Vikipedio (Esperanta) pri LINGUNA:
2 views
Skip to first unread message
bluaMauritius
May 18, 2008, 5:53:48 AM5/18/08
to International Understanding / Völkerverständigung / Pópolois Entiendo
(Extracto)
Linguna
El Vikipedio
Saltu al: navigado, serĉo
==LINGUNA== Língua Cosmopolita
Linguna estas esperantido publikigita de la germano Hans Dieter
Wilhelm Goeres el Mönchengladbach en 1992.
Jam de 1978 ĝis 1992, Goeres klopodis plibonigi Esperanton kaj uzis
por sia projekto la nomon "Esperanto Moderna".
Linguna celas aspekti pli natura ol Esperanto. Ekzemple ĝi evitas
tiujn, kiuj la aŭtoro nomas "mal-vortojn". En Linguna, la finaĵo -a
povas indiki kaj adjektivojn kaj inajn substantivojn.
Specimeno:
Por comprenyni sin, esti audata, povi communiqidsi cai discuti edí
solvoin trovi al problemoi, faltas parli, legi ac scribi, tio est
apprendi Línguain, noá ímeas da ili multai. Oni devas teni unu por
cziuj homnoi, unu ideman, certe en tio la áliain ne neglectante, sed
besonjams Línguan communan, fácilan, neutralan : ce tio est Linguna,
succedanto al Esperanto depost 1992.
Redaktite:
Linguna estas esperantido publik(ig)ita de la germano Hans Dieter
Wilhelm Goeres (=H.Dito Goeres) el Mönchengladbach (=Monachois-
Gladbacha) en 1992.
Jam de 1978 ghis 1992, Goeres klopodis plibonigi Esperanton kaj uzis
por tiu projekto la nomon "Esperanto Moderna".
Linguna celas aspekti pli natureca ol Esperanto. Ekzemple ghi evitas
derivajjojn tro krudajn, ekz. tiujn, kiujn la aûtoro nomas "mal-
vortojn" (per prefikso "mal-" formitajn vortojn derivitajn).
En Linguna, la finajho -a povas indiki kaj adjektivojn kaj inajn
substantivojn, la lastnomitaj prononcataj per longa -a; la femininoj
por feminoj kaj ties nomoj kiel-kaj landnomoj, regionoi, etenditajjoj,
floroj, sciencoj, mashinoj havas propran deklinacion kompare kontraû
la neûtra/maskulina deklinacio.
Singulare (m): (G. mensch:) homno, homnes, homnim, homnon, instr.:
homnom, lok.: homne. Plurale (m); homnoi, homnois, homnins, homnoin,
instr.: hómnoimy, lok.: hómnoie. Cziuj kazoj povas ankaû egalvalore
formitaj esti tradicie per prepozicioj, escepte de la nominativo.
Deklinacio feminina: sg.: fémina, féminaes, féminaem, féminan, instr.
féminaom [ao estas unusola sono de Sveda malhela a°], lok.: féminae;
pl.: féminai, féminais, féminaens, féminain, instr.: femínaiom, lok.:
femínaie.
La German-devenaj vokabloj estas pleje elshangjitaj per precipe
Helenaj, Latinaj, Slavaj radikoj kaj Hindeuropaj pravortoj; ekzemple:
shranko =: armuar, armuaro; knabo =: paido; lerni =: apprendi; flugi
=: ópteri; shteli =: furti; danko =: grácio; shpruci =: shei;
shprucidshi =: raini; sofo =: diván, divano; fraûlino =: senorita (f);
fraûlo =: solitejro; neksta =: ifexa; shtopi =: tvanqi; shlosi =:
clei; ktp.
Por formi adjektivojn el substantivoj krom la gjisnunaj eblecsoj
ekzistas pliaj sufixoj (-ala, -osa, -aena, -´-ila, -´-ea, -esca, -
écea, -oda, -ana, -oma, -erna, -aea, -ésea, -isma, -iva, -abla, -ebla,
-aera, -ula, -anta, -ata, -ita, ktp.)
Kiel vidate, havatas en Linguna ankaû eksteroridnaraj akcentebloj,
nome sur la trielastan silabon (fémina (f), última, óptima, accéleri,
máchina, fácila, ktp.) respektive sur la lastan silabon: theá,
theáes, ... kaj sen nominativa finajjo cze: humanité,humanitea (f);
villá, villaò, ktp.).
La literumado ne plu estas kun supersignoj sur konsonantoj, anstataû
kiuj aplikatas depost longe la serio: cz [tS]; gj [d3] (ankaû dj kaj
ds kiel [d3] okaze); ch [x] (kiel Germane bach, loch, fluch); jj
(majuskle: Ji) [3]; sh [S]; qv [kv]; x [ks, kz, gz]; w (vortkomence
kiel [whu]. Oni havas diftongojn: ai, au, ej, ou, uj. La digramo
vokala de "ae" estas sono inter a kaj e; la digramo de "eu" signas
sonon [kiel Dana o/, resp. ö], la vokalo y signas sonon inter u kaj i,
kiel Turka/Germana ü, resp. Franca u.
Litero k malaperis per c (ca,co,ceu,cu) [k], ankaû: cr, cl, cn; kaj
per q (qe,qae,qi,qj,qy).
Por eviti disfalon de la lernado de l' lernantoj enlernejaj pro aliaj
lingvoj, kaj por garantii rekoneblon de la radikoj, la konsonant-
duobligoj radikaj en la protolingvoj de iuj Esperantovortoj estas
konservataj depost 1992: Tial officejo, apprendi, offendi, splitti,
bella, glitti, Finna, czarro, affecto, commenci, commento, null,
ordonni, denna, sacco, communa, secca, molla, tyrann,tyranno,
diffícila, affaera (f), flammo ktp.
La konjugacio havas kelkajn formojn pli: -ams = ni ..-as; vi ..-az =
vi ..-as (plurale), illi/illae ..-az = ili ..-as. Ideme en cziuj
tensoj. La pronomoj estas: mi, dzi, li/shi/id/to, oni, ni, vi, illi/
illae {to = li aû shi, kiam nesciate); id anstataûas "ghi").
Deklinataj estas la pronomoj (tute naturale, laû maksimumo de
rekoneblo internacionala) jene:
mi, mies, me, min -- mia
dzi, tues, tu, dzin -- tua
li, lies, luj, lin -- lia
shi, shies, sher, shin -- shia
to (= li aû shi), toes, toj, ton -- toa
id, djies, ei, djin -- ea
oni, ónies, onu, onin -- ónia
ni, nostres, nu, nin -- nostra
vi, vestres, vu, vin -- vestra
illi/illai, illies, illur resp. leur, illin/illain -- lora
si, sues, su, sin -- sua (refleksiva).
Ekzistas ankoraû pliaj detaloj,czi tie ne menci(oni)itaj.
Specimeno: (korektita del autoro)
- Por comprenyni sin, esti audata, povi communiqidsi cai discuti edí
solvoin trovi al problemoi, faltas parli, legi ac scribi, tio est
apprendi Línguain, noá ímeas da illi multai. Oni devas teni unu por
cziuj homnoi, unu ideman, certe en tio la áliain ne neglectante, sed
besonjams Línguan communan, fácilan, neutralan : ce tio est Linguna,
succedanto al Esperanto depost 1992.
[redaktu] Eksteraj ligiloj
[1]
Retejo de Linguna] ((el)) [2] Grupo de Linguna]
[3] Lingune --Kaspar Hauser 08:43, 18. Maj 2008 (UTC)
Elŝutita el "http://eo.wikipedia.org/wiki/Linguna"
Kategorio: Esperantidoj
-
Linguna
El Vikipedio
Saltu al: navigado, serĉo
==LINGUNA== Língua Cosmopolita
Linguna estas esperantido publikigita de la germano Hans Dieter
Wilhelm Goeres el Mönchengladbach en 1992.
Jam de 1978 ĝis 1992, Goeres klopodis plibonigi Esperanton kaj uzis
por sia projekto la nomon "Esperanto Moderna".
Linguna celas aspekti pli natura ol Esperanto. Ekzemple ĝi evitas
tiujn, kiuj la aŭtoro nomas "mal-vortojn". En Linguna, la finaĵo -a
povas indiki kaj adjektivojn kaj inajn substantivojn.
Specimeno:
Por comprenyni sin, esti audata, povi communiqidsi cai discuti edí
solvoin trovi al problemoi, faltas parli, legi ac scribi, tio est
apprendi Línguain, noá ímeas da ili multai. Oni devas teni unu por
cziuj homnoi, unu ideman, certe en tio la áliain ne neglectante, sed
besonjams Línguan communan, fácilan, neutralan : ce tio est Linguna,
succedanto al Esperanto depost 1992.
Redaktite:
Linguna estas esperantido publik(ig)ita de la germano Hans Dieter
Wilhelm Goeres (=H.Dito Goeres) el Mönchengladbach (=Monachois-
Gladbacha) en 1992.
Jam de 1978 ghis 1992, Goeres klopodis plibonigi Esperanton kaj uzis
por tiu projekto la nomon "Esperanto Moderna".
Linguna celas aspekti pli natureca ol Esperanto. Ekzemple ghi evitas
derivajjojn tro krudajn, ekz. tiujn, kiujn la aûtoro nomas "mal-
vortojn" (per prefikso "mal-" formitajn vortojn derivitajn).
En Linguna, la finajho -a povas indiki kaj adjektivojn kaj inajn
substantivojn, la lastnomitaj prononcataj per longa -a; la femininoj
por feminoj kaj ties nomoj kiel-kaj landnomoj, regionoi, etenditajjoj,
floroj, sciencoj, mashinoj havas propran deklinacion kompare kontraû
la neûtra/maskulina deklinacio.
Singulare (m): (G. mensch:) homno, homnes, homnim, homnon, instr.:
homnom, lok.: homne. Plurale (m); homnoi, homnois, homnins, homnoin,
instr.: hómnoimy, lok.: hómnoie. Cziuj kazoj povas ankaû egalvalore
formitaj esti tradicie per prepozicioj, escepte de la nominativo.
Deklinacio feminina: sg.: fémina, féminaes, féminaem, féminan, instr.
féminaom [ao estas unusola sono de Sveda malhela a°], lok.: féminae;
pl.: féminai, féminais, féminaens, féminain, instr.: femínaiom, lok.:
femínaie.
La German-devenaj vokabloj estas pleje elshangjitaj per precipe
Helenaj, Latinaj, Slavaj radikoj kaj Hindeuropaj pravortoj; ekzemple:
shranko =: armuar, armuaro; knabo =: paido; lerni =: apprendi; flugi
=: ópteri; shteli =: furti; danko =: grácio; shpruci =: shei;
shprucidshi =: raini; sofo =: diván, divano; fraûlino =: senorita (f);
fraûlo =: solitejro; neksta =: ifexa; shtopi =: tvanqi; shlosi =:
clei; ktp.
Por formi adjektivojn el substantivoj krom la gjisnunaj eblecsoj
ekzistas pliaj sufixoj (-ala, -osa, -aena, -´-ila, -´-ea, -esca, -
écea, -oda, -ana, -oma, -erna, -aea, -ésea, -isma, -iva, -abla, -ebla,
-aera, -ula, -anta, -ata, -ita, ktp.)
Kiel vidate, havatas en Linguna ankaû eksteroridnaraj akcentebloj,
nome sur la trielastan silabon (fémina (f), última, óptima, accéleri,
máchina, fácila, ktp.) respektive sur la lastan silabon: theá,
theáes, ... kaj sen nominativa finajjo cze: humanité,humanitea (f);
villá, villaò, ktp.).
La literumado ne plu estas kun supersignoj sur konsonantoj, anstataû
kiuj aplikatas depost longe la serio: cz [tS]; gj [d3] (ankaû dj kaj
ds kiel [d3] okaze); ch [x] (kiel Germane bach, loch, fluch); jj
(majuskle: Ji) [3]; sh [S]; qv [kv]; x [ks, kz, gz]; w (vortkomence
kiel [whu]. Oni havas diftongojn: ai, au, ej, ou, uj. La digramo
vokala de "ae" estas sono inter a kaj e; la digramo de "eu" signas
sonon [kiel Dana o/, resp. ö], la vokalo y signas sonon inter u kaj i,
kiel Turka/Germana ü, resp. Franca u.
Litero k malaperis per c (ca,co,ceu,cu) [k], ankaû: cr, cl, cn; kaj
per q (qe,qae,qi,qj,qy).
Por eviti disfalon de la lernado de l' lernantoj enlernejaj pro aliaj
lingvoj, kaj por garantii rekoneblon de la radikoj, la konsonant-
duobligoj radikaj en la protolingvoj de iuj Esperantovortoj estas
konservataj depost 1992: Tial officejo, apprendi, offendi, splitti,
bella, glitti, Finna, czarro, affecto, commenci, commento, null,
ordonni, denna, sacco, communa, secca, molla, tyrann,tyranno,
diffícila, affaera (f), flammo ktp.
La konjugacio havas kelkajn formojn pli: -ams = ni ..-as; vi ..-az =
vi ..-as (plurale), illi/illae ..-az = ili ..-as. Ideme en cziuj
tensoj. La pronomoj estas: mi, dzi, li/shi/id/to, oni, ni, vi, illi/
illae {to = li aû shi, kiam nesciate); id anstataûas "ghi").
Deklinataj estas la pronomoj (tute naturale, laû maksimumo de
rekoneblo internacionala) jene:
mi, mies, me, min -- mia
dzi, tues, tu, dzin -- tua
li, lies, luj, lin -- lia
shi, shies, sher, shin -- shia
to (= li aû shi), toes, toj, ton -- toa
id, djies, ei, djin -- ea
oni, ónies, onu, onin -- ónia
ni, nostres, nu, nin -- nostra
vi, vestres, vu, vin -- vestra
illi/illai, illies, illur resp. leur, illin/illain -- lora
si, sues, su, sin -- sua (refleksiva).
Ekzistas ankoraû pliaj detaloj,czi tie ne menci(oni)itaj.
Specimeno: (korektita del autoro)
- Por comprenyni sin, esti audata, povi communiqidsi cai discuti edí
solvoin trovi al problemoi, faltas parli, legi ac scribi, tio est
apprendi Línguain, noá ímeas da illi multai. Oni devas teni unu por
cziuj homnoi, unu ideman, certe en tio la áliain ne neglectante, sed
besonjams Línguan communan, fácilan, neutralan : ce tio est Linguna,
succedanto al Esperanto depost 1992.
[redaktu] Eksteraj ligiloj
[1]
Retejo de Linguna] ((el)) [2] Grupo de Linguna]
[3] Lingune --Kaspar Hauser 08:43, 18. Maj 2008 (UTC)
Elŝutita el "http://eo.wikipedia.org/wiki/Linguna"
Kategorio: Esperantidoj
-
bluaMauritius
May 18, 2008, 6:10:08 AM5/18/08
to International Understanding / Völkerverständigung / Pópolois Entiendo
On 18 Mai, 11:53, bluaMauritius <hd...@arcor.de> wrote:
> (Extracto)
> Linguna
> El Vikipedio
> Saltu al: navigado, serĉo
> ==LINGUNA== Língua Cosmopolita
>
> Linguna estas esperantido publikigita de la germano Hans Dieter
> Wilhelm Goeres el Mönchengladbach en 1992.
>
> Jam de 1978 ĝis 1992, Goeres klopodis plibonigi Esperanton kaj uzis
> por sia projekto la nomon "Esperanto Moderna".
>
> Linguna celas aspekti pli natura ol Esperanto. Ekzemple ĝi evitas
Linguna praesentantai la characterisagjoin.
---hdito
Reply all
Reply to author
Forward
0 new messages