การครอบครองปรปักษ์

[chaaon foljfsjjf]

การครอบครองปรปักษ์(มาตรา 1382)

        หลักเกณฑ์ ครอบครองทรัพย์สินของอื่นโดยสงบและเปิดเผย ด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 5 ปี ผู้ครอบครองย่อมได้กรรมสิทธิ์ด้วยการครอบครองปรปักษ์

          ในเบื้องต้นทรัพย์ที่จะครอบครองปรปักษ์ตามมาตรา 1382 นี้ ต้องเป็นการครอบครองทรัพย์ของผู้อื่น และทรัพย์นั้นต้องเป็นทรัพย์ที่กรรมสิทธิ์เท่านั้น ได้แก่ที่ดินที่มีโฉนด โฉนดตราจอง สำหรับที่ดินมือเปล่า (ที่ดินที่มีหลักฐาน ส.ค.1 หรือ น.ส.3,น.ส.3 ก หรือไม่มีหลักฐานใดเลย)ที่ดินเหล่านี้จะมีได้เพียงสิทธิครอบครองเท่านั้น จึงไม่อาจอ้างการครอบครองปรปักษ์ได้ แต่จะมีได้ก็โดยการแย่งการครอบครอง ตามาตรา 1375 เพียงแต่ไม่มีกฏหมายรับรองให้ยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งแสดงสิทธิครอบครองได้ดั่งเช่นการครอบครองปรปักษ์

          -แต่ถ้าที่ดินที่ครอบครองเป็นที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์ แม้ผู้ครอบครองจะเข้าใจว่าเป็นที่ดินที่หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ถ้าครอบครองติดต่อกันจนครบ 10 ปีก็ได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครองปรปักษ์ได้ ตามมาตรา 1382           

          -สำหรับที่ดินมือเปล่าที่มีการออกโฉนดในภายหลัง การนับระยะเวลาครอบครองปรปักษ์ตามมาตรา 1382 นี้ ต้องเริ่มนับแต่เวลาที่ออกโฉนดโดยนับระยะเวลาครอบครองในขณะที่เป็นที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์ กล่าวคือ มีโฉนด

          8411/44  ผู้ร้องครอบครองที่ดินพิพาทนับแต่วันที่ออกโฉนดที่ดินถึงวันฟ้องยังไม่ถึง 10  ปี แม้ว่าผู้ร้องจะครอบครองที่ดินพิพาทโดยความสงบและเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ผู้ร้องก็ยังไม่ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาท ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1382 เนื่องจากการครอบครองปรปักษ์ต้องเริ่มนับตั้งแต่วันที่ที่ดินพิพาทได้อกโฉนดที่ดินเป็นต้นไป ทั้งผู้ร้องจะนับระยะเวลาการครอบครองก่อนมีการออกโฉนดที่ดินรวมเข้าด้วยมิได้ เพระการที่จะได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินผู้อื่นด้วยการครอบครองปรปักษ์นั้น ใช้ได้แต่เฉพาะที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์เท่านั้น

          -การนับระยะเวลาการครอบครองปรปักษ์ในที่ดินที่เป็นที่งอกริมตลิ่งของที่ดินที่มีโฉนด จะเริ่มนับได้ต่อเมื่อที่ดินนั้นพ้นสภาพจากที่ชายตลิ่ง ซึ่งเป็นสาธารณะสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน ตามมาตรา 1304(2)  มาสู่สภาพเป็นที่งอกริมตลิ่งแล้ว จะนับระยะเวลาครอบครองในขณะที่มีสภาพเป็นที่ชายตลิ่งมานับรวมด้วยไม่ได้ เพราะที่ชายตลิ่งเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดิน ผู้ใดจะยกอายุความขึ้นต่อสู้ไม่ได้ต้องห้ามมาตรา 1306

        การครอบครองปรปักษ์ต้องเป็นการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นเท่านั้น แต่ถ้าเป็นที่ดินของตนเอง แต่ใส่ชื่อผู้อื่นในโฉนดที่ดินแทน หรือบรรยายฟ้องว่าได้รับมรดกมา จะอ้างว่าเป็นการครอบครองปรปักษ์ไม่ได้

          จะเห็นได้ว่าการครอบครองปรปักษ์ ทรัพย์สินนั้นต้องเป็นของผู้อื่นเท่านั้น และเมื่อทรัพย์สินเป็นของผู้อื่นแล้ว ผู้ครอบครองหาจำต้องครอบครองโดยรู้อยู่ว่าที่ดินเป็นของผู้อื่นหรือไม่ หรือเข้าใจว่าทรัพย์สินเป็นของตนเองก็ได้

          ต้องมีการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่น หลักสำคัญของการครอบครองปรปักษ์ คือ ต้องมีการครอบครองทรัพย์ของผู้อื่น การครอบครองต้องมีการแสดงออกซึ่งการยึดถือทรัพย์สินนั้นเพื่อตน ถ้าทรัพย์นั้นเป็นที่ดินต้องมีการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินนนั้นให้เหมาะสมกับสภาพที่ดิน ลำพังการมีชื่อในโฉนดหรือเสียภาษีบำรุงท้องที่ยังไม่มีการเข้ายึดถือที่ดินเลยไม่ถือว่าเป็นการครอบครอง

          -การที่จำเลยเข้าไปล้อมรั้วในที่ดินซึ่งเป็นที่รกร้างว่างเปล่า โดยไม่ได้ทำประโยชน์อื่นเลย ไม่ถือว่าเป็นการครอบครอง

          **ต้องมีการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่น และต้องเป็นการครอบครองอย่างสงบและโดยเปิดเผย

          การครอบครองโดยสงบ หมายความถึง ครอบครองอยู่ได้โดยไม่ถูกจำกัดออกไป

          ถ้าต่างฝ่ายต่างอ้างความเป็นเจ้าของ มีการแจ้งความกัน ถือว่าครอบครองโดยไม่สงบ

          **ครอบครองด้วยเจตนาเป็นเจ้าของหมายถึงต้องมีการครอบครองทำประโยชน์ใช้สอยทรัพย์เช่นเดียวกันกับเจ้าของกรรมสิทธิ์ มีการขัดขวางไม่ให้บุคคลอื่นเกี่ยวข้องกับทรัพย์นั้น ที่สำคัญต้องไม่เป็นการครอบครองโดยอาศัยสิทธิ์หรือยอมรับอำนาจกรรมสิทธิ์ของเจ้าของที่ดินนนั้น เช่นผู้ครอบครองแทน ซึ่งครอบครองโดยรู้อยู่ว่าตนครอบครองโดยอาศํยอำนาจของเจ้าของที่ดิน

          ***การที่ผู้ซื้อครอบครองที่ดินตามสัญญาจะซื้อจะขาย ถือว่าเป็นการครอบครองแทนผู้จะขายจนกว่าจะมีการจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ ดังนั้นแม้ผู้ซื้อครอบครองนานเพียงใดก็ตามก็จะอ้างการครอบครองปรปักษ์ไม่ได้ การที่ผู้จะซื้อครอบครองที่ดินที่ซื้อขายตามสัญญาจะซื้อจะขาย เป็นการครอบครองโดยยยังยอมรับอำนาจกรรมสิทธิ์ขของเจ้าของที่ดินอยู่จนกว่าจะมีการจดทะเบียนโอน

          การที่ทายาทครอบครองที่ดินมรดกตลอดมานับแต่เจ้ามรดกยังมีชีวิตอยู่ ถือเป็นการครอบครองแทน แต่เมื่อผู้จัดการมรดกแบ่งแยกดฉนดเพื่อแบ่งให้ทายาท ทายาทนนั้นกลับยืนยันต่อทายาทคนอื่นๆ ว่าที่ดินนั้นเป็นของตน เป็นการเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือแล้ว จึงเริ่มนับระยะเวลลาในการครอบครองปรปักษ์ได้

          2760/49 การที่จำเลยและมารดาทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทซึ่งเป็นทรัพย์มรดกมานานกว่า 30 ปี นับแต่ ป.เจ้ามรดกยังคงมีชีวิตอยู่ และเมื่อ ล. เข้าเป็นผู้จัดการมรดก ของ ป. จำเลยก็ยังเป็นฝ่ายครอบครองที่ดินพิพาทอยู่ตลอดมา ถือว่าจำเลยครอบครองแทนทายาท ของ ป. ทุกคน เพราะยังไม่มีการแบ่งแยกที่พิพาทแก่ทายาทโดยชัดเจน แต่เมื่อ ล.ดำเนินการแบ่งแยกที่ดินพิพาท เพื่อแบ่งแก่ทายาทของ ป. มารดาจำเลยซึ่งเป็นทายาทคนหนึ่งของ ป. ปฏิเสธไม่ยอมรับส่วนแบ่ง ดดยยืนยันต่อทายาทคนอื่นๆว่าที่พิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ของตนแล้ว และเมื่อภายหลังจากที่ ก. รับโอนที่พิพาทจาก ล. ผู้จัดการมรดกแล้ว ก.ไม่เคยเข้าครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทแต่อย่างใด กลับปล่อยให้จำเลยครอบครองที่พิพาทตลอดมา โดยสงบและเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ นับจนถึงวันที่โจทก์ทั้งสองได้รับดอนที่พิพาทมาจาก ก. เกินกว่า 10 ปี ที่พิพาทจึงตกป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยตาม ป.พ.พ. มาตรา 1382 การที่โจทก์ทั้งสองซื้อที่ดินพิพาทมาจาก ก. โดยรู้ดีว่าจำเลยครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินดังกล่าวมาก่อนแล้ว จึงถือไม่ได้ว่าโจทก์ทั้งสองเป็นบุคคลภายนอกผู้สุจริตอันจะมีสิทธิในที่ดินพิพาทดีกว่าจำเลย ตามมาตรา 1299 ว.2

          ครอบครองที่ดินโดยเจ้าของอนุญาตให้อยู่อาศัย หรือเป็นการถือวิสาสะจากเจ้าของที่ดิน ไม่เป็นการครอบครองโดยมีเจตนาเป็นเจ้าของ

การครอบครองที่ดินเพื่อทำกินต่างดอกเบี้ย เป็นการครอบครองโดยอาศัยสิทธิของเจ้าของที่ดิน เพราะเมื่อมีการชำระหนี้ก็ต้องคืนที่ดิน

**กรณีกรรมสิทธิ์รวม การที่เจ้าของรวมคนหนึ่งครอบครองทรัพย์ที่เป็นกรรมสิทธิ์รวม เป็นการครอบครองแทนเจ้าของรวมคนอื่น จะเป็นการครอบครองปรปักษ์ได้ต้องมีการบอกกล่าวเปลี่ยนลักษณะการยึดถือไปยังเจ้าของรวมคนอื่นๆว่าไม่เจตนายึดถือแทนเจ้าของรวมคนอื่นแล้ว

          การนับระยะเวลาในการครอบครอง ให้นับระยะเวลาของฝ่ายผู้ครอบครองเท่านั้น ไม่ต้องไปพิจารณาทางฝ่ายเจ้าของดินว่าโอนทรัพย์นั้นหรือไม่

          ***5801/44ในระหว่างที่ครอบครองปรปักษ์ที่ดินพิพาทยังไม่ครบ 10 ได้มีการโอนที่พิพาทนั้นไปยังผู้อื่น ถ้าผู้รับโอนได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตย่อมได้รับความคุ้มครอง ตาม 1299 ว.2มีผลทำให้การครอบครรองปรปักษ์ก่อนหน้านั้นย่อมสิ้นไป ต้องเริ่มนับระยะเวลาครอบครองใหม่

          กรณีที่ผู้ครอบครองปรปักษ์ที่ดินมาครบกำหนดเวลา 10 ปี จนได้กรรมสิทธิ์แล้ว ถือว่าเป็นการได้อสังหาริมทรัพย์มาโดยทางอื่นนอกจากนิติกรรม 1299ว.2 เช่นนี้ถ้ามีการโอนหลายทอด การรับโอนทอดใดสุจริตและเสียค่าตอบแทน การครอบครองนั้นก็สิ้นสุด

    

@googlegroups.com

---

check out the rest of the Windows Live™. More than mail–Windows Live™ goes way beyond your inbox. More than messages