Idman, beden eytimi

[Said]

Samirin teklifleri arasinda gerginlik, esebleshme, depresiya ve bunlara chixish yollari barede bir meqaleye rastlashdim. Tercume ishi elimden gelmediyi ve tercume-cike vaxtin az olmasi ucun onun xulasesin ashagida yaziram. Umid ederim faydali olsun.

 

Yazir:

"Eger yaxin gelecekde hekime gedib derman yerine idman etmeyi meslehet verse teeccublenmeyin. Chunki hereketde olmaq choxlu xestelikler ucun en efektiv dermandir. Bundan once yuxari yashlarda beyinde yeni hucrelerin yaranmasi imkansiz sayilirdi ve yash otdukce hippocampusun(hafize ve oyrenme merkezi) kichilmesi buna bir subut idi. Amma Isvechde sichanlar uzre aparilan tehqiqat idmanla hippocampusda yeni hucrelerin yaranmasini gosterir. Depresiya kechiren sichanlar (yanliz qefesde yashayanlar) bir ay idmandan sonra ruhen-cismen boyuk deyishiklik kechirmishler. Eyni halda tehqiqat gosterir ki, toplumda yashayan sichanlarda idmana heves daha artiq olur. Muheqqiqlerin gorushune gore arashdirmani bir basha insan ucun tercume etmek duzgun deyil. Ancaq beyin uzre geden tehqiqat ucun boyuk ip ucudur.

 

Dunyanin muxtelif tehqiqat merkezlerinde aparilan arashdirmalar gosterir ki, idman beyinde qoydugu tesirden savayi urek hucrelerinin tez olmesi ve diger urek xesteliklerine qarshi emel edir. Ciyerde hava almani efektivleshdirir, sumukleri berkidir, qadinlarda dosh xerchengine mane olur, qan basinini azaldir, bedenin mudafie mekanismin guclendirir (qanda ag glubullerin sayi chox oldugu ucun) ve her sheyden onemli hormunlari tenzime salir. Tehqiqatlar eyni halda sichanlarda deri xerchenginin azalmasindan xeber verir."

 

Meqalede gosterilen kimi, idman tekce ezuleleri shishirtmek ucun yox, butun orqanlarin duz ishlemesinde boyuk etgisi var. Bunu oyrendikde ruhi durumlarin deyishilmesi ucun, beyini hemishe teze saxlamaq ucun diger bildiyimiz yollarla yanashi idmani vacib bilmeliyik. Meqale meseleye naivlikle baxmayir. Insanin qarishiq oldugu, hormunlarin parallel ishlemesi ve psykologini (insanin beyini, her sheyden qaranliq olan) nezerde tutub derdleri botuvlukle yox edilmesine gelecek tehqiqati da zeruri sayir. Ancaq o ki, diqqeti chekmelidir, "qutular" ve "qaliblar" uzre qurulan kohne psykologinin kechersizliyidir. Milletarasi sui-istifade olunan psykologini (her kes oz dunya gorushu ile olchmesi ve onu mutleq saymasi, bashqalarina xeste ve kompleksli demesi) gormemish hesab etsek, her ishde motivasiya lazimdir. Eger idman toplum halda olursa daha tesirli olacaq, shexslerde motivasiya artacaq, idman etdikde "kohne borclarini" dushunmeyecek.

 

Yeri var 2 cumle de bashqa bir yazidan buraya artiram. Men Fidanin chox deyerli "plan uzre heyat" meqalesine bir balaca artirmam olmushdu, "dincelmek". Burada da dincelmeyin zeruretini en yuksek sesle vurqulamaq isteyirem. Oxudugun bashqa bir meqalede, bugunku heyatin stressli, problemli, qacha-qach, ruhu basqi, teknikle ayaqlashmaq, bacara bildiyinden artiq shey gozlemeyi etiraf edib bunlarla yashamaliyiq deyir. Bizi bu heyatda ayaq ustunde saxlaya bilen tekce dincelmekdir, yeni BATERIleri doldurmaq.

 

PS. en sade idman suretle yerimekdir. Ishinize piyada ve hizli gedin.