Re: Elektrik Veriliş Xətləri Pdf
Kian Trip
Hava elektrik veriliş xətlərinin məftil və trosları məyyən yerlərdə (xəttin əkilmə şəraitindən asılı olaraq) aknker dayaqlara sərt bərkidilməli və lazımi qədər əkilməlidir. Anker dayaqları arasında məftil və trosları məyyən hndrlkdə saxlamaq n aralıq dayaqları qurulur.Dayaqlarda iki qonşu bərkidilmə nqtəsi arasındakı ən kiik məsafəyə aşırımın uzunluğu və ya aşırım (l) deyilir. Məftilin ən ox sallanma şəraitində onunla yer arasındakı ən kiik məsafəyə qabarit məsafəsi (h) deyilir. Eyni sviyyədə olan iki bərkidilmə nqtəsini birləşdirən fqi dz xətlə məftilin ən aşağı sallanma nqtəsi arasındakı şaquli məsafəyə sallanma oxu (f) deyilir. Əgər məftilin bərkidilmə nqtələri mxtəlif hndrlklərdədirsə, onda xəttin iki sallanma oxu (F və f) olur. Bu sallanma oxları məftilin aşağı sallanma nqtəsi ilə bərkidilmə nqtələri arasındakı məsafələrə bərabərdir.
Aldrey məftillərin elektrik mqaviməti təqribən alminium məftillərin elektrik mqaviməti kimidir, lakin mexaniki mhkəmliyi iki dəfə artıqdır. Aldrey alminium az miqdarda dəmir (0.2 %), maqnezium (0.7 %) və silisium (0.8 %) ərintisindən ibarətdir. O, korroziyaya davamlılığına grə alminium kimidir. Aldrey məftillərinin mənfi cəhəti onların vibrasiyaya qarşı az davamlı olmasıdır.
Hava xəttinin ildırımdan mhafizə trosu poladdan hazırlanır. Son zamanlar xəttin ildırımdan mhafizə trosundan yksək tezlikli rabitə əlaqəsi n istifadə olunur. Bu məqsədlə polad trosun iərisində alminium məftil yerləşdirilir ki, bu da trosun aktiv mqavimətini azaldır.
Anker dayaqları təqribən 5 km məsafədən bir qoyulur ki, bu məsafəyə anker aşırımı deyilir. Anker aşırımında məftillər hər iki tərəfdə qoyulmuş anker dayağına dartılmış vəziyyətdə bərkidilir.
Dəmir-beton dayaqlar gərginliyi 500 kV-a qədər olan şəbəkələrdə istifadə olunur. belə dayaqların xidmət mddəti ağac dayaqlarınkına nisbətən oxdur. Kləkli rayonlarda belə dayaqlardan istifadə etmək məqsədəuyğun deyil, nki kləyin təsirindən dayaqda titrəmə yaranır ki, bu da beton rtk təbəqəsinin atlamasına və betonun iərisindəki dəmirin paslanmasına səbəb olur. Dəmir-beton dayaqlar yeraltı zl tələb etmir.
Metal dayaqlardan btn şəbəkələrdə istifadə olunur. digər dayaqlardan fərqli olaraq belə dayaqların xidmət mddəti oxdur, mexaniki mhkəmliyi daha yksəkdir. mtal dayaqların atışmayan cəhəti onun paslanmaya məruz qalmasıdır. Xidmət mddətini artırmaq n onu rəngləmək lazımdır. Dayaqlar şəbəkənin gərginliyinə, ərazinin iqlim şəraitinə və məftilin en kəsik sahəsinə grə seilir.
Kabel xətlərindən hava xəttinin əkilməsi mmkn olmayan yerllərdə istifadə edilir. Eyni gc eyni gərginlikdə məyyən məsafəyə trərkən hava xətti kabel xəttinə nisbətən iqtisadi cəhətdən əlverişli olur, nki kabel xəttində əlvan metal sərfi ox olur.
Kabel konstruktiv cəhətdən cərəyan keirici damardan, izolyasiyadan və xarici rtk təbəqəsindən ibarətdir. Cərəyan keirən damar mis və alminiumdan hazırlanır, bir və ox məftilli ola bilər. Cərəyan keirən damarların sayına grə bir, iki, və drd damarlı kabellər mvcuddur.
Gərginliyi 127/220, 220/380 V olan şəbəkələrdə drd damarlı kabellərdən istifadə edilir. Daha yksək gərginlikli şəbəkələrdə bir damarlı kabellərdən, sabit cərəyan şəbəkələrində isə iki damarlı kabellərdən istifadə olunur.
En kəsiyinin formasına grə kabellərin damarı dairəvi, sektor və seqment şəklində olur. Bir damarlı kabellər dairəvi en kəsik sahəsinə malikdir. Sektor və seqment formalı damarların tətbiqi kabelin izolyasiyasının yaxşılaşdırılmasına və en kəsik sahəsindən daha səmərəli istifadə olunmasına səbəb olur.
"Report" xəbər verir ki, bunu Suqovuşana təşkil edilmiş mediaturda jurnalistlərə aıqlama verən "Azərişıq" Aıq Səhmdar Cəmiyyətinin Tədris və İnnovasiyalar Mərkəzinin direktoru Araz Məmmədzadə bildirib.
Onun szlərinə grə, yeni veriliş xətləri əvvəlkilərə nisbətən daha etibarlıdır: "Bunun gc 2,5 meqavolt amperdir və gələcəkdə qurulacaq obyektlərin elektrik enerjisi ilə təmin olunması n imkan var. Digər tərəfdən yarımstansiyanın elektrik enerjisi təchizatı "Tərtər" yarımstansiyasından təmin edilir. Bu məqsədlə adıəkilən yarımstansiyadan Suqovuşana elektrik veriliş xətləri əkilib. Elektrik veriliş xətlərinin əkilişində masir tipli 35kV-luq mhafizəli və izolyasiyalı kabel xətlərindən istifadə olunub. Bu kabel xətləri ənənəvi ılpaq naqillərlə əkilmiş kabellərə nisbətən ətraf mhitin, sərt iqlimin təsirlərindən mhafizə olunur. Bu qabel xətlərinin əkilməsi n tələb olunan torpaq sahəsi ənənəvi elektrik verilişi xətlərinin əkilməsi n tələb olunan torpaq sahəsindən ən azı 6 dəfə azdır.
"Azərişıq" rəsmisi həminin deyib ki, adıəkilən yarımstansiya vasitəsi ilə digər yaxın ərazilərin də elektrik enerjisi təchizatını həyata keirmək mmkn olacaq: "Qəsəbənin nəzərdə tutulan btn əhali sayını fasiləsiz və keyfiyyətli elektrik enerjisi ilə təmin etmək mmkndr. Ənənəvi 35 kV-luq ılpaq naqillərlə əkilmiş elektrik verilişi xətlərinin mhafizə zonası 30 metrdən artıq olur. Amma masir tipli izloyasiyalə və mhafizə olunan 35 kV-luq elektrik veriliş xətlərlərinin mhafizə zonası isə yerindən və relyefindən asılı olaraq 2-3 metr arasıdır. Yarımstansiya gələcəkdə digər ətraf sahələri də elektrik enerjisi ilə təmin edə bilər".
Qərarla elektrik şəbəkələrinin mhafizəsinin təmin olunması, istismarı n normal şəraitin yaradılması və zədələnməsinin qarşısının alınması, həminin insanların həyat və sağlamlığının, təhlkəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə elektrik şəbəkələri ətrafında mhafizə zonalarının (torpaq sahələri, su və hava məkanı) lləri və həmin ərazilərdə təsərrfat işlərinin aparılmasına dair tələblər məyyən edilib.
Elektrik şəbəkələrinin mhafizəsi trc şəbəkəyə mnasibətdə trc sistem operatoru tərəfindən, paylayıcı şəbəkəyə mnasibətdə isə paylayıcı sistem operatoru (sistem operatoru) tərəfindən təmin edilir. Elektrik şəbəkələrinin tikintisi, genişləndirilməsi, yenidən qurulması, təmiri və istismarı məqsədilə torpaq sahələri zərində hquqlar torpaq qanunvericiliyinin tələblərinə uyğun olaraq əldə edilir. Mhafizə zonalarında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə qadağan olunmayan təsərrfat işləri aparıla bilər. Bu Tələblərdə istifadə olunan anlayışlar Qanunda və Azərbaycan Respublikasının digər normativ hquqi aktlarında nəzərdə tutulmuş mənaları ifadə edir.
Elektrik şəbəkələrinin mhafizə zonaları elektrik verilişi xətləri boyunca kənar naqillərin meyl etməmiş vəziyyətində yer səthinə proyeksiyasından hər iki tərəfə bu Tələblərdə məyyən edilən məsafələrdə şaquli mstəvilərlə məhdudlaşan torpaq sahəsi, su və hava məkanı şəklində məyyən edilir. Elektrik şəbəkələrinin mhafizə zonalarının lləri elektrik verilişi xətlərinə mnasibətdə izolyasiyasız naqilli hava elektrik verilişi xətləri n aşağıdakı kimi məyyən edilir:
Elektrik şəbəkələrinin mhafizə zonalarının lləri elektrik verilişi xətlərinə mnasibətdə zndaşıyan izolyasiyalı naqilli hava elektrik verilişi xətləri n aşağıdakı kimi məyyən edilir:
- yeraltı kabel elektrik verilişi xətləri boyunca kənar kabellərin hər iki tərəfindən 1 metr aralıda, həmin xətlər yaşayış məntəqələrində səkilərin altından kedikdə isə bina və qurğulara doğru 0,6 metr aralıda və kənin hərəkət hissəsinə doğru 1 metr aralıda yerləşən, şaquli mstəvilərlə məhdudlaşan torpaq sahəsi;
- sualtı kabel elektrik verilişi xətləri boyunca kənar kabellərin hər iki tərəfindən 100 metr aralıda yerləşən, şaquli mstəvilərlə məhdudlaşan, suyun səthindən dibinə qədər olan su boşluğu sahəsi;
- hava elektrik verilişi xətlərinin su hvzələrindən (o cmlədən aylar, kanallar, gllər) keidi boyunca gəmiilik n yararlı hvzələrdə kənar naqillərin meyl etməmiş vəziyyətində hər iki tərəfdən 100 metr aralıda yerləşən şaquli mstəvilərlə məhdudlaşan su hvzəsinin səthindəki hava məkanı, gəmiilik n yararlı olmayan hvzələrdə isə bu Tələblərdə nəzərdə tutulmuş məsafələr.
- hər nv dağ-mədən işləri, ykləmə-boşaltma (o cmlədən dənizdə, ayda, gldə), dibdərinlətmə, yerqazma, partladılma, meliorasiya işlərinin grlməsi, ağac və kol əkilməsi, qırılması, budanması, l dşərgələrinin qurulması, mal-qaranın yerləşdirilməsi, əpər əkilməsi, bağlar n dayaqların quraşdırılması və kənd təsərrfatı bitkilərinin suvarılması;
- dəmir yollarının, avtomobil yollarının, boru kəmərlərinin, rabitə xətlərinin, digər kommunikasiya qurğularının və başqa elektrik şəbəkələrinin layihələndirilməsi, tikintisi, quraşdırılması, təmiri, yenidən qurulması və sklməsi;
- sualtı kabel elektrik verilişi xətlərinin mhafizə zonalarında gəmilərin, barjların və zən kranların dayanması n krplərin tikintisi, lvbər atılması, ov sahələrinin ayrılması, su bitkilərinin əldə edilməsi, yığılması, məhv edilməsi və heyvanların suvarılması n suvatların qurulması;
- yeraltı kabel elektrik verilişi xətlərinin mhafizə zonalarında 0,3 metrdən artıq, şumlanan torpaqlarda isə 0,45 metrdən artıq dərinlikdə torpaq işlərinin aparılması və planlaşdırılması.
Bu yarımstansiya gələcəkdə qurulacaq obyektləri də elektrik enerjisiylə təmin edəcək. Yarımstansiyanın elektrik təchizatı Tərtər yarımstansiyasından təmin edilir. Tərtər yarımstansiyasından bu məqsədlə elektrik verilişi xətləri əkilib. Elektrik verilişi xətlərinin əkilməsində masir tipli 35 kilovoltluq izolyasiyalı və mhafizəli kabel xətlərindən istifadə olunub. Bu kabel xətləri ənənəvi kabellərlə əkilmiş elektrik verilişi xətlərinə nisbətən ətraf mhitin sərt iqlim təsirlərinə məruz qalmır. Həminin, bu kabel xətlərinin əkilməsi n tələb olunan torpaq sahəsi ənənəvi elektrik xətləri n tələb olunan torpaq sahəsindən 6 dəfə azdır. İzolyasiyalı kabel xətləri həm də texniki itkilərin, eyni zamanda təhlkəsizliyin tam təmin olunması n tamamilə yararlıdır".
59fb9ae87f