АСХАБИ КИРАМ – 188
Islamdini.kz
|
64) ЖЕВДЕТ ПАША: 1238 жылы Ловеч қаласында дүниеге келіп, 1312 [м.1894] жылы Стамбұлда қайтыс болды. Араб, парсы және түрік тілдерінде кітаптары көп. Әкесінің есімі Исмаил. Ол Османлы уәзірлерінен еді. Білімді, ізетті, әдебиетші және тарихшы еді. Түрік тіліндегі он екі томдық «Тарих-и Османи» кітабы өте құнды. Сұлтан Азиз хан заманында Аллаһу та'аланың әмірлерін заң кейіпіне енгізу үшін құрылған «Мәжәллә» комиссиясының басшысы еді. Мәжәллә – өте құнды кітап. Адам алейһиссаламнан Фатих сұлтан Мұхаммед заманына дейінгі, яғни 843 хижри жылына дейінгі пайғамбарлардың, халифалардың, ғалымдардың оқиғалары мен өмірлерін баяндайтын «Қысас-и әнбия» тарих кітабы он екі томнан құралып, түрік тілінде жазылған. 1331 жылғы басылымы өте керемет. Латын әріптерімен басылғандарында қателер байқалуда. «Малумат-и нафиа» кітапшасы өте құнды діни білімдерді қамтып, 1983 жылы Стамбұлда басылған «Пайдалы мағлұматтар» кітабында бәрі бар. «Саадат-и Әбәдия» кітабында «Мәжәллә» туралы кеңірек мәлімет бар. 64, 127, 237. 65) ЖИҺАН ШАХ: Қарақоюнлылар мемлекетінің үшінші патшасы. 842 жылы таққа отырып, Иранның бір бөлігін басып алды. Аққоюнлылар мемлекетіне соғыс жариялады, дегенмен Ұзын Хасан тарапынан 872 [м.1467] жылы өлтірілді. 36, 384, 390. 66) ЖҮНЕЙД БАҒДАДИ: Әкесі Мұхаммед әйнекші еді. Ол әулиелердің ұлыларынан. 207 жылы Нихавендте дүниеге келіп, 298 [м.911] жылы Бағдатта қайтыс болды. Суфян Сәуридің дәрістерінде жетілді. Нағашы ағасы Сырри Сәқатиден тасаууфты алды. Мыңдаған әулие жетілдірді. Ол өз ғасырының құтыбы еді. Отыз рет жаяу қажылыққа барды. Кереметтері, насихаттары және ақиқатты сөздері көп. Ол ұстазының қасына жерленген. «Шүкір дегеніміз – Аллаһу та'ала берген ниғметті оған қарсы шығуда қолданбау деген сөз» дейтін. Шәбли айтқан: «Аллаһу та'ала қияметте жәннатқа немесе тозаққа кіру арасында маған еркіндік берсе, тозаққа кіруді қалаймын. Өйткені жәннатқа кіру менің қалауым, ал тозаққа кіргізу Оның қалауы. Достың қалауын қалдырып, өзінің қалағанын істеген адамның «жақсы көремін» деп айтуы дұрыс емес». Бұл сөзді Жүнейд естігенде: «Шәбли жас баладай сөйлепті, Раббым маған еркіндік берсе, ешқандай таңдау жасамаймын. Құлдың тілеуі болмайды, Сен тілеген жерге барамын, Сенің тілегеніңді орындаймын деймін» деді. Жүнейдке біреу келіп, «Бір минут менімен бол. Саған бір нәрсе айтамын» дегенінде: «Ей, арыстаным, сен менен сұраған нәрсеңді мен жылдар бойы іздеп жүрмін. Бір сәт Раббыммен бірге болуға жылдар бойы тырысып, бола алмай жүрмін. Қазір қалай сенімен бірге бола аламын?» деді. 148, 150, 155, 214, 322, 387. 67) ДАУД ТАИ: Әкесі Насыр-и Куфи. Зухды және тақуалығымен атақты. Имам Ағзаммен сұхбаттасатын. Харун Рашидтің және басқа да мансап иелерінің сыйлықтарын қабылдамайтын. Ұстазы Хабиб Раи. Жас кезінде бір әншіден: Қайбір сұлу жүз топырақ болмаған, Қайбір тәтті көз жерге ақпаған? шумағын естіп жүрегіне от кірді. Уайымға түсті. Дертіне дауа іздей бастады. Имам Ағзам Әбу Ханифаның есігіне келді. Имам оның жүзі бозарғанын байқап, себебін сұрады. Ол жағдайын айтып берді де, «Дүниеге суып қалдым» деді. Сөйтіп Имам көрсеткен зухд пен тақуалық жолын ұстанып, Имамның дәрістеріне қатысып жүрді. Кейін Хабиб Раиден фәйз алып, кемелдікке жетті. 165 [м.781] жылы Бағдатта қайтыс болды. 43, 409. 68) ӘБУ АМР БИН САЛАХ: Ибн Салах деп аталған бұл кісінің есімі Осман бин Абдуррахман. Шафии мазһабында ғалым еді. Тәфсир, хадис, лұғат және әдебиетте де терең білімі бар еді. 577 жылы Зур қаласында дүниеге келіп, 643 [м.1245] жылы қайтыс болды. Шамда, Құдыста мүдәррис (ұстаз) еді. 106. 69) ӘБУ БӘКІР «ҚАЗЫ»: Мұхаммед бин Тайиб Бақиллани кәлам ілімінің үлкен ғұламасы. Ашари мазһабында еді. 338 [м.949] жылы Басрада дүниеге келіп, 403 [м.1012] жылы Бағдатта қайтыс болды (рахимә-һуллаһу та'ала). Білімі, зеректігі көп болғандықтан, кез келген адамды көндіре алатын. Сұлтан Адудуддәула тарапынан Стамбұлға елші ретінде жіберілген болатын. 90, 204, 326. (Жалғасы бар...) |
|
Сайтқа енгізілген жаңалықтарды, сұрақтарға берiлген жауаптарды және дiни мерекелерде кұттықтау хаттарды мүшелерiмiзге жiберiп тұрамыз. Дiни сұрақтар үшiн және сайтқа мүше болу үшiн мына адреске хат жолдасаңыз болады: in...@islamdini.kz Егер e-mail адресiңiз сiздiң хабарыңыз болмай бұл сайтқа тiркелген болса немесе сайттан хат алуды тоқтатқыңыз келсе, мына адреске бос хат жолдаңыз: islamdinikz...@googlegroups.com |
