3abk
<m.reneman=geenspam=@hccnet.nl> wrote:
>> Vwb de Belgische kolonien kan ik je weinig vertellen, wel had NL in
>> voormalig Nederlandsche Indie zenders staan met gigantische antennes
>> die soms vulkaankraters overspanden. Een bijkomende probleem wat men
>> daar had, was de statische ontladingen (QRN). Berichtverkeer ging ook
>> vaak QSP wat weer vertragingen opleverde. Het had ook deels met
>> prestige te maken om een 1 op 1 link met de kolonien te hebben.
>
>Niet alleen. Lees 'Forschungsstelle Langeveld' er maar eens op na. Nederland
>(neutraal) had tijdens de eerste Wereldoorlog ineens geen contact met
>Indonesiė meer, omdat de engelsen in Singapore de schakelaar van de
>telegraafkabel omdraaiden. Dat wilde Wilhelmina (en de nederlandse regering)
>in de toekomst niet meer meemaken. Toen werden dus Kootwijk Radio en Malabar
>gebouwd.
Ja, dat las ik later ook op internet.
En dan nog de politieke gehakketak in Nederland. Malabar was al klaar
maar Kootewijk nog niet ivm de trage politieke beslissingen. De eerste
uitzending mislukte volkomen waardoor men het gelukstelegram van
Wilhelmina ironisch genoeg alsnog via de "onbetrouwbare" kabel moest
versturen. Kort daarna (1928) is men wel overgegaan op "buizen". Dus
wat dat betreft kunnen we de vraag beantwoorden dat rond 1928 de
overgang heeft plaatsgevonden van vonkzenders naar buizen.
Malabar had een vermogen van 2400 kW. De antenne impedantie van enkele
mOhm. Er werd een spoeltje gewikkeld wat 6 ton woog. De eindtrap heet
"vlamkamer" de vonkenbrug moest om de drie uur worden omgewisseld
omdat hij opgebrand was ect ect.
Dank aan de Kristoff die deze lijn met z'n vragen heeft gestart, kwam
aldoende een hoop fascinerende feiten tegen.
>
>
>> >Het valt me op dat er in Europa wel een aantal van die zenders gebouwd
>> >zijn, maar ik vind niets terug van gelijkaardige zenders aan 'de andere
>> >kant' (bv. Congo of Java).
>
>Ja, Malabar (Java) dus.
>Lees ook het jubileumboek van de VERON (1995) Geeft enorm veel informatie.
Jan/pa3abk
Steven Vandenput
> Rene
Bedankt voor de link met prachtige foto's!
Mooie tread, Kristof en andere posters.
Wanneer je dat allemaal ziet en leest dan besef je pas welke luxe we
hebben met onze huidige communicatiemiddelen.
En zeggen dat dit alles maar +/- 100 jaar geleden was...
Mvg
Steven VDP
ON4CLC
-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-
Posted from http://www.iRadio.be
-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
1920
Het bedrijf Joseph Horne start de verkoop van radiotoestellen in de Verenigde Staten voor tien dollar per stuk.
En zie en beluister nu ook de audio die daar meteen onder staat en zie ook de foto helemaal bovenaan op deze link. Nico.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1925
Op de Nederlandse radio is de eerste nieuwsuitzending te horen.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
1919
– Het eerste Nederlandse radioprogramma start in de Haagse Beukstraat. Het is te beluisteren van 20:00 tot 23:00 uur. Het allereerste liedje is een parademars. De krant Nieuwe Rotterdamsche Courant had de dag voordien de nodige publiciteit gevoerd. Het zou een ‘Soirée Musicale’ worden verzorgd door het ‘Radio Telefonie Zendstation der Nederlandse Radioindustrie’.
– Radiopionier Izerda, die op 14 augustus 1919 een toelating voor enkele testuitzendingen had ontvangen, houdt zich niet aan de afspraken. Hij start met regelmatige muziekprogramma’s. Zo wordt de eerste piraat in Nederland geboren.
En lees(!) en (her)beluister nu ook de video die daar meteen onder staat. Nico.
Q_1_2_...@hotmail.com
Rink
Heeft niets met omroep radio te maken.
Bovendien geen Nederlands nieuws
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
Q_1_2_...@hotmail.nl
Q_1_2_...@hotmail.com
1925
De KRO presenteert een eerste radioprogramma.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
Q_1_2_...@hotmail.com
Rink
>
Als de BTW omhoog gaat van 6% naar 9% is dat ook belangrijk op zich,
maar dat is geen reden om dat in de nl.media.radio nieuwsgroep te melden.
Rink
> Nico.
>
Ook dit heeft weer niks met NL = NEDERLAND te maken.
Je post dit ook al in BE.radio, BE = BELGIË
Post dit nou NIET in NL.MEDIA.RADIO
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
1923
Er wordt vanuit Pittsburgh een radiosignaal naar Manchester in Engeland gestuurd. Het wordt de allereerste transatlantische uitzending ooit.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
1959
De satelliet Pioneer 4 zendt het verste radiosignaal ooit uit, namelijk 400.000 mijlen.
Q_1_2_...@hotmail.com
Nicoui...@outlook.com
https://www.radioforum.nl/viewtopic.php?f=2&t=31493 Nico.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1899
Pionier Gulgiermo Marconi (foto bovenaan op die link) brengt een radioverbinding tussen Engeland en Frankrijk tot stand.
En zie en (her)beluister nu ook de video die daar meteen onder staat. Nico.
Nicoui...@outlook.com
het nieuwsitem gedateerd 14 April, 2019 Nico.
Nicoui...@outlook.com
1924
De openingstoespraak van Koning George V voor de ‘British Empire tentoonstelling’ in Londen wordt rechtstreeks door de BBC uitgezonden. Het is voor de eerste keer dat de luisteraars hun vorst via de radio horen.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
... Een naam bedacht en geïntroduceerd door de Britten op de radio.
Het kwam er op neer dat een ‘omroeper’ op een handige en onderhoudende manier iemand of meerdere personen ondervroeg(en) over diverse onderwerpen. Dit al dan niet in een soort wedstrijdverband.
Via de radio werden uitgebreid onderwerpen besproken waarna halverwege en op het einde vragen werden gesteld. Zo werd bepaald of de deelnemer al dan niet voldoende parate kennis over het onderwerp had en of er punten werden gescoord.
Als luisteraar was het mogelijk om je helemaal in te leven in de ondervraagde personen. ...
Nicoui...@outlook.com
1945: Duitsland
Radio Liberty begint vanuit de studio’s in München. Het station zal zich vooral tijdens de Koude Oorlog als anti-communistisch propagandastation opwerpen.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1955
Via de zendmast van Wrotham in het graafschap Kent beginnen de eerste FM-uitzendingen van de BBC.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Nicoui...@outlook.com
1940: Frankrijk
De radiostations Thourie en Alma in Rennes worden door de Duitse bezetter overgenomen. Vanaf 7 juli 1940 zijn de Parijse propaganda-uitzendingen van de Nazi’s er te horen.
Q_1_2_...@hotmail.com
Nicoui...@outlook.com
Q_1_2_...@hotmail.com
Nicoui...@outlook.com
1927: Verenigd Koninkrijk
Vanuit het Londense Savoy Hotel, waar een BBC Studio is geplaatst, presenteert Christopher Stone het allereerste muziekprogramma.
Rink
> ...op https://radiovisie.eu/het-radiodagboek-van-17-juli-198/#.XS80rxLwqKE staat nu dit te lezen:
>
> 1927
>
> Vanuit het Londense Savoy Hotel, waar een BBC studio is geplaatst, presenteert Christopher Stone het allereerste muziekprogramma.
>
> En zie en beluister nu ook de video die daar meteen onder staat. Nico.
>
Allereerste muziekprogramma is natuurlijk niet waar.
Onze eigen Idzerda Steringa deed dit al in 1919.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1872
Mahlon Loomis wordt als uitvinder van de draadloze telegrafie erkend. Deze techniek was de basis voor de start van het medium radio.
en ook:
1937: Italië
Gugliermo Marconi, de uitvinder van de radio sterft in Rome. Onder zijn leiding kwamen in 1899 de eerste radioverbindingen tussen Engeland en Frankrijk over het Kanaal tot stand. Twee jaar later werd de eerste transatlantische verbinding tussen Groot-Brittannië en Newfoundland gestart.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1925: Verenigd Koninkrijk
De BBC neemt in Daventry een lange golfzender in gebruik.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
2002
De Spaanse regering besluit tot de ontmanteling van de zendmasten van het Amerikaanse radiostation Liberty in het dorp Pals aan de Costa Brava. De zender diende na de Tweede Wereldoorlog als antwoord op het oprukkend communisme.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.com
1922: USSR
De officiële staatszender van de Sovjetunie, Radio Moskou start de eerste uitzendingen.
Nicoui...@outlook.com
1927
De Columbia Phonographic Broadcasting System begint een netwerk van zestien radiostations. Andere bronnen zouden het later over achttien eenheden hebben.
en ook:
1942: Canada
De Canadian Broadcasting Corporation krijgt van de overheid een vergunning om officiële uitzendingen te verzorgen.
en ook:
2006: Iran
Zamaneh start met kortegolf programma’s voor de jongeren. Het project wordt gedeeltelijk met Nederlands geld van Press Now gefinancierd. Men wil nieuwe initiatieven voor lokale journalisten, dankzij technische ondersteuning, mogelijk maken.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
1921: Verenigde Staten
KDKA in Pittsburg zorgt voor een primeur in de Amerikaanse radiowereld door dagelijks een nieuwsuitzending te brengen.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1946
De BBC begint een derde radioprogramma waarbij de liefhebbers van klassieke muziek aan hun trekken komen.
Q_1_2_...@hotmail.com
Q_1_2_...@hotmail.nl
1925
WSM-AM start in Nashville met officiële uitzendingen.
En zie en (her)beluister nu ook het filmpje dat daar rechts van die zin staat. Nico.
Q_1_2_...@hotmail.com
1990
Talrijke radiostations, overal ter wereld, draaien bijna gelijktijdig ‘Imagine’ van John Lennon om de vermoorde Beatle te eren.
en ook:
2006
Radio Capital brengt een originele reclamecampagne. Een promoteam deelt duizenden insinuerende briefjes aan de Londense bevolking uit. Daarop kan men teksten lezen als: ‘Is Lily (Allen) doing Justin (Timberlake)?’ Het gaat om een reclame voor lippenstift.
en ook:
1935
Het netwerk van CBS Radio begint met het programma ‘Cavalcade of America’.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1969
Amerikaanse radiostations veroorzaken een rel door het nummer van de Beatles ‘Revolution N°9’ achterwaarts te draaien. Zo ontstaat het gerucht dat Paul Mc Cartney overleden is.
Q_1_2_...@hotmail.com
1943: Verenigde Staten
RCA (Radio Corporation of America) verkoopt het NBC Blue Radio Network aan media-ondernemer Edward Noble voor acht miljoen dollar. De nieuwe naam wordt ABC, de American Broadcasting Company.
Q_1_2_...@hotmail.nl
1919
De Radio Corperation of America of RCA wordt gesticht. De maatschappij zal later tot een belangrijke mediaspeler uitgroeien.
Q_1_2_...@hotmail.com
1924
WGBS start op 950 kHz met officiële uitzendingen. Op 15 januari zal de naam in WINS veranderen.
en ook:
1957: Vaticaanstad
De officiële uitzendingen van Radio Vaticaan starten.
En zie nu ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Radio_Vaticaan Nico.