پژوهش تلاشی بنیادی، ساختاری یافته و هدفمند برای حل مساله و پاسخگویی به
پرسشی خاص است که به زغم پژوهشگر مساله شده، ایجاد مشکل کرده است و یا به
نوعی خلای در آن زمینه احساس میشود. پژوهشگر بنابراین...
دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی کمیسیون نشریات علمی کشور در
وزارت علوم اخیراً در اقدامی بسیار ضروری و قابل تقدیر سامانه ارزیابی
نشریات را همزمان با هفته پژوهش راه اندازی کرده اند. مجلات...
پژوهش تلاشی بنیادی، ساختاری یافته و هدفمند برای حل مساله و پاسخگویی به پرسشی خاص است که به زغم پژوهشگر مساله شده، ایجاد مشکل کرده است و یا به نوعی خلای در آن زمینه احساس میشود. پژوهشگر بنابراین واقعیت در خصوص مسائل اطراف خود و عمدتاً در حوزه و تخصص خود هوشیار و حساس است، مسائل و مشکلات موجود آن را با چشمی باز و دیدی وسیع رصد میکند و به محض برخورد با مشکل و مساله سعی در تفهیم و سپس رفع آن دارد.
پژوهش عمدتآً در کشورهای در حال پیشرفت و جهان سومی لازم است ناظر بر مساله و مشکل باشد. پژوهش بایستی به یکی از مشکلات موجود در حوزه تخصصی پژوهشگر بپردازد. در هنگام نگارش پروپوزال و در بخش بیان مساله (the statement of problem) لازم است ابتدا پژوهشگر به روشنی به بیان مساله بپردازد، مساله پژوهشگر چیست؟ چه مشکل یا خلای باعث شده است که پژوهشگر به سراغ این مساله برود؟ پژوهشگر خوب کسی است که خوانندگان پیشنهاد پژوهشی خود را در خصوص مساله مطرح شده اقناع کند. سپس در بیان مساله بایستی راهکار و راهحل مساله ارائه شود و پژوهشگر به وضوح بیان کند در صورتیکه مساله مطرح شده حل شد چه دستاوردها و مزایایی در آن حوزه تخصصی عاید خواهد آمد.
متاسفانه بعضی از پژوهشگران به جای پژوهش و حل مساله به موضوع سازی میپردازند و به جای اینکه توان علمی و وقت خود را صرف پرداختن به مسالهای خاص نمایند، به موضوع سازی روی میآورند. با مرور متون موجود، نقل مطالب پراکنده از منابع مختلف و گاهاً با محلیسازی پژوهشهای انجام شده در حیطه موضوعی خود یا محل جغرافیایی؛ به موضوع سازی روی می آورند. موضوع سازی صرفاً برای انجام رفع تکلیف است. دانش جدیدی به حوزه موضوعی اضافه نمیکند. ماحصل و نتیجه موضوع سازی و پژوهشهای با رویکرد موضوع سازی کاربردی و عملیاتی نیستند، تکرار نتایج و یافتههای پژوهشهای دیگران به بیانی دیگر با محیط و جامعه متفاوت هستند.
عدم مهارت دانشجویان و پژوهشگران در شناسایی، تعیین و تبیین مساله پژوهشی در حوزه تخصصی خود، آنها را به سمت مساله سازی سوق میدهد. در کارگاهها و آموزشهای پروپوزال نویسی زیاد به مساله پژوهش توجه نمیشود. بیشتر آموزنده درگیر نحوه حل مساله و راهکار سیستماتیک برای حل آن میشود. سوالی که پیش میآید این است که تا زمانی دانشجو نتواند مساله را شناسایی و تببین نمایند، چگونه بایستی به سراغ حل آن برود. بنابراین لازم است توانایی تبیین و تشخیص مساله به پژوهشگران آموزش داده شود تا بر مبنای آن پژوهش صورت گیرد. در غیر اینصورت مطالعات به جای پژوهش، مساله سازی خواهند بود و ماحصل و نتایج آن غیر اینکه صرف وقت و هزینه را برای جامعه علمی به دنبال خواهد داشت؛ نتیجهای دیگر را عاید نخواهد ساخت. نتایج پژوهشها در تلنباری از اشکال مختلف پایان نامه و مقاله یا به فایلهای کتابخانهها سپرده میشوند یا مانند هزاران مدرک دیگر در فضای اینترنت پراکنده خواهند شد./
منبع:
hiwaabdekhoda.ir/note/newsflash/statmentofproblem.html