AU vs. OU vs. Ò
AU | OU | Ò |
|
|
|
Salutaziones!
Finalemente haio facto lo exercizio que mi ha recommandato Jordi. Ecco la távola con los resultatos de comparare usando la lista de critèrii AU vs. OU vs. Ò en paravlas patrimoniales. Li ponti positivi son marcati con un +, li negativi con un –. Fòrse hi han plus critèria que se puoten nomenare per cata opzione. Qué pontos haio oblidato?AU vs. OU vs. Ò
AU
OU
Ò
+Forma englobante.
–Confuso (còsa/cousa vs. causa)
+Tradizionale.
+Non difficoltate (tècnica). Se evita uno diacrítico.
–Minoritario en paravlas patrimoniales: Dál., Occ., R-Rom.?
- +Regolare: au, pauco, pauchíssimo.
+Forma mèia.
+Facilitate. Lo suono /ow/ è pronunciábile per totos los romanòfonos (acquesto applica altrosí por AU, mais la difficoltate arriba en lo significante).
+Non difficoltate (tècnica). Se evita uno diacrítico.
+Forma precisa. Permette de differenziare uno tracto etimològico de maniera única: lo diptòngo OU en paravlas patrimoniales vs. AU en cultismos.
–Minoritario: Astur., Prov., Gall., Por.
- +Regolare: ou, pouco, pouchíssimo.
+Maioritario. La monoptongazione è maioritaria.
–Difficoltate. Lo suono /O/ non existe en qualques lenguas romances. En oltra, acquesta /O/ ha devenito /o/ en qualques lenguas (cf. Fr. chose, Esp. cosa).
–Impreciso. Tanto lo latino AU quanto la O breve devienen Ò.
+Coherènte. Lo Neolatino actuale evita la diptongazione.
- –Irregolare: o, pòco, pochíssimo.
Salutaziones!
Salve,
Martín:
Excusa-me
per non havere respòsto ante ad lo too intènto de applicare la metodología de
codificatione que proponei lo anno passato, como me has recordato en uno altro
filo:
“En ello passato infortunatamente non hayo havuto necessariamente successo applicando la toa [mèa] metodologïa de discussione e le toe criterie de codificatzione per-al debatto. Rewarda per favore cortamente la respòsta che mi has dato al análisi che hayo fahto sopre AU vs. OU vs. Ò (messadjo de dicèmbre del anno passato acquí).”
Quanto
menos, devería de havere-te advertito que te manca lo último passo: en base ad lo
anàlisi, besonnîa ancora calculare los resultatos et arripare ad una
conclusione. En cueste caso, lo anàlisi èst la lista de avantgges et
inconvenièntes de cata variante; los resultatos son las sumas de avantagges et inconvenièntes
de las variantes comparatas (se calcula, por cada variante, sumando los soos
avantagges et restando-le los inconvenièntes.); et la conclusione èst lo
ordenamènto de las variantes en functione de los resultatos obtenutos.
Mais
ante de calculare los resultatos, fòrse èst conveniènte revisare lo anàlisi que
has facto. Ad continuatione te commènto lo too anàlisi:
Sopre
AU:
Sopre
OU:
Sopre
Ò/O:
Altrosí
èo hao analizzato los avantagges et inconvenièntes de las tres variantes AU,
OU, Ò/O. Lo hao facto ante de mirare lo too anàlisi, por non èssere
influentiato. Posterioremente sí lo hao consultato, causa que me ha ajjutato a
mellîorare lo mèo. Credo que èst positivo que varias personas faccîan
independèntemente la loro anàlisi por, depòs, comparare-las.
Ecco
lo mèo anàlisi con los resultatos. Los critèrios han, en principio, lo mesmo
peso, mais en qualques casos vederàs que lo hao redocto ad la metate (½) aut ad
uno quarto (¼) perqué hao considerato que lo avantaggo aut lo inconveniènte èra
menore per qualque motivo. Vede las justificationes en las notas.
AU [aw] |
OU [ow] |
Ò tònico/O àtono |
englobante |
½ englobante (nota 1) |
|
¼ mèjja (nota 2) |
mèjja (entre au, ò/o) |
|
½ regulare (nota 3) |
|
|
sistemàtico (nota 4) |
|
sistemàtico (nota 5) |
|
|
coherènte (nota 6) |
|
|
majoritario (cas., cat., fra., ita.) (nota 7) |
|
|
concisa |
traditionale |
|
|
½ confusa (causa vs. càusa) (nota 8) |
|
|
¼ non prestigiosa (nota 9) |
non prestigiosa (nota 10) |
|
|
|
non econòmica (diacrítico) |
|
|
diffícile (sòno [ɔ]; [ɔ] vs. [o]) (nota 11) |
3 |
0,5 |
2 |
NOTAS:
1) Lo peso se reduce ad ½ perqué ou non èst tanto englobante quanto au: non engloba lo rumèno (né lo occitano).
2) En qualques paraulas au èst una forma mèjja: taula (entre cas. tabla et ita. tavolo), paraula (entre cas. palabra et ita. parola). Lo peso se reduce ad ¼ perqué son paucas paraulas.
3) cantare – cantau (vs. cantou, cantò); comere – comeu; unire – uniu. Lo peso se reduce ad ½ perqué solamente affècta ad los vèrbos (non ¼, perqué hi ha moltos vèrbos et affècta ad la 3ª persona singulare, que èst la plus frequènte).
4) Sistematicitate en la família lèxica. Per exèmplo: audire, auditòrio; auro, aurífero; pàupere, paupèrrimo.
5) Sistemàtico con la monoptongatione de ae, oe en romance.
6) Coherènte con la tendèntia ad monoptongare que ja exsite en latino: ou > ū, ei > ī, oi > ū.
7) Lausberg (p. 278) et Jensen (p. 85) include lo castellano entre las lenguas onde au > ò.
8) Lo peso se reduce ad ½ perqué lo problema affècta solamente ad una paraula (non ¼, perqué èst una paraula frequènte).
9) Lo rumèno presènta lo diptòngo [aw] solamente en positione finale. En altras positiones, presènta hiato [au]. Lo peso se reduce ad ¼ perqué lo problema non affècta lo diptòngo en positione finale et perqué, en qualonque caso, lo rumèno consèrva doos elemèntos (vs. la monoptongatione de lo portughese).
10) En portughese, la pronuntiatione [ow] èst actualemente dialectale (norde). La norma èst [o], con monoptongatione.
11) Tractando-se de doas difficultates (sòno [ɔ]; [ɔ] vs. [o]), èst possíbile augmentare lo peso de lo critèrio.
RESULTATOS:
au 3, ou 0,5, ò/o 2.
CONCLUSIONE: ò/o (la variante preferènte en lo modèllo neolatino de 2012) have avantagges importantes, mais au èst plus conveniènte. La forma menos conveniènte èst ou (non inclusa en lo modèllo de 2012).
Èo vedo que la metodología de la codificatione que proponei lo anno passato ajjuta altrosí en cueste caso ad ordenare las variantes justificatamente. Con cuesto non dico que la metodología actuale sèa útile sèmpre. Ja me hao tropato en casos onde lo resultato de doas variantes era equale, aut quasi equale. Mais en cuessos cassos diffíciles ajjutan los recursos (per exèmplo, lo recurso ad la àrea gravilectale).
Salve, Martín:
Disculpa que non te havia respòsto ante. Las últimas septemanas hao estato molto occupato finièndo uno artículo scientífico por lo doctorato.
Te commento primo una questione generale et pòs altras plus particulares.
Dices que:
“La tawla che has fahto demònstra cella mea sospehta de che ill análisis, ed ende li resultati, dependont de chiene faça ell análisi.
Mi paret improbábile un altro análisis de altrei persone che arribet ad un resultato como le túu ou le mèu. Non mi paret in oltre un buon símptoma che ambi análisi sïant tanto differenti.”
Cèrtamente, sería mellîore si independèntemente havessemos arripato ad los mesmos resultatos. Non obstante, èo credo que cuesto non "demònstrat" (como ímplicas) que la metodología èst essentialemente deficiènte. Fòrse mònstra solamente que:
Questos 4 pontos causan que divèrsas personas faccîan anàlisis divèrsos. Donque, ante de conclúdere que la metodología besonnîa modificationes, necessitamos explicare/comprèndere-la mellîore, practicare-la plus, corrègere errores factos en los anàlisis et inclúdere-hi plus datos.
Et cuesto èst uno lavoro collectivo. La scièntia avantsa gràtias ad las apportationes de múltiples investigatores, que detectan limitationes/errores en los estudios precedèntes et pròvan de mellîorare apportare mellîoras. Lo cognoscimènto scientífico non èst LA VERITATE absoluta et immutàbile, mais una approximatione provisionale. Dicto de una altra manaria: uno cognoscimènto aut uno mètodo scièntíficos non sont ascientíficos quando se descopere limitationes en ellos et son substituitos; continuan essèndo scientíficos, mais versiones superatas, non actuales.
De la mesma manaria, la metodología scientífica està en constante revisione et mellîora. Mais, como hao mostrato, lo problema non èst necessariamente la metodología sèmpre. Non devemos confondere los pomos et las peras.
A continuatione te commento cuestiones concretas.
1) Me demandas: “Cómo reduces tu lo peso de criterie negative ou positive?”. Implicas que lo càlculo de la reductione non èst exacto. Efectivamente, èst una approximatione. Pare que credas que si uno cognoscimènto non èst exacto, non èst scientífico. Fòrse oblitas que NON totas las disciplinas scientíficas son exactas. Cuesso depènde de las características de lo objècto de estúdio. C’est la vie! Mais una approximatione èst mellîore que necausa. La sciència pròva de offerire la mellîore approximatione.
Fòrse troparemos la manaria de quantificare mellîore la reductione de lo peso. Has qualque idèa?
2) En quanto a la confusione de AU (en causa/càusa), appòrtas plus casos: tauro (animale)/tauro (signo zodiacale); audito (del verbo auditare)/audito (òrgano de lo còrpo). Èo hao tropato uno altro: audito (participio de audire).
Et ímplicas que, èssèndo plus casos, besonnîa augmentare lo peso de la confusione de AU (acora ½ en lo mèo anàlisi). Potemos augmentare lo peso a ¾ aut 1, efectivamente.
Non obstante, non totos los homòfonos ocasionan confusiones en la lengua. Se ha constatato que qualques homòfonos apparen en contèxtos divèrsos; et qualques homòfonos haven comportamèntos sintàcticos incompatíbiles. Donque, las potentiales confusiones non se producen en la pràctica aut son raras. Como consequèntia, tanto las acadèmias de lo castellano quanto las de lo catalano-valentiano han reducto últimamente lo número de diacríticos (cas. éste, sólo > este, solo).
Donque, besonnîa considerare solamente quessos homònimos que realmente ocasionan confusione en neolatino. Claramente, causa/càusa èst uno de cuessos casos (et, por evitare lo problema, introducemos lo accènto diacrítico en la lengua escripta). Credes que los altros homònimos poterían èssere problemàticos altrosí? Convenería pensare en orationes (non fortsatas!) que lo mòstren. Mais mentre non se demòstre lo contrario, semela que solamente havemos uno homònimo problemàtico. La punctuatione pòte remanere ½, credo èo.
En plus, fixa-te que OU et Ò/O non se líberan de los homònimos: oudito (particípio)/oudito (òrgano) bzw. odito/odito. Donque, non totos los homònimos de AU son exclussivos de elle.
3) Me dices que non comprendes “Èo applicaría cueste critèrio solamente ad la variante problemàtica.”
En lo anàlisi de cata critèrio havemos doas possibiliates: marcare + en la(s) forma(s) que comple(n) lo critèrio aut marcare - en la(s) forma(s) que non lo comple(n). Las doas possibilitates conducen ad una conclusione equivalente. Mais devemos, en lo anàlisi de cata critèrio, elégere uno procedimènto solamente: premias ad la(s) forma(s) conveniènte(s) AUT castigas ad la(s) forma(s) inconveniènte(s).
En lo presènte anàlisi comparamos tres variantes (AU, OU, Ò/O). Con 3 (aut mais) variantes èst plus pràctico, en cada critèrio, marcare las variantes divergèntes. Cosí evitamos duplicatione innecessarias, simplificamos lo anàlisi. Èst símplicemente una recommandatione. Per exèmplo, èst plus pràctico marcare que Ò/O ést maioritario que marcare que tanto AU quanto OU sont minotirarios.
En qualonque caso, èst necessario elégere, en cata critèrio, uno de cuessos doos procedimèntos de anàlisi.
4) Dices que “In ton análisi pònes questiones problemáticas, de cui non vedo lo problema alsí non.”.
Quales son?
Caro Martín, lo intercambio de idèas con ti èst, como sèmpre, beneficioso. Gratias!
Cordialemente,
Jordi.
Bòno día, Martín:
"en ello stato actuale, èst diffícile che doe persone differenti arribent a cellos medesmos resultatos."
Quesso devería mellîorare a mesura que desveloppemos los Principios de desegno. En qualonque caso, lo problema èst relativo, ja que los divèrsos anàlisis pòten confluire con diàlogo (como estamos facèndo quí a propòstio de AU/OU/Ò).
“pot-èssere sereva necessario explicare la importantzia ou justificatzione de cada objectivo. Per exemplo: per ché èst necessario che una (oud esta) lengua standard sïa sistemática, ou regulare, ou fácile, centrale, etc.”
Èst una molto bòna idèa justificare cata critèrio. De facto, ja hao initiato cuesse lavoro en uno altro documènto que te enviei ja face annos.
“Con esta explicatzione se face claro per ché cada criterio èst positivo ou negativo.”
“Non sapere acquesto implica che la persona usando la metodologïa puote marcare cèrtas cousas ca positive ed altras ca negative dependèndo della valoratzione subjectiva.”
Me ha sorprèso que dicas que uno critèrio potería èssere applicato como positivo aut como negativo. Hao revisato los Principios de desegno et hao detectato incoherèntias en cuesse sènso. Gratias, lo hao mellîorato. Los critèrios de selectione son totos tractos aut características positivas (altrosí quando la formulatione èst negativa, como en "non confusione", perqué èst positivo que una forma sèa non confusa).
Hao incluso en lo documènto lo anàlisi de AU, OU, Ò/O como exèmplo, et hao explicato que, por simplificare lo anàlisi, convène marcare las formas divergèntes et, por potere fàcere-lo, se usan critèrios negativos (per exèmplo, incoherèntia en vece de coherèntia).
“Non comprendo per-a ché usare números fractzionarios.”
Redúcere lo peso, per exèmplo ad 0,5 (½) aut 0,25 (¼), èst útile quando se
considere que una forma comple lo critèrio solo partialemente. Rende lo càlculo plus “exacto”. Per exèmplo:
“Le criterie cuia valoratzione menos comprendemos sont: de prestigio, de sistematicitate, de facilitate, de regularitate, de genuitate, "de non minoritate" (de maioritate).”
Pròvo a continuatione de explicare cuessos critèrios.
REGULARITATE:
La regularitate èst una de las càusas de la evolutione linguística. Quando los parlantes detèctan irregularitates, tènden ad regularizzare la lengua. Èst, donque, una característica positiva. Nós proponemos uno cambio: uno nòvo modèllo de lengua. Convène, donque, que sèa màximamente regulare.
La regularitate affècta, per exèmplo, ad la flexione: lo vèrbo havere èst irregulare, non se conjuga como comere. La regla non se àpplica regularemente, hi ha exceptiones.
Èo distinguo entre regularitate, sistematicitate et coherèntia.
La sistematicitate èst, por mi, una "regularitate de secondo grado", menos necessaria. Affècta, per exèmplo, ad la compositione et derivatione. Lo francese have: vendredi, samedi, dimanche. Lo catalano-valentiano: divendres, dissabte, diumenge. Consídero que lo cat-val èst plus sistemàtico, mais non plus regulare (non hi ha una régula quí en lo mesmo sènse que en la morfología flexiva).
La coherèntia, por mi, èst una "regularitate de tèrtso grado". Affècta, per exèmplo, ad lo significante de las paraulas, ad la sequèntia de sònos (aut fonos) que las compònen. Èst coherènte: boteca, mutare, pètra, vetro, fratre, patre, matre. Non èst coherènte: boteca, mutare, pètra, vetro, fratre, padre, madre.
Èo diría que las irregularitate de primo grado son plus evidentes et molèstas ad los parlantes. La de secondo et tèrtso grado son irregularitates mais discrètas, et los parlantes conviven con ellas sene tanto problema.
GENUITATE:
Èst uno critèrio ideològico. Los parlantes, qualques veces, haven una actitude purista, contraria ad los extrangerismos linguísticos. En la codificatione de lenguas èst habituale.
Son genuínas las formas autòctonas (latinas): albo (vs. blanco, que èst uno germanismo). Non lo son las formas provenièntes de lo exteriore (germanismos, arabismos, eslavismos, etc.).
Si volemos èssere plus precisos, potemos punctuare con 0,5 (et non 0) las formas autòctonas de substrato. Et potemos inclúdere quí paraulas que, fòrse, son de adstrato (la lengua pre-latina ancora exsiste, mais parte de lo soo antico territòrio èst acora romance). Per exèmplo, paraulas bascas incorporatas en lo romance. Applica altrosí ad lenguas americanas.
Èo credo que lo critèrio de genuitate non èst de los plus importantes. Los parlantes critican los extrangerismos linguísticos, mais paucos son tanto militantes que realemente facen lo esfòrtso de evitare-los et usare las formas pròprias (güisqui en castellano). Donque, si en lo futuro provamos de assignare divèrsos pesos ad los critèrios, cueste sería menos importante.
PRESTIGIO:
Lo prestigio èst una de las càusas de la evolutione linguística. Los cambios se diffunden, altrosí, per lo soo prestígio (derivato, claro, de lo prestígio de los soos usuarios). Compara, per exèmplo, whisky et güisqui en castellano. La seconda forma non ha prestigio, èst ridícula. La prima sí, lo prestígio de la cultura anglosaxona. Como consequèntia, necuno usa güisqui.
Mais quáles formas son plus prestigiosas? En la formulatione actuale, se consíderan prestigiosas las formas estàndarde de las lenguas romànicas nationales [por. cas. cat. fra. ita. et rum.] et lo latino. Altras formas romànicas et latinas se consíderan menos prestigiosas.
Evidentmente, cuesse èst uno càlculo molto simplista. Qualques lenguas nationales son moltíssimo plus prestigiosas que altras. Lo órdene èst, fòrse: francese/castellano, italiano, portuguese, rumèno, catalano. Mais hi ha qualque manaria de mesurare cuessas differèntias? Fòrse sí. Credo que existen càlculos de la "importantia" de las divèrsas lenguas, que consíderan múltiples factores (populatione, potere político, potere econòmico, etc.). Potemos cercare cuessos datos. Mais non credo que includan altras lenguas romànicas, aut non totas.
En qualonque caso, la distinctione entre lenguas nationales et non nationales èst uno primo passo, et bène justificato. Lo estatus de lengua oficiale de uno estato proportiona a las lenguas uno enòrme prestígio que non haven altras lenguas. Cuesse estatus have moltas consequèntias por la lengua.
MAJORITATE:
En lo cambio linguístico, las majorías haven una grande influèntia. Mòstra de cuesso èst que en los procèssos de koineizzatione, lo resultato depènde de las proportiones entre las varietates originales, credo.
Cueste critèrio èst fàcile de applicare. Una suma. Mais, como ja índican los Principios de desegno, "Èst possíbile differentiare entre maioría de lenguas et maioría de parlantes en los casos onde questo sèat relevante.". En cuestos casos, fòrse sería possíbile divídere lo peso en dos: 0,5 por la majoritate de lenguas, 0,5 por la majoritate de parlantes.
Non vedo la necessitate de considerare la majoritate de estatos. Parlamos de lenguas et de comunitates linguísticas, non de estatos. Lo estatos son relevantes por la "constitutione" de una comunitate et una lengua. Attravèrso de lo estato, una comunitate linguística se pòte declarare soberana linguísticamente, con uno estàndarde pròprio. Donque, los estatos intervènen en lo prestígio de la lengua. Mais cuesse èst uno altro critèrio (prestigio).
FACILITATE:
Una de las causas de la evolutione linguística èst la cèrca de facilitate, per exèmplo en la pronuntiatione. Lo paso de boteca ad bodega se èxplica perqué en la prima forma las còrdas vocales deven activare-se et desactivare-se múltiples veces. Ès plus fàcile mantenere-las activatas, como en la seconda forma.
Èst uno facto objectivo que qualques elemèntos son plus diffíciles que altros. Per exèmplo, se ha estudiato que los infantes apprènden ante unos sòno que altros. La [ʎ] èst especialemente diffícile, et lo púero initía a parlare con [j]. Si hi ha una sufficiènte pressione de lo entorno, apprenderà a pronunciare bène. Si non, mantendrà la [j], como succède actualemente en valentiano, per la falta de normalizzatione de la lengua.
Evidentmente, lo “grado de facilitate absoluto” sería diffícile de calculare. Non sajjo si, fòrse, poteríamos attèndere ad lo grado de complexitate. Per exèmplo, lo refortsamènto fonèticosintàctico èst objectivamente plus complèxo que uno sistèma sene elle. Formas plus complexas son plus diffíciles, si non me equivoco.
En plus, la facilitate depènde de lo hàbito et una forma pòte èssere plus fàcile por qualques romanòfonos que por altros dependèndo de los romance que parlen.
Non obstante, una causa èst clara: si una forma exsiste en totos los romances, èst fàcile; si non exsiste en necuno (como los fonemas i / u apèrtos de lo protoromance), èst diffícile; si existe en solo parte de los romances, èst semifàcile. Son tres casos divèrsos, que non pòten èssere tractatos de la mesma manaria.
De altra parte, non èst necessario calculare lo grado de facilitate absoluta. Comparare lo grado de facilitate de doas variantes èst sufficiènte por elégenere una.
Cueste último critèrios mòstra que non èst necessario calculare la mesura exacta en la quale una forma comple uno critèrio. Èst sufficiènte identificare qué forma lo cumple mais que la altra: 1 vs. 0. Et, si analizzamos tres formas, èst sufficiènte ordenarelas: 1 vs. 0,5 vs. 0.
Qué pènsas?
Mi place "bzw." en neolatino! 😀.
Hahaha
Te demando uno favore: quando respòndas, elimina lo mèo messagge. Si non, appare lo mèo e-mail. Gratias!
Jordi.
Ti faco la demanda che se face Moreno Cabrera altrosí. Pot-èssere has altra respòsta ca elle. Si li parlanti de una lingua suppòstamente tèndent a regularizzare la lingua, per ché sont le verbe irregulari precisamente le verbe plus usate?
Parlas de padre e madre, parawle che se apprendent in ella infantzia (multo importanti e frequenti!). Cómo explicas esto comportamènto naturale che non coincide con tua teorïa?
chí usa "football" in vece de "fútbol" in espanniol?
Credo che lo criterio de prestigio non èst multo differente de cellúi de mayoritate (perché claramente la forma mayoritaria ha mayore acceptatzione sociale). Premias duas veces alla mayoritate.
"Non obstante, una causa èst clara: si una forma exsiste en totos los romances, èst fàcile; si non exsiste en necuno (como los fonemas i / u apèrtos de lo protoromance), èst diffícile; si existe en solo parte de los romances, èst semifàcile. Son tres casos divèrsos, que non pòten èssere tractatos de la mesma manaria."Non comprendo cómo has saltato ad esta conclusione. Le lingue germániche hant augmentato lo número de vocales enormemente in comparatzione con lo proto-germánico, che in ultra haveva menos clusters de consonantes.
Si la facilitate èst relativa, la facilitate depènde de cui compara. Per me, ya che has mentzionato la lenitzione, "facilidade" (sense pronuncia brasileira) èst plus diffícile ca "facilitate" e ca "facilidad" (altrosí ca "facilità" e "facilité").