Getuigenverklaring2a

[mediaseeker]

Begin citaat:

http://www.asp-advocaten.nl/Wat_is_ASP_/Nieuws/Ramp_Enschede/Getuigenverklar
ingen/4_december_2000/4_december_2000.html

Getuigen:
G. Meijerink
H.B. Bouma

DE ARRONDISSEMENTSRECHTBANK TE 'S-GRAVENHAGE

PROCES-VERBAAL
Van de voorzetting van de voorlopige enquête,
gehouden op maandag 4 december 2000 te 9.30 uur,
in het Paleis van Justitie te 's-Gravenhage,
voor mr. A.V. van den Berg, rechter-commissaris,
bijgestaan door G.C.J. Lourens, griffier,

bepaald bij: beschikking van 20 november 2000, in de zaak met requestnummer
00.390 van:

1.REIJE JAN NOORDMAN,
2.INO PAALMAN,
3.BESNA CILDAVIR-MENTES,
allen wonende te Enschede,
verzoekers,
procureur: mr. E. Grabandt,

T E G E N :

1. DE STAAT DER NEDERLANDEN,
zetelende te 's-Gravenhage,
procureur:mr. J.W.H. van Wijk,
2. DE PROVINCIE OVERIJSSEL, zetelende te Zwolle,
advocaat: mr. J.A. van Wijmen, te Zwolle,
3. DE GEMEENTE ENSCHEDE,
zetelende te Enschede,
advocaat:mr. W. van de Wetering, te Enschede,
gerequestreerden.

Verschenen zijn:
­aan de zijde van verzoekers: mr. A.E. Dek, mr. A.F. Collignon-Smit en mr.
J.M. Beer, advocaten te Amsterdam, alsmede mr. J.M. Witte, advocaat te
Amersfoort;

­aan de zijde van gerequestreerden: mrs. Van Wijk en Van de Wetering
voornoemd, alsmede (namens de Staat) mr. M.G. Ritsema van Eck-van Drempt,
advocaat te 's-Gravenhage, alsmede (namens gemeente Enschede) mr. B.J.Th.
Bouma.

Getuige G. Meijerink is vergezeld van mr. M. van Linden, advocaat te
Groningen.

2 requestnummer 00-390

Hierop is tot de voortzetting van het voorlopige getuigenverhoor overgegaan.
Na te noemen getuige(n) heeft/hebben (achtereenvolgens) medegedeeld geen
bloed- of aanverwant te zijn van, en niet in dienstverband te staan tot (een
van de) partijen, tenzij hieronder anders staat vermeld. Na op de door de
wet voorgeschreven wijze de eed of de belofte te hebben afgelegd de gehele
waarheid en niets dan de waarheid te zullen zeggen heeft/hebben de
getuige(n) (ieder afzonderlijk) de navolgende verklaring afgelegd:

NaamGerard Meijerink
Leeftijd55 jaar
WoonplaatsOverdinkel (gemeente Losser)
BeroepAmbtenaar gemeente EnschedeBELOFTE

1.Nadat ik korte periodes op de grote vaart had gezeten en bij drie
productie- of constructiebedrijven had gewerkt ben ik op 1 januari 1971 als
opzichter in dienst getreden bij de gemeente Enschede. Daar werk ik nu al
bijna 30 jaar. Op 1 januari 1987, toen de milieudienst werd opgericht was ik
daar al eerste medewerker en plaatsvervangend afdelingschef. Dat ben ik
toen gebleven. Er kwam toen een hoofdafdeling milieubeheer en ik werd chef
van een onderafdeling. Rond 1996/1997 is de milieudienst samengegaan met de
bouwdienst. Daar binnen is een afdeling milieu ingesteld. Sindsdien ben ik
seniortechnisch coördinator en plaatsvervangend hoofd van de afdeling
milieu.

2.Ik heb een HBO opleiding werktuigbouw. Daarnaast heb ik cursussen gedaan
op het gebied van middel en hoger management en heb ik een pedagogisch
getuigschrift. Op milieugebied heb ik cursussen gedaan op het gebied van
geluid en monsterneming. Ik heb geen opleiding op het gebied van vuurwerk
of van handhaving. Ik weet dat er opleidingen zijn op het gebied van
afsteken van vuurwerk en omgaan met springstoffen. Die heb ik niet gevolgd.
Verdere opleidingen op het gebied van vuurwerk zijn mij niet bekend.

3.In mijn vrijetijd verricht ik hand- en spandiensten voor het comité
volksfeesten. Ik zit niet in dat comité.
Verder heb ik geen nevenfuncties.

4.Ik ben eerder gehoord door de politie en de commissie Oosting. Ik weet dat
ook de inspectie milieu met een onderzoek bezig is en dat daar mensen voor
zijn opgeroepen. Ik ben daarvoor nog niet opgeroepen. Ten behoeve van de
verhoren door de commissie Oosting zijn mij in algemene zin tips gegeven
over wat er zou kunnen gebeuren en hoe ik mij zou moeten opstellen. Het
ging niet specifiek over het getuigen voor de rechter-commissaris. Het ging
er om dat wij op een fatsoenlijke
requestnummer 00-390

manier konden omgaan met de gestelde vragen en dat we ervoor zouden zorgen
dat de verhoren zo goed mogelijk zouden verlopen. De hoofdboodschap was dat
de waarheid verteld zou worden. Op de specifieke te stellen vragen is bij
die voorbereiding niet ingegaan. Het waren meer algemene adviezen als: blijf
rustig en laat een vraag herhalen als je hem niet begrijpt. Voor het
verhoor bij u heb ik mij in de materie nog eens verdiept. Ik heb de
verklaring gelezen die Nico ten Bosch bij u heeft afgelegd en die ik binnen
de dienst had gekregen. Ik heb ook mijn eerdere verklaring bij de commissie
Oosting nog eens doorgelezen en heb het schaduwdossier dat de gemeente nog
heeft ter zake van S.E. Fireworks nog doorgenomen. Het originele dossier is
in beslag genomen. Ik heb niets gezien of gehoord van de vragen die mij bij
u gesteld zouden worden.

5.S.E. Fireworks heeft in de zeventiger jaren twee vergunningen gekregen, ik
meen in 1977 en 1979. Ik ben daar in belangrijke mate bij betrokken geweest.
Die van 1979 heb ik meen ik zelf geschreven; de andere is in overleg met mij
opgesteld. De voorschriften kregen wij toen panklaar aangeleverd van de
Kwartiermeester-Generaal van de Koninklijke Landmacht. Onze inhoudelijke
bemoeienis met de voorschriften was zeer beperkt.

6.In die periode stond de Hinderwet binnen de gemeente niet in de publieke
of politieke belangstelling. Er waren twee personen die dat werk deden. Ik
zorgde er voor dat er een aanvraag kwam en dat die in procedure werd
gebracht. De vergunningverlening en de verdere procedure werden gedaan door
de secretarie waarbij wij een technische inbreng hadden. Als de vergunning
was verleend controleerde mijn chef op locatie of de inrichting voldeed aan
de
voorschriften. Dat was de algemene werkwijze. Ik kan mij niet meer
herinneren of ik gehoord heb in hoeverre S.E. Fireworks aan de voorschriften
voldeed.

7.In 1997 heeft S.E. Fireworks een revisie-vergunning gekregen. Bij de
voorbereiding daarvan ben ik aanvankelijk wel betrokken geweest. Wij hadden
gehoord dat Milan had geconstateerd dat de werkelijkheid niet met de
vergunning klopte. Wij zijn daarvan schriftelijk in kennis gesteld. Ik ben
toen samen met een ander bij S.E. Fireworks op bezoek geweest. Hetzelfde
jaar ben ik ook mee geweest met de controle door de politie. In 1994 ben ik
samen met Nico ten Bosch bij S.E. Fireworks gaan praten over de nieuwe
aanvrage. Bij de afhandeling daarvan ben ik alleen zijdelings betrokken
geweest. Het kan zijn dat Nico mij daarover nog vragen heeft gesteld, want
ik was zijn afdelingschef. In mijn agenda heb ik gezien dat ik de
ontwerp-vergunning op 7 november 1996 heb bekeken, maar ik heb hem niet
nauwkeurig nagekeken wegens tijdgebrek. Hij zag er in hoofdlijnen heel goed
uit.

- 4 - requestnummer 00-390

8.Bij de vergunning van 1999 heb ik totaal geen betrokkenheid meer gehad. Ik
was toen geen afdelingshoofd meer. Ik wist tot na de ramp niet dat die
vergunning bestond. Ik ben eind december 1996 voor het laatst bij een
controlebezoek met Ten Bosch en een politieman waarvan ik meen dat hij
Docter heet, bij S.E. Fireworks geweest.

9.Het verschil tussen groot en klein vuurwerk is van belang voor de op te
nemen voorschriften en de hoeveelheden die mogen worden opgeslagen. In een
ruimte van een bepaalde afmeting mag veel minder groot dan klein vuurwerk
worden opgeslagen.

10.Bij S.E. Fireworks was oorspronkelijk in 1977 de hoofdmoot
consumentenvuurwerk. Er mochten drie bewaarplaatsen zijn met elk 650
kilogram professioneel vuurwerk en 10 bewaarplaatsen met elk 1650 kilogram
consumentenvuurwerk. In 1993 is door Milan een omslag geconstateerd. Wij
zijn bij die controle van Milan niet aanwezig geweest. voor die tijd wisten
wij ook niet dat het bedrijf iets anders deed dan was vergund. Milan was ook
veel beter op de hoogte van de classificatie van het vuurwerk; onze kennis
daarvan was beperkt. Ik was verbaasd toen ik het hoorde en ben samen met
Nico ten Bosch naar S.E. Fireworks gegaan. We hebben toen geconstateerd dat
het bedrijf inderdaad niet overeenkomstig de vergunning werkte.

11.U vraagt mij waarom toen geen proces-verbaal is opgemaakt. Het was in de
periode van het BUGM. We kregen een rijksuitkering en waren hard bezig met
het inlopen van de bij de vergunningverlening geconstateerde achterstanden.
Daarbij had vuurwerk geen hoge prioriteit. De gevaren werden ook niet als
ernstig ingeschat. We hebben de eigenaar aangesproken. Hij heeft gezegd dat
inderdaad een omslag in de werkzaamheden had plaatsgevonden. Wij hebben hem
toen aangeschreven dat hij een nieuwe vergunning moest aanvragen. Als wij
bij dit bedrijf proces-verbaal hadden opgemaakt dan hadden wij dat moeten
doen bij 70 tot 90% van de bedrijven; zo groot was de achterstand bij de
vergunningverlening. Dat gold in heel Nederland in die tijd. Een
proces-verbaal zou ook een afwijking geweest zijn van wat algemeen
gebruikelijk was:de bedrijven werd eerst de kans gegeven de situatie te
legaliseren. Onze prioriteit lag toen bij bedrijven waarover veel klachten
waren en waarvoor dientengevolge politieke belangstelling was, bij bedrijven
die bodemverontreiniging hadden veroorzaakt of konden veroorzaken en bij
grote bedrijven. S.E. Fireworks was voor ons niet veel meer dan een groot
magazijn, zij het een met een verhoogd brandgevaar. Wij dachten niet aan
ontploffingsgevaar.

12.In het begin van de jaren 80 was sprake van groei van de

- 5 - requestnummer 00-390

milieuwetgeving en in dat kader ook van uitbreiding van het
personeelsbestand, waarvoor rijksuitkeringen werden gegeven. Daarnaast
speelde evenwel dat vanaf 1984 Enschede een art. 12-gemeente is geworden.
Dat leidde ertoe dat 15 tot 20% van het personeel moest verdwijnen. Die
art. 12-status is tot het eind van de tachtiger jaren doorgegaan. In dat
kader heeft ondermeer mijn oudafdelingschef vernomen dat voor hem geen
plaats meer was in de formatie. Die art. 12-status heeft ons het werken niet
gemakkelijker gemaakt. Binnen de gemeentelijke diensten moesten in sterke
mate prioriteiten worden gesteld en de prioriteit van wat toen de Hinderwet
heette was zeer laag. De uitbreiding van het personeel leidde tot veel
aandacht voor de Wet bodemverontreiniging en voor de geluidshinder, terwijl
het aantal uren dat voor de Hinderwet kon worden ingezet steeds minder werd.
Dat duurde tot de milieudienst in 1987 werd opgericht. Toen kwam het milieu
ook meer in de politieke belangstelling en kregen wij eerst in het kader van
een proefproject, maar vanaf het begin van de jaren 90 op grond van het BUGM
meer geld voor de uitvoering van de Wet milieubeheer ten behoeve van een
inhaalslag bij de vergunningverlening. Op dat moment klopte nagenoeg geen
enkele vergunning met de werkelijkheid.

13.Van de classificatie van vuurwerk ben ik alleen in grote lijnen op de
hoogte. Ik wist wel wat de classificatie die op de dozen stond betekende
maar zou niet zelfstandig kunnen nagaan of de inhoud van de dozen met de
classificatie in overeenstemming was. Als ik een stuk vuurwerk zou zien zou
ik de classificatie daarvan niet weten behalve in zeer sprekende gevallen.
Voor zover ik weet is consumentenvuurwerk nooit ingedeeld in de klassen
1.1of 1.3. Ik weet dat de toegestane opslaghoeveelheid
vanonverpakt vuurwerk beduidend minder was dan wanneer
hetin de originele verpakking zit, maar ik heb pas
onlangs vernomen dat dat gevolgen heeft voor de classificatie. Dat wist ik
voor de vuurwerkramp niet.
14.Wij letten bij de vergunningverlening niet op de afstand tot gevoelige
bestemmingen in de omgeving. Milan bekeek de situatie ter plaatse en
vertelde ons of de vergunning kon worden verleend. Hun criteria daarvoor heb
ik nooit op papier gehad. Wel weet ik dat ze bij een bedrijf een grotere
vrije afstand hanteerden van de zijde waaraan de opslagplaats open kon dan
van de andere zijden, maar dat werd bij de groothandel per geval bepaald.
Bij de detailhandel waar Milan ook bij betrokken was zijn de
afstandsrichtlijnen opgenomen in de handboeken, met name vroeger het
Handboek Hinderwet en later het Handboek milieuvergunningen. Dat was niet
van toepassing op grote bedrijven; daar verrichte Milan, de wettelijke
adviseur naast de inspectie milieuhygiëne, maatwerk.

15.Van het bestaan van het Memorandum groot vuurwerk wist ik

- 6 - requestnummer 00-390

niet tot na de ramp. Ik weet ook niets van NATOrichtlijnen. Wel stonden er
NATO-nummers op de dozen. Die gaven aan wat het voor vuurwerk kon zijn.
Aan de hand daarvan bekeken we wel of het consumentenvuurwerk of groot
vuurwerk was. Ik weet niet precies hoe het zit met die nummering. Na de
ramp heb ik gezien dat de provincie een veiligheidsonderzoek heeft gedaan,
het AVIV. Ik heb gehoord dat daarin als afstandscriterium voor S.E.
Fireworks 15 meter vanaf het terrein van de inrichting was opgenomen. Ik heb
na de ramp gehoord binnen de afdeling milieu dat de brandweer vrij nauw bij
dat onderzoek betrokken is geweest. Ik heb nooit te maken gehad met het
bestemmingsplan Enschede-Noord. Voor zover ik weet zijn wij ook niet
betrokken geweest bij de daarin opgenomen afstanden voor S.E. Fireworks.
Voor zover ik weet is de voorbereiding van dat bestemmingsplan uitbesteed
aan een extern bureau.
16.De vergunningaanvraag werd door ons niet getoetst aan het
bestemmingsplan. Er is geen functionele relatie tussen de Wet Ruimtelijke
Ordening en de Wet milieubeheer. Als wij de vergunningaanvraag hadden
geweigerd in verband met strijd met het bestemmingsplan was de kans 100%
geweest dat de Raad van State onze beslissing had vernietigd. Richtlijnen
van de VNG met aandachtsafstanden waren van belang voor de milieuparagraaf
in het bestemmingsplan. Zij werden niet gehanteerd bij de verlening van de
milieuvergunning. Het feit dat in het formulier voor de vergunningaanvraag
een regel was opgenomen waarbij de afstand tot de naaste woonbebouwing moest
worden opgegeven was niet van belang bij vuurwerk. Hij werd wel toegepast
bij agrarische bedrijven in verband met zogenaamde stankcirkels en bij
afstandseisen voor LPGinstallaties voor het wegverkeer. Ik meen dat bij
S.E. Fireworks de afstand van de bewaarplaatsen tot de dichtstbijzijnde
woningen 40 á 50 meter was.

17.Ik heb in 1991 over de ramp bij Culemborg gelezen. Voor S.E. Fireworks
hebben we daar niets mee gedaan. In Culemborg ging het om een
vuurwerkfabriek en hier ging het om een vuurwerkhandel.

18.Op grond van een uitspraak van de Raad van State was ik ervan op de
hoogte dat opslag van vuurwerk in
zeecontainers vergund kon worden. Ik heb daarover ook nog contact gehad met
de gemeente waar dat was toegepast. Verder golden voor ons terzake de
adviezen van Milan. Ik heb mij met de eisen aan de zeecontainers in de
vergunning niet meer bemoeid. Toen Nico ten Bosch daarmee bezig was heb ik
hem alleen gezegd dat het kon; dat is ook door Milan bevestigd.

19. Ik heb niet gecontroleerd of voor het bedrijf ook een bouwvergunning
nodig was. Dat was niet onze taak maar die van de afdeling bouwbeheer. Ik
ga er van uit dat die

- 7 - requestnummer 00-390

afdeling op de hoogte geweest zou kunnen zijn van het feit dat er een
aanvraag liep voor een milieuvergunning gezien de wijze waarop de
coördinatie in de dienst liep. Formeel was het zo dat als een bouwaanvraag
in de procedure werd gebracht aan de milieu-afdeling de kans werd gegeven op
het formulier te vermelden dat ook een milieuvergunning nodig was. Als dat
zo was moest de bouwvergunning daarop wachten volgens de wet. Andersom gold
die wettelijke eis niet.

20.Ik ben niet inhoudelijk betrokken geweest bij de affaire met Scapino. Dat
hebben de brandweer en Nico ten Bosch gedaan. Ik heb de brief die daarover
is geschreven wel gezien. Ik heb gehoord dat de regio Twente er content mee
was dat Nico dit had opgepikt. Er zijn toen gesprekken geweest hoe hiermee
moest worden omgegaan. Voor zover ik weet heb ik nooit contact gehad met Van
Brandenburg. Ik ken het tijdschrift Handhaving. Ik lees dat verticaal door.
Ik kan me niet herinneren dat er een artikel in heeft gestaan over opslag
van vuurwerk in containers.

21. Ik ben alleen op de hoogte van de drie zeecontainers die in 1997 zijn
vergund. Pas na de ramp heb ik gehoord dat er veel meer bij S.E. Fireworks
stonden.
22. Het brandblussysteem van S.E. Fireworks was aangesloten op de
waterleiding. In het centrale gedeelte moest een kraan worden opengezet om
de ringleiding onder druk te zetten. Er kon dan per compartiment worden
gesproeid: door in het tegenoverliggende compartiment een kraan open te
zetten traden de douchekoppen in werking. Ik heb het nooit zien werken.
Dat had ook gemoeten voordat de opslagruimtes in gebruik werden genomen,
want anders had het vuurwerk er uit moeten worden gehaald en dat mocht niet
buiten staan. Bovendien was er bij beproeving kans op schade geweest. Ook
de andere brandblusmiddelen werden nooit beproefd. Ik weet dat er sprake is
geweest van een sprinklerinstallatie bij S.E. Fireworks. Mij staat bij dat
daar de brandweer bij betrokken zou worden maar ik weet niet of dat is
gebeurd.

23. De contacten met defensie heb ik naar ik meen tot 1993 onderhouden;
daarna heeft Nico ten Bosch dat gedaan. Mijn laatste contact heb ik met
defensie in 1993 gehad nadat ik in verband met de omslag van de
werkzaamheden bij S.E. Fireworks op bezoek was geweest. Milan heeft toen
gezegd dat die omslag geen problemen zou opleveren en dat een opslagbedrijf
voor professioneel vuurwerk onder voorwaarden vergund zou kunnen worden.

24.U laat mij een brief van de gemeente Enschede zien die zich als 4.41 bij
de stukken bevindt. Ik ben daarbij betrokken geweest. Ik heb hem niet zelf
gemaakt. Wel heb ik de brief aangevuld met een passage inzake zeecontainers.
Inzake de passage betreffende grote

- 8 - requestnummer 00-390

investeringen merk ik op dat ik lid was van de werkgroep Groot Roombeek. Ik
wist welke ontwikkeling er gaande was. S.E. Fireworks zou er weg moeten.
Niet in verband met de veiligheid maar omdat het betreffende
industrieterrein voor woningen nodig was. De veiligheid was niet in het
geding en wij wisten dat zeecontainers en MAVO-boxen toelaatbaar waren.
Daarom vonden wij hele grote investeringen door Smallenbroek niet zinvol.
Bij de ontwikkelingen van het gebied waren grote tekorten. Enschede had
geld bij het Rijk gevraagd maar dat kwam niet los. De passage over de grote
investeringen is voor zover ik mij kan herinneren niet op verzoek van
Smallenbroek opgenomen. Hij zat wel in een vervelende positie omdat hij
niet wist waar hij aan toe was.
25.Voor zover ik weet is bij de vergunning voor 1997 geen contact geweest
met de brandweer. Dat heb ik na de ramp gehoord. Voor de
vergunningverlening van S.E. Fireworks is behalve in 1993 ook geen contact
geweest met de politie. In 1993 is een eindejaarscontrole met de politie
uitgevoerd in het kader waarvan ook over de vergunning is gesproken. In het
politieverslag van die controle is opgenomen dat wij er voor zouden zorgen
dat er een toereikende vergunning kwam; dat heb ik een tijdje geleden
gelezen. De inspectie milieu is nooit inhoudelijk bij de vergunning voor
S.E. Fireworks betrokken geweest. Zij vonden dat Milan daarvoor onze
adviseur was. Wel kregen wij hun akkoord op de ontwerp-beschikking.

26.Dat bij grote investeringen door S.E. Fireworks de aankoopkosten voor de
gemeente hoger zouden worden was algemeen bekend. Dat is niet in de
projectgroep besproken geweest, maar ik heb het er in de wandelgangen wel
met de projectleider over gehad. Het was niet de hoofdreden van de passage
in de brief maar wel mede een reden. Het belangrijkste was dat Enschede toch
niet zou kunnen tegenhouden wat S.E. Fireworks wilde doen. Ik weet niet of
in het kader van onderhandelingen ooit een aanbod aan Smallenbroek is gedaan
om terrein te kopen. Smallenbroek wilde met name duidelijkheid. Ik heb wel
gehoord dat er onderhandelingen met hem zijn gevoerd, laatstelijk door Rip,
maar ik weet niet wat de inhoud daarvan was. De mogelijkheid van aankoop
heeft geen invloed gehad op de aan S.E. Fireworks gestelde veiligheidseisen.
Wel heeft het geleid tot een tijdelijke vergunning.

27.Dat het bestemmingsplan door de provincie slechts gedeeltelijk is
goedgekeurd heb ik pas na de ramp gehoord. Ik vond dat een complex verhaal
en heb begrepen dat de gedeeltelijke goedkeuring niet heeft bijgedragen aan
een goede situatie in het gebied. Ik weet niet waarom het bestemmingsplan
slechts gedeeltelijk is goedgekeurd.

28.Ik ben niet betrokken geweest bij de in een eventuele nieuwe situatie aan
S.E. Fireworks te stellen eisen.

- 9 - requestnummer 00-390

29.Dat het lang heeft geduurd tot de vergunningaanvraag voor de vergunning
van 1997 in procedure is gebracht komt doordat Smallenbroek het in 1994 aan
zijn hart kreeg, naar ik rond de jaarwisseling van zijn vrouw hoorde en dat
het daardoor onzeker was of hij wel zou doorgaan. Bij onze controle in 1995
was er weer wat aan de hand met Smallenbroek. Onlangs heb ik gehoord dat hij
toen in bed lag. Ook de mogelijke verplaatsing van het bedrijf speelde een
rol.

30.Van een bezwaarschrift van ene Slot weet ik niets. Dat werd uitsluitend
door de juridische mensen gezien.
31.31.Ik weet niet waarom bij Haarman wel een sprinklerinstallatie is
voorgeschreven in de vergunning van 1998 en bij S.E. Fireworks niet.

32.Ik kan niet verklaren waarom de adviezen van Milan niet letterlijk in de
vergunning zijn overgenomen. Ik weet niet hoe die afwijkingen tot stand zijn
gekomen. Ik ben daar niet bij betrokken geweest.

33.De handhaving van de milieuvergunningen is in belangrijke mate historisch
bepaald. Bij afwijkingen werd er behalve in acute situaties altijd eerst de
kans gegeven om tot herstel over te gaan. De echte handhavingsacties werden
bij vuurwerkbedrijven in de vorm van eindejaarscontroles samen met de
politie gedaan. We moesten dan in twee dagen met twee teams ruim 40
controles doen. We beperkten ons dan tot de gedragsvoorschriften en de
onderhoudstoestand en een steeksproefgewijze check op de hoeveelheden die in
de bewaarplaatsen aanwezig waren. Die jaarlijkse controles werden niet
aangekondigd, maar men wist wel ongeveer wanneer we zouden komen. Bij
bezoeken buiten de jaarlijkse controles om liepen we wel rond over het
bedrijf om een indruk te krijgen van de naleving van de voorschriften. Bij
de opleveringscontrole voor de vergunningverlening van 1997 en 1999 ben ik
niet meer betrokken geweest. In 1996 was ik voor het laatst bij S.E.
Fireworks.

34.Ik heb me nooit afgevraagd of in de dozen zat wat er op stond. Na
opening was de originele vervoersverpakking niet meer in tact en werd het
vuurwerk geacht open vuurwerk te zijn. Voor zover ik bij de controles heb
kunnen nagaan waren de dozen altijd dicht behalve waar ze geopend mochten
zijn.

35.Ik wist niets van een overtreding van de voorschriften die in 1998 zou
zijn geconstateerd. De brief daarover heb ik niet meer gezien. Dat heeft
te maken met onze veranderde werkwijze. We werken nu met zelfsturende teams
die hun eigen planning doen en hun eigen kwaliteit bewaken.

- 10 - requestnummer 00-390
36.Bij de eindejaarscontroles waar ik bij ben geweest werden geen
constructie-eisen gecontroleerd. Van die controle moest een preventieve
werking uitgaan. We keken naar gedragsvoorschriften en keken of er
misstanden waren. Ook controleerden we of de brandblussers waren gekeurd.
In 1992 hebben we gezien dat twee deuren van het centrale bunkercomplex niet
meer goed sloten in verband met vocht. In 1993 hebben we gezien dat er weer
deuren niet goed sloten. Dat is ook geconstateerd door Milan. Toen hebben
we tegen Smallenbroek gezegd dat hij het in orde moest maken. Naar ik meen
hebben we in 1994 geconstateerd dat het in orde was gekomen maar dat ligt
niet vast. In 1995 en 1996 waren die deuren sowieso in orde.

37.Ik weet niet of tegen S.E. Fireworks ooit proces-verbaal is opgemaakt.
Ik heb dat nooit overwogen omdat de algemene toestand dat niet nodig maakte.
Wij gaven altijd kans op herstel. Bij de controles erna bleken onze
aanwijzingen altijd nagekomen te zijn. De brief uit 1991 waarvan op
bladzijde 26 van het COT-rapport sprake is was een standaard brief die aan
alle bedrijven is gestuurd. Oogmerk was dat daarvan een preventieve werking
zou uitgaan. Als u opmerkt dat in die brief harder wordt gebruld dan in
werkelijkheid werd waargemaakt, dan klopt dat wel. Het was onze bedoeling
een knuppel in het hoenderhok te gooien zodat men niet kon zeggen dat men
niet gewaarschuwd was. ook de dreiging met bestuursrechtelijke maatregelen
in de vergunning van 1997 is een gebruikelijke passage. Of werkelijk
bestuursrechtelijke maatregelen worden genomen is afhankelijk van de
omstandigheden. Dat gebeurt alleen bij echte misstanden. Zo hebben wij bij
direct brandgevaar zoals vuurwerk dat onder een verwarming lag wel spullen
in beslag genomen en is door de politie proces-verbaal opgemaakt.

38.Ik heb nooit nagegaan of de bouwtekening uit de vergunning klopte met de
werkelijkheid. Op de grond is mij nooit opgevallen dat er afwijkingen
waren. Naderhand heb ik dat pas op luchtfoto's gezien.

39.Onze handhaving werd niet gecoördineerd met die van defensie. Daar hebben
we wel een keer een brief over laten uit gaan. We vonden het jammer dat er
niet gecoördineerd werd gehandhaafd want we konden elkaars kennis goed
gebruiken. Die brief heeft tot niets geleid.

40.In de werkgroep bedrijf en milieu waar ik in zit heb ik in 1999 gehoord
dat de rol van Milan ter discussie stond. Ik heb toen nog correspondentie
tussen Enschede en Milan aan de VNG toegezonden; Dat zou die correspondentie
over de handhaving kunnen zijn. Ik weet niets van personen van Milan waar
iets mee mis zou zijn.

41.In het begin van onze jaarlijkse controles in de jaren '80

- 11 - requestnummer 00-39

is de brandweer een of twee keer meegegaan, maar de brandweer vond dat op
een gegeven moment niet meer nodig. Op hun verzoek hoefde dat toen niet
meer. Voor de tachtiger jaren controleerde de brandweer ook zelf.

42.De fax aan de politie van 1991 heb ik pas na de ramp gezien (COT-rapport
pagina 105). Ik wist wel dat dat speelde want ik ben er over benaderd. Ik
meen dat een politieman, de reeds genoemde Docter, er tijdens een
eindejaarscontrole met mij over heeft gesproken. Ik heb het bij hem nog
nagevraagd maar hij kon het zich niet meer herinneren. Buiten dit geval
hebben we nooit meer iets van de politie gehoord over de veiligheidssituatie
bij S.E. Fireworks.

43.Bij de handhaving met betrekking tot vuurwerkbedrijven was de
milieu-inspectie niet betrokken. Ik heb nooit contact gehad met de
Rijksverkeersinspectie in het kader van de handhaving. De handhaving is niet
minder geworden omdat het bedrijf toch moest verhuizen.

44.In 1994 heb ik met Nico ten Bosch van S.E. Fireworks een poster gekregen.
Verder heb ik nooit iets van S.E. Fireworks gekregen. Wel heb ik viermaal
tussen 1980 en 1987 van Smallenbroek senior een doos met vuurwerk gekregen
als relatiegeschenk. Het bedrijf heette toen nog niet S.E. Fireworks. Hij
vroeg mij om dat onder de collega's te verdelen. Wij kregen dat pas na de
controles. Ik heb hierover ook bij de politie een verklaring afgelegd.

45.In grote lijnen is mijn verklaring gelijk aan mijn eerder afgelegde
verklaringen.

46.Ik wil nog zeggen dat ik in 1995 en 1996 bij de jaarlijkse controles heb
geconstateerd dat S.E. Fireworks er vrij netjes bij lag. De politie vond dat
ook.

Op vragen van mr. Beer antwoord ik als volgt:

47.De raadsman laat mij een adviesaanvraag tonen over een algemene regeling
inhoudende een verbod van het bouwen van vuurwerkbunkers binnen de bebouwde
kom. Ik hoor u zeggen dat u dit stuk zult waarmerken en aan het
procesverbaal van het verhoor zult hechten. Dit stuk is mij bekend. Wij, de
toenmalige Dienst openbare werken, hebben daarover geadviseerd. Ik heb daar
een persoonlijke inbreng bij gehad. Inzake het tweede punt hebben wij
geadviseerd dat een algemene regeling geen haalbare kaart was, omdat daar
het instrumentarium van de Wet op de Ruimtelijke Ordening moest worden
gebruikt. De in punt 3 bedoelde weigering heeft plaatsgevonden. Die
beschikking is door de Raad van State vernietigd.

- 12 - requestnummer 00-390

48.De opleveringscontroles werden standaard uitgevoerd na het afleveren van
de vergunning. Dat gebeurt als regel nog steeds. Als het goed is wordt
daarbij de vergunning puntsgewijs doorgenomen. Momenteel wordt dat
schriftelijk vastgelegd; vroeger, dat wil zeggen tot ongeveer 1988, gebeurde
dat niet.

49.Ik weet niet of bij het aantreffen van zeecontainers een
brandwerendheidscertificaat werd gevraagd. Daar ben ik nooit bij betrokken
geweest. Bij brandblussers werd nagevraagd wanneer ze gecontroleerd waren.
Dat staat op een sticker.

50.Voor de klassen 1.4 geldt dat het zowel consumenten- als groot vuurwerk
kan zijn. Voor de andere klassen niet; dat is altijd groot vuurwerk. De
raadsman laat mij stuk 2.12 zien en vraagt mij hoe aan de vergunning kan
worden gezien of er sprake is van groot of klein vuurwerk. Dat kan ik zo
snel niet zien. Daarvoor moet ik alle stukken van de vergunning inclusief de
aanvraag bekijken.

51.De raadsman leest mij punt 27 van de verklaring van Ten Bosch voor en
vraagt mij of ik in die procedure meermalen contact met Smallenbroek heb
gehad. Ik kan mij dat niet herinneren. Ik heb dat onlangs, maar voordat ik
de verklaring van Ten Bosch kreeg, nog bij Smallenbroek nagevraagd en hij
kon zich daar ook niets van herinneren.

52.Wat ik op 7 november 1996 heb gezien was het ontwerp van de vergunning.

53.Behalve van de brandweer weet ik van geen anderen bij de gemeente
Enschede die bij de totstandkoming van het AVIVrapport betrokken zijn
geweest. Onlangs, na de ramp, heb ik gehoord dat bij de totstandkoming van
dat rapport wel gebruik gemaakt is van onze archieven. Dat wist ik voor de
ramp niet.

54.S.E. Fireworks werd bijna jaarlijks gecontroleerd. Eind jaren tachtig
hebben we een keer in verband met capaciteitsproblemen bij de politie
overgeslagen. Mij staat bij dat we in 1994 ook niet zijn geweest omdat
Smallenbroek hartproblemen had en misschien wilde stoppen. Volgens mij
stonden er in 1996 bij de eindejaarscontrole van S.E. Fireworks nog geen
zeecontainers, maar ik durf mijn hand daarvoor niet in het vuur te steken.

55.Ik heb gezeten in de begeleidingscommissie die heeft geleid tot het
VNG-boekje bedrijven en milieuzonnering. Dat was in het kader van de Wet
Ruimtelijke Ordening. Er staan in dat boekje indicatieve afstanden onder
meer voor vuurwerkbedrijven. Die zijn door een technisch bureau opgesteld.
Ik heb die niet nagelopen.

- 13 - requestnummer 00-390

Op vragen van mr. Witte antwoord ik als volgt:

56.Oorspronkelijk controleerden alle diensten separaat. Dat leidde tot
onduidelijkheid voor bedrijven. Toen hebben politie, brandweer en
milieudienst een paar maal gezamenlijk gecontroleerd. Ik heb de mensen van
de brandweer, die meegingen op controle, horen zeggen dat zij dat niet meer
zinvol vonden voor hen in het kader van de controle van de brandveiligheid.
Ik weet niet meer wie dat waren bij de brandweer.

Op vragen van mr. Van Wijk antwoord ik als volgt:

57.Het was niet gebruikelijk om, als de dienst wilde afwijken van een advies
van Milan of een andere adviseur, dat voor te leggen aan de wethouder.

58. Wij hebben nooit gevraagd of Milan meeging met de eindejaarscontroles.
Ook van de opleveringscontroles en van andere controles kan ik mij dat niet
herinneren. Hetzelfde geldt voor de inspectie milieuhygiëne, maar die was
daarvoor ook niet thuis.

59.Ik weet niet meer of ik betrokken ben geweest bij de opstelling van de
brief van de milieudienst aan Smallenbroek van 6 december 1993, waarvan op
bladzijde 27 van het COT-rapport sprake is. U laat mij die brief die zich
als bijlage bij het proces-verbaal van het verhoor van Ten Bosch bevindt
zien. Ik heb hem wel gezien. Ik kan me niet herinneren of ik daarbij
betrokken ben geweest, maar het zou best kunnen.

60.De raadsman vraagt mij of ik er op heb toegezien dat het in de brief van
Milan van 22 juni 1994 gegeven advies om over de brandpreventie met de
brandweer te spreken uit werd gevoerd. Ik heb dat niet gedaan. Dat was een
kwestie van uitvoering en daar was ik niet bij betrokken.

61.Ik herhaal dat ik niet betrokken ben geweest bij controles van S.E.
Fireworks na 1996.

62.Bij mijn weten heb ik nooit expliciet aan Milan gevraagd welke methoden
zij hanteerden om afstanden te bepalen. Ik herinner mij uit het einde van de
jaren '70 dat ik ooit een tekening in de vorm van een sleutelgat heb gezien
dat werd gehanteerd om het model van de te hanteren zone te bepalen. Dat
heeft Boom van het buro van Kwartiermeester-Generaal mij toen laten zien.
Nadien heb ik nooit andere richtlijnen van Milan gezien. En ik heb daar ook
nooit naar gevraagd. Ik was niet van het bestaan op de hoogte.

63.Voor de vergunning van 1977 heeft de voorganger van Milan geen advies
gegeven maar de voorschriften voor ons

- 14 - requestnummer 00-390

opgesteld. Voor de vergunning van 1979 is er wel een advies uitgebracht. Ik
ga er van uit dat ik het heb gespeld. Naar de adviezen van 1994 en later heb
ik niet
meer inhoudelijk gekeken.

taxe: f 120,--
Na voorlezing volhard en getekend,

request.nummer 00-390

Einde citaat