කෙටි කතාව 13
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
4
පුතුන් එනතුරු
සාදියා කරීම් විසින් රචිත BITTERSWEET නම් කෙටි කතාවේ සිංහල පරිවර්තනය උපුල් වික්‍රමනායක විසින්
හනා සයනයේ වැතිර උන්නාය. ඇය කොපමණ වේලාවක් ඇගේ කුඩා නිවහනේ මකුළු දැල් පිරුණ වහලය දෙස මේ වනවිට බලා උන්නා දැයි කිසිම නිනව්වක් නොවිණි. ඒ ඇයගේ නෙතු අහලකටවත් නින්ද නොආ හෙයිනි.
අනෙක් අතට ඇය නිදා නොගෙන සිටිය ද ඇයට කළ යුතු වූ නිශ්චිත වැඩක් නොවිණි. නිවෙස ඉදිරිපිටින් වූ පාරේ ගමන් කරන මිනිසකුගේ පා ගැටුම් හඬක් විටෙක හනාට ඇසෙයි. නැතිනම් පාරේ යන දෙතුන් දෙනකුගේ කිසියම් නොපැහැදිලි කතාබහක් ද ඇයගේ සවන්පත් අතරට රිංගා ගනී.
උදාවූ දවසේ කලබලකාරී ගතිය මේ වනතුරුත් පහව ගොස් නොතිබිණි. එහෙත් කොහෙන්දෝ ඈත කොදෙව්වක සිට උඩුබුරන බල්ලකුගේ හඬ ද හනාට හොඳාකාරයෙන්ම ඇසෙයි. එසේම අතොරක් නැතිව කෑගසන කපුටන් දෙතුන් දෙනකුගේ හඬ ද හනාගේ කන් පෙති අතරට රිංගා ගනී.
මේ සියලුම කලබල යන්තමින් හෝ සන්සිදුනායින් පසුව හනාගේ දෙකන් පෙති අතර නතරවනුයේ විටින් විට හමායන මද සුළඟෙන් නැගෙන සිලි සිලි හඬයි.
හනාගේ දෑස යළිත් වතාවක් වහලයේ හතර කොනටම විහිදී ගියේ කිසිම අරමුණකින් තොරවය. ඇගේ දෑසට එක්වරම හසු වියේ මකුළුවෙකි. ඌ සිටියේ වහලයේ කොනක වූ දැලේ එහා මෙහා යමිනි. කුමක් හෝ ගැටී කැඩී ගිය දැල ලහි ලහියේ යළි සකසමිනි. මකුළුවා තරමක් ලොකුය. ඌ නොසෑහෙන කාලයක පටන් හනාගේ නිවහනෙහි කුඩා කොටසක් අයිති කරගෙන සිටියාක් මෙනි.
මේ මකුළු දැල් කඩා දැමීමට බොහෝ කාලයක සිට හනාට වුවමනාවක් තිබිණි. එහෙත් කුමක්දෝ හේතුවක් විසින් එය වළකනු ලැබ තිබිණි. එබැවින් මකුළුවාට වුවමනා හැටියට විශාල දැලක් වියා ගැනීමට හොඳටම ඉඩකඩ ලැබී තිබිණි.
ඒ කොහොම වුණත් හනාට තවදුරටත් ඇඳෙහි ඇලවී සිටීමට අපහසු වූවාය. තවදුරටත් නින්දක් අහලකටවත් නොඑයි. හනා හීන් සීරුවේම නැගිට ඇඳ ගැට්ටේ වාඩි වූවාය. ඇය දැන් ඒ අයුරින් ද කොපමණ වේලාවක් උන්නා දැයි ඇයටම ගණන් හිලවු කීමට නොහැකියාක් මෙනි. අඳුර ගලා එන්නට තවත් සෑහෙන වේලාවක් ගෙවී යා යුතුව තිබෙනු ඇයට දැනිණි. එහෙත් ඒ සමගම කොහෙන්දෝ කඩා පාත්වුණ මූසල පාළුවකුත් කාන්සියකුත් ඇය වටා දැවටෙන්නට විය. පුතුන් දෙදෙනා ළඟට යෑමට ඇත්නම් යැයි ඇයට සිතෙයි. එහෙත් එයද මේ වනවිට කළ හැකි දෙයක් නොවන තැනට වැටී ඇත. ඒ මීට දස වසරකට පමණ පෙරාතුව ඔවුන් දෙදෙනා හනාගෙන් නික්ම බොහෝ දුර කොදෙව්වකට පියමං කර සිටි බැවිනි. ඒ සල්ලි හම්බ කිරීමටය.
හනා සිතනායුරු ඇගේ මුළු දිවියම වාගේ වෙනස් වූයේ ඇයගේ සැමියාගේ වියෝවෙන් පසුවය. ඔහුගේ මරණයෙන් පසුවය. ඔහුගේ මරණයෙන් හනාට අගහිඟකම් ගලා ආයේ දෙගොඩ තලාගෙනයි.
කන්නට බොන්නට මෙන්ම දරු දෙදෙනාගේ ඕනෑ එපාකම් වෙනුවෙන් හනාට සල්ලි වුවමනා වී තිබිණි. යාන්තමින් හෝ රැඳී ඉන්නට නිවහනක් නොවී නම් ඇතැම් විටෙක ඇයට පාරට බසින්නට සිදුවනු නියතය.
ඇගේ සැමියා සිටි කාලයේ වුව ඔහු බොහෝ වෙහෙස මහන්සි වී හරිහම්බ කළා මිස සතයකුදු ඉතිරි කිරීමට තරම් මුදලක් ඔහු අතට නො ආවේය.
හනා ගෙවුණ සෑම උදෑසනකම වාගේ ගෙයින් ගෙට ගියාය. ඒ එදිනෙදා කුලියක් මලියක් කර කීයක් හරි සොයා ගැනීමටය.
ඕ කොතැනින් හෝ වැඩක් පලක් ලැබුණොත් වෙහෙස මහන්සිය කාල වේලාව නොබලා යහමින් වැඩ කළාය. ඒ පුතුන් දෙදෙනා වෙනුවෙනි. ඇතැම් දිනයක ඇය ආපහු නිවහනට ආවේ දවල් කෑම වේලවත් නොගෙනය. ඇයට ලැබෙන හැම කෑම වේලක්ම හංගාගෙන මෙන් ඇය ගෙදරට ගෙනවිත් පුතුන් දෙදෙනාට දුන්නේ අපරිමිත සෙනෙහසිනි.
එහෙත් මේ වනවිට ඒ හැම දෙයක්ම අතීතයට එක්ව තිබිණි. කාලය ටිකින් ටික ගෙවී ගොස් ඇගේ පුතුන් දෙදෙනාගේ කර දඬු උස් මහත් වී තිබිණි. ඔවුන් දෙදෙනා නාඹර වියට එළැඹෙත්ම ජීවිතයේ කටුකත්වය ද තේරුම් ගොස් තිබුණක් මෙනි.
“අම්මා මෙහෙ ඇති දෙයක් නෑ.. ගස් ගල් මිස මෙලෝ දෙයක් නෑ… අපට මේ අපායෙන් ගොඩ එන්න නම් ටවුමට යන්න වෙනවා… හොඳින් හරි නරකින් හරි සල්ලි හම්බ කරන්න වෙනවා… නැත්නම් අපට හැමදාම මේ අපායේ දුක් විඳින්න වෙනවා…”
පුතුන් දෙදෙනාගේ ඒ කතාව හනාගේ පපු කුහරය තුළටම කිඳා බැස්සාක් මෙනි. බොහෝ ඉකි බිඳුම් සෝ සුසුම් මැද ඇය අන්තිමේදී පුතුන් දෙදෙනාගේ ඉල්ලීමට ඉඩ දුන්නාය.
ඔවුන් ගම්මානයෙන් නික්ම යෑමෙන් පසුව ඇයට පුතුන් දෙදෙනාගෙන් මාරුවෙන් මාරුවට ලියුම් ලැබෙන්නට විය. ඒ වගේම ඔවුහු විටින් විට යහමින් සල්ලි ද එවන්නට වූහ. එහෙත් කවදාවත් ඒ සල්ලිවලින් ඇයට දෙයක් කර ගන්නට තරම් වුවමනාවක් නොවිණි. ඇය මහන්සි වී හම්බ කර ගන්නා මුදල ඇයට පණ ගැට ගසාගන්නට සෑහී තිබිණි.
හනා හැමදාමත් නැගිට යාඥා කරයි. ඒ පුතුන් දෙදෙනාට යහපතක් වන පැතුමෙනි.
ඒ කොහොම වුණත් හනාගේ සිත තුළ එකම එක පුංචි බලාපොරොත්තුවක් රැඳී තිබෙයි. ඒ කවදා හෝ දවසක පුතුන් දෙදෙනා ඇය බලන්නට එනු ඇතැයි කියාය. හනා ඔවුන්ට හොඳ කෑම වේලක් දෙන්නට ද සිතාගෙන සිටින්නීය. ඕ ඒ වෙනුවෙන් පුතුන් එවූ සල්ලි අර පරෙස්සමට තබාගෙන සිටී. දැන් මේ වෙද්දි ඒ සියලුම බලාපොරොත්තු සියල්ලක්ම සුන්ව යන අයුරක් පෙනෙයි. සෑහෙන කාලයක සිට පුතුන් දෙදෙනා ගැනම කිසිම හෝඩුවාවක් නැත. දන්නා කියන කාලයකින් ලියුමක්වත් නොලැබිණි. ඔවුන් දෙදෙනාගේ සියලු පැතුම් මල් පල ගැන්වී ඇතිවාක් මෙනි.
එක්කෝ ඔවුන් ජීවතුන් අතර නැතිවාක් විය හැකිය. නැතිනම් අම්මා ගැන හිතන්නටවත් කාලයක් ඉතිරි වී නැතිවා විය හැකිය. ඒ මොන දේ වුණත් ඔවුන්ගේ මව අද වනවිට උදාවන අරුණැල්ලේ පටන් හිරු නොපෙනී යන අන්ධකාරය තෙක්ද රැය තිස්සේ ද සිතන්නේ පුතුන් දෙදෙනා ගැනය.
හනා දෑස් අගට එකතු වී තිබුණු කඳුළු කැට අත්ලෙන් පිස දැමුවාය. එසැනින්ම ඕ එක්වරම තිගැස්සුණාය. ඒ ඇගේ කුඩා නිවහනෙහි දොරටුව අසල කිසිවකු සිටිනු දැකීමෙනි.
ඔහු යාබද නිවහනේ කුඩා දරුවාය. වයස අවුරුදු දහයක් පමණ වන්නට ඇත. හේ බොහෝ වේලාවක පටන් හනා දෙස බලා සිටියාක් මෙනි. ඒ අතරතුර ඔහු බොහෝ වේලාවක පටන් දැඩි කල්පනාවක ද නිමග්නව සිටියාක් මෙනි.
හනා තමන් දුටු බව දැනුණ සැනින් කුඩා දරුවා ඇය අබියසට ආවේය.
ඒ සමගම ඔහු මිට මොලවගෙන සිටි අත දිගහැර යමක් හනාගේ අතෙහි තැබුවාය. ඒ කුඩා ටොපියකි.
“හනා නැන්දෙ මේක තියා ගන්න… මම නැන්ද දිහා ගොඩක් වෙලා බලා උන්නා… මම දැක්ක නැන්ද ගොඩක් දුකෙන් වගේ ඉන්නවා… අපේ අම්ම නම් මම දුකෙන් ඉන්නකොට මට ටොෆියක් හරි රස කෑමක් හරි දෙනවා.”
හනාට තමා ගැනම දැඩි අනුකම්පාවක් ඇති විය. ඕ ටික වේලාවක් අත්ල මත තිබුණ ටොෆිය දෙස බලා සිටියාය. ඉක්බිති ඕ කුඩා දරුවා දෙස බැලුවාය.
ඔහු ඒ වනවිට හනාගේ නිවහනෙන් නික්ම යෑමට මිදුලට බැස සිටියේය. හනා තමාටම සිනා සුණාය. ඒ සමගම නෙතු අග රැඳී තිබුණ කඳුළු බිඳුවක් ද ටොෆිය මත්තට වැටිණි.
Nissanka Rajapaksa
එම්. එම්. පාලිත මහින්ද මුණසිංහ
ගාලි රාම් නාත් වීදියේ තිබුණේ එක් ගසක් පමණි. එය අතහැර දැමූ මුස්ලිම් පල්ලියක ඉරිතැලීම් හරහා වැඩුණු පුරාණ නුග ගසකි. කුඩා අලිගේ සරුංගලය එහි අතු පතර සිරවී තිබුණි. ඉරුණු කමිසයක් පමණක් ඇඳ සිටි පිරිමි ළමයා පාවහන් පැළඳ නොසිටියේය. ඔවුන්ගේ නිවස පිටුපස මිදුලේ වාඩිවී සිහින ලෝකයට පිවිස හිරු රැස් තපිමින් සිටි සීයා වෙත ගල් බොරළු සහිත පටු වීදිය දිගේ කුඩා අලි දිව ගියේය.
“සීයේ…” කොල්ලා කෑ ගැසුවේය.
“මගේ සරුංගලය ගියා!”
මහලු මිනිසා තම දවල් සිහිනයෙන් අවදිව හිස ඔසවා බැලුවේය. මෙහෙන්දි කොළ වලින් රතු පාට නොකළේ නම් සුදු පැහැයට හැරෙමින් පවතින රැවුල අත ගෑවේය.
“නූල කැඩුනාද?”
“නෑ… සීයේ…, ”
“ඒ සරුංගල් නූල කලින් වගේ නෙමේ, කියලා මම දන්නවා.”
“එහෙනම්! ”
“සරුංගලය නුග ගහේ පැටළිලා.”
මහල්ලා සිනාසුණේ ය.
“ඔයා තාම සරුංගලයක් ඉහළ යවන හැටි හරියට ඉගෙනගෙන නැහැනේ… මගෙ පුතේ. ”
“ඇයි… ඒ…කොහොමද?”
“ඔයාට උගන්වන්න මට වයස වැඩියි. ඒක තමයි දුක. ඒත් ඔයාට තව සරුංගලයක් හම්බවෙයි.”
ඔහු උණ බට පටි, කඩදාසි සහ තුනී සිල්ක් රෙදි වලින් අලුත් සරුංගලයක් සාදා අවසන් කළේය. එය හිරු එළියේ තබා, වියළෙන්නට හැරියේය. කුඩා කොළ පැහැති වලිගයක් සහිත එය ලා රෝස පැහැති සරුංගලයකි. මහල්ලා සරුංගලය අලිට ලබාදුන් සැණින් පිරිමි ළමයා ඇඟිලි මතින් නැගී සිට තම සීයාගේ කම්මුල සිප ගත්තේය.
“මම මේක නැති කරගන්නේ නැහැ.” ඔහු පවසා සිටියේ ය.
“මේ සරුංගලය කුරුල්ලෙක් වගේ පියාඹයි.” ඔහු එක් පාදයක් ඉහළට ඔසවා මිදුලෙන් එළියට පැන්නේය.
මහල්ලා හිරු එළියේ සිහින දකිමින් සිටියේය. ඔහුගේ සරුංගල් සාප්පුව දැන් දකින්නට නැත. එතැන බොහෝ කලකට පෙර පරණ බඩු වෙළෙන්දෙකුට විකුණා තිබුණි. ඒත් මහල්ලා තවදුරටත් සරුංගල් සෑදුවේය. ඒ ඔහුගේම විනෝදය මෙන්ම තම මුනුපුරා වෙනුවෙනි. මේ දිනවල බොහෝ දෙනකු සරුංගල් මිලදී ගත්තේ නැත. වැඩිහිටියෝ ඒවා නොසලකා හැරියහ. තරුණයෝ සිනමා ශාලා වෙත යෑමට හුරුපුරුදුව මුදල් වියදම් කළහ.
සරුංගල් පියාසර කරවීම සඳහා එතරම් විවෘත අවකාශයක් ඒ වනවිට ගමේ ඉතිරිව නොතිබුණි. පැරණි බලකොටුවේ බිත්තිවල සිට ගං ඉවුර දක්වා විහිදී තිබූ විශාල තෘණබිම නගරය විසින් ගිලගෙන තිබුණි. වැඩිහිටි මිනිසුන් සරුංගල් පියාසර කරවූ කාලයේ සරුංගල් අහසේ පාවෙමින් එකිනෙක සමඟ පැටලෙමින් එකෙකුගේ නූල වෙන්වන තුරු, මහා සටන් සිදුවූයේය. එවිට පරාජිත නමුත් නිදහස් වූ සරුංගලය නොදන්නා නිල් අහසේ පාවී ගියේය. හොඳ ඔට්ටු ඇල්ලීම් සිදුවූ අතර මුදල් නිතර නිතර අතින් අතට මාරු විය. අතීතයේ සරුංගල් යැවීම රජවරුන්ගේ ක්‍රීඩාවකි. මේ විනෝදාංශයට සහභාගිවීමට නවාබ් තම පිරිවර සමඟ ගං ඉවුරට ගිය ආකාරය මහල්ලාට සිහිපත් විය. එකල එය විනෝදජනක අවස්ථාවකි. ලෙලදෙන කඩදාසි තීරු සමඟ නිදහසේ ගත කිරීමට සෑහෙන කාලය තිබුණි. දැන් සෑම කෙනකුම ඉක්මන්වී තිබේ. බලාපොරොත්තුවේ උණුසුමෙන් ඉක්මන්වී තිබේ. සරුංගල් සහ දවල් සිහින වැනි සියුම් දේවල් පයට පෑගෙන තරමට බැහැරකර ඇත.
සරුංගල් සෑදූ ඔහුගේ ජීවිතයේ මුල් කාලයේදී මහමූද් නගරය පුරා ප්‍රසිද්ධියට පත්විය. ඔහුගේ වඩාත් ලස්සන සරුංගල් වරක් රුපියල් තුනක් හෝ හතරකට අලෙවිවී ගියේය. නවාබ්ගේ ඉල්ලීම පරිදි ඔහු වරක් දිස්ත්‍රික්කයේ දක්නට ලැබුණු ඕනෑම සරුංගලයකට වඩා වෙනස්ව ඉතා විශේෂ ආකාරයේ සරුංගලයක් සාදා තිබුණි. එය තුනී උණ පටි රාමුවක් මත ඉතා සැහැල්ලු කඩදාසි තැටි මාලාවකින් සමන්විත විය. සෑම තැටියකම කෙළවරට ඔහු රැළිමාලා සවිකර සරුංගලයේ දෙපස සමබරතාවයක් ඇති කළේය.
ඉදිරියෙන්ම පිහිටි තැටියේ මතුපිට තරමක් උත්තල වූ අතර, එය මත අපූරු මුහුණක් පින්තාරු කර තිබුණි. කුඩා දර්පණවලින් සාදන ලද ඇස් දෙකක් විය. හිසේ සිට වලිගය දක්වා ප්‍රමාණයෙන් අඩුවූ තැටි, රැළි සහිත හැඩයක් ගත්තේය. සරුංගලයට බඩගා යන සර්පයකුගේ පෙනුමක් ලබා දුන්නේය. මෙම අපහසු උපාංගය බිමෙන් එසවීමට විශාල කුසලතාවක් අවශ්ය වූ අතර එය හැසිරවීම කළ හැකි වූයේ මහමූද්ට පමණි.
මහමූද් විසින් නිර්මාණය කරන ලද ‘මකර සරුංගලය‘ ගැන සෑමදෙනාම අසා තිබුණි. එයට අද්භූත බලයන් ඇති බවට කටකතා පැතිර ගියේය. පළමු මහජන ප්‍රදර්ශණය ඉදිරියේ නවාබ් එය දියත් කරන ආකාරය නැරඹීම සඳහා විශාල පිරිසක් එළිමහනේ රැස්ව සිටියහ. භූමියෙන් එසවීමටගත් පළමු උත්සාහයේදීම එය අසාර්ථක වුණි.
ශෝකජනක, විරෝධතාත්මක ශබ්දයක් තැටි වෙතින් නිකුත් වූ අතර, සූර්යයා කුඩා දර්පණවල සිරවී, සරුංගලය ජීවමාන ජීවියකු බවට පත් කළේය. තවත් මොහොතකදී සුළඟ නිවැරදි දිශාවෙන් හමා ආවේය. මකර සරුංගලය ඉහළ හා පහළ යමින් අහසට නැගී ගියේය. සූර්යයා තවමත් එහි යක්ෂ දෑස තුළ දිලිසෙමින් තිබුණි.
සරුංගලය ඉතා ඉහළ නැගී ගිය අවස්ථාවේ නූල තදින් ඇදී තිබුණි. මහමූද්ගේ තරුණ පුතුන් නූල් පන්දුව අල්ලාගෙන ඔහුට උදව් කළේය. සරුංගලය නිදහසේ ගමන් කරමින් ආකාසේ ඉහළට ඈතට ඇදී ගියේ තමන්ගේම ජීවිතයක් ගත කිරීමට අධිෂ්ඨාන කරගත් ආකාරයෙනි. අවසානයේ එය එසේම විය.
නූල කැඩී ගියේය. සරුංගලය සූර්යයා දෙසට ඇදී ගියේය. එය නොපෙනී යන තෙක් ඉහළට පියාසර කළේය. සරුංගලය නැවත කිසි දිනෙක සොයාගත නොහැකි විය. පසුව මහමූද් කල්පනා කළේ ඔහු ජීවමාන සරුංගලයක් නිර්මාණයකර ඇති බවයි. ඔහු ඒ හා සමාන තවත් එකක් නිර්මාණය කළේ නැත. ඒ වෙනුවට ඔහු නවාබ්ට සංගීතය පිටකරන සරුංගලයක් සාදා දුන්නේය. එය වාතයේ ඉහළ නැඟෙන අවස්ථාවේ වයලීනයකින් නැඟෙන හඬක් නිකුත් කළේය.
ඒ වඩාත් විවේකී හා නිදහස සහිත දවස් විය. නමුත් නවාබ් වසර ගණනාවකට පෙර මිය ගොස් සිටි අතර ඔහුගේ පරම්පරාව මහමූද් තරම්ම දුප්පත් විය. කවියන්ට මෙන් සරුංගල් සාදන්නන්ටද වරක් අනුග්‍රාහකයන් සිටිය නමුත් කිසිවකු මහමූද්ව දැන හඳුනාගෙන සිටියේ නැත. මන්ද, රාම් නාත් ගලි හි බොහෝ දෙනෙක් වාසය කළේ තම අසල්වැසියන්ට කරදර නොවන ලෙස බැවිනි.
තරුණ වියේ පසුවූ මහමූද් අසනීප වූ අවස්ථාවන්හිදී, අසල්වැසි සියලු දෙනාම පාහේ ඔහුගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය විමසීමට පැමිණියේය. නමුත් මෙවර ඔහුගේ කාලය අවසන් වෙමින් පැවතුණි. කිසිවකු ඔහු බැලීමට පැමිණියේ නැත. සත්‍ය ලෙසම ඔහුගේ පැරණි මිතුරන් බොහෝ දෙනෙක් මිය ගොස් සිටි අතර ඔහුගේ පුතුන් ද හැදී වැඩී සිටියහ. එක් අයෙක් ගමේ ගරාජයක සේවය කරමින් සිටි අතර, අනෙකා බෙදීම සිදුවන අවස්ථාවේ පාකිස්තානයේ සිටි හෙයින් ඔහුගේ ඥාතීන් සමඟ නැවත එක්වීමට නොහැකි වූයේ ය.
වසර දහයකට පෙර ඔහුගෙන් සරුංගල් මිලදී ගත් දරුවන් දැන් වැඩිහිටි පිරිමින් වී සිටියේය. ඔවුන් සියලු දෙනාම පාහේ ජීවත්වීමට අරගල කරමින් සිටියහ. මහල්ලා සහ ඔහු ගැන මතකයන් ඔවුන් වෙතින් වියැකී ගොස් තිබුණි. වේගයෙන් වෙනස් වන ලෝකයක ඔවුහු දිවි ගෙවූහ. ඔවුන් පැරණි සරුංගල් සාදන්නා සහ නුග ගස පිළිබඳව දැක්වූයේ උදාසීනවූ නොසැලකිලිමත් බවකි.
මහල්ලා සහ නුග ගස සාමාන්ය දෙයක් ලෙස සලකනු ලැබීය. තවදුරටත් මිනිසුන් තම ගැටලු සහ සැලසුම් සාකච්ඡා කිරීමට නුග ගස යටට රැස්වූයේ නැත. ස්ථිර ලෙසම ඔවුන් වටා සිටි ඝෝෂාකාරී, දහඩිය දමන මිනිස් සමූහයා ගැන කිසිදු සැලකිල්ලක් නොදැක්වීය. ගිම්හාන මාසවලදී පමණක් දරුණු හිරුගෙන් රැකවරණය පැතුවේ ස්වල්ප දෙනකු පමණි.
ඒත් පිරිමි ළමයා, ඔහුගේ මුනුපුරා එහි දැකගත හැකි විය. මහමූද්ගේ පුතා ළඟම වැඩ කිරීම හොඳ ය. ඒ, ශීත සමයේ හිරු එළියේ සෙල්ලම් කරන කුඩා පිරිමි ළමයා දෙස බලා සිටීම මහලු මිනිසාගේ හදවතට සතුටක් ගෙන දුන් බැවිනි. ඔහුගේ දෑස මානයේ වැඩෙන ළමයා සෑම දිනකම නව කොළ දලු දමන හොඳින් පෝෂණය වන අංකුරයක් මෙන්විය.
ගස් හා මිනිසුන් අතර විශාල බැඳීමක් තිබෙනවා. අපි තුවාල නොලබා, කුසගින්නේ නොසිටියත්, අපි කපා දැමුවේ නැත්නම් බොහෝ දුරට ගස් එකම වේගයකින් වැඩෙනවා. අපේ තරුණ අවධියේදී අපි දීප්තිමත් ජීවීන්, සිරුර පරිහානියට පත්වන අවුරුදුවලදී අපි ටිකක් නැමෙනවා. අපි මතක තබා ගන්නවා. අපි අපේ බිඳෙනසුලු අත් පා හිරු එළියේ දිගු කරනවා. අන්තිමට සුසුම් හෙළමින් අපි අපේ අන්තිම කොළයත් හැලී යනවා.
මහමූද් නුග ගසක් මෙන් විය. ඔහුගේ දෑත පැරණි ගසක මුල් මෙන් වියළිව ඇඹරී ගියේය. අලි මිදුලේ කෙළවරේ සිටුවන ලද තරුණ මිමෝසා ගසක් මෙන් විය. වසර දෙකකින් ඔහු සහ ගස යන දෙදෙනාම ඔවුන්ගේ මුල් තරුණ කාලයේ ශක්තිය හා කඩවසම් බව අත්පත්කර ගනු ඇත. වීදියේ හඬවල් ටිකෙන් ටික දුර්වලවී වියැකී ගිය අතර බොහෝවිට මහමූද් කල්පනා කළේ, හින්දු භක්තිකයන්ගේ විෂ්ණු දෙවියන්ගේ ප්‍රසිද්ධ අශ්වයා හා සුදු පැහැති මහා කුරුල්ලා වන ගරුඬාට සමාන ඉතා අලංකාර හා බලවත් සරුංගලයක් ගැන සිහිනයකි. කුඩා අලි සඳහා අපූරු නව සරුංගලයක් සෑදීමට ඔහුට අවශ්ය වූයේය. පිරිමි ළමයා වෙනුවෙන් තබා යාමට ඔහුට වෙන කිසිවක් නොතිබුණි.
ඈතින් අලිගේ කටහඬ ඔහුට ඇසුණු නමුත් පිරිමි ළමයා තමාට කතා කරන බව ඔහුට වැටහුණේ නැත. ඒ හඬ බොහෝ දුර සිට පැමිණෙන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. අලි මිදුලේ දොරකඩ සිට අසමින් සිටියේ ඔහුගේ මව කඩයට ගොස් තවම ආපසු පැමිණියේ නැති ද යන්නයි. මහමූද් පිළිතුරු නොදුන් හෙයින් පිරිමි ළමයා තම ප්‍රශ්නය නැවත නැවතත් ඉදිරිපත් කළේය. මහලු මිනිසාගේ හිසේ පැත්තකට හිරු එළිය වැටී තිබූ අතර, ඔහුගේ කඩා හැලෙන රැවුල මත කුඩා සුදු සමනලයකු රැඳී සිටියේය. මහමූද් නිහඬව සිටියේය. අලි තම කුඩා දුඹුරු අත මහලු මිනිසාගේ උරහිස මත තැබුයේය. ඔහුට කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොලැබුණි. පිරිමි ළමයාට ඔහුගේ සාක්කුවේ වීදුරු බෝල අතුල්ලන ශබ්දයක් වැනි සිහින් ශබ්දයක් ඇසුණි.
හදිසියේම බියට පත් වූ අලි ආපසු හැරී දොර ළඟට ගොස් තම මවට කෑගසමින් වීදිය දිගේ දිව ගියේය. සමනලයා මහලු මිනිසාගේ රැවුල අතහැර මිමෝසා ගස වෙත පියාසර කළේය. එකවරම හමා ආ සුළඟක්, ගසේ රැඳී තිබුණු සරුංගලය ඉවතට ඇදගෙන අරගල කරන නගරයට බොහෝ ඉහළින් තෙරක් නොපෙනෙන නිල් අහසට රැගෙන ගියේ ය.
Nissanka Rajapaksa
සිරියා… ඕනෑ වෙලාවට කිසි දෙයක් හොයාගන්න නෑ නේ. අනේ මන්දා…”
“මොකක්ද හෙවුවේ…?”
“නෑ, මේ හාෆ්ෂීට් එකක්. අර සුමනෙ මල්ලිට අභියාචනාවක් ලියලා ඉල්ලුවා. මෙතැන තිබුණා. කෝ එකක්වත් නෑ නේ. බහිරවයො ගන්නවද මන්දා…”
“හා හා, බෙරිහන් දෙන්න ඕනැ නෑ ඕකට. පුතා ගාව ඇති. ඉන්න, මං අරන් එන්නම්…”
විකසිතගේ මේසය පුරා කොළ ය. පොත් දාපු දාපු තැන්වල ය. ඈ පොත් එහා මෙහා කරමින් හාෆ්ෂීට් එකක් හොයද්දීය, එය හමු වුණේ. ඈ කීපවරක් එය කියෙවුවේ තමාට වැරදීමක් වූවාදැයි නිශ්චිතව දැනගැනීමටය.
විජේපාල එය දුටු වහා සර්පයකු සේ කිපුණේය. ඇස්ගෙඩි රතු වූයේ ලොවිගෙඩි සේය.
“යකෝ මුන් ඇස්ගෙඩිවල තියන් හැදුවේ මේකටද! අම්මපා මොළගෙඩි හදලා, විස්සවිද්‍යාලවල යවලා ගුරුවරයෙක් කොළා. මක්කයි මුන් ඉගෙනගෙන තියෙන්නේ… මැටිහරක්! ගමේ උන් තාම අපි දැක්කම දෙකට නැවිලා යන්නේ. එහෙම ලෙවල් එකේ අපි උන්නේ. අපෙ පරම්පරාවම එහෙමයි. ෂික්!”
“හරි. දැන් ඉතින් කලබල වෙලා වැඩක් නෑ. මොකක්ද මේකට කොරන්නේ කියලා හිතුවොත් හොඳයි නේද?” සිරියා මඳක් නිවීමෙන් කීවේ බොරුවට කලබල වීමෙන් උත්තරයක් නොලැබෙන නිසාය.
“මේ… කොල්ලට දැනගන්න තියන්නෙපා අපි මේක දන්න බව. හ්ම්ම්… මම මොනවා හරි කරන්නම්…”
“මොනවා හරි, කියලා පුතාට කරදරයක් වෙන දෙයක් එහෙම කොරනව නොවෙයි…”
“අනේ මේ… ඔහේ තමයි ඔක්කොටම මුල. ‘පුතා පුතා’ කියලා හුරතල් කරනවා. අන්තිමට පරම්පරාවම නැති කරලයි නවතින්නේ…”
ජයවික්‍රම පරම්පරාව ගමේ ගෞරවයක් දිනා ඇත. විකසිතගේ පියා විජේපාල ජයවික්‍රමය. ඔහු දංවිටියේ හිටපු ග්‍රාමනිලධාරි ය. සනත් ජයවික්‍රම ඔහුගේ මල්ලී ය. ඔහු පෞද්ගලික සමාගමක වැඩ කරයි. දෙදෙනා අතර තිබුණේද පුදුමාකාර සහෝදරකමකි. ඒ නිසා පවුල් දෙක අතර හිතවත්කම ඉතා ප්‍රබල විය. විකසිත සරසවි අධ්‍යාපනය නිමවා ගුරු පත්වීම ගත්තේ මීට මාස කීපයකට පෙර ය. ඒ, ගමේ පාසලට ය.
සනත්ට දුවෙක් සහ පුතෙක් සිටියහ. දුව විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවේශය ලබා සිටි අතර, පුතා සාමාන්ය පෙළ පන්තියේ ඉගෙනගනී. විකසිත හා ඔවුන් අතර පැවතියේද සහෝදරත්වයද ඉක්මවූ මිත්‍ර සමාගමකි. නිතරම ඔවුන් අධ්‍යාපන වැඩ මෙන්ම වෙනත් කටයුතු වෙනුවෙන්ද අයියා හමු වීමට නිවෙසට පැමිණි අතර, කිසිදු ආරවුලක් ඇති කරනොගැනීම විශේෂත්වයකි.
“අම්මා, තාත්තා කෝ? පහුගිය ටිකේම හරියට කතා කරන්නවත් වුණේ නෑ.”
“මේ ටිකේ ඕං මොනවාද අලුත් වැඩක් පටන් අරන්. මං හිතන්නේ වෙසක් එකට ලොකු වැඩක් කරන්ට වෙන්නැති මයෙ හිතේ… සුගතෙ මාමගෙ දිහාමයි.”
“ආ… ඒක තමයි. මං ඒත් බැලුවා මොකෝ කියලා.”
“හ්ම්ම්… ඒක තමයි,” කියූ ඈ වැඩිපුර කතා නොකර ලිස්සා ගියේ තමාගේ කටටද බ්‍රේක් නැති බව දන්නා නිසාය.
සිරියා හා විජේපාල මේ අතර දිනක මාලියැද්දේ කට්ටඩියා හමු වීමට ගියේ ගුරුකමක් කර හෝ පුතුගේ සිත වෙනස් කිරීමටය.
“දැක්කනේ සිරියෝ, ගුරුන්නාන්සෙ කිවුවා! මේකා ගමෙන් නොයවා ඔය සම්බන්ධෙ නවත්තනව බොරු. දැන් ඉතින් ඒකවත් කොරලා බලමු.”
“ඒක කොහොමද කරන්නේ? ගමේ උන් පණ ඇරලා ආදරෙයි ඌට. අනික, එහෙම ඕනැ ඕනැ විදියට මාරු වෙන්නත් පුළුවන්ය?”
“අනේ ඔහේ දන්න ඉටිගෙඩියක් නෑ. නීතියට වැඩ වෙන්නේ මොකුත් කරගන්න බැරි උන්ට. හ්ම්! මේ ජයවික්‍රම පරම්පරාව ගැන හරියට දන්නෑ වගේ නේ කතා කරන්නේ…”
“අනේ ඉතින් ඔහෙට ඔය පරම්පරාව තමයි! මොන බම්බුවක්වත් කොරගෙනත් නෑ…”
“හරි හරි. මං ඇමැතිට කියලා ඒක කොරන්නම්. ඔහේ කලබල වෙන්ට කාරි නෑ.”
“මාරුව හැදුවත් ඌ කැමති වේවියැ යන්න?”
“ඒකට නෙ ගුරුන්නාන්සෙ ඉන්නේ. මේ දෙහි ටික වළ දාලා. ඔය අබ ටික මිදුලට ඉහින්න. නිකම්ම හිත වෙනස් වෙයි. ඔව්වයැ ගුරුකම්කාරයෝ කොරන්නේ!”
“නැන්දේ… මල් ටිකක් කඩා ගන්නද?”
“හා හා මලියො… කඩාගන්න කඩාගන්න.”
සනත්, විජේපාල හමු වීමට ආවේ මේ අතරය.
“අයියේ, ස්පැනර් එක ටිකක් දෙනවයි. මොකෙක් හරි ගෙනිහිල්ලා අපේ එක. මුන් දෙයක් ගෙනිච්චම මතක් කොරලා ගෙනත් දෙන්නෑනේ. මම ඉක්මනට ගෙනත් දෙන්නම්.”
“හා ඒක මොකක්ද… වැඩේ කරගෙන ගන්න බැරියැ…”
“හරි අයියේ, ගිහින් එන්නම්…”
“බාප්පේ, සුදු අක්කා දහම්පාසල් ආවේ නැත්තේ මොකෝ. අක්කා නැති වුණාම පාළුයි… ලබන සතියෙ එනවද?”
“සමහර විට දිගටම එනේකක් නෑ…”
මුහුණ හකුළුවා ගනිමින් ඔහු කියද්දි විජේපාල සිරියාගේ මුහුණ දෙස බලා යමක් කීවේ ය.
“අර මොකෝ මල්ලී… කෙල්ල ආසාවෙන් නේ ගියේ.”
“ආසාවෙන් තමයි. උන්ට බුරුල දුන්නාම ඕන ඕන දේවල් කරනවා… ඕන දේ මොකක්ද එපා දේ මොකක්ද කියලා කල්පනා කොරන්නෑ. තමන්ට ගැළපෙන ඒවා නොකරන උන් මට පේන්න බෑ…”
එසේ කියමින් ඔහු අඩියට දෙකට ගියේ ඔවුන්ගේ මුහුණු දෙසවත් නොබලමිනි.
“මේ… එහෙනම් හරි. ඊයේ අර සද්දෙ ඇහුණෙ ඒක තමයි. මේකා කෙල්ලට ගහලා. අනේ මන්දා මේ දේවල්වලින් අපේ ඇයිහොඳයියත් කම්මුතු වෙයි වගේ…”
මේ අතර විකසිතට දෙහිඅත්තකණ්ඩියට මාරු වීමක් ලැබිණි. ඔහුට විරුද්ධ පෙත්සම් වගයක් ඇවිත් ඇති නිසා මෙසේ කර ඇති බව එහි සඳහන් විය. මීට එරෙහිව කටයුතු කළ යුතු වුණත් කොහේ වුණත් තමාට රාජකාරි කළ හැකි නිසා ඔහු ඒ අභියෝගය භාරගත්තේය.
“අනේ මන්දා… නන්නාඳුනන පළාතක ගිහින් හරියට කන්නවත් කොයින්දැ කියලා…”
“අම්මා කලබල වෙන්නෙපා. ගුරුවරයෙක් කියන්නේ දෙවි කෙනෙක්. ඒකට තැනක් අදාළ නෑ. අනික, මට කොහෙත් එකයි. කවුරුහරි අසමජ්ජාතියෙක්ගෙ වැඩක්. ගමට හොඳක් වෙනවට ඉරිසියා උන්…”
විජේපාල කිසිත් නොකියා කරබාගත්තේය. පුතු ගමෙන් යෑම පිළිබඳ සංවේගයක් ඔහු තුළ නොතිබුණා නොවේ. ඒත් ඔහුට ඊට වඩා වැදගත් වූයේ පවුලේ ගෞරවයයි.
මාස දෙකකට පසු දිනක ඔවුන්ට ලැබුණේ නරක ආරංචියකි. ඒ, විකසිත බසයෙන් වැටී කකුලක් කැඩී රෝහල්ගත වූ පුවතකි. විකසිතගේ මව, පියා මෙන් ම සනත්ද ඒ ගමනට එක් වූහ. ඔවුනොවුන් අතර සඟවා ගත් ප්‍රශ්නය ගැන එදිනද විවෘතව කතා කළේ නැත. එවැනි ප්‍රශ්න සැඟවීම ගැමියන්ගේ සාමාන්ය සිරිතය.
“අනේ මයෙ පුතා, උඹට මොකද මේ වුණේ?”
විකසිත දුටු ගමන් සිරියා කෑමොර දෙන්නට විය.
“හා හා! මේක ඉස්පිරිතාලෙ. ටිකක් ඉවසල ඉන්න…”
“නෑ, එච්චර අමාරුවක් නෑ. අත ලිස්සුවා නේ. එහෙමම විසි වෙලා ගියා.”
“සනත්ට දුරකතන ඇමතුමක් ආවේ මේ අතරය. ඔහු යක්ෂාවේශ වී, පිස්සකු මෙන් හැසිරෙන්න විය. විජේපාල වහා ගොස් ඔහු මෙල්ල කර ගන්නට වෑයම් කළේය.
“මොකෝ මේ…? මොකක්ද මල්ලි වුණේ?”
“ඉවරයි… ඔක්කොම ඉවරයි… අරකි අපේ පරම්පරාවේම දැලි ගෑවා… මම ඕකි මරනවා…”
ඔහු කියන දේ උඩක් බිමක් නොතේරුණු විජේපාල තූෂ්ණීම්භූතව බලා සිටියේය… අර හිඟන කොල්ලා වසන්තයා එක්ක මේකි පැනලා ගිහින්. යකෝ උන් කවුද! උගේ අප්පා කොළේ කසිප්පු පෙරනෙක. මූ විස්සවිද්‍යාල ගියා කියලා මහ ඒජන්තද?”
එතැනට පැමිණි සිරියා ගල්ගැසී විජේපාල දෙස බැලුවාය. තමන්ට කොතැන හෝ වැරදී ඇති බව ඔවුනොවුන් ඇස්වලින් කියාගත්හ.
වසන්ත හා විකසිත දෙදෙනා ම විශ්වවිද්‍යාල වරම් ලැබුවේ එකටය. ඔහු සිය නිවෙසට ආවේ පුතුගේ කැමැත්තෙන්ය. මවුපියෝ මේ ඇසුරට එතරම් කැමැති නොවූවත්, පුතාගේ යාළුවා නිසා ඉවසා සිටියහ. එදා හාෆ්ෂීට් එකක් සොයද්දී හමු වූ ආදර කවිය ඇයගේ මතකයට නැඟිණි. එය ලියා තිබුණේ සනත්ගේ දුව වන සුදු දුවට වුණත්, ලියන්නේ කවුරුන්දැයි එහි සඳහන් නොවූ බව ඈට සිහි විය. පුතා කවි ලිවීමට රුසියකු බවද සිහි වීමත් සමඟ ඇයගේ හිතට යම් අපහසුතාවක් දැනිණි.
ඇයට හමු වූ කොළයේ තිබූ කවිය මෙසේය:
‘නිවර්තනා හෙවත් මගේම සුදු නංගී…
නුඹ ගෙල පලඳවමි කවි මල්දම්
ඔය වත කමල දකිනා විට හැම උදයේ
මගෙ හිත් විල පුරා පෙම්මල් නෙක පීදේ
හදවත පුරා පෙම් ගඟුලැල් ගලා හැලේ
සුදු නංගියේ නුඹ මගෙමයි සංසාරේ…
ඉර හඳ මත තබා දිවුරා පවසන්නම්
නුඹෙ දුක් කඳුළු මම මාගේ කරගන්නම්
ආවත් නොයෙක බාධා අත නොහරින්නම්
දිවි ඇති තුරාවට මම නුඹ රැකගන්නම්
මීට ඔයාගෙම සෙනෙහෙබර සසර උරුමක්කාරයා.’
එහි නමක් සඳහන් වූයේ නැත.
Nihal Ananda
ෆේස්බුක් එකටම හරි යන කතාවකි .
කොහොම උනත් , අන්තිම දක්වා කියවන්නට කුතුහලයක් පෙලම්භවිමක් ඇති වුනා .
සමහර අතීත මතකත් අලුත් වුනා !! .
- Hera
--
---
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "INDRAKA" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to indraka+u...@googlegroups.com.
To view this discussion visit https://groups.google.com/d/msgid/indraka/CAFRcW-Loxt4cyM-ASiXccatozhtij5VHX66py9b9E28FpGbsjg%40mail.gmail.com.
Nihal Ananda
Nissanka Rajapaksa
ලොකු නැන්දා
දින කිහිපයක් පුරා පැවැති සරසවි අවසාන විභාගයේ අවසන් දිනය අදය. පෙරදින රාත්‍රියේ නිදාගත්තේ පැයකි. නැත්නම් දෙකකි. අද රාත්‍රියේ ද නිදිවරා පාඩම් කළ යුතුය. ඇඳ පුරාම පොත් විසිර තිබුණි. මා බොහෝවිට පාඩම් කරන්නේ ඇඳ මත හිඳගෙනය. කුඩා බෝඩින් කාමරයේ තුන් දෙනෙකු වෙනුවෙන්ම ඇත්තේ කුඩා මේසයකි. එහි සිට පාඩම් කරනවාට වඩා ඇඳට වී පාඩම් කිරීම පහසුය. පොත අතට ගත් වේලේ සිටම දසුන්ගේ රුව මැවී පෙනේ. ඔහු සිහි කිරීම පවා සිතට මහත් සැනසීමක් ගෙන දෙයි
කොට්ටය යට වූ දුරකතනය නාද වන්නට විය. දසුන් වෙන්න ඇති. මට සිතිණි. මම එහි මුහුණත නොබලාම කනේ තබා ගතිමි.
“සුදු,”
කුඩම්මාගේ කටහඬ සවනත වැටුණෙන් මම වහා ඇඳ මත ඉඳගත්තෙමි. ඇය සාමාන්‍යයෙන් මට කතා කරනවා අඩුය.
“තාත්තා කිව්වා සුදුට කතා කරන්න කියලා”
“ඇයි කුඩම්මේ හදිස්සියක්ද?”
“නෑ සුදු, ලොකු නැන්දට සනීප නැතිලු, අද උදේ කොළඹ මහ ඉස්පිරිතාලෙට ගෙනත්ලු”
“ඇයි ඒ හදිසියෙම… ලෙඩක් තිබුණේ නෑනේ”
“ඊයේ ගෙදරදි වැටිලා. හවසම ඉස්පිරිතාලේ ගෙනත්”
“හා කුඩම්මේ, මං ගිහින් බලලා විස්තර කතා කරලා කියන්නම්”
ලොකු නැන්දා සිහිව මට දුක සිතුණි. මාස තුන හතරකින් ඇය බැලීමට යාමට නොහැකි විය. වුවමනාවක් තිබුණා නම් ඇය බලන්න යන්නට වේලාව ඕන තරම් තිබුණි. ලොකු නැන්දා අපේ තාත්තාගේ අක්කාය. අම්මාගේ මරණයෙන් පසු මා රැක බලාගත්තේ ඇයයි. ලොකු නැන්දාගේ අහිංසක හිනාව මතක්ව මට ඇය ගැන මහත් අනුකම්පාවක් හිතට දැනිණි.
අම්මා නැති මට ඇය අම්මාම විය. මගේ මවගේ විත්ති මා අසා දැනගත්තේ ලොකු නැන්දාගෙනි. ලොකු නැන්දාත් මගේ මවත් යෙහෙළියන්ය. කුඩා කල සිටම සමාජය ගැන මට පැහැදුවේ ඇයයි. තාත්තාගේ දෙවන විවාහයෙන් පසු මා ඇය ළඟට ගැනීමට ආත්තම්මා උත්සාහ ගත්තද තාත්තා එයට අකැමැති වීම නිසා මා තාත්තා හා කුඩම්මා සමඟ කාලය ගත කර ඇත. කල් යත්ම චූටි මල්ලිගේ උපතත් සමඟ සිදුවූ නොයෙක් සිදුවීම් නිසාවෙන් ලොකු නැන්දා තාත්තා සමඟින්ද රණ්ඩු වී නැවත මා ඔවුන්ගේ නිවසට ගෙන ආ හැටි මට යන්තමට මෙන් මතකය. එවිට මට අවුරුදු පහක් පමණ ඇත. මා මුලින්ම පාසල් ගියේ ලොකු නැන්දා හා තාත්තා සමඟය. ඇය මට පවුඩර් තලියක් ගා නළලේ ලොකු ඩොට් එකක්ද තබා තිබිණි. පාසලේ උපදෙස් පරිදි තාත්තා කුඩා ඩෙස්ක් එකක් හා පුටුවක්ද පසුව ගෙන ආ හැටි මට අද මෙන් මතකය. ලොකු නැන්දා මතක් වන සෑම විටම මට ඇය මංගල දවසේ සුදු සාරිය හැඳ සිටිනවා සිතේ මැවේ. ඇය එතරම් ලස්සනට මා කවදාවත් දැක නැත. ඇය විවාහ වූයේ තරමක් වයස ගිය පසුය. ඇගේ විවාහය කල් යාමට මා ප්‍රබල හේතුවක් වූ බව එදවස මට නොතේරුණද අද මම එය මනාව දනිමි. එදිනද නිය ආලේපන හා තොල් ආලේපන කිරීමට ඇය අකැමැති විය. එවකට සොළොස් හැවිරිදි වියේ පසු වූ මා ඇගේ මුහුණේ ක්‍රීම් හා පවුඩර් ටිකක් ආලේප කළෙමි.
“මේ කෙල්ල මාව මොඩ් කරන්න හදනවා”
ඇය ලැජ්ජාවෙන් සිනාසෙයි.
මම සියල්ල අමතක කර පාඩම් කරන්නට උත්සහ ගතිමි. පොත අතරින් මට මැවී පෙනුණේ ලොකු නැන්දාගේ අහිංසක මුහුණය.
විවාහයෙන් පසු ලොකු නැන්දා මාමාගේ නිවසේ දමා එන්නට සූදානම් වූ මොහොතේ මා කෑ ගසමින් හැඬුවෙමි. මා හඬනු දුටු ලොකු නැන්දා මා බදාගෙන කෑ ගසා හැඬීය. දුටුවන්ගේ පවා හදවත් උණු වී මා එහි නවත්වා ගැනීමට මාමාගේ පාර්ශ්වයේ කිහිපදෙනෙක් කැමැත්ත පළ කළහ. නමුත් එය නොගැළපෙන නිසාවෙන් ආත්තම්මා ඇතුළු පවුලේ අය එයට අකැමැති වූ අතර නැවත මා නිවසට රැගෙන ආවේ බලෙන්ය. සෑම පාසල් නිවාඩුවකටම ආත්තම්මා සමඟ ලොකු නැන්දාගේ නිවසට යන මා කෙසේ හෝ ආත්තම්මා තනිවම එවා එහි නවතිමි.
ඇය අහල පහල අයට මා හඳුන්වා දෙන්නේ මහත් ආඩම්බරයෙනි.
“මේ අපේ ලොකු මල්ලිගේ දුව”
“ඉස්සර කට්ටිය රැවටෙනවා. අපේ අම්මගේ බාල දුව කියලා. සමහර අය හිතන්නේ මගේ නංගි කියලා”
ඇය මා දෙස ආදරයෙන් බලමින් කියයි. එවිට මම ලැජ්ජාවෙන් ඇඹරෙමින් ඇගේ ඇඟ වටා එතෙමි.
පාසල් යන්නට මාව සූදානම් කරන්නේ ලොකු නැන්දාය. සපත්තු දෙක තරමක් පරණ වූ නිසා මම එය පලඳින්නට අදි මදි කළවිට ඇය ඇගේ කකුල මට පෙන්වයි. කකුලේ ඇඟිලි තරමක් ඈතය. තරමක් අසාමාන්‍ය ආකාරයෙන් විහිදී ඇති ඇඟිලි දැක ඒ ගැන ඇගෙන් විමසමි.
“මේ ඇයි ලොකු නැන්දේ?..” මම පුදුමයෙන් විමසමි.
“මේ ඇඟිලි පළල් වෙලා තියෙන්නේ අපි සපත්තු දාල නැති නිසා, ඔයා සපත්තු දාලා ඉස්කෝලෙ ගියාම කකුලේ ඇඟිලි ලස්සන වෙනවා” ඇය මට පහදයි.
නැවත දුරකතනය නාද වන්නට විය. ලොකු නැන්දා ගැන සිහියෙන්ම සිටි මම ඒ කල්පනාවෙන්ම දුරකතනයට එබී බැලුවෙමි.
දසුන්ගෙන් ඇමතුමකි. වෙනදා මට දසුන්ගෙන් එන ඇමතුම මහත් අගනේය. මවගේත් පියාගේත් සෙනෙහස අහිමි මට දසුන්ගේ ආදරය මහත් සතුටක් මෙන්ම සැනසුමක් ගෙන දුනි.
“පාඩම් කරනවාද..?”
“ඔව්, ඔයා …?”
“ම්…ඉවරයක් නෑ තාම. ගෙදරින් කතා කළා. තාත්තාට සනීප නැතිලු. මං හෙට විභාගේ ඉවර වෙච්ච ගමන්ම ගෙදර යන්න කියලා”
“එහෙමද? මං හවස ඔයත් එක්ක ගමනක් යන්න හිතන් හිටියේ”
“ඒ කොහේද?”
“අපේ නැන්දට සනීප නැතිලු, ජෙනරල් හොස්පිට්ල් එකේලු”
“දැන් මොකද කරන්නේ… ගෙදර යන්නම ඕන හෂී”
“කමක් නෑ දසූ ඔයා යන්න. මම හවසට ගිහින් එන්නම්. තාත්තාට මොකද?”
“ඇඟට පණ නැතිලු. මහන්සි වෙන එකමනේ වැඩේ. මං ගිහින් බලලා එන්නම්”
“හරි එහෙනම් උදේම එන්න”
“එහෙනම් විභාගේ ඉවර වෙලා දෙන්නම එකට යමු. ඔයා ජෙනරල් හොස්පිට්ල් එක ළඟ බහින්න”
“හා…”
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලබන අතරේ මා ජිවත් වුණේ කාත් කවුරුවත් නැති අයෙකු සේය. උසස් අධ්‍යාපන කටයුතුත්, දසුන්ගේ ආදරයත් අතරම ලොකු නැන්දාගේ විවාහයත් නිසාවෙන් මා තව තවත් ලොකු නැන්දාගෙන් දුරස් විය. තමා ළඟින්ම මාව තබා ගන්නට ලොකු නැන්දා සෑම අවස්ථාවකම උත්සාහ කළද ආත්තම්මා උත්සාහ කළේ මා ලොකු නැන්දාගෙන් දුරස් කර තබන්නටය. ඇගේ විවාහය පරක්කු වූවා සේම ඇගේ විවාහ ජීවිතයටද මා නිසාවෙන් ගැටලු ඇති නොවන්නට ආත්තම්මා වග බලා ගන්නට ඇත. ඇයටම කියා දරුවන් නොමැති වීම නිසාවෙන් ඇගේ පවුල් ජීවිතය තුළ නොයෙක් ප්‍රශ්න ඇතිව තිබුණ බව සැමට නොරහසක් විය. මා දිනෙන් දිනම දසුන්ගේ ආදරයෙන් හිත සනසාගත් අතරම ඇය පාළුවෙන් සාංකාවෙන් දිවි ගෙවන්නට ඇත. දසුන් වුවද මා හඳුනාගෙන ඇත්තේ නිවසින් ඈත් දරුවෙක් ලෙසය. තාත්තා සමඟ වුවද මා කතා කරන්නේ වචන දෙක තුනක් පමණි. කුඩම්මා සමඟද එතරම් සමීප ඇසුරක් නොවීය.
දසුන් හමු වූ විටද ආදර බස් තෙපළුවා මිස මට ලොකු නැන්දා හා බැඳුණ ළමා කාලය විස්තර කර පවසන්නට එතරම් නොසිතුවෙමි. මාගේ පවුල හා සම්බන්ධ අය ගැන මා ඔහු සමඟ දොඩමලු වන්නට ගියේ නැත. හිතේ පාළුව හා සාංකාව නිසාදෝ මගේ හිතට දසුන්ගෙන් තොර ලොවක් තිබුණේම නැත. කාලයත් සමඟම මා නිවසින් දිනෙන් දිනම ඈත් වන්නට විය.
මා පාසල් නිම වී නිවසට එන්නේ ලොකු නැන්දා සොයා ගෙනය. දිනක් මා පාසල් ගොස් ගෙදර එනවිට සියල්ලෝම තේ හේනට ගොස්ය. මම මගේ පිඟානේ බෙදා තිබෙන බත් ටික ඉක්මනට කා, නිවෙස පිටුපස කන්ද අතරින් තේ හේනට ගොඩ වෙමි.
“ආ… ඔය ඇවිත් තියෙන්නේ”
මා එනතුරු පෙරමඟ බලා සිටින ලොකු නැන්දා මා දෙස බලා සිනාසෙයි. ඔළුවට චීත්තයක්ද දමා සීයාගේ පරණ අත් දිග කමිසයක්ද ඇඳ සිටින ඇය මැෂිමක් සේය. ළා කොළ පාට තේ දලු මතින් ඇගේ අතැඟිලි නැටුමක් පානා සේය. මම ගලක් උඩට වී ඈ දෙස බලා ඉඳිමි.
“සුදුත් කවරයක් අරන් එන්න”
ලොකු නැන්දා මා දෙස බලා කියයි. මම කියන පමාවෙන් ඉටි කවරයක්ද රැඟෙන ඇය අසලට යමි.
කුඩා ගල් කැබලි දෙකක් ගෙන ඇය ඉටි කවරයේ තැන් දෙකක තබා ලණුවෙන් ගැටගසා මගේ ඉණ වටා බඳී. මම ඇය අසලම ගස්වල දලු නෙළන්නට ගනිමි.
“ලොකු නැන්දේ කොළ කීයක් එක්කද කඩන්නේ”
“ගිරියත් එක්ක කොළ දෙකක් වෙන්න කඩන්නකෝ”
මම දල්ලෙන් දල්ලට නෙළන අතර විනාඩි කිහිපයකින් මගේ ඉටි උරයේ භාගයක් පමණ පිරේ.
“අම්මේ බලන්නකෝ, සුදුගෙ දලු කවරේ. මටත් වඩා දලු කඩලා”
ඇය ආත්තම්මාටත් පවසා සිනාසෙයි.
මගේ හිත පිරෙන්නට ඇය නෙළනා දලු මගේ කවරයට දමන්නට ඇති බව මා තේරුම් ගත්තේ බොහෝ කාලයක් ගිය පසුය.
මා වැඩිවියට පත් දිනයේ ලොකු නැන්දා සිටියේ මහත් සතුටිනි. උදෑසන දුටු දසුනින් බියටද කලබලයටද පත් මම ලොකු නැන්දා සොයා කුස්සියට දිව්වෙමි. ආත්තම්මා කුස්සියේය. නැවත සාලයට දිව ආවෙමි. බාප්පා සාලයේය.
“ලොකු නැන්දා කෝ බාප්පේ”
පත්තරය බලමින් සිටි ඔහු පත්තරය අයින් කර මා දෙස කුහුලින් බැලුවේය.
“පහළ හේනට ගියා. ඇයි මොකටද”
“නෑ නිකන්”
බාප්පා තවත් කිසිවක් විමසන්නට පෙර මම මිදුලට පැන ගතිමි.
එසැණින් නිවස ඉදිරිපිට පාර පැන්නෙමි. හීන් දෙවැට දිගේ ගොස් දොළ පාරේ ගල් මතින් පැන එගොඩට ගියෙමි. නැන්දා තේ හේනේ දලු කඩනවා මට ඈතටම පෙනුණි. මම ඇය ළඟටම දිව්වෙමි.
“මොකද…”
ඇය මා දැක තේ පඳුරු අතරින් මා වෙත ඇදී ආවාය. මට ඉබේටම ඇඬුණි.
“මේ…”
මම බියෙන් මෙන් මගේ ඇඳුම ඇයට පෙන්නුවෙමි. ඇගේ දෑස සතුටින් ඉපිලෙන්නට විය.
“අඬන්නේ මොකටද සුදු, මේ හිනා වෙන්න ඕන වෙලාවේ…”
ඇය හිසේ ලා ගෙන තිබූ පාට පිච්චුණ චීත්තය ගලවා මගේ හිසද මුහුණද වැසෙන සේ ඇඟට දැම්මාය. ඇය දෑසේ කඳුළු පිසදා ගෙන මගේ මුහුණ ඇඟට තද කරගත්තාය. මගේ හිස සිපගෙන තත්පර කිහිපයක් සිටියාය.
ඇය මාව අත් දෙකෙන්ම අල්ලාගෙන නිවසට රැගෙන ආවාය.
ආත්තම්මා විස්තර අසා යක්ෂාරඬ වී තිබුණි.
“උඹට මට කියන්න තිබුණේ නැද්ද? මේ මහ දවාලේ පාර පැනලා දොළ ගාවටත් ගියානේ….”
ආත්තම්මා කෝපයෙන් කෑ ගසයි.
“අනේ අම්මපා උඹ ගියානේ, උඹේ නල්ලමලේ ලොකු නැන්දම හොයාගෙන”
ඇය කම්මුලේ අත තියාගෙන කීවාය. එවිට ලොකු නැන්දා මහත් ආඩම්බරයෙන් සිනාසෙන හැටි අද ද මට මැවී පෙනේ.
_______
විභාගය අවසන් වූ විටම දසුන්ද බයිසිකලයෙන් පැමිණ තිබුණි. මම එයට ගොඩ වුණෙමි.
රෝහල ළං වන විට මගේ හද ගැස්ම වේගවත් විය. මම රෝහල අසලින් බයිසිකලයෙන් බැස ගතිමි. පසුතැවිල්ල සිත පුරා පැතිරී තිබුණි. දරා ගත නොහැකි දුකකින් හදවත ඉකිගසා හඬන්නට විය.
මම තනිවම රෝහලේ පඩි පෙළ නැඟ ලොකු නැන්දා සොයා වාට්ටුවට ගියෙමි.
මම හෙමින් සැරේ ඇගේ ඇඳ ළඟටම ගියෙමි. මාමා මා දැක අනෙක් පසින් ආවේය. ඔහුගේ කෙට්ටු මුහුණ තවත් ඇදී ගොස් තිබුණි. මම ඔහු සමඟින් යන්තමට සිනාසී නැන්දාගේ කටු ගසා තිබුණු අතෙහි ඇඟිලි මතින් අත තැබුවෙමි.
ලොකු නැන්දාගේ මුහුණ ගොඩක් ඉදිමී තිබුණි. ඇස් යටට ගිලී යන්තමට පෙනුණි. මගේ දෙනෙතට කදුළු ඉනුවේ නිරායාසයෙනි. අතෙහි කිහිප පලක්ම කටු ගසා දුර්වර්ණව තිබුණි. මම යන්තමට ඇගේ අත අතගෑවෙමි. අධ්‍යාපන කටයුතු නිසාවෙන් ඇගෙන් දුරස් වූ අතරේ ඇය තනිවෙන්නට ඇත. මගේ දුරස් බව නිසාවෙන් ඇය ගොඩක් දුක් විඳින්නට ඇත. මට ඇය තුරුලු කරන් හඬන්නට සිතිණි. ඇගෙන් සමාව ඉල්ලන්නට සිතිණි.
“නෝනා… සුදූ ඇවිල්ලා”
“නැඟිටලා බලන්නකෝ, කවදා ඉඳලද එනකන් බලන් හිටියේ”
මාමා ඇගේ සවනතට පහත් වී පැවසුවේය. මට දුක වාවාගන්නට බැරි විය.
“සුදූ ගැනම තමයි නිතරම කියවන්නේ, ඊයේ උදෙත් සිහිකල්පනාව තිබුණා. සුදූ ගැනම තමයි ඇහුවේ”
මාමා කඳුළු පුරවගෙන පැවසීය.
“ලොකු නැන්දේ, සුදූ ආවා”
මම පැවසුවෙමි. ඇගේ මුහුණ අතගෑවෙමි. ඇය යන්තමට ඇස් ඇරියාය. හෙමින් හෙමින් ඇහිපිය සැලුවාය. ඇය මා දෙසම තත්පර කිහිපයක් බලා සිටියාය. ඇය මා හැඳිනගන්නට ඇත. මම දනිමි. හොඳටම දනිමි. ඇය මේ ලෝකයෙන්ම ආදරේ මටය. ආත්තම්මාටත් මාමාටත් වඩා ඇය මට ආදරේ කරන බව මට විශ්වාසය. පෙර ඇගේ ජීවිතයම වුණේ මාය. අහිංසකව ඇය මා දෙසම බලා සිටියාය. ඇගේ ඇස්වලින් කියවෙන දේ තෝරා පහදා ගන්නටදෝ මම ඇය දෙසම බලා සිටියෙමි. ඇගේ ඇස්වලට කඳුළු පිරෙන්නට ගියේ නිමේෂයකි. ඇය නැවත හිස යන්තමට කෙළින් කළාය. ඇගේ ඇඟිලි තුඩු යන්තමට ගැහෙනවා මට පෙනුණි. තප්පර කිහිපයක් ඇඳට ඉහළ සුදු පාට දෙස බලා සිටි ඇය වේගයෙන් ඇසිපිය හෙළුවාය.
“ලොකු නැන්දේ”
මම ඇගේ මූණටම එබුණෙමි. ඇගේ අත පණ නැතුව නැවත ඇඳ උඩටම වැටුණි.
“නෝනා… නෝනා….”
මාමා ද කලබලයෙන් කතා කළේය. මට මහත් වෙනසක් දැනුණි. මම කලබලයෙන් වටපිට බැලුවෙමි. ඇස් නිලංකාර වෙද්දි හෙදියන් දෙදෙනෙකු ඇඳ ළඟට දුවගෙන එනු පෙනුණි.
“අනේ ලොකු නැන්දේ” මට ඉබේම කෑ ගැසුණි.
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
රතු සඳ
වියට්නාම් ජාතික Phuoc Hoi ගේ Red Moon කෙටිකතාවේ පරිවර්තනය : එම්.එම්. පාලිත මහින්ද මුණසිංහ විසිනි
තුනී මිහිදුම් පටලය ඔස්සේ සදාහරිත රබර් යාය දෙසට සෝ හන්ග් තම දෑස යොමුකර සිටියේය. වයස අවුරුදු අසූවේ පසුවුවද ඔහුට පැහැදිලි පෙනීමක් තිබුණි. නමුත් ඔහුගේ මතකය අනිත්‍යබවේ ධර්මතාවයට අනුව දෙදරුම් කමින් තිබුණි. වැසි සමය පැමිණෙන සෑම අවස්ථාවකදීම, සුව නොවූ තුවාලයක් වැනි අතීතයකින් ඔහුගේ සිත පෑරුණි. දැනට වසර හතළිහක් ගතවී ඇතත් ඒ භයානක රාත්‍රියේ සිදු වූ දෙය තවමත් ඔහු තුළ හොල්මන් කළේය.
”බොහෝ වෙලාවට ඒක මගේ ජීවිත කාලය පුරාම මා සමඟ ඉඳීවි!” සෝ හන්ග් ඔහුගේ දිවෙන් ශබ්දයක් නැගීය.
චන්ද්‍ර දින දර්ශනයේ මුල් මාස අටේ සෑම දිනකම දහවල, මෙම මායිම් ප්‍රදේශයට වැසි ඇද හැළුණි. සමහරවිට ඒවා තද වැසි විය. විටෙක වැස්ස සෙමෙන් බොහෝ වේලාවක් ඇද හැළුණි. යමෙක් අතුරුදහන්වී ඇති බවක් සෝ හන්ග්ට හැගුණෙන්, හදිසියේම තම බිරිඳ දෙසට හැරී මෙසේ විමසීය.
”මට මේ අවුරුද්දේ තෙන්ව දැකගන්න නොලැබුණේ ඇයි? සෑම අවුරුද්කම මේ කාලයේදී, එයා අපේ නිවස පසුකර ඇවිදිනවානේ. මට එයා ගැන හරිම දුකයි!”.
කුඩා දැරිය දැන් වයස අවුරුදු හැටකට ආසන්න කාන්තාවකි. සෑම සරත් උත්සව සමයකම මැදභාගයේ ඈ මෙහි පැමිණ මායිම් ප්‍රදේශයේ රබර් යාය ඔස්සේ ෂා මට් මායිම් දොරටුව දක්වා විහිද යන තාර පාර දිගේ ඉබාගාතේ ඇවිද ගියාය. ටෑන් තාන් කුඩා ගම්මානයේ වැඩිහිටියන් ඒ රුව ගැන හොඳට හුරුපුරුදුව සිටියේය. එය ඔවුන්ට මතක්කර දුන්නේ ලී කණුවක් කපා එහි තියුණු පිහියකින් නොමැකෙන සලකුණක් ඉතිරිකර ඇතිවාක් මෙනි.
පුර පසළොස්වක හ‍ඳේ මායාකාරී ආලෝකය මායිම් ප්‍රදේශයෙන් අඩක් පුරා පැතිර තිබුණි. කුඩා නිවසක ගුලිවී නිදන අයෙකුගේ ගොරවන හඬ ඇසෙන්නට විය. ඈත වනාන්තරයේ අඳුරු පසුබිමේ දැල්වෙන ලාම්පු කිහිපය කලාමැදිරියන් මෙන් දිස්විය. ඒ සාමකාමී නිශ්ශබ්දතාවය තුළ, දේශසීමාව තරණය කරමින් දරුණු අපරාධයක් කිරීමට මිනිස් ස්වරූපයෙන් නිහඬව පැමිණෙන තිරිසනුන් ගැන කිසිවෙකු නොසිතන්නට ඇත. වෙඩි හඬ පැතිර ගියේය. ඒ සමගම පිදුරු සෙවිලි කළ වහලවල් මත ගිනි දැල්වුණි.
අහසත් පොළොවත් කම්පා කරවමින් බියකරු, වේදනාකාරී කෑගැසීම් නැඟී ගියේය. සීතල තුවක්කු කටවල් මගින් වික්ෂිප්තවූ මුහුණු මිදුලට රැගෙන එන ලදී. සිදුවන්නේ කුමක්දැයි දැන ගැනීමටත් පෙර, ඔවුන්ගේ හිසට උදළු සහ පොලු‍වලින් දරුණු පහරවල් එල්ල විය.
මත්පැන් දුගඳ අවට පැතිර ගියේය. කෙමර්රූජ් සොල්දාදුවන් තම ගෙල වටා ස්කාෆ් දවටා ගෙන තිබුණි. දෑත්වල ආයුධ විය. අඳුරු රාත්‍රියක මෙන් ඔවුන්ගේ මුහුණු සැඟවී තිබුණි. දෑස පමණක් රුදුරුකමෙන් හා කෲරත්වයෙන් දිදුලන්නට විය. දූෂණය කරන ලද කාන්තාවන් කුරිරු ලෙස වෙඩි තබා ඝාතනයකර තිබුණි. දරුවන්ට නපුරු ආත්මයන්ගේ අත්වලින් බේරීමට නොහැකි විය. සොල්දාදුවන්ගේ අපරාධ නිසා සඳ එළිය හදිසියේම ලේ වලින් තැවරුනු සේ මැකී ගියේය.
උමඟේ මුවදොර අසල තෙන් ගුලිවී වාඩිවී, ඇයගේ මාස හතරක් වයසැති දරුවා තම පපුවට තුරුළුකරගෙන තදින් අල්ලාගෙන සිටියා ය. ඈ පිටුපසින් සිටි වැඩිහිටියන් සහ දරුවන් අටක හෝ නවයකගේ හදවත් ස්පන්දනය වන හඬ තෙන්ට තවදුරටත් පැහැදිලිව ඇසෙන්නට වූවාය. මරබිය ඔවුන්ගේ පපු මතටම බරව පැවතුණි.
උමගෙහි තෙතමනය සමග වූ පුස් ගඳ නාස්පුඩු තුළ රැඳී තිබුණෙන් සියල්ලෝම එය දරා ගැනීමට උත්සාහ කළහ. ම්ලේච්ඡ සොල්දාදුවන්ගේ කෲරත්වය ඉදිරියේ දුර්වල වූ අසරණ මිනිසුන්ගේ කෑගැසීම් අනුකම්පා සහගත විය. මෘගයන්ගේ ඉතා විශාල පියවර හඬ තෙන්ගේ හදවතට මිටි පහරවල් මෙන් විය. උන්ගේ හමුදාව උමඟ සොයා ගතහොත් ඇති විය හැකි නරකම දේ ගැන සිතමින් ඈ වෙව්ලන්නට වූවාය.
හදිසියේම ඇයගේ දෑතමත දඟලන දරුවාගේ මුහුණ තම පිරුණු පියයුරු මත සිටිනසේ තෙන් ඉක්මනින් එක පැත්තකින් ඇයගේ දරුවාගේ කට ළංකර තද කළාය. ටික වේලාවකට පසු, දරුවා නැවතත් අඬන්නට විය. මිනිස් දහඩියෙන් පිරුණු වාතය සහ උමඟ තුළ වූ පුස් ගඳ දරුවාට අපහසුතාවයක් ඇති කළේය. නිහඬතාවය තුළ දරුවාගේ හැඬීම සෙමින් වුවද පැහැදිලිව ඇසෙන්නට විය.
තෙන් පිටුපසින් සිට කිසිවෙකු රහසින් මෙසේ කීවේය.
”නමෝ කුවූ ඛෝ කුඕ නන් ක්වාන් තේ අම් බෝධිසත්ත්ව…” තෙන්ට තමා දෙස බලා සිටින මංමුලා වූ පිරිසගේ දෑස් ගැන සිතාගත හැකිවිය. දරුවාගේ කෑගැසීම උමඟෙන් පිටතට කාන්දුවී යක්ෂයින්ගේ කන්වලට ළඟාවේ දැයි තෙන් විමසිලිමත්ව සිටියාය. තමා සමග සිටින අට දෙනාගේ හෝ නව දෙනාගේ ඉරණම ගැන සිතමින් ඈ බිය වූවාය. ඔවුන්ගේ හිසට වදින උදළු පහරවල්, කළු තුවක්කු වල කටෙන් පිටවන වෙඩි පහරවල්, අත්බෝම්බ ගැන සිතමින් තෙන් … නැත. එය එසේ විය නොහැකිය.
තෙන් නැවතත් ඇයගේ පපුවට දරුවාව තවත් තද කර ගත්තේය. උණුසුම් මෘදු කිරි සුවඳැති පියවුරු දරුවාගේ මුහුණෙන් වැසී ගියේය. හුස්ම හිරවීමෙන් දරුවාගේ හැඬීම ගොරෝසු විය. දරුවා අත්-පා ගසමින් හා පොරබදමින් සිටියේය. දරුවා අතහැරියහොත් සියල්ල අවසන්වන බව තෙන් දැන සිටියේය. පියවර පහක් පමණ දුරින් කල්ලිය තවමත් දරුණු ලෙස කෑ ගසමින් සිටියේය. කිසියම් හේතුවක් නිසා තෙන්ගේ දෑත් දරුවා වටා තව තවත් තද විය. ඒවා තව තවත් තද විය… තෙන්ගේ මනස හිස් විය.
වේදනාවෙන් පෙළුණු දරුවා තම මවගේ පපුවෙන් හිස ඉවතට ගැනීමට උත්සාහ කළේය. එය ක්‍රමයෙන් දුර්වල විය. හදිසියේම දරුවා තෙන්ගේ දෑත්වල සිරවී නිශ්චලව සිටියේය. මවගේ උණුසුම හා සුවඳැති කිරි සමග ඒ දෑස් සදහටම වැසී තිබුණි. ම්ලේච්ඡයින් නිසා ඇති වූ මරණයේ දුර්ගන්ධය සෝදා හැරීමට අහස කෝපයෙන් ජලය වත් කරන බවක් ඇසෙන්නට විය. චිරිචිරි හඬ නිකුත් කරමින් මළ සිරුරුවලින් පිරුණු බිම මත අළු ගොඩවල් ඒවනවිටත් තදින් දුම් දමමින් තිබුණි. ලේ සුවඳ, පිළිස්සුණු මස් සුවඳ, සාමකාමී කුඩා ගම්මානය පුරා දුම සමග පැතිර ගියේය.
වැහි බිංදු අනුකම්පා විරහිතව තෙන්ගේ මුහුණට පහර දුන්නේය. ලේවල දුර්ගන්ධය ජලය සමග උමඟට ගලා එන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. සියළුම මුහුණු එය නිහඬව විඳදරාගත්තේය. වෙඩි හඬ ක්‍රමයෙන් අඩුවිය. වන සතුන්ගේ ගර්ජනාව ද මායිම දෙසින් අතුරුදහන් විය. වැස්ස හදිසියේම නතර විය. අහස අමුතුම ආකාරයකට පැහැදිලි විය.
රතු පැහැයෙන් දිලිසෙමින් බටහිර දෙසට සඳ නැඹුරුව තිබුණි. නැගෙනහිර ක්ෂිතිජයේ උදෑසන තාරකාව වෙව්ලන්නට විය. දරුවාගේ සිරුර නින්දෙන් ඇවිදින්නෙකු මෙන් උමග තුලට පාවී ගියේය. ඇයගේ හිසකෙස් අවුල් වී තිබුණි. තෙන් පිටුපසින්, අට දෙනෙකු හෝ නව දෙනෙකු තරු වලට නමස්කාර කරන්නාක් මෙන් දණ ගසා සිට අනතුරුව සෙමින් තම නිවෙස් දෙසට ඇවිද ගියහ. ශෝකබරිතවූ මුළු ප්‍රදේශයම හදිසියේම බියකරු නිශ්ශබ්දතාවයක ගිලී ගියේය.
සරත් සෘතුවේ මැද සමයේ උත්සව දින රාත්‍රියේ ටැන් තාන් ගම්මානයේ තරුණ හා මහලු හයසියයකට ආසන්න පිරිසකගේ ජීවිත බිලිගෙන තිබුණි. කැබලි කරන ලද මළ සිරුරු යට පුපුරණ ද්‍රව්‍ය තැබීමට තරම් සොල්දාදුවන්ගේ හදවත් කුරිරු විය. තම ආදරණීයයන් භූමදාන කිරීමේදී තවත් බොහෝ දෙනෙක් මිය ගිය අතර තුවාල ලැබූ සමහරු දෙවරක් මිය ගියහ.
බොහෝ අය බියෙන් හොල්මන් කරන රට හැර ගොස් විදේශගත වූහ. මාසයකට ආසන්න කාලයකට පසු, සෑම දහවල්කම අවපැහැගත් ස්කාෆ් එකකින් ඔතාගත් බෝනික්කෙකු රැගෙන, මංමාවත් වල ඇවිදිමින්, ඇයගේ කෝපාවිශ්ඨ දැසින් දුර බලා සිටින කෙට්ටු කාන්තාවක් සිටියාය. ඇයගේ දරුවාගේ භූමදාන කටයුතු පිළිබඳ කතාව පැවසූවිට බොහෝ දෙනෙකුගේ දෑස්වල කඳුළු එක්රැස් වුණි. තරුණ මවගේ හද කම්පා කරවන කෑගැසීමට සියල්ලන්ටම කඳුළු නවතා ගත නොහැකි විය.
කාන්තාව භාවනාවක නිරතවන්නාක් මෙන් සෙමින් ඇවිද ගියාය. මායිමේ දහවල් හිරු එළිය අඳුරු රබර් වනාන්තරයේ සශ්‍රීක හරිත පැහැය පිටුපස ඒ රුව නිහඬව අතුරුදහන් විය. භාණ්ඩ පටවා ගත් රික්ෂෝ කිහිපයක් මායිම් දොරටුව දෙසට ගමන් කළේය. සවු හන්ග් සතුටින් හයියෙන් කෑ ගැසුවේය.
”තෙන් ආපසු ආවා වගේ!”
තෙන් සෙමෙන් සවු හන්ග්ගේ නිවසට යන පටුමගට ඇතුළු විය. අඳුරු නිල් පැහැති ඇඳුම් නිසා තෙන් වෙනත් ලෝකයකින් ආපසු පැමිණි අභූත සතෙක් බව සෝ හන්ග්ට පෙනුණි. ඈ අඩක් අළු පැහැති හිසකෙස් ඉහළටකර බැඳ තිබුණි. දෑස එතරම් ගුප්ත නොවූ නමුත් දුක්බර විලාසයක් ගත්තේය. තෙන්ගේ කටහඬ තුළ සරළ බවක් පැවතුණි. ඛේදජනක සරත් උත්සව සමයේ මැද, රාත්‍රියෙන් පසු තෙන් පිස්සෙකු මෙන් ව්‍යාකූලත්වයට ඇද වැටී ඇත.
අතුරුදහන් වීමේ වේදනාව සහ තම දරුවා මරා දැමූ මවකගේ වරදකාරී හැඟීමෙන් තෙන් පිස්සු වැටී සිටියාය. දුර බැහැර රැකියාවක නිරත වූ තෙන්ගේ සැමියා තම තරුණ බිරිඳගේ බිඳුණු හදවත සමග හොල්මන් දේශයෙන් බැහැරව ගෝ ඩවු තුඕං හි ඔහුගේ උපන් ගමට ආපසු ගියේය. ඒ වරදකාරී හැඟීමෙන් තවමත් ඈ තුළ හොල්මන් කරන බවක් පෙනෙන්නට තිබූ මෙම කාන්තාව සනසාලීමට කුමක් කිව යුතු දැයි නොදැන සෝ හන්ග් සුසුමක් හෙළුවේය. දශක ගණනාවක් තිස්සේ තම පුතාගේ මරණය තමා සහ බිරිඳ නොසන්සුන් කළ බව තෙන්ට පැවසීමට සෝ හන්ග් පසුබට විය.
වරක් කිසියම් හේතුවක් නිසා පුරාණ විහාරස්ථානයකට ගිය අවස්ථාවේ මහලු භික්ෂුවගේ මෘදු හා දයානුකම්පිත දෑස දෙස බලා තෙන් තම දුක්බර කතාව පැවසුවාය. භික්ෂුව හේතුව සහ ඵලය පිළිබඳ බෞද්ධ සංකල්පය ගැන සෙමින් තෙන්ට පැහැදිලි කළේය.
එදින තෙන් කළ ක්‍රියාවන් සහ ඔහුගේ දරුවා මරණයට පත්වීම, පෙර ජීවිතයකින් ලැබුණු කර්ම විපාකයක්ම විය. මවගේ සහ දරුවාගේ ඉරණම එතැනින් අවසන් විය. දරුවා තමා ගෙවිය යුතු ණය ගෙවා පුනරුත්පත්තියේ චක්‍රයට පිවිසි ඇත. භික්ෂුව පැවසූ දෙයින් වසර ගණනාවක් තිස්සේ ඈ මත තිබූ බර නිදහස් කර ගැනීමට තෙන්ට හැකි වූවාය.
මේ කන්නයේ ෂා මට් දේශසීමා දොරටුවෙන් ඇතුළුවී පිටතට යන භාණ්ඩ තොග රැගත් ට්‍රක් රථවලින් පිරී ඉතිරී ගොස් තිබුණි. තාරුණ්‍යයේ හුස්මෙන් දේශසීමා ප්‍රදේශයේ ජීව ශක්තිය ඉහළ යමින් පැවතුණි. ඒ භයානක රාත්‍රියේ කුරිරු ලේ බිංදු සහ කඳුළු පසට දියවී සුදු ඕජාවක් බවට පත්වී දේශයට සමෘද්ධිය ගෙන එන බව දැකගත හැකිවිය. එළඹුණ සවස්යාමයේ මංතීරුව දිගේ තෙන්ගේ සෙවනැල්ල මැකී අතුරුදහන් වන ආකාරය දෙස තේ වතුර තොල ගාමින් සෝ හන්ග් බලා සිටියේය.
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
ඕඩිකොලෝන් සුවඳ
ඒ මොහොතේදී මම වැහි වලාකුළක් යටින් ගමන් කරමින් සිටියෙමි. තව නොබෝ වේලාවකින් වලාකුළ සිය බර බිම තබනු නිසැකය. සිහිනයකදී දිවයෑම කළ නොහැකි වුවත් මම හැකි තරම් පය ඉක්මන් කළෙමි. මෙය සිහිනයක්ද නැත හොත් සැබෑවක්ද යන්න තේරුම්
ගැනීමට මට වුවමනා නැත. පරිසරය සැකසී ඇති චමත්කාරජනක පසුබිම මා සිහි මුළා කර ඇති සෙයකි. අවටින් හමා එන සුළඟ දෙපස රබර් වතුයායෙහි දහස් ගණන් පත්‍ර සොලවා දසත විසුරුවාහරිමින් රැලි නඟන්නට විය.
ගස් අතු අතර සැඟව සිටි කුරුල්ලන් ගසින් ගසට පියාඹා ගියේ ළඟ එන වැස්සෙන් ආරක්ෂා වීමට වඩාත් හොඳ නවාතැනක් තෝරාගන්නට විය යුතුය. සංචාරකයකු ලෙස මා හට මෙවැනි අත්දැකීම් අරුමයක් නොවූවත්, සුළඟ සමඟ හමා එන සියුම් සුවඳ කුමක්දැයි වටහාගැනුමට මා හට නොහැකි විය. ‘ඕඩිකොලොන්’ සුවඳට සමාන වූ එය හමා එන්නේ කොතැනින්දැයි මා හට හරි අවබෝධයක් නැත.
මෙවැනි හුදෙකලා අඳුරු මොහොතක මා හට නිතැතින්ම සිහි වන කෙනෙක් සිටී. ඒ ඇයයි. මම ඔබට ඇයගේ නම නොකියමි. එහෙත් මෙසේ ඇය හඳුන්වාදිය හැකිය. ඇය මට හමු වූ පළමු පෙම්වතියයි. ඉරිඟු යායක කරල් අතර හොඳම කරල සොයා යන්නකුට කිසිදා හොඳම කරල සොයාගැනීමට නොහැකි වන්නා සේ මටද ඇය මඟහැරුණි. වඩාත් හොඳම ඉරිඟු කරල සෙවීමෙහි ප්‍රයත්නයේදී මුලින්ම ස්පර්ශ වූ කරල මා නොතකා හැරියේ මන්දැයි අද ද මම කල්පනා කරමි. ඇය මාගෙන් වෙන් වූවාට වඩා, මා ඇය අත්හළ බැව් කිව හොත් එය වඩාත් සාධාරණය. එය අතීතයේ මා ගත් වඩාත්ම වැරදි සහ අසාධාරණම තීරණයයි. කාලය විසින් ඒ වරදට මා හට ඕනෑවටත් වඩා දඬුවම් දී පසුව නිදොස් කොට නිදහස් කරන ලදි.
අවට වැහි අඳුර දැඩි වූයෙන් තව නොබෝ වේලාවකින් වැසි දිය මා තෙතබරිත කිරීම නවතාගත නොහැකිය. රබර් යාය හරහා නගරය වෙත යෑමට තවත් අඩ හෝරාවක් පමණ ගත වේ. රටතොට ඇවිදිමින් ගවේෂණාත්මක ලිපි ලිවීම දැන් මාගේ වෘත්තිය බවට පත් වී අවසානය. මෙය මා ප්‍රිය කළ රැකියාවක් නොවුණත්, එමඟින් බොහෝ ප්‍රදේශවල සංචාරය කිරීමට ඉඩ සැලසෙන බැවින් යටිසිතින් ඊට ආසා කළෙමි.
රබර් වත්ත ඉහළින් කුඩා නිවෙසක් පෙනේ. සමහර විට මෙය රබර් වත්තේ මුරකරුගේ නිවෙස වීමට ඉඩ තිබේ. ඒ භූමි දර්ශනය ඉතා විචිත්‍රවත් ලෙස පෙනෙන්නේ හරියට දිය සායම් සිතුවමක් පරිද්දෙනි. අවට වූ පාළු අඳුරු ස්වභාවයත් සමඟ රබර් ගස් පසුබිමේ ඇති මේ නිවෙස ඉස්තෝප්පුවකින් සමන්විත කාමර දෙකක කුඩා එකකි. එහි පිටුපස කොටසින් සිහින් දුමක් ඉහළ නැඟෙමින් තිබේ. නිසැකවම කුස්සියෙහි ඇති ළිපේ කිසිවක් රත් වනු ඇතැයි මට සිතේ. මේ සීතලෙහි උණුසුම් තේ උගුරක් බීවොත් කදිමය. එහෙත් එයට මෙය වේලාව නොවේ. එවිටම වැසි බිඳු ඇදහැලෙන්නට විය. නිවෙසේ මිදුලට පැමිණි මම කටහඬ අවදි කළෙමි:
“කවුද ගෙදර…? ගෙදර කවුරුත් ඉන්නවදෝ…?”
මෙසේ අමතන විට අවුරුදු පහළොවක පමණ ගැහැනු ළමයෙක් නිවෙසේ ඉදිරි දොරෙන් මතු විය. සුදු පසුබිමේ නිල් පැහැ කුඩා මල් වැටුණු දිගු ගවුමක් ඇඳ සිටි ඇය විස්මය රැඳි දෑසින් යුතුව මා දෙස බැලුවාය.
“මම මේ රබර් වත්ත මැදින් ටවුන් එකට යන කෙනෙක්. මඟදි වහින්න ගත්ත නිසයි මෙහෙට පොඩ්ඩක් ආවෙ…” මම, මා ගැන ඇයට හඳුන්වා දුන්නෙමි.
“ආ… එහෙමද? එන්න මහත්තය ඇතුළට. ඔතන තෙමෙනව නෙ…”
“කවුද දුව ගෙදර ඉන්නෙ, ඔයා විතරද…?”
“මමයි තාත්තයි විතරයි ඉන්නෙ. තාත්ත නම් මෝලට ගියා රබර් රොටී අරගෙන. දැං එනවත් ඇති.”
දැරිය පිළිතුරු දුන්නාය. එහෙත් ගැහැනු ළමයකු පමණක් සිටින නිවෙසකට ගොඩ වීම හොඳ දෙයක් නොවන වග මගේ මනස කියයි. ඇත්තටම අතීතයේ එක් දිනෙක එය මා හට පවසන ලද්දේද මා මුලින් සඳහන් කළ, මා අහිමි කරගත් ඇය විසිනි. පාසල් නිවාඩු සමයේ මෙවැනි වැසිබර එක් දහවලක මා ඇයගේ නිවෙස අසලින් ගමන් කළ මොහොතක් මට සිහිපත් වේ. එවිට ගෙමිදුලෙහි උන් ඈ වටපිට බලා මා අසලට දිව ආවාය.
“කොහෙද යන්නෙ?”
“වෙන කොහෙද…? ඔයා ඇති කියල හිතලයි පාර දිගේ එහෙට මෙහෙට ගියේ…” මම පැවසීමි.
“පාර දිගේ ගියාට කමක් නෑ. හැබැයි වැස්ස කියල ගෙදරට එනව නම් නෙමෙයි!”
ඇය වැටේ වූ ගිනිසීරියා ගසකට ඇඟිල්ලෙන් අනිමින් පැවසුවාය.
“ඇයි ඒ..? ගෙදර අය ඉන්නවද..?”
“නෑ… කවුරුත්ම නෑ මෙවෙලේ…”
“ඉතිං එහෙනම් හොඳයි නෙ! ඇයි ගෙට එන්න එපා කියන්නෙ?”
“ඒක නිසාම තමයි එන්න එපා කිවුවෙ. දන්නැද්ද ගෑනු ළමයෙක් තනියම ඉන්න වෙලාවකට ගෙදරකට පිරිමියෙක් එන්න හොඳ නැති වග?”
නැවතත් අර කොහේදෝ සිට හමා එන ‘ඕඩිකොලොන්’ සුවඳ දැනෙන්නට විය. ඈත අහසෙන් මෝදු වන වැහි වලාකුළු රබර් ගස් යායට ඉහළින් සෙමෙන් බටහිර දිශාවට පැතිරී යයි. වැසි වතුර වැටීමෙන් මිදුලේ කුඩා දිය වළවල් සෑදෙමින් තිබේ. මම සෙමෙන් ඒ වැසි දිය පිරි කුඩා දිය වළකට එබී බැලුවෙමි. ඒ තුළින් මාගේ ප්‍රතිබිම්බයත්, ඉහළ අහසත් පැහැදිලිව පෙනේ. ඒ දිය වළට ඉහළින් එක් අහසකුත්, දිය වළ තුළින් තවත් අහසකුත්, ඒ අතර මාගේ මුහුණේ අඳුරු ඡායාවත් පරිසරය විසින් නිර්මාණය කොට ඇත.
“එන්න මහත්තය ගේ ඇතුළට…”
දැරිවිය මා හට නිවෙස තුළට එන්නැයි නැවත ඇරියුම් කළාය. වැස්ස තරමක් දැඩි වූ බවක්ද දැනේ. ඉස්තෝප්පුවට වැටෙන හිරිකඩ තරමක සීතලක් මා සිරුරට ඇති කිරීමට සමත් වූ නිසා මම නිවෙස තුළට යෑමට සූදානම් වීමි. නැවතත් අර ‘ඕඩිකොලොන්’ සුවඳ අවටින් හමා එයි. මම සෙමෙන් නිවෙස තුළට පා ඔසවමි. ගෙයි මැද සාලයෙහි සවි කර ඇති සිතුවමක් මා හට දර්ශනය වූයේ මෙවිටය. වැසි අඳුර නිසා නිවෙස තුළ තරමක් අඳුරු වූවත්, ජනේලයෙන් ඇතුළට පෙරී එන ආලෝකයෙන් ඇතුළත වූ පාළු බව තරමක් මඟහැරී තිබිණ. සිතුවමට ළං වූ මට එහි කිසියම් සමීප බවක් දැනිණි. කඳු යායක් පසුබිමේ ඇති ඇහැළ මල් ගසක සිතුවමක් වූ එහි කහපාට මල් පිපී තිබිණි. තවත් ළං වී බලද්දී එහි කෙළවරක තිබූ අත්සනක් දැක මට සිහි එළවාගත නොහැකි විය. පුදුමයකි! ඒ මාගේ අත්සනයි.
“කොහෙන්ද මේ චිත්‍රය…?”
මා වාවාගත නොහැකි විස්මයකින් දැරියගෙන් විමසුවෙමි.
“ඕක ඔතන හයි කළේ අපේ අම්ම. කවුරු ඇඳපු එකක්ද කියල නම් මම හරියට දන්නෙ නෑ. හැබැයි අම්ම උන්න කාලෙ ඕක පණ වගේ පරිස්සම් කළා.”
“අම්ම උන්න කාලේ… ඒ කියන්නෙ දැං…”
මා හට වචන සිර විය. අවටින් හමා එන ඕඩිකොලොන් සුවඳත් සමඟ රබර් ගස් යාය අතරින් භ්‍රමණය වෙමින් මගේ සිත ක්ෂණයකින් අතීතය වෙත ඇදී යන්නට විය. දශක හතරක් පසුපසට ඇදී ගිය මම සිත කහපාට මල් පිපුණ ඇහැළ ගසක් සමීපයෙහි වූ පාසලක කුඩා පන්ති කාමරයක් අසල සෙමෙන් නතර වෙමි. පන්ති කාමරය තුළ සිසුවෙක් කිසියම් සිතුවමක් අඳිමින් සිටී. මම ඔහුගේ මුහුණ හඳුනාගනිමි. ඒ අන් කවරෙකුවත් නොව මමමය; මීට දශක ගණනකට පෙර පාසල් ගිය මමමය. මම දෑස් නොසොල්වා ඒ දෙස බලා සිටිමි. ටික වේලාවකින් කොටු දැල් ගැසූ පන්ති කාමරය තුළට සිසුවියක් ඇතුළු වේ. කරල දෙකට ගෙතූ කොණ්ඩය යළි දෙකට නමා රතු පැහැ රිබන් පටිවලින් ගැටගසා සිටි ඇයගේ මුහුණේ කුරුලෑ දෙක තුනකි. මගේ හදවත වේගයෙන් ගැහේ. ඒ අන් කවරකුවත් නොව, මාගේ වරදින්ම මා හට අහිමි වූ ඇයයි. දැල් කවුළුවකට මුවා වූ මම ඔවුන් දෙස බලා සිටිමි. මෙතෙක් මා හට හඳුනාගැනීමට නොහැකි වූ ඕඩිකොලොන් සුවඳ හමා ආවේ ඈ වෙතිනි. දැන් මට ඒ සුවඳ මතකය. එකල ඈ වෙතින් නිතර හමා ආවේ ඒ සුවඳයි. එසේම ඈ පොත් කවර තුළ සඟවා එකල මා හට දුන් සෑම හසුනකම ඒ සුවඳ තැවරී තිබිණි. සිතුවම ඇඳි මම ඒ මත අත්සන යොදා, ඇයට පෙන්වමින් සිටිමි. ඔවුන් කතාබහ කරන දෑ මට නෑසුණත්, ඒ දෙබස් මාගේ මනසට වැටෙහෙමින් තිබේ. එය මහා පුදුමයකි!
“කොහොමද මේක…?”
“ලස්සනයි!”
“නිකම්ම ලස්සනයි විතරද..?”
“නෑ… ගොඩක් ලස්සනයි. මේක මට දෙන්න.”
හිස ඇල කොට මා හා සිනාසුණ ඈ මා ඇඳි සිතුවම දෝතින් ගෙන බිත්තියට තබා හැඩ බලයි. ඉන් පසු අපි දෙදෙන ඒ සිතුවමත් රැගෙන පන්ති කාමරයෙන් පිට වී ඇහැළ ගස් සෙවණ වෙත පැමිණෙමින් සිටිමු.
නැවතත් මම සුළියකට හසු වූ පරඬැලක් පරිදි ඇහැළ ගස මුදුනට ගසාගෙන යන්නට වීමි. මා ඇහැළ ගස ඉහළට ඇදී යද්දී කහ පැහැ ඇහැළ මල් පෙති අතරින් සුදු පැහැ නිල ඇඳුම් ඇඳි අප දෙදෙනාගේ රුව සිතුවමක් ලෙස දර්ශනය වන්නට වේ.
මොහොතකින් මම නැවත රබර් ගස් යාය අතරින් ඇදීවිත්, නාඳුනන නිවහනෙහි වූ සිතුවම ඉදිරිපිට නතර වී සිටිමි. වැස්ස නැවතී තිබේ. එහෙත් පෙර හැමූ ඔඩිකොලොන් සුවඳ අතුරුදන් වී ඇත.
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
“හරිම අහිංසකයා, මිනිහට වුණේ වැඩිය තැලිල පොඩි වෙලා හිටියෙ නැති කම අණ්ඩර කනවා ලේසියෙන්ම. මොකක් දෝ අණඩරයක් කාලා, එක්සෑම් ඇණ ගෙන අන්තිමට බීලා පිස්සෙක් වාගෙ හිටියා ලූ පස්සෙ ගම් පළාතේ. දවසක් කෝච්චියට නාවලපිටිය පැත්තෙදි අහුවුණා. කියන්නෙ නම් මිනිහ පැන්න කියලා. පව් හරිම අහිංසකයා. හොඳකම ඕනෑවට වැඩියි.”
එය ඇසුණ විගස මගෙ ඉහමොළ රත්වුණා. මම හනික ඔවුන්ගෙන් සමු ගෙන කාරයට ඇවිත් එය පණ ගැන්නුවෙමි. බිරිඳට ද එය ඇසෙන්න ඇති. මම ඇගේ ඉරියව් දැක්කෙමි. ඇය එය සඟවා පුතා ද කැටුව මා පසු පස විගසින් විත් කාරයට ගොඩවූවාය. කිසිවකුටත් නොකියාම අපි පිටත් වුණෙමු. කාරය වේගයෙන් ඇදෙද්දී මගේ සිත අතීතයට ගමන් කළා.
***
මට පුදුමත් හිතෙනවා, සමහරෙක් මගෙ යාළුවන්ට තිබූ බිය සැක නැති ගතිය ගැන එයාලට පහසුවෙන් කෙල්ලක් ගාවට ගිහින් අහන්න පුළුවන් කම තිබුණා එයා මට ආදරේ ද කියලා. ඉතින් කෙල්ල කැමැති වුණත් නැතත්, එයාලට ඒ අවස්ථාවට මුහුණ දීලා, පරෙම තිඵලය කුමක් වුවත් සාමාන්ය විදිහට ජීවත් වෙන්නට හැකියාව තිබුණා.
නමුත් මට නම් එහෙම දේවල් කරන්න තියා හිතා ගන්න වත් බැරිව සිටියෙ. කොහොම ද එකට අවතීර්ණ වෙන්නෙ කියලා. “කන්න වුනොත් එහෙම?” ඒ කීවෙ අපේ භාවිතයෙන් කෙල්ල කිසියම් සම්බන්ධයකට “කැමැති නැහැ!” කියනවට.
කෙල්ලන් සමග ආශ්‍රය කිරීම මෙන් ම වල්පල් කතා කිරීම නොහොත් “සැල ගැහීම” වැනි දේවල් වලට නම් මම හරිම දක්ෂ“යෙක්. ඒවට නම් කෙල්ලො සාමාන්යනයෙන් මට කැමති බව මට දැණුනා. හැබැයි මම දැනන් සිටියෙ නැහැ ඒ ඇයි කියලා. එයාලා මා කී දේ අසා සිටින්න, මා ඇසුරු කරන්න, මා සමග එකට යන්න එන්න කැමැති වුණා.
“අනේ අහිංසක කොල්ලා, තැලිලා පොඩිවෙලා නැහැ, ඉතින් මොකට ද බය වෙන්නෙ”, එහෙම හිතෙන්න ඇති එයාලාට. ඒත් මට එයාලා කා සමඟ වත් ආදරයට සම්බන්ධ යමක් නම් කතා කිරීමට කොහෙත්ම හැකියාවක් තිබුණෙ නැහැ.
මගේ යහළුවන් අතර සිටියා ලස්සන කෙල්ලක්. ඇය සිහින් උස පැහැපත් කෙල්ලක්. වටකුරු මුහුණ සහ දිගු නෙත් හිමි වූ ඇය හරියට මං දැකපු හින්දි චිත්‍රපටියක නිළියක් වාගේ. හේමා මාලනී!
මට නම් එයා ගැන හරි ආදරයක් දැනුණා. නමුත් මට ඇයට මගේ අදහස් නම් මේ කල්පයට කියා ගන්න බැරි වුණා.
ඒත් ඉතින් මට බිය වෙන්න නම් කාරණයක් වූයේ නැහැ. මගේත් හැඩහුරු කම, මුහුණෙ පෙනුම, කඩවසම් බව අනර්ඝ නොවුණාට ලස්සන කෙල්ලකගේ හිත ගන්න බැරි තරම් නරක බවක් තිබුණේ නැහැ. මා ඉගෙන ගන්නා පාඨමාලාවත් මට ඉතා ඉහළ අනාගතයකට අත වැනූ නිසා, අනෙක් බොහෝ දෙනෙකුට වැඩිය වාසියක්ද මට තිබුණා.
දිනක් මම මගේ හිතේ අදහස මගේ ඉතාම ළඟ මිතුරා, ප්‍රගීත් ට කීවෙමි. ඔහු සිටියේත් අප උන් මහලේ ම යි. නමුත් මම මගේ කාමරේ මිතුරාට, එනම් රූමාට නම් මේ බව කිසි දිනෙක නොකීවෙමි. සුරේෂ් මා එතරම් ප්රිමය කළ කෙනෙක් නොවේ. මා හිතුවේ ඔහු කුහකයෙකු කියලා යි. නමුත් ප්‍රගීත් නම් එහෙම නැහැ. ඔහු මගේ කුළෑටි කම හොඳින් තේරුම් ගත් හොඳ මිතුරෙක් වුණා. මගේ හැම දෙයක් ම එයාට කියන්න පුළුවන් කමක් මට තිබුණා.
මා විනීතාට ආදරේ කීවාම ඔහු මට ඒ ගැන හුඟක් අවවාද අනුශාසනා කළා. “කොහොම ද ආදරය ප්‍රකාශ කරන්නේ” කියලා කියා දුන්නා. ඇය තනිවම හමුවුණ වේලාවක කෙලින් ම කටින් ම අහන්න කියලා කීවා. මට ඒකට නම් කොහෙත් ම එකඟ විය නොහැකි වුණා. එනිසා ඔහු මට කීවා, පුළුවන් නම් විනීතාට පුංචි පහේ තෑග්ගක් දෙන්න කියා. මා ඒකට එකඟ වුණා.
ඒ අනුව දවසක් මම විනීතා සහ ඇගේ මිතුරියන් හමු වුණෙමි. මා රැගෙන විත් සිටියේ විනීතාට දීම සඳහා කඩන කුඩයක්. බොත්තම එබූ සැනින් එය ස්වයංකීරයව දිග හැරෙන විදිහේ කුඩයක්. ඒ කාලෙ එවැනි කුඩ වැඩි භාවිතයක් තිබුණේ නැහැ.
මං ඒක එයාට දීලා කීවා ඒක මගෙන් පොඩි තෑග්ගක් කියලා. මා කීවා “දේශනවලට හෝ ශාලාවේ සිට පීඨයට යන-එන විට, අව්වෙන් සහ වැස්සෙන් පරඩි වේසම් වීමට ඒක භාවිතා කිරීමට” ය කියා.
ඇය එය ඉතා ආශාවෙන් රැගෙන මට මුව නොසෑහෙන සේ ස්තුති වන්ත වුණා. එදින මගේ හදවතට දැනුන සුවය නිම් හිම් නැති වුණා. ඒක වචනයෙන් පරවි කාශ කරන්නට බැහැ. හරියටම ‘වර්ෂාවක් සමඟ එන සිසිලක දි ඇඟ කිළිපොලා යනව’ වාගේ හදවත තුළ ඇති වුණ දැනීමක්. නමුත් සිතට හරිම උණුසුම් භාවයක් තමා දැනුණෙ.
ඒ සිද්ධියෙන් පසු ඈ කෙරෙහි මගේ ආදරය තව තවත් වැඩි වුණා. ඇය සහ ඇගේ මිතුරියන් හමු වීම මගේ දින චර්යාව බවට පත් වුණා. එහෙත් ඒ කිසිදු අවස්ථාවක, මට ඇයට මගේ ආදරය කීමට නම් නො හැකි වුණා. පරත් ගීත් දිනක් මට කීවා, පුළුවන් නම් ලියුමක් ලියා දෙන්න විනීතාට දෙන්න කියලා. මා ඉතාමත් අකැමැත්තෙන් ලියුමක් ලියලා ඔහුට දුන්නෙ, කිසි කෙනෙකුට එය නො කියන ලෙසත්, ඇයගේ අතට ම එය දීමටත් කියා ආයාචනය කරමිනුයි. ඔහු ඒ වැඩේ බාර ගත්තා.
ඉන් පසු මං ඇය හමු වීම මඟ හැරියා. මට පුදුම විදිහේ ලැජ්ජාවක් හිතට දැනුණා. ඇය කුමක් කියාවි ද?
සති කිහිපයක් ගත වුණා. නමුත් මට පිළිතුරක් නම් ලැබුණේ නැහැ. ඉඳලා හිටලා විනීතා මට මුණ ගැසුණත් ඇයට හරියට මුහුණ දීමට මට නො හැකි වුණා. නමුත් එ වැනි අවස්ථාවල දී ඇය නම් වැඩි වෙනසක් පෙන්වූයේ නැහැ. “වෙන දාට වඩා ඇය මා සමග කුළු පග දෝ?” දැයි කියා මට හිතුණා.
තවත් සති දෙකක් පමණ ඉක්ම ගොස් දිනක් මට පීඨයට තැපෑලෙන් ලියුමක් ලැබුණා. මා දැන සිටියේ නැහැ, එය කාගෙන් ද කියලා. කවදා වත් නො දුටු අත් අකුරු දකිත්ම මට සැකයක් පහළ වුනා. සමහර විට විනීතාගෙන්?
මං එය රැගෙන ඉක්මනට කඩා බැලූවා. ඒක දිග ලියුමක්. අමතා තිබුණේ සදාදර පරනා සන්න කියලා! ඒත් මොනවා ද දන්නෙ නැහැ එයා මට ලියා තියෙන්නේ?
මම ලියුම සාක්කුවේ දාගෙන හනික පියමන් කොට ගොස් කාමරයට වැදී අගුළු දා ගෙන එය කියවන්නට වීමි.
“ඔයා විසින් එවන ලද ලිපිය ලදිමි. එය බලා මා වින්ද සතුට මෙතෙකැයි කියන්න බැහැ. ලිපියක් පමා වූවාට මං ඔයගෙන් සමාව අයැද සිටිනවා. ඔයා මට ආදරය කරන බව දැන ගත් වේලේ මට ඇති වූ සංතෝෂය කියා ගන්න බැහැ. මං ඒක තනිව විඳ ගත්තා. ඉතින් මගේ වලස් පැටියෝ, මමත් ඔයාට හරිම ආදරෙයි. (මොනවා එහෙම ඇයි එයා මාව අමතන්නෙ, මගේ කොණ්ඩෙ නළලට වැටිලා නිසාද? ඒත් කාරි නැහැ, ආදරයට වෙන්න ඇති. මට මතකයි, එයා මට දීපු රුසියන් නවකථාවකත් ඒ විදිහේ ආමන්තරත් ණයක්. මං ඒ පොත රූමාටත් පෙන්නුවා දවසක්.) අපේ ආදරය නුදුරු අනාගතයේ සඵල කර ගෙන ඔයත් සමග එකට, එකම පැලක ජීවත් වෙන්න ප්‍රාර්ථනා කරමි.”
“නමුත් ඔයා දන්නවා නෙ, අපි ඉන්න තත්වය. අපි විශ්ව විද්යාුලයේ ඉගෙන ගත්තත් අපේ ඉගෙනීම් කටයුතුවලට බාධා වන ලෙස අපේ ආදරය පවත්වා ගෙන යාමට, මට හිත දෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා අපි වෙන දා වගේ කිසි වෙනසක් නො පෙන්වා දිගටම ආශ්ැරය කරමු. අපේ යහළුවන් කිසි කෙනෙක් දැන්ම අපේ සම්බන්ධය දැන ගන්නවාට මම කැමැති නැහැ. ඒ මොකද අපේ ගෙදරට ආරංචි වුණොත්, අපේ සම්බන්ධයට බාධක පැමිණිය හැකියි. මගේ මස්සිනාට මාව ඉක්මනට බන්දලා දේවි. එනිසා අපි සිතින් පමණක් එකිනෙකාට ආදරය කරමු. ඔයා වෙනදා වගේ මා සමග කථා කරන එක පවා අඩු කරන්න.”
මා ජීවිතයේ දී ලත් ලොකු ම සතුට එය යැයි මට හැඟුණා. මට ඇය නිතරම මතක් වුණා. ඒ ලිපිය කියවන හැම මොහොතකම ආදරයෙන් මගේ මුළු ගතත්, සිතත් කුල්මත් වුණා. හරිම පුදුමයක්. කිසිම ලෙසකට මනෝමය ලෙසින් පුබුදුවා ගත නො හැකි සර්වාංගයම, මේ ලිපි කැබැල්ලෙහි අකුරු කිහිපය නිසා පුබුදු වෙලා.
මෙහෙම කලක් ගත වෙද්දී, මට ඇය ගැන සිතන්නෙ නැතිව ඉන්න බැරි වුණා. රාතිරුසියේදී නිදා ගත්තේත්, උදයේ අවදි වුණේත් ඇය ගැන සිතලා. ඇඳේ වැතිරී සිටීමට මා ආශා වුණේ, ඇය ගැන සිතන්න. මම ලියුම් ලීවෙමි. ආදර හසුන් සමහරක් ඒවා පිටු තුන හතර දිගය. ඒත් මට කියා ගන්න බැහැ, ඇය කෙරෙහි මගේ තිබුණ ආදරය. මට ඇගෙන් ද නොවරදවා ම පිළිතුරු ලැබුණා. ඇගේ ඉල්ලීම පිට මම වෙනස් වෙන්නට පටන් ගත්තෙමි. හොඳින් ඇඳ පැළඳ ගැනීමට මා පටන් ගත්තේ, ඇගේ උවමනාවට. මට නො දැනුවත්වම ටිකෙන් ටික මගේ අධ්යාමපන වැඩ පවා අතපසු වුණා.
මගේ කාමරේ යාළුවා, සුරේෂ්ට මගේ වෙනස තේරුණා. එයා මට කොලොප්පම් කළා. මගේ ඇඳුම් පැළඳුම් වෙනස් වෙලාලූ. කෙල්ලක් වත් යාළු වෙලා ද?
මා ඔහුට ආඩම්බරකම් පෑවා. කෙල්ලක් ඉන්න බව අඟවලා. ඒත් කීවෙ නැහැ කව්ද කියලා. එයා අනුමාන කරලා විනීතාගේ නම කිව්වම, මට දැනෙන සතුට කියන්න බැරි තරම්. මම එය සඟවා ගැනීමට නිරර්ථක උත්සාහයක යෙදුනෙමි.
ටික කාලෙකින් අපේ මහලයේ සිටි හුඟ දෙනෙක් ද පසුව මගේ බැච් එකේ හැමෝම මට කෙල්ලක් ඉන්නවා කියලා දැන ගත්තා. ඒත් ඒ කවුද කියල, කිසි කෙනෙක් දැන ගෙන හිටියේ නැහැ. මා සාමාන්යලයෙන් ලැජ්ජාශීලී නිසා කවුරුවත් ඇසුවෙත් නැහැ. සමහර විට එයාලා අනුමාන කරන්න ඇති. ඒ මා සමඟ හැමදාම කලා කේන්ද්රලයේ චලන සිතුවම් බලන්න ගිය, ගැහැණු ළමෝ කණ්ඩායමේ කවුරු හරි කියලා.
ඒ විනීතා කියලා නම් විශ්වාස කරන එකකුත් නැහැ. ඒ තරමටම එයා ලස්සනයි. කොල්ලො නම් ඊර්ෂ්යා වෙන්න ඇති එහෙම හිතන්න වත්.
ඒ කෙසේ වුවද, මට හරිම හුදකලා බවක් දැණුනා. විනීතාගේ ඉල්ලීම පිට, මට ඇය හා තනිව කථා කිරීමට නොහැකි වුණා. ඉඳලා හිටල දැක්කට ඒක හිතට මදි. මට ගොඩක් දේවල් තිබුණා, එයා හා පැවසීමට. ඒවා එකින් එක කාලයත් සමඟ වැලලී ගියා. දිනෙන් දින ඇය හා දෙඞීමට අලූතින් දේවල් එකතු වුණා.
මගෙත් ඇගෙත් පළමු නම් ගැලපෙන හැටි! ප්‍රසන්න සහ විනීතා, ඉංගීරළමුසියෙන් ලිව්වොත් එකම අකුරු ගාන, ඒවාට ඉලක්කම් දැම්මොත් එකතුව! ඒකට කියන්නේ අංක විද්‍යාව, හරිම බොළඳ ලෙස මගේ මනස විකෘති වෙලා.
මෙසේ කාලය පසුවෙද්දී අපේ වසර අවසානයේ විභාග සමය එළඹුනා. හැම දෙනාම බොහොම මහන්සි වෙලා වැඩ කරනවා. කතා කරන්න තියා කන්න බොන්න වත් වේලාවක් නැහැ. කොරිඩෝරය දිගේ යන එන අතරේ යහළුවන් හමු වූවත් කතා නැතිව සිතින් ගණන් හද හදා යනවා. බවුන්ඩ්රිස ලේයර් තියරි, බර්නොයිලීස් ඊක්වේෂන්, බෙන්ඩිං මෝමන්ට්, මේටිරතා්ක්ස් සහ මැතමැටික්ස්.
“මට නම් මැත කොහෙ හරි දා ගන්න පුලූවන් මචං. උඹේ කට මැත, කට මැත දාලා මැත ඇණ ගනින්.” කාමරයකට ගියොත් “තෙල බෙදුවා ඇති යන්න, යන්න” කියලා පන්නා ගන්නවා.
නමුත් මගේ සිත නම් ව්යාදකූල වෙලා. මට පාඩම් කිරීමට සිත එකලස් වෙන්නෙ නැහැ. කුළුඳුල් ආදරය මෙ තරම් ප්තරබල බව දන්නවා නම්, මා කවදා වත් මේක පටන් ගන්නෙ නැහැ.
ආදරය කරන කොට පීඩනය අඩුයි, හොඳට ඉගෙන ගන්නත් විභාග සමත් වෙන්නත් උදව් වෙනවා, කියලා අහලා තියෙනවා. නමුත් මට වෙලා තියෙන්නෙ ඒකෙ අනෙක් පැත්ත. ආදරය නිසා මගේ පීඩනය වැඩි වෙලා.
කෝ ඉතින් කතා කරන්න තියා, දකින්නවත් විදිහක් නැහැනේ. විනීතාගේ කෝලම්. මෙහෙම ඉවසන් ඉන්න පුළුවන්ද?
ඇය දැක ගැනීමට කාලෙකින් බැරි වුණා. අවසානයේ ඉවසුම් නැතිම දිනෙක මම පාරට බැහැලා, ඔහේ ඇවිද ගෙන ගියෙමි.
“අඩෝ උඹ පිස්සු කෙලින්නෙ නැතිව කරෑෙ ම දාපං!” කොල්ලො මට හිනා වුණා. උන් හිතුවද දන්නෙ නැහැ මට පිස්සු කියලා. ඇත්තටම මට පිස්සුද? මම අක්බාර් පටු පාලම පහු කරලා ආවෙමි. මා ළඟ කඩන කුඩය අතේ. විනීතා එය මට ආපසු දුන්නා දවසක් හදිසියේ ඇති වූ වැස්සක් නිසා. මට එය පාලමෙන් පහලට වීසි කරන්න සිතුණා. මං දැන්නෙ නැහැ ඒ ඇයි කියලා.
පාලම පහු කරලා යන විට මට දක්නට ලැබුණා ලස්සනට කහ පාටට මල් හලමින් සිටි මැයි ගහ යට සිටිනා ජෝඩුවක්. කවදා ද මාත් ඔය වාගේ විනීතා සමඟ ඉන්නෙ?
මම ඔවුන් පසු කර ගෙන ගොස් ලවර්ස් ලේන් එක දෙසට හැරුණෙමි. මගේ ඇස් කොනට මට හැඟූණා ඒ විනීතා කියලා. මගේ හදවත ගැහෙන්න පටන් ගත්තා.
මා සිතූවේ “විනීතා කාව හරි කොල්ලෙකු සමඟ නිකමට කතා කරනවාදෝ?” යි කියලා. කෝකටත් මම ආපසු හැරී නැවත නෙත් අයා බැලූවෙමි. ඒ දෙදෙනා බොහොම සමීප වෙලා සිටියෙ නැතත් ආදරවන්තයින් බව නම් එක පාරටම කියන්න පුළුවන්.
“ඔව් ඒ විනීතා, මගේ විනීතා. මගේ කාමරේ යාළුවත් සමග එකම බංකුවක සමීපයෙන් වාඩිවෙලා ඉන්නව.”
මගේ හිසට යමෙකු මිටියකින් ගසන්නාක් වැනි බරක් එකවරම දැණුනා. හිස රත් වුණා. බඩ දෑවා. විනීතා මා දෙස බලා ලජ්ජා සහගත සිනහවක් පා ඉවත බලා ගත්තා. මා පියවර කිහිපයක්ම ගියා නොනවත්වාම කර කියා ගත හැකි දෙයක් නොමැතිව. මට විතරයි එයා නීති දැම්මෙ, දැන් කොහොමද මෙයා එක්ක එහෙම ඉන්න? මට බැහැ, මට බැහැ, දීනයකු ලෙස කරබා ඉන්න. මම හැරී ඔවුන් වෙත ගියෙමි.
“විනීතා ඇයි ඔයා මට මෙහෙම කළේ?” ඇය ම දෙස විශ්මයෙනුත් බියෙනුත් බලා සිටියා. මගේ මුහුණ ඒ තරමට ම බියකරු වෙලා තියෙන්න ඇති.
මගේ මිතුරා අතින් වේගවත් සංඥාවක් කරලා “යනවා ඕයි” කියල කීවා.
ඉන්පසු සිදු වූ දෙයක් මට මතක නැහැ. මගේ හිස අවුල් වෙන්න ඇති. මං මිතුරාට කඩා වැදිල ගුටි කන්නත් ඇති. මං දන්නෙ නැහැ. මං අනුමාන කරලයි, මේ කියන්නේ.
නමුත් මට කාගේ දෝ හඬක් ඇසුණා. ඒ හඬ මගේමයි. නමුත් යකෙකුගේ සේ භයංකාරයි. ඒ හඬ මාව මෙහෙයවන්න පටන් ගත්තා. ඒ අනුව මම ලවර්ස් ලේන් එක දිගේ පහලට දිව ගොස්, එතැන තිබූ පඳුරු ගොන්නක් තලාගෙන, පාලම යට මහවැලි ගං ඉවුරට ආවෙමි. එදා ගඟ දෙගොඩ තලා යන වෙලාවක්. අනුමානයක් නැහැ, පැන්නොතින් සුළු මොහොතකින් මා ගිලී මියෙනවා ඇති.
මොනව ද, වැඩිම වුණොත් විනාඩි දෙකක් ජීවිතේ ලොකුම දුක විඳින්න වෙයි. ඒක මේ හදවතට දැනෙන දුක සමඟ සංසන්දනය කරන කොට, නො සලකා හැරිය හැකියි. ඒකත් මොන දුකක් ද? මට හිත කියනවා පනින්න කියලා. කොහොම ද මෙ තැන් සිට ජීවිතයට අළුතින්ම මුහුණ දෙන්නෙ. මා මිය යනවා, මැරෙනවා, දිවි නසා ගන්නවා.
අනේ මගේ දෙමව්පියන් මා ඉංජිනේරුවෙකු වෙන කම් බලාන ඉන්නෙ, පවුල ගොඩ ගන්න. වෙන පවුලකට මෙන් ආභරණයක් වෙනවා වෙනුවට, මට මුල ඉඳලා ඔක්කොම ගොඩ ගන්නයි නියම වෙලා තියෙන්නේ. මගේ නංගිලා, මල්ලිලාටත් ලොකු ආදර්ශයක් වේවි කියා, ගමේ හිතෛෂී හැමෝම කිව්වා. මං ආදරණීය කීකරු පුතෙක්, දයාබර සහෝදරයෙක්. මං නැති වෙලා කොහොමද?
මේ පාර නම් මගෙ විභාගයෙනුත් අසමත් වෙන එක ආයෙ කියන්න දෙයක් ද? ඉතින් මොකෝ ඕක ආයෙත් සැරයක් කරන්න බැරුවායැ, ජීවත් වෙලා හිටියොත්. අණ කරන්නෙ පණ තියාගන්න.
අම්මාගේ වදන් මට ඇහෙනවා. අම්මා මා කොතරම් ආදරයෙන් බලා ගත්ත ද? රෑ සිහිනයක් දැක බය වෙලා හඬ හඬා මා බලන්නට බෝඩිමට ආවා. ඒ මං ඉස්කෝලෙ බෝඩිමේ ඉන්න සන්දියේදි.
“ඒත් අම්මෙ, මං කොහොම ද මේ හැම දෙයක්ම නිවැරදි කරලා ජීවිතයට යළි මුහුණ දෙන්නෙ. මට යන්න අවසරයි” එසේ සිතා මං පනින්න හැදුවා.
අම්මා කොච්චර නම් වැළපෙයි ද? මා නිසා. මගේ අයියා අකාලයේ මිය ගිය පසු දින ගණනක් ඇය හැඬුව හැටි මට මතකයි. යම්තම් උමතු ලෙසත් හැසුරුණා, අවුරුදු ගාණක්ම. ඉතින් මාත් නැති වුණොත්. මං ආවේගය මැඩ ගෙන, පසු බා සිට, එ අසළ වූ ගලක වාඩි වුණා. මට මහ හයියෙන් හැඬුණා අම්මා නිසා.
එතකොට තමයි සිහිනෙන් වගේ මට ගැහැණු කඩ හඬක් ඇසුණෙ.
“ප්‍රසන්න ඔයා මොකද තනිවම ඔතැන කරන්නෙ?”
මම හැරී බැලූවෙමි. විනීතා, ඇය ඇවිත්. ලැජ්ජාවෙ බැහැ. මම නැගිට්ටේ ගඟට පනින්නයි. නමුත් ඈ මගේ පයින් අල්ලාගෙන බිම පෙරලූණා.
“මට මේ ගමන යන්න දීපං පරට්ටි!”
“බැහැ ඔයාට තනිව මේ ගමණ යන්න දෙන්න බැහැ. ඔයා පැන්නොත් මාත් පනිනවා!”
“මොනවා විනීතා මා සමඟ එකට දිවි නසා ගන්නවා?” අදහගන්නත් අමාරුයි. මට එක පාරට ම ඇය ගැන දුකක් හිතුණා. මා ඇයට බැන්නත්, ඒ බව නොසලකා එයා මට ආදරයෙන් කතා කරනවා. මේ අර ගහ යට අර ජඩයත් එක්ක සිටි විනීතා ම ද? නැති නම් ඒ වෙන කෙල්ලක් වත් ද? එතැන සිටියෙ?
මා මැරුණත් විනීතාට නම් මැරෙන්න ඉඩ දෙන්න බැහැ. මගෙ පණටත් වඩා ආදරය කළ කෙල්ල. මං කොහොම ද ඒ ආදරය පළුදු කරල, ආත්මාර්ථකාමියෙකු වගේ ජීවිතයෙන් පලා යන්නෙ?
ආදර සිතකට බැහැ, ආදරයේ ගැස්ම ජනිත කර වන දෙය වනසන්න. මගේ ආදරයේ හද ගැස්ම ජනිත කර වන්නෙ විනීතා . ඒකෙනුයි මගේ සිතේ ආදරයක් ඉපදුනේ. ඉතින් ඒ ගැස්ම නැති වුවොත් මගේ ආදරයත් නැති වෙනවා. මැරුණත් ඒ ආදරය මා ළඟ තිබිය යුතුයි. එ සේ නම් විනීතා ජීවත් ව සිටිය යුතුයි. එයා අයිති මට ද, වෙන කාට වත් ද කියන එක නො වේ වැදගත්. මගේ ආදරය ජනිත කර වන ගැස්ම කොතැනක හරි පැවතීමයි වැදගත්.
මම නිසල වී ඇය දෙසට හැරුණෙමි. විනීතා සිහිනයක් මෙන් මගේ පය පාමුල වැටී මා දෙස බැලූවා.
“ප්‍රසන්න මට ප්‍රගීත් සේරම කීවා. ඒ හැම දෙයක්ම කරල තියෙන්නෙ ඔයාගෙ රූමාගෙ උපදෙස් පිට. ප්‍රගීත් අරහේ බයේ ගැහි ගැහී ඉන්නවා ඔයා ජීවිතේ නැති කර ගනීවි කියලා. මට ඇවිල්ලා බලන්න කීවා. එයා ආවෙ නැහැ ඔයා පනීවි කියාලා බයට.”
“උන් එකතු වෙලා ඔයා මුලා කරලා. මං ලියන විදිහට බොරු ආදර ලියුම් ලියල තියෙනව. ඔයා රැවටිලා ඉන්න හැටි දිහා බලලා, එයාල කුරිරු විනෝදයක් ලබල තියෙනවා. ඒ අතරෙ තමයි ඔයාගෙ රූමා මට කිට්ටුව දාන්න ආවෙ. නමුත් මං මිනිහගේ වංචා සිත අඳුන ගත්තා. ඔයා එන කොටත් මං රණ්ඩු වෙවී හිටියෙ මිනිහගෙ නොහොබිනා යෝජනාවකට එකඟ නොවී. පරටත ගීත් ඔයා හොයා ගෙන ඇවිල්ලා තියෙනවා. එයාට ඉවෙන් වගේ තේරිලා ඔයාගෙ වෙනස. නිකම් පිස්සුවෙන් වගේලූ හිටියෙ. එයා වෙච්ච හැම දෙයක් ම දැකලා. ඔයාට අර මුර්ගයා ගහන වත් දැකලා. එයා ඉක්මනට මට කතාව කෙටියෙන් කියලා ඔයා බේරා ගන්න ඉල්ලූවා.”
“අනේ ප්‍රසන්න ඔයා දන්නවා නම් මං ඔයාට කොච්චර ආදරේද කියලා?”
“එහෙනම් ඇයි ඔයා අර මිනිහා එක්කක යාළු වුණේ?”
“මං බලාන උන්න අද හරි, හෙට හරි ඔයා මට ආදරෙයි කියාවි කියා. ඔයා මා ළඟ සමීපයෙන් හිටි වෙලාවක වත් එහෙම වගක් තිබුණෙ නැහැ නෙ. ඔයා අපි නඩේටම පෙන්නුවෙ එකම සෙනෙහසක්.”
“කමක් නැහැ මං ප්‍රමාද වැඩියි. ඔයා ගිහින් මිනිහ එක්ක සමගි වෙන්න. මා නිසා ඔයා මිනිහා එක්කලා ඇර ගන්න අවශ්ය නැහැ. මගේ සිතේ තරහක් නැහැ.”
“නැහැ මං එයා එක්ක සේරම ඉවර කරලයි ආවෙ.”
“ඒ කොහොම ද?”
“කම්මුල් පාරකින්, ඒක හොඳට වැදුණා.”
මම විනීතා මගේ පපු පෙදෙසට සිර කර ගත්තෙමි.
***
“ඇයි අද කාරෙකෙන් බහින්නෙ නැද්ද?”
පිර්ඇයයානිගේ හඬින් මම පිබිදුනෙමි. නොදැනුවත් ව ම අපි නිවෙස ළඟට ඇවිත්.
“පව් නේද අහිංසකයා?” ගෙට ගොඩ වන ගමන් ඇය කීවාය.
“හ්ම් ජීවිත අකාලයේ බිලිගන්න තරම් ආදරයට සුදුසු කම් නැහැ. ඒක හරියට කලින් කලට අපගේ සිත්වල ඇති වෙන හැඟීමක් පමණයි. අනෙක් හැම එකක් වාගේම අස්ථිරයි, ඒ හැර සුවිශේෂ වැදගැම්මක් නැහැ!” මම සිතින් පිළිතුරු දුන්නෙමි. මා කිසි දිනෙක හරියාකාරව පිරු ප්‍රියානිට මේ කතාව කියා තිබුණේ නැහැ.
නිමි
ගැට පද විවරණය:
අංඩර කනවා - රැවටීමට හසුවෙනවා
ඇණ ගන්නවා - අසමත් වෙනවා
කනවා - ආදරේ කී විට පරවා තික්ෂප වෙනවා
සැල ගැහීම - ගැහැණු ළමයින් හා නිකරුණේ කථා කිරීම
රූමා - එක කාමරේ වසන මිතුරා
බැච් - එකවර පාඨමාලාව හදාරන සිසු කැළ
මැත - ගණිතය
දා ගන්නවා - යම්තම් සමත් වෙනවා
තෙල බෙදනවා - විෂයයනට අදාල නො වන දේ කතා බහේ යෙදෙනවා
ක්‍රෑම - කට පාඩම් කිරීම
Nissanka Rajapaksa
Nissanka Rajapaksa
විදුලි පණිවිඩය
උඩහගෙදර ලොකුඅම්මා කලබලයෙන් මෙන් අපේ නිවෙස වෙත පැමිණියාය. ඇය අත නමන ලද කඩදාසියක් විය.
“පුතේ… අම්මා ඉන්නවාද?” ඇය නිවෙසට ගොඩවදින ගමන් ඇසුවාය.
“අම්මා කුස්සියේ…” මම පිළිතුරු දුනිමි.
මම ලොකුඅම්මා සමඟ කුස්සියට ගියෙමි. අපේ පැමිණීමත් සමඟ අම්මා හිස ඔසවා බැලුවාය.
“අක්කේ… හදිස්සියක් වත්ද?” ලොකු අම්මාගේ ස්වරූපය දුටු අම්මා ඇසුවාය.
“නංගියේ… මේ දැන් මේ ටැලිග්රෑම් එක ආවේ…” අම්මා විදුලි පණිවිඩය කියවීමට වූවාය.
‘ලතා දුවට පුතෙක් ලැබුණා… දෙදෙනාම සනීපයෙන්… මෙයට ආර්.එම්. සිල්වා’
අම්මා හිස ඔසවා, මවිතයෙන් මෙන් ලොකු අම්මා දෙස බැලුවාය.
“මේක හරිම අපබ්‍රංසයක්… නුගේගොඩ අයියා ගිය සතියේ පෝස්ට් කාඩ් එකක් එවල තිබුණා නේද? දැන් ලතා දුව රේස් පිටියේ අලුතෙන් දාපු විශ්වවිද්‍යාලයට යනවා කියලා? ඊටත් වැඩිය නුගේගොඩ අයියා මෙහෙම නම ලියන්නෑ.” අම්මා එසේ කීවේ විදුලි පණිවිඩය නිසා ඇති වූ ගැටලුසහගත බව නිසාමය.
“කොහොමටත් අද අපි හවසට නුගේගොඩ අයියලගෙ ගෙදර යමු. මෙහෙන් හැන්දෑවෙ තුනට ගියත් ඇති.” ලොකු අම්මා එසේ කීවේ විදුලි පණිවිඩය ලැබීමෙන් ඇතිවූ කුතූහලය නිසා බව මට සිතිණි.
“පුතේ, දැන්ම ගිහින් හන්දියේ සොයිසා උන්නැහැගේ කාර් එකට අද හවස තුන වෙන කොට මෙහේ එන්න කියන්න…” ලොකු අම්මා මට කීවාය.
අපි නිවෙසින් පිටත් වන විට සවස තුන පසු වී තිබිණි. අලුත්ගමදී තවත් පැය බාගයක් පමණ ප්‍රමාද වීමට සිදු විය. සේවකයා වෙළෙඳසල වසන තුරු ලොකු අම්මා සියලු විස්තර ලොකුතාත්තාට කිවුවාය.
අප ගමන් කළ මෝටර් රථය බොරලු පාර දිගේ ගමන් කිරීමේදී නැඟුණු ශබ්දය ඇසී ලතා අක්කා මිදුලට ආවාය. ඇය පුදුමයෙන් මෙන් අප දෙස බලා සිටියාය. අම්මාත්, ලොකුඅම්මාත් මෝටර් රථයෙන් බසින විට ලතා අක්කා දෙදෙනාගේ අත්වලින් අල්ලා ගත්තාය.
“මොකක් හරි ප්‍රශ්නයක් වත් ද?” ලතා අක්කා ඇසුවාය.
“පස්සෙ විස්තරේ කියන්නම්. අම්මා කෝ?” ලොකුඅම්මා ලතා අක්කාගෙන් ඇසුවාය.
නැන්දා ඒ වන විට වියළි පොල් අතු දෙකක් ඇදගෙන වත්ත පහළ සිට නිවෙස දෙසට එමින් සිටියාය. ඇය අප දැක කලබලයෙන් පොල් අතු දෙක මඟ දමා ආවාය.
“නංගිලා මොකද මේ හවස් යාමේ… හදිස්සියක් වත්ද?” නැන්දා ඇසුවාය.
“අයියා දැන් එනව ඇති නේද? අක්කා කලබල වෙන්න එපා… මේ ටැලිග්රෑම් එක බලන්න…” ලොකු අම්මා විදුලිපණිවඩය නැන්දා අත තබමින් කීවාය.
ඉතා විමසිල්ලෙන් විදුලි පණිවිඩය කියවූ නැන්දා, දැඩි ලෙස කෝපයට පත් වී, දෙස් දෙවොල් තැබීමට වූවාය.
“මුන්ට වැහි නැති හෙණ ගහන්න ඕනෑ… ගෙවල්වල ඉන්න ගෑනු දරුවන්ට පද හදනවට! මේක මුදලාලි මහත්තයගෙ අයියගෙ වසවර්තියගෙ වැඩක්. අයියට එකම එකාවත් හදාගන්න බැරි වුණා. ඉගෙනගත්තෙ නෑ… ඉස්කෝලෙ යනව කියල ගිහින් අතන මෙතන රස්තියාදු ගැහුවා… අපේ දුව විශ්වවිද්‍යාලෙට ගියාම, ඒක දරාගන්න බැරිව ඊර්ෂ්‍යාවට කරපු වැඩක් මේක. අයියගෙ වැඩපොළෙන් අයින් වෙලා මුදලාලි මහත්තයා වෙනම වැඩපොළක් දැම්මට පස්සෙ අයියට වඩා අපට වෛර බැන්දෙ ඔය වසවර්ති පුත්‍රයා තමයි…” නැන්දා කැකෑරෙන කෝපය පිට කරමින් පැවසුවාය.
අප නිවෙසට පැමිණ විනාඩි කිහිපයක් යෑමට පෙර මාමා ටැක්සි රියකින් පැමිණියේය. අප දුටු විගස මාමා තුළ සතුටක් මෙන්ම විමතියක්ද ඇති වූ බව දැකගත හැකි විය.
“මොකද හදිස්සියෙන් මේ පැත්තෙ? මම මස්සිනාලට මේ පැත්තෙ එන්න කියල ලියුමක් දමන්න හිටියේ…. මං එවපු පෝස්ට් කාඩ් එක හම්බු වෙන්න ඇති නේද?” යැයි
අසමින් මාමා ලොකු තාත්තා වාඩි වී සිටි පුටුව අසල පුටුවක වාඩි විය.
“මස්සිනා කලබල වෙන්න දෙයක් නෑ… මේ ටැලිග්රෑම් එක කියවල බලන්න.”
මාමා ඇස් කුඩා කර විදුලි පණිවිඩය කියවූවේය.
“මේක අයියගෙ පුතා – විමලයගෙ වැඩක්… මේක අහන්න දෙයක් නෑ මේ මනුස්සයා ඉගෙනගත්තෙ නෑ… අයියගේ දේපළ විනාශ කළා. අපට හැමදාම ඊර්ෂ්යා කළා…” මාමා කීවේ කලකිරුණු ස්වභාවයෙනි.
“කමක් නෑ… මස්සිනාල ආපු එක හොඳයි… මං හිතන් හිටියෙ ගෙවල් දෙකේම අයට කෑමක් දෙන්න. දැන් ඉතින් ආපු එකේ රෑ කෑම කාල යන්න…” යැයි මාමා ඉල්ලා සිටියේය.
නැන්දාත්, ලතා අක්කාත් අප වෙනුවෙන් ඉතා උනන්දුවෙන් රෑ කෑම පිළියෙල කළහ. ලතා අක්කා අපට කෑමට ඇරියුම් කළාය. “ඉලන්දාරියා… මෙතනින් ඉඳගන්නවා!”
මාමා මගේ අතින් අල්ලා, ළඟින් වාඩි කරවාගත්තේය. කෑම කන අතර, මාමා කලින් සතියේ තාත්තා නමට එවූ තැපැල් පත මගේ මතකයට නැඟිණ:
‘ගම් සභා හන්දිය
නුගේගොඩ.
26.09.67.
තෙරුවන් සරණයි!
ආදරණීය මස්සිනා ඇතුළු පවුලේ සියලු දෙනා වෙතයි. එවන ලද ලිපිය ලැබුණා. පිළිතුරක් එවීමට නොහැකි වූයේ ගෙදර සියලු දෙනා හිතේ කරදරයෙන් පසු වූ නිසයි. ඒ, සුදු නෝනාට විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළු වෙන්න සුදුසුකම් ලැබුවත් යම් ප්‍රශ්න මතු වූ නිසයි. බොහොම මහන්සි වෙලා ප්‍රශ්න විසඳුණා. දැන් දුව රේස් පිටියෙ අලුතෙන් පටන්ගත්තු විශ්වවිද්‍යාලයට යනවා. ඉඩ තියෙන වෙලාවක පවුලේ සියලු දෙනා දවල් කෑමකට මෙහේ එන්න. අපි සියලු දෙනා සනීපෙනි.
මෙයට,
නුගේගොඩ මස්සිනා.’
Nissanka Rajapaksa
කෙනකු උපත ලැබූ විගසම ඔහුට හෝ ඇයට ගැලපෙන කෙනකු සොයන්නේ මන්දැයි මම නොදනිමි. මා පස් හැවිරිදි වියේ පසුවෙද්දී ඒ වනවිට හරියට කළිසම හැඳ ගැනීමටවත් හැකියාවක් නොතිබි කාලයක මගේ මව හමුවීමට ඇගේ මිතුරියක් ආවාය. ඇය මා දෙස බලා මෙසේ කිවාය.
“හොඳයි ස්ටැන්කා. මේ තමයි මගෙ බෑනා. මට ලස්සන දුවක් ඉන්නවා. කවුනේ කඩවසම්. අපි නෑදෑයො වෙමු. එතකොට හැමෝම ඊර්ෂ්යා කරාවි”
ඕ මා අතගා හුරතල් කර මා අතට රස කැවිල්ලක් දුන්නාය.
ඇයට ලොකු දියණියක් සිටින බවත් මාව රැකබලා ගැනීම සඳහා ඇයට විවාහ කර දෙනු ඇති බවත් මට සිතිණ. නිතරම මගේ දෙමව්පියෝ මා නිවසේ තනිකර සමහර අවස්ථාවල අස්වනු නෙලීමටත් ධාන්‍ය ඇසිලීමටත් කුඹුරට යති. එබැවින් මගේ තනියට කවුරුන් හෝ අවශ්‍යයග
මා උසස් පාසැලේ ඉගෙනුම ලබන අවදියේ අපේ නිවස අසළ සිටින සේරා ජි ජෙ මාර්ගයේදී මා හමුවූ විට මට දේශනයක් කරයි.
“කවුනේ ඉලන්දාරියාල ඔබ කඩවසම් තරුණයෙක්. ඒත් ඇයි ඔබ අධ්‍යාපනය ලබමින් කාලය නාස්ති කරන්නෙ? නිවාඩු කාලෙ මම ඔබ දිහා බලාගෙන හිටියා. ඔබ කම්මැලි නැති වෙහෙස වෙලා වැඩ කරන කෙනෙක්. ඔබගෙ දෙමව්පියො ඔබට විවාහයක් කර දෙන්නෙ නැත්තෙ ඇයි? ඔබට කෙල්ලක් තෝරාගන්න මම උදව් කරන්නම්. අපේ ගමෙන් නෙවෙයි නම් අහළ පහළ ගමකින් බලමු. එහෙමත් බැරි වුණොත් අපට පිට පළාතකට යන්න වුණත් පුළුවන්. අපි හොඳම කෙල්ල තෝරා ගනිමු. විවාහයකදි ඒක තමයි වැදගත්. ඔබගෙ බිරිඳට ගව පට්ටියයි කුඹුරුයි බලාගන්න බාරදිල ඔබට පුළුවනි මරාකාටාවලට ගිහින් සල්ලි හම්බු කරන්න. ආපසු ආවහම ඔබට පුළුවනි තවත් ඉඩම් මිලට අරගෙන පොහොසතෙක් වෙන්න. එච්චරයි”
“මට තව කල් තියෙනවා සාරේ මාමේ” මම කීවෙමි. “ඔබට පේනව නේද මාගෙ රැවුලවත් තවම වැවිල නැහැ. ඔබට ඇත්ත කියනව නම් මම ඉගෙන ගන්න කැමතියි. වෙන කිසි දෙයක් ගැන මගෙ උනන්දුවක් නැහැ”
“ඇත්තටම ඒක ඔබගෙ තෝරා ගැනිම” ජෙ සාරේ මාමා දිගටම කියාගෙන ගියේය. “ඒත් මතක තියාගන්න ළමයෝ ඔබට මතක හිටින දවසක අද. ශාන්ත පීටර්ගෙ දවස අද. අපට කිරෝටෝ පොලේදි ලස්සන තරුණියක් තෝරා ගන්නත් පුළුවනි”
දැනටමත් මම ගුරුවරයෙක්මි. නිතරම කවුරු හෝ කෙනෙක් මට මංගල යෝජනා ගෙන එයි. පැට්රිකිනා නමැති අපේ කුඩා ගම්මානයේ ඉඩම් හිමිකාරියක් වන සොන්සා නැන්දා මා ලිපට පිඹිමින් සිටින අවස්ථාවේ මගේ කාමරයට ආවාය. ඇය අත් දෙක අතුල්ලමින් ලැජ්ජාව අමතක කොට වඩා පැහැදිලි ලෙස වචන උච්චාරණය කරමින් කතා කළාය.
“හොඳයි අපේ රිල්කා දැන් ලොකු ගැහැනු ළමයෙක්. ඇය විවාහ වන වයසට ඇවිත්. මම මටම කියාගත්තෙ ඇයට සුදුසු සැමියෙක් හොයා ගැනීමට වෙන තැන්වලට යන්නෙ මොකටද ගෙවල් ළඟම ඉන්න කොට. තරුණ ගුරුවරයකුගෙයි අපෙයි ගෙවල් දෙක වෙන්වෙලා තියෙන්න එක දොරකින් විතරයි. ඔබ දිහා බැලුවහම ඔබත් විවාහ වෙන වයසෙයි පහුවෙන්නෙ. මම අද උදෙත් දැක්කා ඔබ රැවුල බානවා. ඒක හොඳ දෙයක්. මගෙ සෝරොත් කැමති රැවුල බාල කදිමට ඉන්න කෙනකුට. එයා දැන් දර කපන්න කැලයට ගිහිල්ලා. ඒ ගමන් ගවයන් කුඹුරුවලට ගෙනයාවි. ඔබ වැඩ කරන්නෙ කාලසටහනකට අනුව. ඔබ ළමයින්ට විවේක ගන්නයි පාසැල් වත්තෙ සෙල්ලම් කරන්නයි වෙලාවකුත් දෙනවා. ඔබ හිතනව නම් අපෙ නිවස ප්‍රමාණවත් නැහැයි කියල ඔබට පුළුවනි කමත ආසන්නයෙ ඔබගෙ ගෙයක් හදාගන්නත් පුළුවනි”
“අපි ඔබට උදව් කරන්නම්. සොරේ වයසට ගියත් එයා තවමත් ගවයෙක් වගෙ ශක්ති සම්පන්නයි. ඔබට කාගෙ හරි උපකාරයක් නැතිව හොඳින් කටයුතු කරන්න බැරි බව පැහැදිලියි. අපේ ගොඩැල්ල ලස්සනයි. කැලෑව අපූරුයි. ශාන්ත මේරිගෙ දිනය වෙන තුරු කුරුල්ලෝ සින්දු කියනවා මෙහි ඇති දර්ශනය වෙන කිසිවකට සම කරන්න බැහැ. ඔබට පුළුවනි ඔසෝගොවරව කන්ද හෝ ලේ ගල (blood stone) බලන්න. එහෙම නැත්නම් කුඹුරු බලන්න. ස්ට්‍රොමියා ගඟ දක්වා ඇති කුඹුරු යාය අපූරු දර්ශනයක්”
මා අවවාද නොකළේ නම් ඇය දවල් වනතුරු කියවාගෙන යාවි. එහෙත් මට පාසල් යාමට වෙලාව පැමිණ ඇත.
ඇය දෙවන වරටත් තෙවන වරටත් යෝජිත විවාහය ගැන කතා කරද්දි මම වෙනත් නිවසකටත් අනතුරුව ගම කෙළවර ඇති නිවස දක්වාත් ගියෙමි. පටු නළල් තලයකින් සහ කුඩා ඇස්වලින් යුතු ඇය මට කිසිදිනක මුණ නොගැසීම වාසනාවකි. ඇය රූමත් වූවේ නම් ඇගේ මවගෙන් මට බේරීමක් නොවනු ඇතග
එහෙත් මංගල යෝජනා දිගටම ඉදිරිපත් විය. මම ගුරුවරියන් දෙදෙනකු සමග ඩෙඩ්නෝ ඔයිනෝ පොළ වෙත ගියෙමි. මම සිගරැට් ගැනීමට සමාජ ශාලවේ මදකට නතරවීමි. එහි හිමිකාර මිටි තරබාරු කාන්තාව මා වෙත ආවාය.
“ආ ඔබද ගුරුතුමා? එහෙමද? ඇයි ඔබ මේ කෙට්ටු කෙල්ලො දෙන්නත් එක්ක කාලෙ නාස්ති කරන්නෙ? දෙන්නවම එකට අල්ලල තිබ්බත් පොඩ්ඩක් වත් මහත නැති බව පෙන්නෙ නැද්ද? ඇයි ඔබ අපේ සාරා බිරිඳ කර ගන්නෙ නැත්තෙ? ඇය ඔබගෙ ඇස් පිනවාවි. පීටරුයි මමයි දැන් වයසට ගිහිල්ලා. ඒත් අපේ සමාජ ශාලාව ප්‍රසිද්ධයි. දෙවියන්ට පිං සිද්ධ වෙන්න අපට පාරිභෝගිකයො ඉන්නවා. ලාබෙනුත් අඩුවක් නැහැ. ඔබ අපේ ගමේ ගුරුවරයා වුණහම සාරා හොඳ ගෘහණියක් වේවි. ඇය සමාජ ශාලාව පවත්වාගෙන යාවි. ඔබ පොහොසත් වෙලා දරුවන් ලැබුවහම ඔබට පුළුවනි නගරයට යන්න. පීටරුයි මමයි පල්ලිය ළඟින් ඉඩමක් අරගෙන ගෙයක් හදා ගන්නවා”
ඇය දිගටම කතාව ඇදගෙන යමින් එය පෙන්වීම සඳහා දෑත් දිගු කළාය. එහෙත් මගේ සගයන් නොඉවසිලිමත් වූ අතර ඇගේ විස්තරය අවසන් වීමටත් පෙරම ඔවුන්ට එක්වීමට මට සිදුවිය.
මම දුර ගම්මානයකට ගියෙමි. එහි සිටින්නේ වෙනත් මිනිසුන් බැවින් මට සැනසිල්ලේ සිටිය හැකි යැයි සිතා සිටියෙමි. එහෙත් මා වැරදිය. මගේ නිවස හිමි කාන්තාව යහපත් තැනැත්තියක වූ අතර කටකාර කාන්තාවක් වූවාය. නිවසේ සියලු කටයුතු කළ ඇය කිසිවිටක කතාව නතර නොකළාය.
“අපට මීට කලිනුත් කුලී නිවැසියන් හමුවෙලා තියෙනවා. කාන්තාවන් සහ පිරිමින් – ඒ නිසා මම දන්නවා විවාහය පිළිබඳව. ඒත් අවිවාහක තරුණයකු අපේ කුලී නිවැසියකු වූයේ ප්‍රථම වතාවටයි. ඒක මට භාරදුන්න වගකීමක් වගෙ. විවාහ මංගලෝත්සවය හැමදෙනාගෙම ඊර්ෂ්‍යාවට හේතුවේවි. මගේ සැමියා ග්‍රේරෝ උත්සවලට හරි කැමතියි. අපි මනමාලිව ගෙන එමු. අපට පුළුවනි මිදුලේ මේස ලෑස්ති කරන්න. අපි කාලගුණය යහපත් දවසකට යොදා ගනිමු. ශාන්ත ජෝන්ගෙ දිනයට ආසන්න දිනයක් හොඳයි. ඒ දවස්ලවට හොඳින් ඉර පායනවා. ගස් යට සෙවනත් තියෙනවා. අපි ගොඩේච් වල සංගීත කණ්ඩායමට ආරාධනා කරමු. ඒක හොඳම කණ්ඩායමක් ඒක වාදනය කරනකොට මිනී වළේ ඉන්න මිනිස්සුත් නැගිටල ඇවිත් නටනවාත්‍ව මම දන්නවා ඔබට හරියන කෙල්ල. පෙරෝනොව්මෙස් වල සොන්කා තමයි ඒ කෙල්ල. ඒ අයට අස්වනු නෙලන මැෂිමකුත් තියෙනවා. ග්‍රීෂ්ම නිවාඩු කාලෙ අස්වනු නෙලීම ගැන ඔබ දන්නවනෙ. සොන්කා ශක්තිමත් කෙල්ලක්. ඇය මැෂිම දුවවාවි. ඔබට තියෙන්නෙ පොප්ලර් ගහක සෙවනක් යට වාඩිවෙලා ධාන්‍ය මලු ගණන් කරන්නත් ඔබ අය කරන ගාස්තුව ගැන ලියාගන්නත් විතරයි. ඔබ වඩා කැමති වෙන කාන්තාවකට නම් ස්ටාට්ලෝ මාමාගෙ කෙල්ල ගැන බලන්න වුණත් පුළුවන්. මේ අවුරුද්දෙ ඒ කෙල්ලගෙ වයස හරියනවා. ඔබට හදිස්සි නම් ඇය පාසැල් යන එක නතර කරන්නත් පුළුවනි. ගෑනුන්ට වැඩිදුර අධ්‍යාපනය අවශ්ය නැහැ. උපාධිධාරියකු වෙන එක නරකමත් නැහැ. එතකොට ඇයට ගුරුවරියක් වෙන්නත් පුළුවනි. ඔබගෙ විවාහ මංගල්ලෙ සාක්‍ෂියට මටත් මගෙ සැමියා ග්‍රේරෝටත් අත්සන් කරන්න පුළුවනි. ගුරුවරයකුගෙ විවාහයක සාක්‍ෂිකාරයකු ලෙස අත්සන් කිරීම මගෙ සිහිනයක්. මම මගෙ හොඳම ඇඳුම අඳින්නම්. ඒක මහන්න කාලයක් ගතවෙනවා. ඒ ඇඳුම ගැන ඔබගෙ අදහසක් නැතුව ඇතිග”
ඇය වහාම ඇගේ ඇඳුම් මාරු කරන කාමරයට වැද ඇගේ ඇඳුම් මට පෙන්නුවාය. ඒවායින් කපූරු බෝල සුවඳ විහිදෙයි. එය අගය කිරීමක් වශයෙන් මම ඉන් එකක් ඇඟට තබා බැලුවෙමි. ඇය පරණ ඇඳුම ඉවත් කර අලුත් ඇඳුමින් සැරසුණාය. “මම ලස්සන සාක්‍ෂිකාරියෙක් නොවෙයිද? මම මගෙ ගෙත්තම් කළ පටියත් පළඳිනවා. එවිට අනිත් අය ඊර්ෂ්‍යාවෙන් බලාවි. ගමේ මා ගැන කතා වේවි. ගමේ තරුණ ගුරුවරයාගේ විවාහ මංගල්‍යයේ මනාලිය සහ සාක්‍ෂිකාරිය අමතක වෙන එකක් නැහැ. මංගල තෑග්ග හැටියට නළලෙ සුදු පුල්ලි තියෙන බැටලුවා ඔබට ලැබේවි. ඒ සතා ප්ලිවින් වර්ගයේ බැටළුවෙක්. මම දන්නවා ඔබ ගවයන්ට අකමැති බව අපි ඇඳුම් අල්මාරියකුත් ගනිමු”
ගෙහිමි කාන්තාව තවත් තරුණියන් ගැන කියමින් ඉදිරිපත් කළ මංගල යෝජනාවල කෙළවරක් නොවීය. අන්තිමේ මම රැකියාවෙන් ඉවත්ව ආවෙමි.
මේ අතර වාරයේ මම මට නගරයේදී හමවූ තරුණියන් සමග ලිපි හුවමාරු කර ගතිමි. එම ලිපිවල ඇතුළත් වූයේ මාගේම නිර්මාණයි. එක් එක් තරුණිය ගැන වෙන වෙනම නොසිතා මගේ සිහින සිතිවිලි ලියා යැවීමි. මගේ පෙම් හසුන් වැඩ කළ අතර බුලිනා ලිවේඩාහි තරුණියක් ලිපි ගණනාවක්ම එව්වාය. ඇය කෙතරම් ප්‍රීතියට පත්ව සිටියේ ද යත් ඇය මා ගැන ඇගේ දෙමාපිය්නටත් දන්වා ඇත. එහෙත් මා ඇයට ලිවීම නතර කළ විට ඇගේ පියාගෙන් මට ලියාපදිංචි තැපෑලෙන් ලිපියක් ලැබිණ.
“ඔබ මගේ දියණියව අපහසුතාවට පත් කරල තියෙනවා ඔබගෙ ලිපි වලින්” ඔහු ලියා තබුණි. ඔබ ඇයට ලිවීම නතර කළේ ඇයි? ඇයට රාත්‍රියේ නින්දක් නැහැ. ඇය ඔබ එව් ලිපි නැවත නැවතත් කියවනවා. ඇයට ඒවා කටපාඩමින් වුණත් කියන්න පුළුවන්. ඇය සමග විවාහ වෙනවා හැරෙන්න ඔබට වෙනත් විකල්පයක් නැහැ. එහෙම නැත්නම් මම පොලිසියෙ පැමිණිල්ලක් දානවා. අපට සාක්‍ෂි තියෙනවා ඔබ ඇයගෙ ඔලුව නරක් කරල ඇයව අතඇරල දාලා. එවැනි දෙයක් සිදුවෙන්න බැහැ.
ඉන්පසුව මම කිසිදිනක කිසිම තරුණියකට ලිපි නොලීවෙමි.
අනතුරුව මගේ මවගගග මා ගමේ ගිය සෑම අවස්ථාවකම ඇය කතාව ආරම්භ කරන්නේ මගේ විවාහය සම්බන්ධයෙනි.
“ඔබට පෙම්වතියක් නැහැයි කියන එක ඇත්ත වෙන්න බැහැ. ඔබ කෙල්ලක් තෝරා ගත්තෙ නැත්ද? ඔබගෙ මිත්‍රයො විවාහවෙලා දැන් දරුවනුත් හදා වඩා ගන්නවා. ඔබත් තැන්පත් වෙන්න ඕනෙ”
මම උරහිස ගැස්සුවෙමි. කෙදිනක හෝ විවාහ නොවී සිටීමට මට හේතුවක් තිබෙද? මට සොෆියා නගරයේදි මා කැමති කෙල්ලක් මුණ ගැසුණි. දුඹුරු පැහැති සමකින් යුත් ඇගේ ඇස් නිල් පැහැතිය. මෘදු කතා ඇත්තියකි. අපි කිහිප වරක් හමුවීමු. චිත්‍රපටයක් බැලීමටත් ආපන ශාලාවකදි ආහාර ගැනීමටත් ගියෙමු. වරක් මම ඇගේ නිවසට ද ගියෙමි. ඇගේ මව තරුණ වියේදිම වැන්දඹුවක් වූ කාන්තාවකි. මැහුම් ගෙතුම් සහ වෙනත් වැඩ කිරීම මගින් ඇය තම දියණියන් දෙදෙනා හදා වඩාගත්තාය. මගේ පෙම්වතියගේ නම එල්නායි. එහෙත් ඇයට ගෙදරදි කිවේ ලෙනා යනුවෙනි. මම එයට කැමැත්තෙමි. ඇය කාර්යාලයක ගණකාධිකාරිවරියකි. අපේ වෘත්තීන් එකිනෙකට වෙනස්ය. ඇගේ මියගිය පියා ගුරුවරයෙකි. ඔවුන්ගේ පවුලේ අය මා ගෞරවයෙන් පිළිගත්හ. මම නිදහස් විශ්වවිද්‍යාලයේදී සහ ගමේදී ගිණුම් ඉගෙන ගෙන ඇත්තෙමි. යාන්තමින් උගත් අයකැමියන් විසින් සිදු කරන ලද අවුල් සහගත ගිණුම් නිවැරදි කිරීමේ එක්තරා ආකාරයක ගිණුම් තැබීමේ කටයුත්තක ද මම නිරත වී ඇත්තෙමි. ලේනා විවාහය පිළිබඳ මගේ අදහස් වක්‍රව විමසුවාය. ඇය එකඟ වන්නේ නම් විවාහයෙන් බැඳීමක් ඇති කර ගත හැකි බව මම ඇයට කීවෙමි. ඇය මෘදු ලෙස මගේ අත ගෙන සිපගත්තාය. එතෙක් සියල්ල යහපත් ආකාරයෙන් සිදුවිය. අනතුරුව මම අවුලකට පත්වීමි. තවත් තැනැත්තෙකු සමග එකට ජිවත්වන්නේ කෙසේද යන්න මා අවුලකට පත් කළේය. හුදකලාව ගමෙන් ගමට යෑමටත් කඳු නැඟීමටත් ගං ඉවුරු දිගේ ඇවිදිමටත් මම පුරුදුව සිටියෙමි. පෙට්කිනා අපේ ගමේ නිවසේ කුඩා කාමරයට වී පොත් කියවීමට මම හුරුව සිටියෙමි. දැන් මා පටන් ගත යුත්තේ කොතනින්ද? පසුදින උදෑසන මා පාසැලට යා යුතුය. සිකුරාදා හැන්දෑවේ වේලපහින්ම නගරයට යා යුතුය. ප්‍රදේශයේ ගොවීහු සෙනසුරාදා දිනයේ ළමයින් පාසැල් නොඑවති. එදින ගුරුවරයා සාප්පු සවාරියේ යෙදෙන බව ඔවුහු දනිති.
මා ගෙදර ගොස් මවට කිව යුතු බව මම ලේනාට කීවෙමි. මගේ විවාහ වීමේ වෙලාව පැමිණ තිබේ. මම දින කීපයක් නිවසේ ගත කළෙමි. ඒ කාලය තුළ තරුණියට ලිපියක්වත් නොලීවෙමි. ලිපි එවන බවට ඇයට පොරෙන්දු වුවත් මා පොරොන්දු කඩකර ඇත. අප නැවත හමුවූ අවස්ථවේ ඇය ශෝකයෙන් පසුවුවාය.
“ඇයි මේ ගැන අම්මත් එක්ක කතා කරන්න මෙච්චර කාලයක් ගත්තෙ? ඇයි මට වචන කීපයක්වත් ලියල එව්වෙ නැත්තෙ? මම හරිම කනගාටුවෙනුයි හිටියෙ මම හිතුවෙ එයා ගුරුවරයෙක් නිසා එයා අනිත් අයට කරන දේවල් ගැන දන්නෙ නැහැ කියල”
වරදක් කළ අවස්ථාවක දෙමව්පියන්ට මුහුණ දීමට බියෙන් සිටින ළමයකුට මෙන් අසරණ හැඟීමක් මට ඇතිවිය.
ඇයට සත්‍යය පැවසීමට මම උපරිම උත්සාහය ගතිමි.
උදෑසන සිට රාත්‍රිය දක්වා කාන්තාවන් සහ කෙල්ලෝ ඔබ කරන දෙය දෙස බලා සිටිති. පුද්ගලිකව කිසිවක් කීමට අසීරුය. මට තරුණියක හමුවී ඇති බවත් ඇය සමග විවාහවීමට කැමැත්තෙන් සිටින බවත් කීමට කට ඇරීමට සූදානම් වනවාත් සමග සොපියා සහ මර්ෂා නමින් හැඳින්වෙන නැන්දලා පැමිණියහ. සොපියා නැන්දා ගෙත්තම් කළ පටියක් ඉන වටා බැඳගෙන සිටියාය. “ස්ටැන්කා නැන්දා අද මොනවද උයන්නෙ?” මම කීවෙමි. ඔව්හු උයන භාජනය විවෘත කර බැලුහ. එම භාජනයේ බෝංචි සුදානම් කර තිබිණ. මා නින්දට යෑමට ඇඳුම් මාරු කිරීමට යද්දී මගේ මස්සිනා කෙනකු සැන්දෑවේ රාජකාරි අවසන් වී යන ගමන් පැමිණියේය.
“මේක සම්පූර්ණ ඇත්ත වෙන්න බැහැ” ලේනා කිවාය. “ඔබට මෙය අපූරුවට කියන්න තිබුණා. ඉතින් ඔයා අම්මට කිව්වද?”
“ඔව් ඒත් ඒක හරි අමාරුයි” “මගෙ කවුනේ, මගෙ පුතේග මම හිතන දේ ගැන උඹට අදහසක් නැද්ද? මම උඹට අධ්‍යාපනයක් ලබාදුන්නා” ඇය මගේ අතින් ඇල්ලුවායග අනතුරුව ඇය තරුණිය ගැන සියලු විස්තර ඇසුවාය. ඇගේ පවුල, ලේනාගේ මව වැන්දඹුවක්වීම ගැන ඇය සතුටු වූවාය. මන්දයත් මගේ මව දිගු කාලයක සිට වැන්දඹුවක සිටීමයි.
“මේ මගෙ කෙල්ල. ඔබගේ ලේලි”
මගේ මව ඇගේ පරණ මංගල ඇඳුම ඇඳ හිස වටා සුදු ලේන්සුවක් ගැට ගසා ගෙන කෙල්ලක මෙන් නැගිට සිටියාය. ඇය ලේනා දෙස හැම පැත්තනේම පරීක්‍ෂාවෙන් බැලුවාය. අපි කුලී රියක් ගතිමු. ජීවිතයේ ප්‍රථම වරට කුලී රියක ගමන් කරන මගේ මව කිසිවිටෙකත් ලේනා වෙතින් ඇස් ඉවතට නොගත්තාය.
“අම්ම අම්මාගෙ ලේලි ගැන මොකද කියන්නෙ? අම්ම එයාට කැමතිද?”
“හොඳයි ඇය හණ වලින් හදපු එලිච්චියක් වගෙ”
ලේනා ඇස් පහතට හරවා ගත් අතර ඇය හිත් වේදනාවට පත්වූවාය. මවගේ වචනවල ඇත්ත තේරුම ඇය දැන නොසිටියාය. එහෙත් පැහැදිලිවම ඇය මවගේ හඬට අකමැතිය. මව නොසන්සුන් වූ අතර ඇය තමාටම ශාප කරමින් ඇගේ අත් තදින් මිරිකුවාය. මා නිහඬ විය යුතුද? මා දැන් කළ යුත්තේ කුමක්ද?
මෙම දුෂ්කර තත්ත්වයෙන් ගැලවීමට කිසිවක් කළ යුතුව තිබේ. මම අපේ ගමේ කතාවක් ලේනාට කීවෙමි.
“ආදරණිය ආචිච්ගෙ බලු පැටියා” අපේ අසල්වැසි තරුණයකුට ඔහුගේ ඳාතියෙක් කීවේය. “ඔබ දැන් හොඳූ ඉලන්දාරියෙක් අපි ඔබට ගැලපෙන එළිච්චියක් හොයන්න ඕනෙ විවාහ වෙන්න”
“මම ආච්චිගෙ බලුපැටියා නම් ඔහෙ බැල්ලි” තරුණයා එකටෙක කීවේය.
අපේ සාකච්ඡාවේ වැඩියක්ම සඳහන් වූයේ බලුපැටවා සහ එළිච්චිය ගැනයි. (එළිච්චිය යනු සමහර අවස්ථාවල විවාහ වන වයසේ පසුවන තරුණියන් අමතන ආකාරයයි.)
“හණ වලින් හදපු එලිච්චියක් වගෙයි කියල අම්ම කිව්වෙ ඔයා ගොඩක් සුදු නිසා. මගෙ අම්ම අදහස් කළේ ඒකයි”
ලේනා එක්වරම සිනාසෙන්නට වූවාය. මමත් සිනාසුනෙමි. මවගේ දෙතොලේ සිහින් සිනාවක් දක්නට ලැබිණ.
බල්ගේරියානු ලේඛක ක්‍රොවුම් ගිරිගෝරෙව් විසිනි
1909 ජුනි 22 වන දින බල්ගේරියාවේ කතයිසෙන්ටඩිල් දිස්ත්‍රික්කයේ උපත ලැබුවේය. ඔහු ගුරු විද්‍යාලයක පුහුණුව ලැබ අනතුරුව සොෆියා නිදහස් විශ්වවිද්‍යාලයේදී ඉගෙනුම ලැබුවේය. ඔහුගේ නිර්මාණ රුසියන්, උක්රේනියන්, ඉංග්‍රීසි රුමේනියන්, කොරියන්, ඉතාලි, ආරබි, හින්දි සහ තවත් භාෂාවලට පරිවර්තනය වී තිබේ.