De laatste weken gelezen: buitenlands
Frank Lekens
Deze novelle is opgenomen in een Ooievaar-pocket met drie novelles die
nu bij De Slegte staat. Ik kan hem iedereen aanraden (althans
deze novelle; de andere twee heb ik nog niet gelezen).
Bijna een wonder dat ik dit boek gekocht heb: voor iemand met
mijn wat conservatieve anglocentrische smaak heeft zo'n exotische naam
vaak eerder een afschrikwekkende dan een aantrekkende werking. En hoe
onterecht dat is, bleek nu maar weer.
"Al te luide eenzaamheid" gaat over iemand die in het
communistische Tsjechoslowakije oud papier verwerkt, en dus boeken moet
verbranden. Hij doet dat echter met zoveel liefde dat hij met zijn werk
juist een ode aan de wereldliteratuur brengt.
Bij eerste aanblik ziet Hrabals proza er niet erg uitnodigend
uit. Dichbedrukte bladzijden zonder indeling in alinea's, met ellenlange
zitten. Maar het zijn niet heel ingewikkelde zinnen: het zijn vaak
slechts meerdere zinnen waartussen de punt is vervangen door een komma,
om zo een wat ademloze stijl te creëren. Een stijl die het denken
nabootst van de boekverbrander, alleen in zijn keldertje, waar hij praat
met de geesten van beroemde auteurs (Jezus is er een van), en nadenkt
over zijn jeugdliefdes, al de ellende die hij om zich heen ziet, en de
oprukkende Amerikaanse efficiency in de boekverbranding. Die nieuwe
ontwikkeling in zijn vak (boeken die worden verbrand met kille,
harteloze efficiëntie, zonder gevoel voor het boek) doet hem
uiteindelijk de das om.
Een heel bijzonder boek, dat vaak achteloos en spontaan aandoet,
maar ongetwijfeld veel hechter doortimmerd is dan het op het eerste
gezicht lijkt. Een subtiel protest ook tegen het communistische regime:
ik vraag me af of het subtiel genoeg was om gewoon gepubliceerd te mogen
worden. Daarover staat in deze uitgave helaas geen informatie.
Het meest opmerkelijk vond ik nog dat de toon van Hrabals novelle
me een beetje deed denken aan Louis Paul Boon. Ik had nog nooit een
auteur gelezen die ook maar in de verste verte op Boon leek.
2) McGrath, "The Grotesque" en "Dr. Haggard's Disease".
Na "Martha Peake" en "Asylum" wilde ik McGrath's eerdere werk ook wel
eens leren kennen. Dat viel niet tegen.
Allebei deze romans zijn weer in die "gothic" stijl
geschreven die al zijn werk kenmerkt. "The Grotesque", zijn eerste
roman, is het meest geslaagd. Een verhaal over een nukkige Engelse
landheer die wordt belaagd door zijn butler, die zijn aanstaande
schoonzoon vermoordt en met zijn vrouw naar bed gaat. Of toch niet? Want
alles wordt ons verteld door de landheer zelf, maar die lijkt
allesbehalve betrouwbaar...
"Dr. Haggard's Disease" is minder sterk.
The Grotesque is trouwens ook verfilmd, maar ik geloof dat dat geen
succes was. Wat wil je ook, met Sting in een hoofdrol...
--
Frank Lekens
operamail.com is where it's really @
Arthur van Kruining
> 1) Bohumil Hrabal, "Al te luide eenzaamheid"
Toevallig ben ik gisteren ook aan een Hrabal begonnen: _Ik heb de koning
van Engeland bediend_.
> Bij eerste aanblik ziet Hrabals proza er niet erg uitnodigend
> uit. Dichbedrukte bladzijden zonder indeling in alinea's, met ellenlange
> zitten.
Idem dito. Daarom heb ik het meer dan zeven jaar op de plank laten
liggen. (Recordhouder is Tocqueville, wiens _Ancien régime et la
révolution_ nu zo'n 13 jaar ongelezen ligt te verkommeren. Deze aankoop
dateert uit de overzichtelijke tijd dat ik nog maar één 'te
lezen'-stapeltje had.)
> Maar het zijn niet heel ingewikkelde zinnen: het zijn vaak
> slechts meerdere zinnen waartussen de punt is vervangen door een komma,
> om zo een wat ademloze stijl te creėren. Een stijl die het denken
> nabootst van de boekverbrander
Idem dito. Alleen is de denker hier een piccolo. En een dwerg. Hij wil
vooral veel geld verdienen, want dat ziet hij als zijn enige middel tot
de maatschappelijke erkenning waarnaar hij streeft.
De vergelijking met _De Dwerg_ van Per Lagerkvist is snel gemaakt en
valt vooralsnog uit in het nadeel van Hrabal. Ik vind die 'automatische'
stijl van hem een beetje vermoeiend. Vaak heb ik moeite mijn gedachten
erbij te houden en omdat die zinnen zo lang zijn, moet ik dan, of een
heel eind terug naar het begin van de zin, of verder gaan met de
tussenzin waar ik was blijven hangen, met het risico dat ik even
verderop weer struikel, omdat je uit het ritme van die zin bent en een
stukje context mist, waarna je, of alsnog terug naar de bron van de zin
gaat, of denkt, laat maar zitten verder, ik lees gewoon door, dan mis ik
maar iets, en als ik daardoor steeds minder geduldig lees en steeds
minder registreer, dan is dat niet mijn schuld maar de schuld van meneer
de schrijver, met z'n artistiek verantwoorde stream of someone else's
consciousness.
De vele absurde situaties zijn wel vermakelijk, maar doen toch wat
plichtmatig aan. Zoals Nederlandse schrijvers geacht worden zich aan
eindeloze beschrijvingen te buiten te gaan, zo lijkt het alsof de
Tsjechische schrijvers hun quota surrealisme moeten halen. Het zal wel
niet zo zijn, maar dat is de indruk die ik krijg bij het lezen van _Ik
heb de koning van Engeland bediend_.
Leeft die Hrabal eigenlijk nog?
U groet,
Arthur.
marcel raman
Arthur van Kruining <arth...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
>
> Leeft die Hrabal eigenlijk nog?
>
Frank Lekens
mra...@pandora.be says...
>
> Arthur van Kruining <arth...@xs4all.nl> schreef in berichtnieuws
> >
> > Leeft die Hrabal eigenlijk nog?
> >
> is in 1997 overleden
>
van een verpleegtehuis viel toen hij daar duiven wilde voeren. Hij was
namelijk een groot duiven/dierenliefhebber. Maar er wordt ook wel
vermoed dat hij een beetje levensmoe was en dat hij niet per ongeluk
gevallen is.
Jan
marcel raman wrote:
> > Leeft die Hrabal eigenlijk nog?
> >
> is in 1997 overleden
Uit het raam een ziekenhuis gevallen (alsof ie in een verhaal van
hemzelf voorkwam) tijdens het voeren van vogels. Onduidelijk of het
opzet of ongeluk was (voor zover mij bekend uit krantenberichten).
Jan