ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္
တီဘီေရာဂါျဖစ္ပြားမႈသည္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕မွ လူ ၁၀၀၀ လွ်င္ တစ္ဦးဟု
ခန္႔မွန္းထားေသာ္လည္း ျပဳလုပ္ထားသည့္ စစ္တမ္းမ်ားအရ လူ ၁၀၀၀ လွ်င္ ၄
ဦးခန္႕အထိ႐ွိေနေၾကာင္း က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားကေျပာသည္။
“အခုဆိုရင္ တီဘီေရာဂါသည္ အသစ္က လူတစ္သိန္းမွာ ၄၀၄ ဦးအထိ႐ွိတယ္။ WHO ရဲ႕
ခန္႕မွန္းခ်က္ထက္ သုံးဆ၊ ေလးဆေလာက္မ်ားေနတယ္”ဟု
အမ်ဳိးသားတီဘီေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးမွ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး
ေဒါက္တာစည္သူေအာင္ကေျပာသည္။
(ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တစ္ေနရာမွ လူစည္ကားရာေနရာတစ္ခု) (ဓာတ္ပုံ - ေဂ်ေမာင္ေမာင္ - အမရပူရ)
ထုိ႕အျပင္ လူထုအတြင္း တီဘီေရာဂါ သံသယ႐ွိလူနာ ၁၀၀ တြင္ ၁၀
ဦးႏႈန္း႐ွိေနေၾကာင္း သိရသည္။ ထို ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်ရွိေသာ
သသံယ႐ွိလူနာမ်ားတြင္ ထက္ဝက္ခန္႕သာ ေဆးကုသမႈ ခံယူသည့္အတြက္ က်န္ရွိသည့္
လူနာမ်ားမွ ကူးစက္မႈမ်ား မ်ားျပားေနေၾကာင္း ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး
က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနမွဴး ေဒါက္တာလွျမင့္က ေျပာၾကားသည္။ “သံသယရွိ
လူနာေတြထဲမွာ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဌာနကို ေဆးကုသဖို႔
မေရာက္လာတဲ့အခါ ေရာဂါကူးဖို႔ အလားအလာေတြ အရမ္းမ်ားသြားတယ္။ တစ္ေယာက္ကို
ေဆးကုသႏုိင္ေပမယ့္ သူကေန ဆယ္ေယာက္ေလာက္ကို ေရာဂါျဖန္႔ထားရင္ ဘာမွ
မထူးေတာ့ဘူး”ဟု ေဒါက္တာလွျမင့္က ေျပာသည္။
ႏွစ္စဥ္ တီဘီေရာဂါေဝဒနာရွင္ သုံးသိန္းခဲြခန္႔ရွိရာမွ က်န္းမာေရးဌာနသုိ႕
ေဆးကသုရန္ေရာက္႐ွိသူ တစ္သိန္းေလးေသာင္းသာ႐ွိသျဖင့္ မလုိအပ္ေသာ
ေရာဂါကူးစက္မႈမ်ား၊ အသက္ေသဆုံးမႈမ်ား ရွိေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
တီဘီေရာဂါသည္ ကူးစက္မႈမ်ားျပားၿပီး တတိယ ဦးစားေပးတုိက္ဖ်က္ရန္ ေရာဂါအျဖစ္
သတ္မွတ္ထားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ကမၻာ့တီဘီေရာဂါအျဖစ္ အမ်ားဆုံး ၂၂ ႏုိင္ငံ၊
ေဆးယဥ္ပါးတီဘီအျဖစ္ အမ်ားဆုံး ၂၇ ႏုိင္ငံ၊ တီဘီ၊ အိတ္ခ်္အုိင္ဗီအျဖစ္
အမ်ားဆုံး၄၁ ႏုိင္ငံတြင္ ပါဝင္ေၾကာင္း သိရသည္။ တီဘီေရာဂါသည္
ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္း၊ က်ယ္ေလာင္စြာ စကာေျပာျခင္း၊
သီခ်င္းဆိုျခင္း၊ တံေတြးေထြးျခင္းစသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေလထဲမွတစ္ဆင့္
ကူးစက္သည့္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆုိင္ရာ ေရာဂါျဖစ္သည့္အတြက္
ကူးစက္မႈမ်ားျပားျခင္းျဖစ္သည္။
Credit: ဝတ္ရည္ (7Day News Journal)
တီဘီေရာဂါလူနာမ်ားအတြက္ Global Fund က ၂၀၁၂ ႏွင့္ ၂၀၁၃ အထိ ေဆး၀ါးမ်ား ဆက္လက္ေထာက္ပံေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ဳိးသား တီဘီေရာဂါ တုိက္ ဖ်က္ေရးစီမံကိန္း လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာစည္သူ ေအာင္က Targeted Media Campaign for TB Control အလုပ္ရုံ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေျပာၾကားသည္။
"၂၀၁၁ အတြက္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက တီဘီ ေဆးေတြကုိ တစ္ႏုိင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ တီဘီ လူနာအားလုံးတြက္ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကုိ ျဖန္႔ထားေပးပါတယ္။ ဂ်ပန္ေဆးေတြကုန္တာနဲ႔ ဂလုိဘယ္ဖန္းက ေဆးေတြနဲ႔ ဆက္သြားမွာပါ။ သုံးပုံတစ္ပုံကေတာ့ ရထားၿပီးပါၿပီ"ဟု ေဒါက္တာ စည္သူေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
"တစ္ႏွစ္ကုိ တီဘီလူနာ တစ္သိန္း ေလးေသာင္းအတြက္ ေဆးတန္ဖုိး ကုန္က်စရိတ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သုံးသန္းရွိပါတယ္"ဟု ၎က ေျပာ သည္။
အစိုးရအေနႏွင့္လည္း အစိုးရဘတ္ဂ်က္မွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ တီဘီေဆးဖိုးအတြက္ က်ပ္သိန္း ၉၀၀ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ကာ ၂၀၁၀ တြင္ က်ပ္သိန္း ၁,၂၀၀ ႏွင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ က်ပ္သိန္း ၁,၆၀၀ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့သည္ဟု ေဒါက္တာ စည္သူေအာင္က ျမန္မာတိုင္း(မ္)ကို ေျပာသည္။
"တီဘီေဆးေတြကုိ Global Drug Facilities ခုနစ္ႏွစ္တိတိေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၀၉ ႏွစ္ကုန္မွာ ေဆးေတြမရေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနကေန ၿပီးေတာ့ အလႉရွင္အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ သံ႐ုံးက လူေတြ ေခၚယူၿပီး ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးကာ ေဆးရရွိေအာင္ႀကိဳးစားတဲ့ အခါမွာ ၂၀၁၀ မွာေတာ့ 3DF က တစ္ႏွစ္စာ ေဆးေထာက္ပ့ံေပးၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ People from Japan ေထာက္ပ့ံ ေပးခဲ့ကာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ Global Fund အဖြဲ႕အစည္းထံကရရွိေအာင္ ေတာင္းခံေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႕တစ္၀က္လည္း ရရွိေနပါၿပီ"ဟု ရန္ကုန္တုိင္းေဒသ ႀကီး၏ တီဘီဆရာ၀န္ႀကီးျဖစ္သူ ေဒါက္တာတင္မိမိခုိင္က ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကမၻာ့တီဘီအျဖစ္မ်ားဆုံးႏုိင္ငံ ၂၂ ႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္ၿပီး ေဆးယဥ္ပါးတီဘီ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပြားသည့္ ႏုိင္ငံ ၂၇ ႏုိင္ငံ တြင္ ပါ၀င္၍ တီဘီႏွင့္ အိပ္ခ်္အုိင္ဗီအျဖစ္မ်ားသည့္ႏုိင္ငံ ၄၁ ႏုိင္ငံ၌လည္း ပါ၀င္သည္ဟုသိရသည္။
"၂၀၀၉-၁၀ National TB Prevalence Survey ေလ့လာခ်က္ အရဆုိရင္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO က အရင္ခန္႔မွန္းထားတဲ့ ကြင္းဆင္းေလ့လာခ်က္ထက္ လူနာ ႏွစ္ဆ သုံးဆေလာက္ မ်ားေနတယ္ဆုိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အရင္ တုန္းကဆုိရင္ လူဦးေရ ၁,၀၀၀ မွာ တစ္ေယာက္ဆုိၿပီး target ထားခဲ့ၾကတယ္။ အခုေတာ့ လူဦးေရ ၁,၀၀၀ မွာ သုံးေလးေယာက္အထိ တီဘီ ျဖစ္ပြားေနတာကုိ သြားေတြ႕ရတယ္"ဟု ရန္ကုန္ တုိင္းေဒသႀကီး က်န္းမာေရးဦးစီးမႉး ေဒါက္တာလွျမင့္က ေျပာသည္။
"ျမန္မာႏုိင္ငံ လူဦးေရတစ္သိန္းတြင္ တီဘီဟု သံသယရွိသူ လူနာတစ္ေသာင္း ရွိေနၿပီး သံသယလူနာထဲမွ တစ္၀က္ေလာက္သာ တီဘီဌာနေတြမွာ ေဆးခန္း လာျပတယ္။ တစ္၀က္ေလာက္က အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ မျပၾကဘူး" ဟု ၎က ေျပာသည္။
ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ေခ်ာင္းႏွစ္ ပတ္ထက္ ပုိဆုိးေနပါက တီဘီသံသယဟု သတ္မွတ္ၿပီး သလိပ္စစ္ရန္လုိအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ က်န္းမာေရးဌာနမ်ား၌ သလိပ္အခမဲ့စစ္ေပးေနကာ လုိအပ္ေသာ က်န္းမာေရးကုသမႈမ်ားႏွင့္အတူ ေဆးမ်ားကုိလည္း အခမဲ့ရယူႏိုင္ ေၾကာင္း သိရသည္။
ရန္ကုန္၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၇
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ေမြးစမွ ၁ဝ ႏွစ္ေအာက္အတြင္းရွိ ကေလးအေယာက္ ၁ဝဝ
တြင္ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ သန္ေကာင္ ေရာဂါပိုးငါးမ်ဳိး စြဲကပ္မႈခံေနရေၾကာင္း
က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန အာဟာရဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံခ်က္မွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက
၄င္းတို႔ ျပဳလုပ္ထားေသာ သုေတသနရလဒ္မ်ားကို ကိုးကားၿပီး ေျပာၾကားသည္။
ထို႔အျပင္ ျမန္မာကိုယ္ဝန္ ေဆာင္မိခင္ ၁ဝဝ တြင္ ၄ဝ ရာခိုင္ ႏႈန္းမွာ
ယင္းကဲ့သို႔ သန္ေကာင္ စြဲကပ္ သည့္ေရာဂါျဖစ္ပြားေနၾကၾကာင္း
၄င္းကထပ္ေလာင္းေျပာၾကား သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ သန္ေကာင္စြဲကပ္မႈ
အဓိကျဖစ္ပြားေနရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားမွာ မသန္႔ရွင္းေသာ အစားအစာမ်ားကို
စားသံုးေနရျခင္း၊ ေသာက္သံုးေရမ်ား တြင္ ေရာဂါ ပိုးမ်ား
သန္႔စင္ထားမႈမရွိျခင္း၊ ကေလးႏွင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္
အာဟာရျပည့္ဝေသာ အစားအစာမ်ား စားသံုးႏိုင္မႈ မရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္
ျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆိုသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားေသာ
သန္ေကာင္မ်ားမွာ သန္လံုးေကာင္၊ တုတ္ေကာင္၊ ၾကာပြတ္သန္ေကာင္၊
ခ်ိတ္သန္ေကာင္ႏွင့္ သံျပားေကာင္ အမ်ဳိးအစား မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သန္ေကာင္ေရာဂါ
စြဲကပ္ေနပါက ကေလးမ်ားတြင္ စံခ်ိန္မီမႀကီးထြားႏုိင္ျခင္း၊
အာဟာရမဖြံ႕ၿဖိဳးျခင္းႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ထိခိုက္ေစႏုိင္ျခင္း
တုိ႔ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ေၾကာင္း ကေလးအထူးကု ဆရာဝန္ႀကီးတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း၌ ေရာင္းခ်လ်က္ရွိေသာ ဖံုးအုပ္ထားျခင္းမရွိသည့္
လမ္းေဘးအစားအစာမ်ားတြင္ သန္ေကာင္ေရာဂါပိုး စြဲကပ္ႏုိင္သည့္ အေနအထားမ်ား ကို
ေတြ႔ျမင္ေနရၿပီး ဖုန္မ်ားထူထပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပတ္ဝန္းက်င္မသန္႔ရွင္းေသာ
ေနရာမ်ားတြင္ ထုိအစားအစာမ်ားကို မိခင္ေရာကေလးပါ မသိက်ဳိးကြၽန္ျပဳ၍
စားသံုးေန ၾကသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိေနရေၾကာင္း ကူး စက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား
ကာကြယ္ေရး စီမံခ်က္မွ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ႏုိင္လင္း
ကင္ဆာ ေရာဂါကု ေဝဒနာရွင္မ်ား ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုသရန္ အနည္းဆံုး ငါးလေက်ာ္ေက်ာ္ စာရင္းသြင္း ေစာင့္ဆိုင္း ေနရသည့္ ရန္ကုန္ ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံုႀကီး ဓာတ္ေရာင္ ျခည္ဌာန၌ ကေနဒါႏိုင္ငံမွ ဇူလိုင္လအတြင္းက တင္သြင္း တပ္ဆင္ေနေသာ ကင္ဆာေရာဂါကု ဓာတ္ေရာင္ျခည္ စက္သစ္မွာ ဒီဇင္ဘာလ တတိယပတ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း အဆိုပါဌာန တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက အတည္ျပဳ ေျပာၾကား သည္။ က်ပ္သိန္းေပါင္း ၁၁,၅၀ဝ တန္ဖိုး ရွိေသာ Theratron Phoenix Eternal Therapy Syster စက္ကို ျပည္သူမ်ား ထည့္ဝင္လွဴဒါန္းထားသည့္ အလွဴေငြ ျဖင့္ ကေနဒါႏိုင္ငံမွ မွာယူတင္သြင္းရာ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံုႀကီး ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေဆးကု ဌာနသို႔ ေရာက္ရွိလာေၾကာင္း၊ စက္တင္ဘာ လကုန္တြင္ တပ္ဆင္ၿပီးစီး ႏိုင္မည္ျဖစ္ ကာ ေအာက္တိုဘာလတြင္ စတင္ကုသေပးႏိုင္ မည္ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးေဒါက္တာေဖသက္ခင္က ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ျခင္းမရွိ ေသးေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ Radiotherapy ျဖင့္ ကုသသည့္ ကင္ဆာ ေရာဂါကု ဓာတ္ေရာင္ျခည္ စက္သံုးလံုး ရွိရာ လြန္ခဲ့သည့္သံုးႏွစ္ခန္႔က စက္ တစ္လံုးပ်က္စီးသြားခဲ့ၿပီး ေနာက္တစ္လံုး မွာ ယခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ အတြင္း ထပ္မံ ပ်က္စီး သြားခဲ့၍ က်န္စက္တစ္လံုး ျဖင့္သာ ကုသေနရ (သတင္း ေဖာ္ျပၿပီး The Voice Weekly Vol.7/No.49) သည္။ ယင္းပ်က္စီးေနသည့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ကုသစက္မ်ားမွ ခ်ိဳ႕ယြင္းသည့္ အစိတ္အပိုင္းအခ်ိဳ႕ကို ျပည္တြင္း၌ ျပင္ဆင္ ၍ရေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ ျပည္ပ တြင္သာ ျပင္ဆင္၍ ရႏိုင္ေၾကာင္း ယင္း ဌာနမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးကဆိုသည္။
ယခုဖြင့္လွစ္မည့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ကုသစက္အသစ္သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ရက္လွ်င္ ေဝဒနာရွင္ ၅၀ ခန္႔ ကုသ ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းဌာနမွ တာဝန္ ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။ “ခ်က္ခ်င္းႀကီးေတာ့ တစ္ရက္ကို လူနာ ၅၀ ေက်ာ္ ကုသႏိုင္မွာ မဟုတ္ေသး ဘူး။ ပထမဆံုး လူနာအစိတ္၊ သံုးဆယ္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တစ္ေန႔ကို လူနာ ၅၀ ပံုမွန္ကုသႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမွာ လူနာ ကမ်ားေနေတာ့ ၅၀ ထက္ကို ပိုကုေပးရႏိုင္တယ္” ဟု အထက္ပါ ပုဂၢိဳလ္ကရွင္းျပသည္။ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ေဆးကုဌာနတြင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ေဆးကုသရန္ ေစာင့္ဆိုင္းေနသူ မ်ားျပားလာ၍ အခ်ိဳ႕ လူနာမ်ားမွာ မေစာင့္ဆိုင္း ႏိုင္သျဖင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ စဝ္စံထြန္း ေဆး႐ံုႀကီးႏွင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သြား ေရာက္ကုသေနၾကရေၾကာင္း ကင္ဆာ ေရာဂါေဝဒနာ ရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္။ “ကြ်န္ေတာ့္ေဆြမ်ိဳး တစ္ေယာက္ ဆိုရင္ အူကင္ဆာ ျဖစ္ေနတာ။ ရန္ကုန္ ေဆး႐ံုႀကီးမွာ ဓာတ္ကင္ခြင့္ မရေသးတဲ့ အတြက္ အခုထိုင္းမွာ ဓာတ္သြားကင္ရ မယ္” ဟု အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူ လူနာရွင္အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ေျပာၾကား သည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံ ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္တစ္ႀကိမ္ကုသလွ်င္ ထိုင္းဘတ္ေငြ ၃၀ဝ၀ ေပးရမည္ျဖစ္ၿပီး အႀကိမ္သံုးဆယ္ခန္႔ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ကုသရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ကုသမည္ ဆိုပါက က်ပ္သိန္းရာခ်ီကုန္က်မည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ၎ကထပ္မံရွင္းျပသည္။ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးမွ ယခု ႏွစ္မ်ားအတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္သို႔ တစ္ႏွစ္ လွ်င္ က်ပ္သိန္း ေပါင္းေထာင္ခ်ီျပန္လည္ ေပးသြင္းႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ယင္းေဆး႐ံုအုပ္ႀကီး ေဒါက္တာႏုႏုသာက ေျပာၾကားခဲ့သည္ ကို ျပည္တြင္း သတင္းဂ်ာနယ္တစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးသည္ လူနာမ်ား၏ အဓိကအားထားရာ ေဆး႐ံု ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ ေနေသာ္လည္း စက္ပစၥည္း မ်ားႏွင့္ ကုသရေသာ ကုထံုးမ်ား အတြက္ ေစာင့္ဆိုင္းရခ်ိန္ၾကာျမင့္ၿပီး ဝန္ေဆာင္မ ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ေန ေသာ္လည္း စက္ပစၥည္း မ်ားႏွင့္ ကုသရေသာ ကုထံုးမ်ား အတြက္ ေစာင့္ဆိုင္းရခ်ိန္ၾကာျမင့္ၿပီး ဝန္ေဆာင္မူ ႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရး ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ေကာင္း မြန္ျခင္းမရွိ ေသးေၾကာင္း ယင္းသတင္း ဂ်ာနယ္တြင္ ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။
ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အစာအိမ္၊ အူလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အသည္းေရာဂါေဆးပညာ ေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၈ ႏွင့္ ၂၉ ရက္မ်ားတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကုန္သည္ႀကီး မ်ားဟိုတယ္တြင္ က်င္းပသြားမည္ဟု အသည္းအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း ကေျပာသည္။
အဆိုပါေဆြးေႏြးပြဲသို႔ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ စင္ကာပူ၊ ထိုင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ ျပင္သစ္၊ ႐ု႐ွား၊ အဂၤလန္ႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔မွ အစာအိမ္၊ အူလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အသည္းဆိုင္ရာ ေဆးပညာနယ္ပယ္မ်ားတြင္ ေအာင္ျမင္ထင္ရွားေသာ သမားေတာ္မ်ားႏွင့္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္မ်ား ၆၀ ခန္႔ တက္ေရာက္၍ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးၾကမည္ဟု ၎က ေျပာသည္။
ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ေခါင္းစဥ္မ်ားမွာ အသည္းေရာင္ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အသည္း ေျခာက္ေရာဂါ၊ အသည္းအစားထိုးျခင္း အေၾကာင္းႏွင့္အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေနာက္ဆံုးေပၚကုထံုးမ်ားႏွင့္ ေခတ္မီ အယူအဆမ်ားကို တက္ေရာက္လာသည့္ ပညာရွင္မ်ားက ေဟာေျပာေဆြးေႏြးရန္ ေရြးခ်ယ္ထားသည္။
"ဒီေဟာေျပာပြဲအတြက္ ေရြးထားတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေတြကခဲရာခဲဆစ္ နားလည္ရ ခက္မယ့္အေၾကာင္းအရာေတြ ထည့္မထားဘူး။ ဆရာ၀န္ တိုင္း နားလည္လြယ္မယ္႕ ဒီႏိုင္ငံမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာက ေနာက္ဆံုးေပၚ အယူအဆေတြကို ေဟာ ေျပာၾကမွာပါ"ဟု ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္းက ေျပာသည္။
"ျမန္မာဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားမွာ အစည္းအေ၀းတစ္ခု တက္ၿပီး နားေထာင္ဖို႔ဆိုတာ အင္မတန္ကို ခက္ခဲပါတယ္။ ဒီလိုအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေဆးပညာေဟာေျပာပြဲေတြ မ်ားမ်ားလုပ္ႏိုင္မွ ကြ်န္မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ေဆးပညာ အမ်ားႀကီး တိုးတက္လာ ပါမယ္"ဟု သဃၤန္းကြ်န္းစံျပေဆး႐ုံႀကီး အစာအိမ္ႏွင္႕ အူလမ္းေၾကာင္းဌာနမွ အၿငိမး္စား ပါေမာကၡ၊ ဌာနမႉးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ေဒၚသန္းသန္းေဆြက ေျပာသည္။
အဆိုပါေဆြးေႏြးပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆရာ၀န္အသင္း အစာအိမ္၊ အူလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အသည္းပညာအဖြဲ႕မွစီစဥ္ ျပဳလုပ္ၿပီး ပထမ အႀကိမ္ေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
အေသးစိတ္ကုိ လမ္း ၃၀ ေဆးခန္း၊ ဖုန္း ၃၇၁ ၆၆၁၊ ၃၇၁ ၆၆၂၊ သို႔မဟုတ္ 30th street...@mptmail.net.mm သို႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းႏိုင္သည္။
ဘရာဇီးနုိင္ငံသူအမ်ဴိးသမီးတစ္ဦးမွ ဦးေခါင္းႏွစ္လံုးပါရွိသည္ ့ကေလးငယ္တစ္ဦးေမြးဖြားခဲ ့သည္ဟု ယေန ့
ထုတ္သတင္းမ်ားကဆုိပါတယ္...
၉.၉ ေပါင္ကုိယ္အေလးခ်ိန္ရွိ အဆုိပါကေလးငယ္အားဘရာဇီးနုိင္ငံေၿမာက္ပုိင္း၊ပါရာၿပည္နယ္ရွိ အနာဂ်ာ ့စ္
ေဆးရံုတြင္ ဗုိက္ခဲြေမြးဖြားခဲ ့ရတာၿဖစ္ပါတယ္....
ကေလးငယ္တြင္ ဦးေခါင္းႏွစ္လံုးပါရွိၿပီး ႏွလံုးတစ္ခုရွိကာ ခႏၶာကိုယ္၏အေရးပါေသာအဂၤါအစိတ္အပုိင္းမ်ား
အားလံုး ပံုမွန္အလုပ္လုပ္လွ်က္ရွိေနပါတယ္...
ေမြးကင္းစကေလးငယ္မွာ က်န္းမာေရးအထူးေကာင္းမြန္ၿပီး ဦးေခါင္း ၂ လံုးစလံုးဟာလည္း ပံုမွန္လည္ပါတ္
လွဳပ္ရွားေနပါတယ္...
အဆုိပါၿပည္နယ္၏ေက်းလက္ေတာရြာေဒသတြင္ေနထုိင္သည္ ့အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိအဆုိပါအမ်ဴိးသမီး
ဟာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ကာလတြင္ အပ္ထရာေဆာင္း၊ ဓါတ္မွန္ရုိက္ကူးခဲ ့ၿခင္းမရွိပဲ လြန္ခဲ ့သည္ ့တနလၤာ
ေန ့နံနက္ပုိင္း ၁ နာရီအခ်ိန္ ကေလးေမြးခင္ မိနစ္ပုိင္းအလုိတြင္သာ ၿဖစ္ရပ္ဆန္းအားသိရွိခဲ ့ရၿခင္းၿဖစ္ပါ
တယ္....
မိခင္ၿဖစ္သူဟာ မီးဖြားရန္ဗုိက္နာလာခဲ ့တာမုိ ့ေဆး၇ံုသုိ ့လာရန္ဆံုးၿဖတ္ခဲ ့တာၿဖစ္တယ္လုိ ့ေဆး၇ံုအုပ္ခ်ဴပ္
ေရးမွဴး ကေလာဒီရုိေနာ အက္စစ္ဒီဗာ ့စကြန္ဆယ္လို ့စ္ က ဘရာဇီးနုိင္ငံမွ အုိပုိဗုိ သတင္းစာကုိေၿပာၿပခဲ ့
ပါတယ္...
ဆရာ၀န္ေတြသူမကုိစစ္ေဆးႀကည္ ့လုိက္သည္ ့အခါတြင္ေတာ ့ကေလးငယ္တြင္ ဦးေခါင္းႏွစ္လံုးရွိေနသည္
ကုိသိရွိခဲ ့လုိက္ႀကၿပီး သာမန္ေမြးဖြားမည္ဆုိပါက မိခင္ေရာကေလးပါ အႏ ၱရယ္ရွိနုိင္သည္ကုိ ေတြ ့ရွိခဲ ့ႀက
ပါတယ္....
ကေလးငယ္မွာ ေမြးဖြားခါနီးပံုမွန္ ( ဦးေခါင္းေအာက္စုိက္) ၿဖစ္မေနပဲထုိင္လွ်က္အေနအထားမုိ ့တစ္နာရီမွ်
ႀကာေအာင္ ဗုိက္ခဲြေမြးဖြားခဲ ့ရပါတယ္...
ေဆးရံုအငယ္စားတစ္ခုမုိ ့ၿပႆနာအခက္အခဲမ်ားရွိေသာ္ၿငားလည္း ကြ်န္မတုိ ့အေနႏွင္ ့အဓိကရည္မွန္း
ခ်က္ၿဖစ္သည္ ့မိခင္ေရာကေလးငယ္ကုိပါ အသက္ကယ္တင္နုိင္ခဲ ့ပါတယ္....
အထူးသၿဖင္ ့ကေလးငယ္ဟာ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေနတာကိုက ကြ်န္မတုိ ့အတြက္ အဓိကအံ ့ႀသ၀မ္း
ေၿမာက္ဖြယ္ရာ ၿဖစ္ေနခဲ ့ပါတယ္ လို ့သူမကေၿပာႀကားခဲ ့ပါတယ္...
ကမၻာႀကီးကို
ပူေႏြးလာေစၿပီး သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕ပမာဏအားလုံး၏ ၅
ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အသား ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာ
ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသားစား ျခင္းသည္ ကမၻာေျမကို ပူေႏြးေစ ေသာ
အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္း
သိမ္းေရးဝါဒီတစ္ဦးက ေျပာသည္။အသားအတြက္ သားေကာင္ မ်ားကို
သတ္ျဖတ္ထုတ္လုပ္ျခင္း သည္ လူသားေၾကာင့္ ထြက္ေပၚ လာေသာ မီသိန္းပမာဏ၏ ၃၇
ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေၾကာင္း၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂ဝ အတြင္း ကမၻာေျမအပူခ်ိန္
တက္လာရျခင္းမွာ မီသိန္းက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ထက္ ၇၂ ဆမွ် ပိုမိုပတ္သက္
ေနျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။”တိရစၧာန္တစ္ေကာင္ကို
ေမြးတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး သူ႔အတြက္ ေျမလြတ္ေျမ႐ိုင္းမရွိတဲ့ေနရာေတြမွာ
သစ္ေတာေတြခုတ္ၿပီး စားက်က္ အျဖစ္ ဖန္တီးေပးရမယ္။ သစ္ေတာ ေတြကို
ခုတ္လိုက္တဲ့အတြက္ သစ္ပင္ေတြ နည္းသြားၿပီး ကာဗြန္ ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို
စုပ္ယူမႈလည္း နည္းသြားေတာ့ ကာဗြန္ ဒိုင္ေအာက္ ဆိုဒ္ေတြက ေလထုထဲမွာ
ရွိသင့္တဲ့ ပမာဏထက္ ပိုရွိေနေတာ့တယ္။ ေနာက္ တိရစၧာန္ေမြးျမဴေရး အစာ
ထုတ္လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ထြက္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕
အသားကိုရဖို႔ အဆင့္ဆင့္ျပဳလုပ္ ရတဲ့ေနရာမွာလည္း စက္ေတြကို သုံးရတဲ့အတြက္
ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ ဆိုဒ္ထြက္တယ္။ အထူး သျဖင့္ ကြၽဲ၊ ႏြားေတြက
သူတို႔ရဲ႕ဇီဝကမၼသေဘာ အရ ေလခ်င္တက္ရင္ မီသိန္းေတြ ထြက္တယ္။ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္
ဆိုဒ္ၿပီးရင္ မီသိန္းကလည္း ကမၻာ ႀကီးကို ပူေႏြးေစတာပဲ” ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ အသားထုတ္လုပ္ ေရးအတြက္ တိရစၧာန္အေရအတြက္ ပိုမိုအသုံးျပဳရျခင္းသည္
ကမၻာတစ္ ခြင္လုံးရွိ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရးယာဥ္ မ်ားမွ ထုတ္လႊတ္သည့္ သဘာဝ
ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လုပ္မႈပမာဏထက္ အလြန္႔အလြန္
ပိုမိုမ်ားျပားေန ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာႀကီး ပူ ေႏြးလာမႈကို
တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အသားေလွ်ာ့ စားသင့္ေၾကာင္း၊ အသားေလွ်ာ့စား
ျခင္းသည္ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္အ ေပၚ က်ေရာက္ေသာ အႏၲရာယ္ ပမာဏကို
က်ံဳေစသည့္အျပင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစ ေသာ ထုတ္လုပ္မႈပမာဏကိုလည္း
ေလ်ာ့နည္း ေစ ေၾကာင္း သိရသည္။”အသားကို ေလွ်ာ့စားၿပီး ဟင္းသီးဟင္းရြက္
စားသုံးသူရဲ႕ ဘဝေနထိုင္နည္းဟာ ဆိုးက်ဳိးကြင္း ဆက္ေတြရဲ႕ အတိုင္းအတာကို
ဟန္ခ်က္ ညႇိေပးႏိုင္မယ့္ ကမၻာေျမ ပူေႏြးမႈကို ရပ္တန္႔ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္
လိုအပ္ခ်က္အမွန္ျဖစ္ တယ္” ဟု အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ထပ္ေလာင္းေျပာသည္။ကမၻာေျမ
ပူေႏြး မႈကင္းစင္ေရး အေပၚ အေျချပဳၿပီး ဟန္ခ်က္ညီမွ် စြာ
ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ အသက္ အႏၲရာယ္ အႀကီးမားဆုံးေရာဂါ ၃ မ်ဳိးျဖစ္ေသာ
ႏွလုံးေရာဂါ၊ ကင္ဆာ ႏွင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္ေရာဂါႀကီး မ်ားကို
ကင္းေဝးေစလိမ့္မည္ဟု လည္းသိရသည္။
မင္းခ်စ္ႏိုင္
DNA အပိုပါလာတဲ့ကမၻာ့ပထမဆံုး၂ႏွစ္ကေလးငယ္
ေဆးသုေတသန ပညာရွင္မ်ားသည္
လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ စိုးရိမ္စရာ အေနအထားေၾကာင့္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါႏွင့္
ပတ္သက္သည့္ သုေတသန အခ်က္အလက္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာေတာ့မည္ မဟုတ္ဟု သိရသည္။
ဇီ၀လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ စံႏႈန္းမ်ားအရ အႏၱရာယ္ရွိသည့္ အေနအထားမ်ိဳး
ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သတိေပးမႈမ်ားေၾကာင့္ သုေတသီမ်ားက H5N1
ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေဖာ္ျပရန္
ျငင္းဆန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဇီ၀လက္နက္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္လာႏိုင္မႈမ်ားအေပၚ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရန္
(၂၀၀၁)ခုႏွစ္က ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ Biosecurityက အီရက္စ္မက္စ္ ေဆးသုေတသန
လုပ္ငန္း၏ အခ်က္အလက္မ်ားကို လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ သုေတသန
အခ်က္အလက္မ်ားကို ျဖန္႔ခ်ီလုိက္ျခင္းက ဇီ၀လက္နက္ကို အသံုးျပဳမည့္
အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းလာေစႏုိင္ေၾကာင္း Biosecurityဘက္မွ
ေထာက္ျပခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဆးသုေတသန ပညာရွင္မ်ားကလည္း အခ်က္အလက္မ်ားကို
လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားရန္ လက္ခံခဲ့သည္။
ဒတ္ခ်္ပညာရွင္မ်ား ပါ၀င္ေသာ သုေတသန အဖြဲ႕ကို ေဒါက္တာ ရြန္ဖူခ်ီရာက
ဦးေဆာင္ၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္၏ မ်ိဳးဗီဇ အေျပာင္းအလဲမ်ားအရ ၾကက္မ်ား၊
ငွက္မ်ားမွတစ္ဆင့္ လူႏွင့္ ႏို႔တိုက္ သတၱ၀ါမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ကူးစက္ႏုိင္ေျခ
ျမင့္တက္လာေသာ အေနအထားကို ေလ့လာခဲ့ျခငးျဖစ္သည္။ အလားတူ ေလ့လာမႈမ်ား
ျပဳလုပ္ေနေသာ ေဒါက္တာ ယိုရွီဟီရို ကာ၀ိုကာ ဦးေဆာင္သည့္ ၀စ္ကြန္ဆင္
တကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ားကမူ ၎တို႔၏ သုေတသနေရးရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို
အမ်ားျပည္သူထံ အသိေပး ျဖန္႔ခ်ီသြားရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။
Source: BusinessWeek
၀ါရွင္တန္- အားျပင္းေသာ ပိုးသတ္ ေဆးမ်ားကို ခံႏိုင္ရန္ ၾကမ္းပိုးမ်ားသံုးသည့္ မ်ဳိးဗီဇလုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုကို အေမရိကန္ သုေတသီမ်ားက ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္ဟု ေအာက္တိုဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ ေလ့လာ ခ်က္တစ္ခုအရ သိရွိရသည္။
ထိုလုပ္ ေဆာင္ခ်က္မ်ဳိးျဖင့္ ပိုးမႊားမ်ားကို ႏွိမ္နင္း ရန္ ပိုမိုထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ရရွိႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။
၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ကာလကတည္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုလံုး တြင္ လံုး၀နီးပါး ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ၿပီးေသာ ၾကမ္းပိုး မ်ားသည္ အေမရိကန္ ႏွင့္ တျခားအေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ ၿပီးခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း အလံုး အရင္းႏွင့္ ျပန္လည္ေရာက္ ရွိလာသည္ ဟု သိရသည္။
ယခုေရာက္ရွိလာသည့္ ၾကမ္းပိုး မ်ားသည္ ၎တို႔အား ႏွိမ္နင္းရန္ အဓိကသံုးေလ့ရွိခဲ့သည့္ ဒယ္လ္တာ မီသရင္ႏွင့္ ဘီတာ ကိုင္ဖကူသာယင္ ပိုးသတ္ေဆးတို႔ကို ရာႏႈန္းျပည့္ ခံႏိုင္ရည္ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
အေမရိကန္ႏွင့္ ကမၻာတစ္၀န္းတြင္ ရွိေသာ ၾကမ္းပိုးအမ်ဳိးအစားေပၚ မူတည္ၿပီး ၎တို႔၏ ခံႏိုင္ရည္အားႏွင့္ ခုခံမႈ နည္းဗ်ဴဟာ မ်ားမွာလည္း မတူညီ ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ အျမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနရန္လိုေၾကာင္း ယင္း ေလ့လာခ်က္ကို အဓိကေရးသားသူ စာေရးဆရာ ဇက္အဒယ္မန္က ေျပာၾကားသည္။
အဒယ္မန္ႏွင့္ အျခားသုေတသီမ်ား ဤေလ့လာခ်က္တြင္ ေတြ႕ရွိေသာ အမ်ဳိး အစားမွာ ႏွစ္မ်ဳိးရွိၿပီး အေတာ္အတန္ ခံႏိုင္ရည္ရွိေသာ ၾကမ္းပိုးမ်ဳိးကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ကတည္းက ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္သည့္ ခံႏိုင္ရည္ လံုးလံုးမရွိေသာ ၾကမ္းပိုး ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲျခားႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။
ပိုးသတ္ေဆး (pyrethroids) မ်ားကို
ခံႏိုင္ရည္ရွိမႈကို ေလ့လာရာ၌ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္
ေခတ္သစ္ ၾကမ္းပိုးသည္ ယခင္မ်ဳိးစိတ္ေဟာင္း ထက္စာလွ်င္ ၂၄ နာရီအတြင္း deltamethrin အဆ ၅,၂၀၀ ပိုမိုသံုးရၿပီး beta-cyfulthrin ျဖင့္ဆိုလွ်င္ ၂၄ နာရီ
အတြင္း ၁၁၁ ဆ ပိုမိုသံုးရေၾကာင္း
ေတြ႕ရွိခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။